Sectorwerkstuk Economie De Economische gevolgen van klimaatverandering Sectorwerkstuk door een scholier 2232 woorden 3 februari 2010 6,2 58 keer beoordeeld Vak Economie Klimaatverandering en de economische gevolgen Door: Vincent Inhoudsopgave - Inleiding - Wat kunnen de gevolgen van klimaatverandering zijn in de economie? - Wat word nu aan klimaatverandering gedaan in de economie? - Wordt er genoeg geïnvesteerd in groene energie? - Wat zijn de milieuvoordelen van hybride auto s? - Conclusie - Reflectie Klimaatsverandering en de economische gevolgen Het Broeikaseffect en klimaatveranderingen hebben niet alleen gevolgen milieu, maar ook in de economie. Wat word er gedaan om klimaatverandering te voorkomen en heeft dat economische gevolgen? En zal het genoeg zijn? Het wetenschappelijk bewijs is nu overweldigend: klimaatverandering is een ernstige bedreiging voor de wereld en vraagt om een wereldwijd antwoord. Deze onderstaande voorspellingen zijn gemaakt door het KNMI. Voorspellingen voor Nederland (periode 2050-2100) - Temperatuur stijging van 1-2 graden Celsius in 2050 en maximaal 4 graden Celsius in 2100. - Neerslag toename van 3-6 % in 2050 en 6-12 % in 2100. - Nattere winters en drogere zomers; de temperatuurstijging zal sterker zijn in de winter dan in de zomer. - Extreme neerslag: meer lokale en zware regenbuien met een hogere intensiteit. - De kans op stormen en de intensiteit van stormen neemt toe maar is relatief onzeker. Wat voor invloed zal dit hebben op onze economie? Pagina 1 van 5
Wat kunnen de gevolgen van klimaatverandering zijn in de economie? Het IPCC voorspelt dat de zeespiegel de komende eeuw met 15 tot 95 centimeter zal gaan stijgen. Dat is niet zo goed nieuws, want bijna de helft van ons land ligt onder de zeespiegel. Ook zal de dreiging van overstromingen niet alleen van de zee komen maar ook van onze rivieren. Om te voorkomen dat de boel gaat onderstromen moet er onwijs veel geld worden uitgegeven aan het verhogen van de dijken, beschermen van huizen etc. En als het water echt te hoog word en de dijken het niet kunnen houden of de rivieren overstromen zo erg dat we weg moeten waar we wonen en ergens anders ons leven moeten opbouwen. Dat zal pas echt economische gevolgen hebben. Hele steden en dorpen met mensen die ergens anders heen moeten, of emigreren naar andere landen. Maar ook moet Nederland rekening gaan houden met grotere en extreme neerslag die kan leiden tot overlast en grotere waterafvoer van rivieren. Ook strengere winters zullen gevolgen hebben (kijk maar naar de winter 2009). Door de klimaatverandering zullen de temperaturen waarschijnlijk opschuiven naar het noorden. Het toerisme in Nederland zal toenemen in de zomer, met uiteraard meer economische omzet als gevolg. Maar in de laatste zomer was het al warm vond ik, dus echt relax warm zal het weer misschien niet zijn. Maar ook zullen de stranden langzaam verdwijnen, dat is ook niet echt goed voor de economie. Voornamelijk in de zomer zal de economie zijn inkomsten aan het strand missen. Ook een gevolg van de temperatuursopschuiving is een (mogelijke) verandering in de landbouw. Als het echt warmer word zullen er misschien tropische vruchten kunnen worden geplant, of hele wietplantages. Maar de toename van de neerslag kan ook de oogst verprutsen. Dat zal ook niet zulke leuke gevolgen hebben voor de economie want de bloemen zijn toch wel een behoorlijke omzet elk jaar. Ik heb het even opgezocht en dat is 4 miljard euro in 2007. Maar ook droge gebieden zoals ten zuiden van de Sahara in Afrika blijken erg kwetsbaar en