Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 4, paragraaf 13, 14, 15 Samenvatting door D. 1652 woorden 12 juni 2011 7,3 15 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde De Geo Aardrijkskunde samenvatting paragraaf 13, 14 en 15 Paragraaf 13 veranderingen op het platteland 1970: - aziatische platteland arm - te wenig voedsel geproduceerd voor bevolking Indonesische eiland Java - stad sendangarum - veel rijstvelden - klimaat gunstig voor landbouw - klimaat warm en vochtig - vulkanische bodems vruchtbaar - grond wordt ook gebruikt voor bebouwing: in een javaanse tuin staan - een visvijver - struiken met kruiden en fruit >hierdoor hebben ze genoeg - veeteelt gevarieerd eten. >geen honger natte rijstbouw= rijst verbouwen op sawa's (=akkerd die onder water staan) 60% van de grond is sawa 3x per jaar kunnen ze 1 veld oogsten: - grond wordt arbeidsintensief bewerkt (= op 1 stuk grond heel veel mensen laten werken) Groene revolutie: Rijstproductie is sinds 1970 verdubbeld door externe oorzaak: westerse instituten ontwikkelde sneller groeiende rijst. > vroeger 1 of 2 producties mogelijk > nu 3 gevolgen groene revolutie: * vroeger waren koeren zelfverzorgend > gebruikte opbrengst voor eigen gebruik na revolutie: boeren werden commercieel. Ze kochten van opbrengst bv mest * Sawa's is veel werk te doen: vroeger met de hand : nu met machines > mechanisering Welvaart en bevolkingsgroei: Pagina 1 van 6
Oost- en zuidoost-azië > 2 miljard mensen = hoge bevolkingsdichtheid De hoge bevolkingsdichtheid is mogelijk door de hoge opbrengst van de natte rijstbouw Regering doet err alles aan om de bevolkingsgroei te remmen: - op platteland family-planning (=voorlichtingen over geboortebeperking) dat werd een succes > aantal kinderen @ platteland is gedaald: 1980: 4-5 kinderen 2000: 2-3 kinderen Vroeger hielpen ze mee op het platteland > gingen niet naar school De welvaart is gestegen: - landbouw brengt veel geld op - er is nu ook veel werk buiten de landbouw ( veel mensen werken nu bij bedrijven langs de weg/ andere stad) Jongeren leren verder: - met veel kinderen kun je dit niet betalen, met 2-3 wel. B51: B51 Klimaatsysteem van Köppen -eerste indeling: 1. humide klimaten: klimaten waarbij gemiddelde jaarlijkse neerslag groter is dan gemiddelde jaarlijkse verdamping 2. droge klimaten: klimaten waarbij gemiddelde jaarlijkse neerslag kleiner of gelijk is dan gemiddelde jaarlijkse verdamping -tweede indeling: Humide klimaten: -A-klimaat: koudste maand hoger dan 18 graden Af-klimaat: tropisch regenwoud klimaat; droge tijd ontbreekt, neerslag hele jaar Aw-klimaat: savanne klimaat; droge winters dus zomerregens -C-klimaat: koudste maand lager dan 18 graden en hoger dan -3 graden, warmste maand hoger dan 10 graden Cf-klimaat: gematigd klimaat met hele jaar neerslag Cw-klimaat: gematigd klimaat met zomerregens Cs-klimaat: Middellandse Zeeklimaat; droge zomers en winterregens -D-klimaat: koudste maand lager dan -3 graden en warmste maand hoger dan 10 graden Df-klimaat:landklimaat met neerslag het hele jaar Dw-klimaat: landklimaat met zomerregens -E-klimaat: warmste maand lager dan 10 graden ET-klimaat: toendraklimaat, warmste maand tussen 0 en 10 graden EF-klimaat: poolklimaat, warmste maand lager dan 0 graden EH-klimaat: hooggebergte klimaat, warmste maand lager dan 10 graden -derde indeling: Droge klimaten: BS-klimaat: steppe klimaat, jaarlijkse neerslag gelijk aan jaarlijkse verdamping BW-klimaat: woestijnklimaat, jaarlijkse verdamping groter dan jaarlijkse neerslag Oost en zuid-oostazië liggen in de tropen en de gematigde zonen. Pagina 2 van 6
