Boekverslag Nederlands Kort Amerikaans door Jan Wolkers Boekverslag door J. 2562 woorden 26 maart 2014 7,8 17 keer beoordeeld Auteur Genre Jan Wolkers Psychologische roman Eerste uitgave 1962 Vak Methode Nederlands Op niveau Ik koos voor dit boek omdat de Tweede Wereldoorlog mij aanspreekt, meer dan bijvoorbeeld een boek dat over de Gouden eeuw gaat. Het boek De Aanslag heb ik ook gelezen, dat gaat over de Tweede Wereld en dat beviel mij ook zeer goed. Daarnaast hoorde ik van een vriend dat dit boek hem ook goed bevallen was en dat het een aanrader is. Dat was de reden dat ik ervoor heb gekozen om Kort Amerikaans te gaan lezen. 3. Samenvatting Het boek begint meteen midden in een gebeurtenis, Erik staat met een vriend voor de bioscoop een film te bespreken als Erik bedenkt dat hij postzegels moet hebben. Als Erik het postkantoor binnen loopt wordt Peter meteen opgepakt bij een razzia van de Duitsers. Erik meldt zich aan als leerling bij de schilderacademie "Ars Aemula Naturae". De leider en beheerder van de academie, Van Grouw, blijkt NSB'er te zijn en Erik durft niet meer weg te lopen als leerling, omdat hij dan bang is dat Van Grouw hem aan zal geven. De andere leerling, Kees Spin, is ook NSB'er. 's Morgens beschildert Erik lampekappen bij d'ailleurs, bij wie een blond Joods meisje is ondergedoken. In de bergruimte van de academie vindt Erik een gipsen tors van een Griekse Venus waarmee hij de liefde bedrijft. Hij bemerkt tot zijn schrik dat Van Grouw ook in de academie was en een WA-officiersuniform draagt. Erik gaat naar bed met zijn roomskatholieke vriendin Ans, die het uitmaakt na de biecht bij de pastoor. Hij gaat ook naar bed met Elly (het joodse meisje dat bij d'ailleurs ondergedoken zit) die ook nog een relatie met d'ailleurs heeft. Erik maakt nader kennis met de Spin en komt bij hem thuis waar hij ook zijn doofstomme moeder ontmoet die er ook woont. De Spin vermoorde ook zijn hondje omdat die weigerde te praten. De moeder van Erik komt elke dag een pannetje eten brengen en die verteld dat de broer van Erik, Frans, na een overval op een distributiekantoor is ondergedoken bij een gezin waar difterie uitbreekt. Als Erik op bezoek gaat bij zijn broer in het ziekenhuis ziet hij deze dood gaan. Hij is verdrietig gaat naar zijn ouders en ook naar de begrafenis. De nacht brengt hij bij Elly door en 's ochtends komt hij d'ailleurs tegen op de WC. De Amerikanen komen dichterbij en Van Grouw vlucht. Erik neemt het beheer van de academie over en gaat een briefje van Van Grouw aan de Spin brengen. Daar aangekomen ziet hij dat de Spin zich opgehangen heeft. Pagina 1 van 5
Erik gaat dus in de academie wonen. Elly weigert bij hem te komen wonen, maar komt 3 maanden later toch als d'ailleurs opgepakt is. Erik vertelt haar hoe hij aan zijn litteken is gekomen, hij was drie jaar oud en de stoomketel lekte soldeer op zijn slaap. Als Elly ontdekt dat hij zich op de tors bevredigt dan smijt ze die kapot. In een opwelling vermoord Erik Elly. Op de dag van de bevrijding staan er beneden drie soldaten in blauwe overalls. Als Erik een antiek geweer op ze richt, ziet hij hoe één van de soldaten hem met een automatisch geweer vanuit zijn heup neerschiet. 4. Korte reactie op de inhoud Nadat ik het boekvoor het eerste keer las,vond ik het onbegrijpelijk(dus heb ik het twee keer gelezen).de gebeurtenissen waren moeilijk beschreven waardoor ik voor eventjes moeite had om t te begrijpen dus kwamen de laatste puzzeltjes pas later op zijn plaatsen.het boek ging vaak over de gedachten van de hoofdpersoon waardoor ik het beeld van hem kreeg als een rare snuiter.de zinnen in het boek waren wel kort en krachtig als ik het zo bekijk. Dat komt doordat Wolkers,mensen en situaties treffend weet te karakteriseren. 