Mest, mestverwerking en mestwetgeving Frits Vink Ketenmanager grondgebonden veehouderij Ministerie van Economische Zaken
Inhoud Feiten en cijfers (3 sheets) Huidig mestbeleid (2 sheets) Mestbeleid: koers stas Bleker (2 sheets) Traject wetswijziging (1 sheet) Mestbeleid: koers stas Dijksma (2 sheets) Mestverwerkingsplicht (3 sheets) Hoe nu verder? (1 sheet) 1
Feiten en cijfers Mestproductie: = 170 miljoen kilogram fosfaat = 477 miljoen kilogram stikstof = 70 miljard kilogram mest Mestproductie niet gelijkelijk verdeeld over Nederland Landbouwgrond in Nederland = 853.000 hectare bouwland = 939.000 grasland Plaatsingsruimte dierlijke mest: = +/- 140 miljoen kilogram fosfaat (2013) 2
Feiten en cijfers Jaarlijks circa 800.000 mesttransporten Export in 2012: 27,7 miljoen kg fosfaat, waarvan: = 15,7 mln. kg Duitsland = 6,7 mln. kg België = 5,2 mln. kg Frankrijk = 0,1 mln. kg overig Export naar mestsoort: = varkens: 5 mln. Kg fosfaat = rundvee: 0,6 mln. kg = pluimvee: 11,7 mln. kg = overig: 10,3 mln. kg 3
Huidige beleidsinstrumenten: Europees kader Kader: EU-Nitraatrichtlijn (12 december 1991) Vierjaarlijks actieprogramma (AP), nu het vierde AP (2010-2013) Tevens derogatie voor bedrijven met minimaal 70% grasland (gebruiksnorm dierlijke mest 250 kg N/ha i.p.v. 170 kg N/ha) Voorwaarde huidige derogatie: mestproductieplafond (referentiejaar: 2002) Onderhandelingen met Europese Commissie over vijfde actieprogramma (2014-2017) pas gestart In Nitraatrichtlijn staat: Lidstaten treffen (naast de gebruiksnormen) aanvullende of verscherpte maatregelen die noodzakelijk zijn om de doelstellingen van de Nitraatrichtlijn te realiseren 4
Huidige Meststoffenwet: sturing langs twee sporen 1. Sturing op gebruik van mineralen: Stelsel van gebruiksnormen en gebruiksvoorschriften Gebruiksnormen voor dierlijke mest, stikstof en fosfaat Gebruiksvoorschriften voor moment van bemesten, wijze van toediening, vanggewassen, etc. Regulering van transport/afzet van mest (bemonstering, GPS) 2. Sturing op productie van dierlijke mest: Stelsel van productierechten voor pluimvee en varkens (nationaal); vervaldatum in Meststoffenwet: 1 januari 2015 Melkquotering (Europees), eindigt op 1 april 2015 circa 90% van de mestproductie op die manier gereguleerd 5
Beleidsbrief 28 september 2011 van staatssecretaris Henk Bleker (1) Uitgangspunten Sturing op mestproductie blijft (voorlopig) nodig Verantwoorde groei van de veehouderij moet mogelijk zijn Nieuwe stelsel moet stimulans vormen voor mestverwerking Beleid langs drie sporen Mestverwerkingsplicht (wetsvoorstel nu in de Tweede Kamer) Voerspoor (bedrijfsleven aan zet) Mineralenconcentraat (pilots) 6
Beleidsbrief 28 september 2011 (2) Doel Verlichten van druk op de nationale mestmarkt en daarmee op stelsel van gebruiksnormen Stimuleren van mestverwerking Alle veehouders met overschot dragen bij aan oplossing Instrumenten Koppeling mestproductie aan beschikbare plaatsingsruimte voor mest (grond in eigen gebruik, mestplaatsingsovereenkomsten (MPO's)) Mestverwerkingsplicht (mestplaatsingsovereenkomsten (MVO's)) 7
