Tim eet op Texel 3 en 4 6 Afval Klassengesprek - knutselen Doelen Begrippen Materialen Duur De leerlingen: beseffen dat er veel voedsel weggegooid wordt. beseffen dat verpakkingsmateriaal van voedsel veel afval oplevert. bedenken hoe je de hoeveelheid afval van voedsel en verpakkingen kunt verminderen. kunnen afval op de juiste wijze scheiden (groene bak, grijze bak, plastic, glasbak, oud papier, statiegeldflessen, batterijenbak, elektrische apparaten, kringloopwinkel). het afval, het vuilnis, de container, scheiden, de composthoop, hergebruik, recyclen, de kringloopwinkel, het statiegeld Envelop met een brief van Texelse Tim en foto van Tim op een volle afvalcontainer Mandje van Texelse Tim met daaraan toegevoegd: losse appels en voorverpakte appels Zak voor plasticafval Lege verpakkingen. In ieder geval voor elke leerling: 2 melkpakken, een doosje en eventueel een yoghurtbeker of puddingbakje Tijdschriften en folders van supermarkten Plastic boterhamzakjes (één voor elke leerling) Tekenpapier en kleurpotloden/stiften Knip- en plakmateriaal Verf, kwasten of gekleurd papier (groen en donkergrijs) 55 minuten Vooraf Verstuur de brief met de foto van Texelse Tim per post, of speel dat Texelse Tim de envelop per ongeluk bij het oud papier in het lokaal heeft gelegd. Inleiding (10 minuten) Open de envelop, laat de foto zien en lees samen de brief: Hallo! Hoe gaat het? Er is iets mis. Hoor maar eens wat. Ik heb twee bakken voor afval. Containers. Een is grijs en een is groen. Ik at een appel. Toen die op was, had ik nog het klokhuis. Die moest in de afvalbak. De container. www.duurzameleerleerlijn.nl 25
In welke? Ja, de groene. Bah, wat stonk die! Hij was al heel vol. En de vuilnis-wagen komt niet snel. Die is pas geweest. Ik doe iets niet goed, denk ik. De deksel van de grijze bak kan ook al niet meer dicht. Wat moet ik doen? Groet van Tim Bespreek wat er in de brief staat. Tim vraagt de leerlingen om manieren te bedenken om de containers minder snel vol te krijgen. Bedenk eerst samen met de leerlingen wat er eigenlijk allemaal weggegooid wordt in de grijze en de groene container. Een heel groot deel van het afval bestaat uit verpakkingen van voedsel. Welk voedsel wordt waarin verpakt en waarom? Welke verschillende verpakkingsmaterialen kunnen de leerlingen bedenken? Schrijf de antwoorden op het bord. Laat de leerlingen brainstormen over hoe je de hoeveelheid afval kunt verminderen. Mogelijke oplossingen om de hoeveelheid afval (in de groene en grijze bak) te verminderen: Voedsel kopen zonder verpakking of met weinig verpakking. Niet te veel in een keer kopen. Zoveel eten klaarmaken als je opkan. Voedsel opeten voordat het bederft. Voedselrestjes bewaren in de vriezer en later opeten. Composthoop in plaats van de groene bak. Gebruik verpakkingsmateriaal opnieuw: plastic bakjes kun je bijvoorbeeld gebruiken om een restje voedsel in te bewaren in de vriezer. Lever statiegeldflessen in die worden weer gevuld. Recyclen: Plastic in de plastic zak, niet in de grijze bak. Papier en karton naar bijvoorbeeld de Scouting. Glas in de glasbak. Batterijen in de batterijenbak. Kapotte elektrische apparaten worden ingezameld op school, of bij de Hamster. Kringloopwinkel. Bespreek ook met de leerlingen waarom het goed is om de hoeveelheid afval te verminderen en niet bijvoorbeeld gewoon een tweede grijze bak te kopen: Afval moet met vuilniswagens en vrachtauto s weggebracht worden. Dat kost benzine. www.duurzameleerleerlijn.nl 26