5. Analyse 5.1 Open plekken: Bij het boek ontstaat bij mij een open plek bij de titel: Kort Amerikaans. Ik wist namelijk nog niet wat ermee bedoeld werd. een andere open plek onstaat als Eric naar de zolder gaat. Dan wordt er namelijk informatie achtergehouden. Er staat daar een kleine houten hut met een hangslot erop. Toen ik dat kwamen er bij mij deze vragen op. Wat is daar? Waarom zit er een hanglsot op de deur? Ook onstaan er bij vragen als Eric naar het huis van de Spin gaat en er een laken voor het raam gespannen is. Dan is het ook nog eens muisstil in het huis en hoort Eric iets druppelen. Dan komen er vragen in mij op als: waarom hangt er een laken voor het raam? Wil hij iets verbergen? Waarom is het zo stil? Wat druppelt er? Door deze open plekken ontstaat er op sommige plaatsen spanning. Ik bleef ook echt in het verhaal zitten. Maar toch was het antwoord dat ik vond op de vraag wat er in die kleine hut was een beetje teleurstellend, want er was eigenlijk helemaal niets. Het boek heeft een open einde. Het eindigt namelijk met het moment dat Leiden bevrijd wordt en een paar mannen naar de acedemie komen om te kijken of daar nog iemand zit. Eric pakt dan het geweer en stoot dat door het raam en kijkt een van de mannen lachend aan. Dan ontstaan er bij mij nog wel enige vragen, namelijk: zal Eric iemand doodschieten? Zal hij zelf doodgeschoten worden? 5.2 Personages Eric van Poelgeest is de hoofdpersoon. Hij is een round character en je leert zijn karakter in het verhaal goed kennen. Hij is 18 jaar en zit ondergedoken in Leiden om aan de arbeidsdienst te ontsnappen. Dat onderduiken stelt alleen niet zo heel veel voor. Hij ziet er een beetje onverzorgd uit, omdat hij zijn haar lang heeft laten groeien. Dit doet hij om zijn litteken te verbergen. Hij heeft er moeite mee met zijn litteken dat op zijn linkerslaap zit en hij al van jongs af aan heeft. Innerlijk is wel degelijk een ontwikkeling geweest. Eerst had hij nog een aantal vrienden, maar later vielen ze allemaal weg. Eerst Peter, dan Van Grouw (niet echt een vriend maar toch), z'n vriendin Ans maakt het uit, daarna gaat zijn broer Frans dood, de Spin verhangt zich en dan vermoordt hij ook Elly nog. Op het laatst gaat hij er zelf ook aan. Andere personages zijn vooral bedoeld om de hoofdpersoon er beter uit te laten komen. De enige die een wat grotere rol heeft als bijfiguur is de Spin. Over de Spin komt de lezer nog wel wat te weten. Hij heeft een doofstomme moeder en een atelier met flessen waar hij niet schildert. De spin is ook eenzaam, hij had volgens mij ook een handicap, iets Pagina 2 van 5
aan zijn ogen denk ik, maar dat wordt niet duidelijk verteld en ik snap dat stukje dus niet helemaal. Helpers: Peter: hij wordt opgepakt bij een razzia als Eric postzegels koopt. Vader van Poelgeest: 55 jaar en nog steeds heel sterk. Moeder van Poelgeest: zij is heel zorgzaam en komt elke dag met de tram een pannetje eten brengen voor Eric. Ans: 17-jarige vriendin van Eric. Zij is een erg gelovig meisje dat nog echt een moederskindje is. Zij wordt door Eric verkracht waarna de relatie met hem over is. Tegenstanders: Paul d Ailleurs: is de baas van Eric. Eric schildert lampenkappen bij hem in het lampenkapatelier. Het is een onvriendelijke man van ongeveer 60 jaar. Hij probeert steeds Elly te verleiden en ook probeert hij steeds Eric en Elly te betrappen op het vrijen in het atelier. Elly: Elly is een 20 jarige blonde joodse meisje, dat ondergedoken zit bij d Ailleurs. Ze krijgt op een gegeven moment een relatie met Eric en trekt bij hem in op de schildersacademie. Zij wordt gewurgd door Eric, omdat ze hem aanrekent dat hij bang is voor het leven. 