B96 Aantal, spreiding en dichtheid Voor de inrichting is van belang: aantal, spreiding en dichtheid - bevolkingsdichtheid: gemiddeld aantal inwoners per vierkante kilometer - berekening inwoners/oppervlakte - bevolkingsconcentratie: een opeenhoping van mensen in een bepaald gebied - spreiding: de manier waarop de bewoners over land zijn verdeeld - zuigeling: 1e 12 maanden Zuigelingsterfte: als je na dag 1 tot 12 maanden sterft W54 Natte rijstbouw u Sendangarum ligt op het eiland Java in indonesie. Natuur gunstig voor rijstbouw: 1 Klimaat is warm en vochtig 2 Vulkanische bodems zijn vruchtbaar c Natte rijstbouw: rijst die verbouwd wordt op akkers die nat zijn. aantal oogsten per jaar: 3 arbeidsintensief = veel mensen die op 1 stuk grond werken Groene Revolutie u Externe oorzaak: Groene Revolutie. Dat is de invoering van nieuwe (westerse) rijstsoorten die ervoor zorgen dat er een grote oogst was u Twee gevolgen: - commercialisering Tot 1970 boeren zelfverzorgend Nu commerciele boeren c Mechanisering = machines vervangen de arbeid van mensen en dieren. Welvaart en bevolkingsgroei u Oost- en Zuidoost-Azië: hoge bevolkingsdichtheid Ook op het platteland hoge dichtheden. c Familyplanning een succes door voorbehoedsmiddelen p Verband tussen geboortecijfers en welvaart: bij hoge welvaart is het geboortecijfer lager - nog te doen voor deze paragraaf: leren W52 (= topografie azie) paragraaf 14 booming china, een aziatische tijger China in beeld gebracht: Oosten: - dichtbevolkt - veel geïnvesteerd in de kustlijn - veel mensen emigreren van het binnenland naar kust Veel verschil in klimaat: van Woestijn to zomergroen loofwoud 1980: was China een communistisch land > dictator Mao Ze Dong De westerse cultuur en bedrijven waren in China verboden De opvolger van hem: Deng Xiaoping, zag in kapitalistische landen, het economisch beter ging maakte china: - politiek comunistisch - economie kapitalischtisch (=vrijemarkt economie) > hij Pagina 3 van 6
Om dat te bereiken opende hij voor westerse bedrijven de deuren. Economische vrijheid, alleen in de vijf gebieden in China: de speciale economische zones (SEZ): - Shenzen - Zhuhai - Shantou - Xiamen - Eiland Hainan Daarnaast kwamen er een aantal open steden. Buitenlandse bedrijven kregend droompakket: - hardwerkende arbeiders, - lage lonen, lage belastingen - goedkope grond De economische vrijheid betekende geen politieke vrijheid. > ze mogen nog niet zeggen wat ze zelf willen. - Oude en nieuwe tijgers: lange tijd was er in Azië één groot industrieland: Japan (=oude tijger) Er zijn er nieuwe bijgekomen (= nieuwe tijgers): -Zuid-korea -Taiwan -Singapore -Hongkong Nieuwe tijgers vanwege hun snelle economische groei > komen steeds meer tijgers aan. De tijgerlanden leggen de nadruk op Export > richten zich op rijke landen in Europa en Amerika, maar ook in Japan zelf. > de markt groeit dus ook binnen de tijgerlanden De opkomst van de tijgers: - heeft gevolgen op mondiale schaal Eerst het economisch zwaartepunt: - in Europa 20e eeuw: - in de verenigde staten Nu verschuift het naar de Pacific: - Azië, zoals japan enz ^ Het verschuiven van het economisch zwaartepunt in de wereld noem je global shift B161 Ontwikkelde landen en ontwikkelingslanden - ontwikkelde landen: hoog ontwikkelingspijl Ontwikkelingslanden: laag ontwikkelingspijl - ontwikkelingslanden, bepaalde types: - NIL : nieuw industrieland - Zuid-Korea, Taiwan, Singapore = NIC: newly industrialized country B184 Multinationale ondernemingen - multinational: bedrijven met vestingen in verschillende landen; - productie van goederen - niet alleen industriële bedrijven, maar ook in dienstverlening (banken, hotelketens) - keuze voor vestiging in een bepaald land hangt af van de economische en politieke factoren - economische factoren: hoogte van lonen, opleiding personeel - politieke factoren: wetten, regels, medewerking van overheid (in land van vestiging) B185 Globalisering - globalisering / mondialisering: het steeds doorgaande proces van internationale uitwisseling van geld, goederen en ideeën Pagina 4 van 6