Veel afval wordt uiteindelijk verbrand. Daar komt vieze rook vanaf. Het kost veel moeite om dingen te maken. (Blik kort terug op het productieproces van brood.) Het is zonde als dat voor niks gebeurt. Kern (40 minuten) Laat de leerlingen groene en grijze containers maken. Gebruik kartonnen doosjes of lege melkpakken en laat die beschilderen of beplakken. Eventueel kunnen ze ook glasbakken maken van yoghurtbekers of puddingbakken met openingen voor 3 kleuren glas. Terwijl dit staat te drogen kunnen de leerlingen afval uitknippen uit de folders. Het gaat daarbij om de verpakkingen van de producten die staan afgebeeld. De leerlingen kunnen ook bedenken wat ze gegeten hebben en het afval natekenen en uitknippen. Tenslotte sorteren de leerlingen hun afval en gooien ze het in de zelfgemaakte bakken: De plaatjes van de plastic artikelen kunnen ze in het plasticzakje doen. De glazen flessen in de glasbakjes. Het papier in een doosje. De rest verdelen over de groene en de grijze containers. Zit er nog iets bij dat ergens anders heen moet? Een tv? Of batterijen? Oude kleren? Alternatieve opdracht: De containers kunnen ook getekend of geknipt en dan op de kop op een vel papier geplakt worden. Eronder komt dan al het afval getekend of geplakt. Alsof de bakken leeggeschud zijn. Afronding (10 minuten) Bekijk eens wat de leerlingen voor eten en drinken mee hebben. Waar kan het afval heen? Hoe kunnen de leerlingen ervoor zorgen dat er minder afval mee naar school komt? Weeg de vuilnisbak met het afval in de klas. Doe dat de komende tijd iedere dag om te kijken of het lukt de hoeveelheid afval te verminderen. Extra Activiteiten: Maak een composthoop ergens in de tuin bij de school. Voedselresten kunnen door afvaleters omgezet worden in nieuwe voedingsstoffen voor planten. Maak iets lekkers van etensrestjes: wentelteefjes, aardappelsalade. Organiseer een kleding- of speelgoedruilbeurs voor meerder klassen. Dat wat jij niet meer past kan een ander wel aan. Het hoeft niet weggegooid te worden! Maak een rondje door de school (met de conciërge). Bekijk hoe op school www.duurzameleerleerlijn.nl 27
afval wordt gescheiden: oud papier, batterijen, cartridges, oude telefoons, kijk in de schoolcontainer, etc. Filmpjes: Schooltv Beeldbank: (Primair onderwijs typ de zoekterm recyclen) Glasrecycling Van oud glas worden nieuwe flessen gemaakt. De geschiedenis van het afval Hoe kwamen mensen er vroeger van af? Recycling batterijen Batterijen die recycled worden. Rubber tegels Een tegel van rubber. Hoe wordt die gemaakt? Plastic shirts Hoe maak je shirts van plastic flessen? Websites: www.wecycle.nl Creatief: Knutselen/kunst maken van afval. Maak een digitale fotoreportage van afval in de buurt. Laat de leerlingen hiervoor zelf foto s maken. Excursies: Kringloopwinkel Hamster Amsing Recycling Cobus Spigt Metaalafval www.duurzameleerleerlijn.nl 28
hallo! hoe gaat het? er is iets mis. hoor maar eens wat. ik heb twee bakken voor afval. containers. een is grijs en een is groen. ik at een appel. toen die op was, had ik nog het klokhuis. die moest in de afvalbak. de container. in welke? ja, de groene. bah, wat stonk die! hij was al heel vol. en de vuilniswagen komt niet snel. die is pas geweest. ik doe iets niet goed, denk ik. de deksel van de grijze bak kan ook al niet meer dicht. wat moet ik doen? groet van tim