5.3 Opbouw In Kort Amerikaans is sprake van een sujet, over het algemeen wordt het verhaal wel in chronologische volgorde verteld, maar omdat er zo nu en dan flashbacks in voorkomen mag ik niet kiezen voor een fabel. Kort Amerikaans wordt in chronologische volgorde verteld. Af en toe komen er een paar herinneringen van Eric door het verhaal, maar dat zijn geen echte flashbacks. Je vind in dit boek wel een vooruitwijzing. Bijvoorbeeld wanneer Eric naar het huis van de Spin gaat en er een laken voor het raam hangt. Het is heel stil in zijn huis en dan ineens hoort Eric druppels vallen. Op dat moment wist ik dat er iets gebeurd moest zijn. Het verhaal is continu, want er worden geen grote stukken overgeslagen. Als je aan een volgend hoofdstuk begint, merk je wel dat het al een beetje verder is in de tijd. Maar dit is meestal maar een paar uur of een dag. Verder wordt er ook geen tijdsverdichting gebruikt. De tijd die in het verhaal wordt beschreven is ongeveer een half jaar, namelijk van september 1944 tot de bevrijding in mei 1945. De vertelde tijd is dus groter dan de vertel tijd. 5.4 Perspectief In kort Amerikaans is er sprake van een personale vertelsituatie. De hoofdpersoon wordt aangegeven met hij. Deze hij is dus Eric van Poelgeest. Je neemt het verhaal waar door de ogen van Eric, maar dan dus wel in de hij vorm. Je merkt bij het lezen niet dat er een verteller in het verhaal is. Door dit perspectief kom je alleen achter de gedachten en gevoelens van de hoofdpersoon en niet achter het innerlijk van andere personen in het verhaal. Je weet alleen wat de andere personen doen of zeggen, omdat de hoofdpersoon hen ziet en hoort. Het is dus niet heel betrouwbaar. Omdat je alles ziet door de ogen van een en dezelfde persoon. Daardoor kom je alles te weten over zijn gedachtes en hoe hij dingen beleefd maar niet wat de anderen denken en ergens van vinden. Het effect van deze vertelsituatie is dat ik nieuwsgierig wordt. Je ziet alles via Eric en je weet dus niet waarom de andere personen bepaalde dingen zeggen of bepaalde dingen doen. Dit zorgt ervoor dat je verder wilt lezen in het boek. 5.5 Thematiek Het thema van Kort Amerikaans is volgens mij proberen de eenzaamheid te verbannen en de dood. Eric had eerst nog wel wat vrienden en dierbare, maar ze gaan allemaal dood of weg. Het begon meteen voor in het boek dat Eric al meteen zijn vriend Peter had verloren dus de thema eenzaamheid kwam er al meteen in voor. En als laatst, ook al is het niet duidelijk aan het eind van het boek, legt hij zijn lootje neer. Het titel Kort Amerikaans verwijst naar de kapsel van Eric van poelgeest moest dragen, omdat zijn vader goedkoop met zij eigen tondeuse voor kapper wilde spelen. Pagina 3 van 5
Door dit zeer korte haar was het litteken op zijn linkerslaap altijd goed te zien. Eric raakte hierdoor in een isolement. De titel verwijst ook naar het einde van het boek, want de bevrijding is slechts kort Amerikaans. Thematische laag: Een 18-jarige jongen zit ondergedoken voor de arbeidsdienst in Leiden, in de Tweede Wereldoorlog. Motieven: Dood, seksualiteit, isolement, godsdienst en eenzaamheid. 6. Mening Onderwerp Aan het begin van het verhaal dacht ik dat het een interessant onderwerp zou zijn maar later ging het veel over seksualiteit en was er weinig actie en dat spreekt mij niet aan. Het onderwerp was voor mij niet herkenbaar omdat ik natuurlijk zelf nooit een oorlog heb meegemaakt maar de gebeurtenissen zijn wel herkenbaaromdat ik al een aantal jaren geschiedenislessen heb gehad over de Tweede Wereldoorlog. Het boek heeft mij wel aan het denken gezet. Ik vind het vreemd dat iemand om een litteken op zijn hoofd heel erg gepest word. Ik kan het me voorstellen dat mensen erom lachenen er grappen over maken maar het na een tijdje niet meer grappig is. Dat het gepest zo erg was, vind ik onrealistisch. Ik denk