kunnen de gevolgen van klimaatverandering nauwelijks opvangen. Toenemende weersextremen, zoals hevige neerslag en langdurige droogte vergroten wereldwijd de kans op overlast en schade. Het aantal mensen dat leeft in gebieden met ernstig watertekort kan tot 2050 drie tot vier keer zo groot worden als in 1995. Door de hitte zullen er ook meer doden vallen en er zullen ook minder inkomsten van het toerisme zijn in Zuid-Europa, Spanje zal het klimaat van Egypte krijgen en dus zal het toerisme daar minderen. In Egypte is het in de zomer al 40 C. Maar ook in de Alpen zal het wintertoerisme zwaar worden getroffen. De opwarming van het zeewater kan krachtigere orkanen veroorzaken en een verdubbeling van de stormschade. Superorkaan Katrina richtte in 2005 volgens de Duitse verzekeraar Munich Re voor 125 miljard dollar schade aan. Ook het rapport Stern raamt de kosten van klimaatverandering, als we niets doen, op 5500 miljard euro. Wat word nu aan klimaatverandering gedaan in de economie? De Europese regeringsleiders hebben in maart 2007 afgesproken dat de broeikasuitstoot van CO2 in 2020 met 20 procent moet zijn verminderd. Tijdens de Europese Raad in december 2008 hebben zij een uitgebreid pakket van maatregelen (het 'klimaatpakket') vastgesteld om de doelstellingen te kunnen Pagina 2 van 5
behalen. De onderhandelingen waren niet echt makkelijk. Er stonden grote belangen op het spel en ook de financiële crisis zorgde ervoor dat er stevig onderhandeld werd door de lidstaten om de kosten voor de klimaatmaatregelen zo laag mogelijk te houden. Het klimaatpakket is uiteindelijk een ingewikkeld compromis geworden waarin voor bepaalde landen en industrieën uitzonderingsposities zijn opgenomen. De oorspronkelijke doelstelling van 20 procent minder uitstoot is echter wel overeind gebleven. Naast deze doelstelling zijn ook de andere doelstellingen die in maart 2007 zijn afgesproken, gehandhaafd. De volgende drie doelstellingen voor 2020 (vergeleken met 1990) waren al in maart 2007 overeengekomen: - 20% vermindering van de uitstoot van broeikasgassen (dit kan oplopen tot 30% wanneer er een internationaal klimaatakkoord wordt gesloten) - 20% minder energieverbruik - 20% van het totale energiegebruik moet afkomstig zijn uit hernieuwbare energie, zoals wind- en zonneenergie Bovendien moet in 2020 10% van de totale behoefte aan brandstoffen in de vervoerssector gedekt worden door biobrandstof. Het doel van deze afspraken is de gemiddelde, wereldwijde temperatuurstijging te beperken tot minder dan 2 C: het niveau van vóór de opkomst van de industrie. Aan bovenstaande doelstellingen is dus vastgehouden in de onderhandelingen voor het nieuwe klimaatpakket. De EU heeft aangegeven haar doelstelling van 20% vermindering van de uitstoot van broeikasgassen te verhogen naar 30% als er een internationaal klimaatakkoord zou worden bereikt tijdens de klimaattop in Kopenhagen, die in december 2009 plaats vond. Uit deze top is echter geen geen bindend akoord naar voren gekomen. De Europese milieuministers hebben na de afloop van de klimaatconferentie aangeven dat de milieuambities van de EU desalniettemin onveranderd blijven. De EU blijft bij haar doelstelling van 30 procent op voorwaarde dat andere westerse landen ook meedoen. De kosten van bovenstaande maatregelen zullen op 0,5% van het Europese Bruto Nationaal Product uitkomen. Dit komt neer op 3 euro per week per Europese burger. In een rapport van de Britse onderzoeker Stern wordt uitgegaan van een prijskaartje dat tien maal zo hoog zal zijn wanneer de klimaatverandering niet