Traject wetsvoorstel / wetswijziging Goedkeuring Ministerraad Advies Raad van State (RvS) Voorstel tot wijziging Meststoffenwet 2 juli 2012 (inclusief Memorie van Toelichting, advies RvS + nader rapport) Schriftelijke vragen Tweede Kamer (het verslag) Reactie Regering op schriftelijke vragen (nota naar aanleiding van het verslag) Aanpassingen wetsvoorstel nota van wijziging Wetsbehandeling Tweede Kamer Wetsbehandeling Eerste Kamer Uitvoeringsbesluit (AmvB) Uitvoeringsregeling Inwerkingtreding op 01-01-2014 8
Voornemen verdere behandeling wetsvoorstel (1) (beleidsbrief 18 jan. 2013 van staatssecretaris Dijksma) Aanleiding: bedenkingen bij sector over meerwaarde mestplaatsingsovereenkomsten (MPO s), naast de mestverwerkingsplicht (MVO's) Regering onderschrijft dit, in het licht van sturing door nog van kracht zijnde dierrechten en melkquotering Conclusie: verplichting tot afsluiten MPO s uit wetsvoorstel Blijft over: mestverwerkingsplicht Hoe: nota van wijziging (maar eerst instemming van de Tweede Kamer met deze lijn) 9
Voornemen verdere behandeling wetsvoorstel (2) Bedrijfsleven gevraagd te komen met concrete plannen voor mestverwerking en maatregelen ter realisatie milieudoelen Als mestverwerking niet van de grond komt, dan is ingrijpen in de omvang van de veestapel onvermijdelijk Eind 2013 keuzen uit 3 opties voor mest beleid voor de periode vanaf 1 januari 2015: 1. Alleen mestverwerkingsplicht 2. Mestverwerkingsplicht in combinatie met MPO s 3. Mestverwerkingsplicht i.c.m. dierrechten voor varkens en pluimvee, aangevuld met rechten voor rund-/melkvee 10
Instrument mestverwerkingsplicht Definitie verwerken: 1. Zodanig behandelen van dierlijk mest dat het resultaat geen dierlijke mest meer is (verbranden, vergassen en in de toekomst mogelijk mineralenconcentraat) 2. Export Minister stelt jaarlijks een verwerkingspercentage vast per regio In brief juni 2012 staan verwerkingspercentages voor 2013-2015 Regio 2013 2014 (indicatief) 2015 (indicatief) Zuid 10% 30% 50% Oost 5% 15% 30% Overig 0% 5% 10% Totaal verwerkt fosfaat 5 mln. kg 17 mln. kg 28 mln. kg 11
Overige bepalingen Verplichtingen: Veehouder moet de hoeveelheid die verwerkt moet worden daadwerkelijk naar een verwerker (laten) afvoeren Verwerker moet de hoeveelheid mest die hij ontvangt ook daadwerkelijk verwerken Veehouder kan zijn verwerkingsplicht overdragen op andere veehouder door middel van vervangende verwerkingsovereenkomst (VVO's) wel schot tussen sectoren (zie volgende sheet) Er geldt een drempelwaarde voor de verwerkingsplicht: bedrijven die minder dan 100 kg fosfaat zouden moeten verwerken vallen niet onder de plicht. Dierrechten vervallen op bij koninklijk besluit te bepalen tijdstip 12
Schot tussen sectoren bij VVO's Bij VVO's komt er een schot tussen pluimvee en overige diercategorieën In de praktijk: pluimveehouder kan alleen VVO afsluiten met andere pluimveehouder; rundveehouder met alle andere sectoren, behalve pluimvee 13
Hoe nu verder? Op 6 maart was er Algemeen Overleg tussen staatssecretaris en Tweede Kamer uitkomst: Steun van meerderheid voor ingezette koers. Zo snel mogelijk wetsbehandeling toezegging is nota van wijziging vóór zomerreces. Tweede Kamer wil snel duidelijkheid over criteria voor plannen over mestverwerking toezegging is z.s.m. overleg met sector. Inzet is mestverwerkingsplicht per 1 januari 2014. Over periode vanaf 1 januari 2015 moet eind dit jaar besloten worden. Tweede Kamer wil geen stapeling van beleid. 14
Dank voor uw aandacht! 15