- belangrijkste kracht: economie - bedrijven breken tariefmuren af - moeten zo goedkoop mogelijk produceren (ontwikkelingslanden ; lage lonen) - zorgt voor sterke groei van het goederenvervoer ; in elk product zitten onderdelen uit alle delen van de wereld - door technische ontwikkelingen is een sneller en beter transport over de wereld mogelijk - containers - computers - global village: op politiek en sociaal terrein worden ideeën uitgewisseld en toegepast. (globalisering beperkt zich niet tot de economie, culturen beïnvloeden elkaar) B186 Door globalisering ontstaan internationale arbeidsverdeling: de manier waarop bedrijven hun producten maken in veel verschillende landen - multinationale ondernemingen, drie afdelingen: - hoofdkantoor (in rijk ontwikkeld land) - onderzoeksafdeling (in rijk ontwikkeld land) - fabrieken (in ontwikkelingslanden) - zo ontstonden kop-staart bedrijven - oorzaak: lage arbeidskosten - Multinationale ondernemingen zorgen voor regionale specialisatie 3 fasen productieproces: Ontwerp en ontwikkeling marketing en distributie _ fabricage_ - communisme: de productie wordt geleid door de staat - kapitalisme: de productie wordt geleid door particuliere ondernemers - vrijemarkteconomie: kapitalistisch productiesysteem - ontwikkelingspeil: de ontwikkeling op een bepaald moment meten - ontwikkelingslanden: landen met laag ontwikkelingspeil - ontwikkelde landen: landen met hoog ontwikkelingspeil Nog te leren voor deze paragraaf: W55, W56, W58 paragraaf 15 half In Japan: - wonen 130 miljoen mensen klein deel van het land is vlak en geschikt voor stedelijke bebouwing (oplossing: verticaal bouwen, hoogte geeft status: hoe hoger, hoe duurder) Japan is het 2e economische macht in de wereld > natuur heeft niet meegeholpen aan succes. Japan bestaat uit 4 eilanden en 39000 kleine eilandjes. > lastig voor verkeer Er is veel reliëf in japan > bevolking woon in laagland aan kust : - alle rijstvelden - industriegebieden - grote steden Japan heeft weinig delfstoffen : - gebrek aan grondstoffen Pagina 5 van 6
Daardoor halen ze energie uit buitenland > belangrijkste energie is kernenergie Het is extra gevaarlijk om dat te produceren in Japan: - Het radioactieve afval wordt opgeslage in de bodem - bij aardbeving schudt deze bodem doorelkaar : kan kerncentrale beschadigen En dan zijn er natuurlijk ook nog de natuurrampen: - de taifoens (= wervelstorm) - het tsunami (= vloedgolf) In Japan komen 3 platen bijelkaar: - Euraziatische plaat - Filipijnse plaat - Pacifische plaat Gevolgen van die breuken: aardbevingen en vulkaanuitbarstingen De diepzeetrog ligt aan de rand van de Pacifische plaat. Oorzaak: Bij de botsing van de Pacifische en Euraziatische plaat, duikt de Pacifische onder de Euraziatische Gevolg: de aardkorst wordt naarbeneden getrokken = trog (= diepzeetrog) Andere natuurproblemen + oplossingen: 1. Veel eilanden: bruggen en tunnels bouwen. 2. Veel reliëf: bruggen en tunnels bouwen; goed gebruik maken van de schaarse ruimte in het laagland (bijvoorbeeld veel hoogbouw). 3. Weinig delfstoffen: invoeren/importeren uit het buitenland. 4. Aardbevingen: aardbevingsbestendig bouwen. 5. Taifoens: waarschuwingssystemen instellen, kustbescherming. Nog te leren: W61, W62, W63 Pagina 6 van 6