wordt aangepakt. Wordt er genoeg geïnvesteerd in groene energie? De energiebedrijven investeren lang niet genoeg om de Nederlandse doelstelling van 20 procent duurzame energie in 2020 te halen. Op basis van de huidige investeringsplannen komen de bedrijven ongeveer uit op de helft. Dat blijkt uit een onderzoek door de Volkskrant van de plannen van de energiebedrijven. Vooral door investeringen in duurzame elektriciteit zou het totale energieverbruik van olie, gas en stroom in Nederland rond de 20 procent moeten uitkomen. Daarvoor moet het aandeel van binnenlandse stroom uit groene bronnen worden verhoogd van 8 naar 35 procent. Grijze stroom draagt er trouwens aan bij dat grondstoffen opraken. Bovendien komt bij gebruik van fossiele brandstoffen veel van het broeikasgas CO2 vrij. Dat versterkt klimaatverandering. Ik zie graag dat Nederland meer op groene energie gaat draaien, maar windmolens en zonnepanelen zijn duur en het duurt lang voordat je de uitgave ervan hebt terugverdiend. Maar voor kleine windmolens zijn subsidies en andere stimuleringsregelingen mogelijk. Om de ontwikkeling van windenergie op zee te stimuleren is er de regeling Milieukwaliteit Pagina 3 van 5
Elektriciteitsproductie (MEP). Met deze subsidieregeling wordt de binnenlandse productie van duurzame elektriciteit en dus ook windenergie gesubsidieerd. Het platte en winderige Nederland is erg geschikt om windkracht om te zetten in elektriciteit. Maar de windmolen geeft echter pas milieuwinst als hij meer uitstoot vermijdt dan er bij de bouw van de molen en afvalverwerking ontstaat. Onderzoek laat zien dat het milieuvoordeel sterk afhangt van waar en hoe de windmolen is geplaatst. Alleen op locaties waar het voldoende waait leveren molens meer energie dan ze hebben gekost. Maar een windmolenpark staat niet mooi,maar geeft ook slagschaduw en geluidsoverlast voor omwonenden. Ook in de windrijke provincie Zeeland is het op het ogenblik lastig om windmolens te bouwen, er worden nauwelijks vergunningen afgegeven. Het is zoeken naar goede locaties voor windparken in Nederland, de zee kan een goed alternatief bieden om windmolenparken te bouwen, met geen slagschaduw en geluidsoverlast voor bewoners. De groei van windenergie blijft in Nederland ver achter bij Europese landen als Duitsland en Denemarken. Het verzet is taai. Voor geluid en slagschaduw zijn normen vastgesteld, maar tegen argumenten als horizonvervuiling is niet veel te doen. Nu het kabinet-balkenende zich heeft vastgelegd op de verdubbeling van de windenergie op land in 2012 en wind op land flink gaat subsidiëren, is het zaak honderden molens bij te plaatsen. Met zonnepanelen energie opwekken is ook een manier, maar als je er éen of een paar op je dak hebt ben je wel afhankelijk van de zonneschijn, en het kost je ook wel wat als je een zonnepaneel op je dak hebt, dit kan wel terugverdiend worden maar het duurt een paar jaar. Ook zijn er al hele parken met zonnepanelen in bijvoorbeeld Amerika aangelegd. Misschien zal dit zich in de toekomst ontwikkelen met bijvoorbeeld parken met zonnepanelen in de Sahara. Wat zijn de milieuvoordelen van hybride auto s? Dat de auto het milieu belast is duidelijk. Het is dus niet zo verwonderlijk dat ook de auto aandacht krijgt in het belastingbeleid van de overheid. Met de belastingmaatregelen rondom BPM (Belasting van Personenauto s en Motorrijwielen) wil de overheid de aanschaf van zuinige auto s stimuleren, want een zuinige auto is goedkoper aan de pomp en beter voor het milieu. Schone auto s (auto s die minder fijnstof en stikstofoxide uitstoten) en