nog steeds hetzelfde over de Tweede Wereldoorlog. Het is bizar wat er gebeurd is en het mag nooit meer gebeuren. Er waren veel gebeurtenissen, niet alles werd even diep op ingegaan maar het had voldoende diepgang. Wat ik weg zou laten uit dit boek is de vele seksualiteit. Het begint na een tijdje te irriteren en het motiveert niet echt om verder te lezen. Ik kijk eigenlijk nooit films maar vroeger heb ik eens Der Untergang gezien en dit jaar heb ik ook De Aanslag van Harry Muslisch gelezen. Deze film en dit boek gaan ook allebei over de Tweede Wereldoorlog. Alleen zijn ze niet te vergelijken, omdat Der Untergang heel heftig is en De Aanslag is continu bezig met de oorlog. Dit boek kan daar niet tegen op. De gebeurtenissen De gedachten en de gevoelens van de hoofdpersoon vind ik belangrijker dan de gebeurtenissen. Ik vond niet dat er te veel gebeurtenissen waren, het aantal was goed en het was allemaal te overzien. Sommige gebeurtenissen waren spannend, andere saai en weer andere waren romantisch. De gebeurtenissen vind ik geloofwaardig, want het speelt zich af in de oorlog en dat is allemaal geen verzonnen verhaal. Dat is echt gebeurd en daarom kies ik voor geloofwaardig. Ik vond zeker dat er schokkende gebeurtenissen plaatsvonden: moorden, verkrachtingen en pesterijen, dat zijn toch niet de minste gebeurtenissen. Ik heb nooit dat ik helemaal meeleeft met een verhaal. Ik lees het en ben dan heel nuchter. Het riep geen gevoelens bij mij op. Het einde is natuurlijk triest omdat hij eigenlijk de oorlog overleefd heeft, vanwege de bevrijding, maar dan word hij toch nog door zijn hoofd geschoten. Personen de hoofdpersoon kwam levensecht over. Ik kon me goed inleven in de hoofdpersoon omdat in het verhaal duidelijk werd gemaakt hoe hij zich voelde, wat hij wilde of wat hij bijvoorbeeld dacht. De hoofdpersoon leefde heel erg in zijn eigen wereld, was heel eenzaam en werd gepest. Aan die dingen voldoe ik niet dus ik geen gelijkenissen met de hoofdpersoon en ik. De mensen die in het verhaal om hem geven, onder andere zijn ouders, die herkende ik wel in personen uit mijn eigen leefwereld, namelijk mijn eigen ouders. Die zullen ook altijd zorgzaam zijn en voor mij zorgen. Pagina 4 van 5
Ik ben niet door het gedrag van de hoofdpersoon beinvloed. De hoofdpersoon was in mijn ogen een aardige en goeie jongen maar het zat allemaal niet mee. Het gepest vanwege zijn litteken verergerde de situatie alleen maar. Als ik de schrijver was zou ik van de hoofdpersoon een iets stoerder type gebruiken. Ik denk dat het boek dan spannender word en daardoor leuker om te lezen. De opbouw Het verhaal vond ik makkelijk om te lezen. Er kwamen geen moeilijke woorden in voor en de zinnen liepen goed. Het was prettig om te lezen. Echt spannende momenten kende het boek niet. De afloop van het verhaal is heel verrassend. Vanaf het begin van het verhaal dacht ik, het zou best kunnen dat de hoofdpersoon gaat overlijden. Dat gebeurde uiteindelijk ook maar de manier waarop was heel vreemd. De oorlog was nagenoeg afgelopen, je verwacht dan een positief en gesloten einde en uiteindelijk gaat hij toch nog dood. Hij word door zijn hoofd geschoten. Het taalgebruik De woordkeuze en de zinsbouw was te doen. Het was niet moeilijk maar makkelijk genoeg om te lezen en het te begrijpen. De gebeurtenissen werden goed beschreven, dan wel door de ogen van de hoofdpersoon, maar toch kon ik een goede voorstelling ervan maken. Regelmatig kwamen er dialogen voor die je dan door de ogen van Eric ziet, maar het zijn wel realistische gesprekken. Het einde van het boek zal ik niet snel vergeten, dat vond ik echt heel apart. Van de rest van het verhaal ga ik denk ik weinig onthouden, omdat het niet heel erg spectaculair of opvallend was. Pagina 5 van 5