zuinige auto s (auto s die minder CO2 uitstoten) worden goedkoper, vervuilende en onzuinige auto's juist duurder. De overheid stimuleert zo milieubesparend gedrag en ontmoedigt milieuvervuilend gedrag met als motto: de vervuiler betaalt. De milieuwinst die behaald kan worden met aanpassingen aan motoren, systemen om warmte uit motor en uitlaat terug te winnen en het verlagen van het gewicht van auto s in combinatie met elektrisch rijden en alternatieve brandstoffen is groot. In 2040 zou volgens TNO op die manier een halvering van de CO2- uitstoot worden gerealiseerd. De organisatie pleit dan ook voor strengere eisen aan auto s. De verwachting van TNO is dat autofabrikanten bij strikte milieueisen veel van de nu al beschikbare manieren om auto s zuiniger te maken op grote schaal zullen gaan toepassen. Bovendien zal de verkoop van hybrides verder stijgen en zal er een echte markt ontstaan voor elektrische auto s. Maar zover is het nu dus nog niet. Maar de populariteit van zuinige auto s stijgt, de stijging in de verkoop van nieuwe zuinige auto s is nu al spectaculair. Pagina 4 van 5
De verkoop van hybrides is door stimuleringsregelingen verviervoudigd ten opzichte van 2007. Een auto met energielabel A verbruikt op zijn minst twintig procent minder brandstof, dan zijn tegenhanger met energielabel C of D. Ook auto's met energielabel B zijn zuiniger: hun brandstofverbruik ligt tien tot twintig procent lager dan het verbruik van een vergelijkbare wagen met energielabel C of D. Een hybride auto met energielabel A is nog veel zuiniger: die bespaart 25 procent brandstof vergeleken met een benzineauto met energielabel A (in dezelfde grootteklasse). Dat komt omdat dit type auto een elektromotor heeft voor aandrijving bij lage snelheden (zoals in de stad) en een zeer zuinige benzinemotor die voordeel oplevert op de snelweg. Als we alle auto's die energielabel C hebben of nog onzuiniger zijn, zouden vervangen door een nieuw exemplaar met energielabel B, dan daalt de uitstoot van CO2 met 2,8 miljard kilogram per jaar. Vervangen we het onzuinige wagenpark door nieuwe auto's met energielabel A, dan daalt de CO2- uitstoot zelfs met 4,85 miljard kilogram per jaar. Deze besparingen pakken nog hoger uit als de auto's worden vervangen door exemplaren van een klasse kleiner. Als een kleine onzuinige auto echter wordt vervangen door een veel grotere zuinige auto, dan is de CO2-besparing beperkt. Conclusie Mijn hoofdvraag was : Wat word er gedaan om klimaatverandering te voorkomen en heeft dat economische gevolgen? En zal het genoeg zijn? Er zullen zeker grote economische effecten zitten aan klimaatverandering, zoals dat de dijken misschien zullen breken door de stijging van de zeespiegel of de rivieren overstromen. Maar als het warmer word hier kan dat ook positieve effecten op het toerisme bijvoorbeeld. Er wordt wel wat aan gedaan om erger te voorkomen zoals subsidies op hybride auto s, bouwen van windmolens etc. Er zou veel moeten worden geïnvesteerd in technologische vernieuwing in vorm van groene energie, hybride motors. En dat kan ook tot positieve economische gevolgen leiden zoals meer werk. Het is belangrijk dat mensen milieubewuster gaan leven, minder met de auto, minder stroom verbruiken etc. Dat is al een grote stap in de strijd tegen de klimaatverandering. Reflectie Ik vind dat er goede dingen bezig zijn in de economie die klimaatverandering tegen aan, maar zal het genoeg zijn? Ik hoop dat mijn kinderen in een normale wereld kunnen leven zonder dat Nederland letterlijk onder zeeniveau ligt. Pagina 5 van 5