Bestaande bouw verduurzamen met warmte 1 oktober 2015 Peter Heijboer
Onderwerpen 1. Routes voor verduurzamen bestaande bouw Kenmerken Nul-op-de-meter concept (Energiesprong) Case studie galerijflat 2. Organisatiemodellen en tariefstructuren 2
1. Routes verduurzamen bestaande bouw 3
Illustratie van route 1 Aanpak Energiesprong Renovatieconcept: maximale vraagbeperking, elektrische warmtepomp, PV-panelen Focus op levensduurverlenging 40 jaar Forse comfortverbetering Nul-op-de-meter garantie voor gemiddelde woning Geen energierekening maar Woonbundel Gebaseerd op gemiddeld verbruik Consortium treedt op als EnergieBV en garandeert NoM voor 10 jaar Aanpak moet nog rendabeler worden na industrialisatie/innovatie 4
Beperkingen NoM-concept Veel vastgoed nog te jong voor levensduurverlenging Opbrengst uit Woonbundel ( 35k) dekt de kosten voor de ombouw ( 70k) niet Ruimtebeslag warmtepomp en boiler Bij flats passen de PV-panelen niet op het dak Nom vooral interessant voor grondige renovatie rijwoningen Er zijn meer concepten nodig om nationale doelen te halen NoM Groningen (bron Energiesprong.nl) NoM Heerhugowaard (bron Energiesprong.nl) 5
Case studie galerijflat Referentiecomplex: galerijflat met blokverwarming en te vervangen geisers Doorgerekende varianten: 1. Blokverwarming en geisers 2. Individuele ketels 3. Warmte-units 4. Warmte-units + rendabele besparingsmaatregelen (route 2) 5. Warmte-units + maximale warmtevraagreductie 6. All electric aanpak Energiesprong (route 1) Varianten 4 t/m 6 zijn aangevuld met PV-panelen, zodat Energie-Index = 0 6
Gehanteerde uitgangspunten Voor het referentiecomplex speelt de wens om geisers te vervangen (budget 2.800,-) Alleen (meer)investering voor energiemaatregelen zijn meegewogen in business case dus niet het gehele renovatiebudget á 60 á 70.000,- Equivalent opwekkingsrendement warmtenet (EOR) = 200% Optimale omstandigheden warmtenet: De meeste gebouwen in de (deel)wijk kunnen in hetzelfde jaar op het warmtenet aangesloten worden 7
Resultaten case studie galerijflat Referentie gas Warmteversnelling Energiesprong 1. Blokverwarming en geisers 2. Individuele ketels 3. Warmtenet (bij geiser en ketelvervanging) 4. Optimaal vraag + warmtenet 5. Maximaal vraag beperken + warmtenet 6. Maximaal vraag beperken + warmtepomp (all-electric) Energie-Index Alleen casco 2,05 (D) 1,54 (C) 1,26 (B) 1,03 (A) 0,87 (A) 0,0 (A++) Casco + warmtenet n.v.t. n.v.t. 0,77 (A+) 0,0 (A++) 0,0 (A++) n.v.t. Benodigde PV-oppervlak per woning Voor EI = 0 (bij EOR 200%) - - - 19 m² 18 m² 23 m² Voor NoM (bij EOR 200%) - - - 25 m² 28 m² 40 m² Rentabiliteit gehele energieconcept bij EI=0 (IRR 30 jaar) Maatschappelijke kostenbenadering - - 15,6% 8,8% 4,1% 1,8%
Conclusies case studie (1) Rentabiliteit conform MKBA Variant 5 (warmtenetten en optimale vraagreductie) is rendabel. Dit is de meest kosteneffectieve route naar EI=0. Varianten met warmte scoren beter dan variant 6 all electric Varianten 5 en 6 met maximale vraagreductie zijn (nog) niet rendabel. Doorontwikkeling pre-fab en industrialisatie nodig. De benodigde PV past niet op het dak Flat met 8 verdiepingen heeft slechts ruimte voor ca. 10 m 2 (bij rijwoningen zou dit wel passen) Warmtenet leidt tot minder PV dan in all electric variant (5 m 2 minder bij EI=0 en 15 m 2 minder bij NoM) 9
Conclusies case studie (2) Aansluiting op duurzaam warmtenet is concurrerend met de elektrische warmtepomp uit all electric concept Route 2 heeft veel voordelen voor bestaande (hoog)bouw In goed behapbare stappen te realiseren Minder kapitaalintensief Comfort en duurzaamheid voor bewoner Blokverwarming ombouwen naar individueel verketelen zet het verduurzamen van vastgoed op achterstand. 10
2. Organisatiemodellen en tariefstructuren 11
Toekomstscenario warmtenet Oud: monopolie Starre tariefstelsels en de consument is soms duurder uit Nieuw: samenwerken Warmtenet als platform voor nieuwe initiatieven Tariefstructuren die aansluiten op wat de klant wil 12
Nieuwe samenwerkingsmodellen Uitgangspunt moet zijn: woonlast&energiegarantie (weg) - bewoners gaan niet meer betalen dan in huidige situatie - duurzame en comfortabele woning Integrale aanpak: aanleg groen warmtenet en aanpak gebouwschil combineren De keten is rendabel. Revenuen evenwichtig verdelen over stakeholders Stakeholders maken gebruik maken van elkaars kracht 13
Wet van de communicerende vaten Integrale projectbenadering nodig: Integratie kapitaalslasten corporatie, huuropbrengsten, interne renovatie- en onderhoudsbudgetten, warmtetarieven, kookgas, bewonerslasten Financieel projectrendement DAEB status Energieprestatievergoeding Voordeel voor de bewoner Woonlastengarantie Warmtewet 14
Wat is nodig voor de Warmteversnelling? Transparantie en wederzijds vertrouwen stakeholders Gebruik maken van financiering tegen lage rente: Infrastructuur: energiefondsen overheid, pensioenfondsen Schilverbetering en leidingwerk in woningen: via WSW Participatie particuliere woningbezitters: crowd funding Lange termijn denken (> 30 jr) met visie op verduurzaming Grootschalig denken op wijk- en stadsniveau grotere schaal bevordert de betaalbaarheid Echt duurzame warmtebronnen 15
Wat is nodig voor de Warmteversnelling (2) Ontwikkel tariefarrangementen toegesneden op doelgroep Huurders/VVE s: Standaard woning: o o Handhaaf warmtetarief 23,-/GJ (stimulans energiebesparing). Zoek korting in vastrechtcomponent Bij zeer goed geïsoleerde woningen o o In vastrecht Basisbundel opnemen van 15 GJ warmte (afhankelijk van woningtype en gezinssamenstelling) Bijbetalen per GJ boven dit basisverbruik Bewustwording bewonersgedrag via een moderne kamerthermostaat. Particuliere woningeigenaren: Meeprofiteren rendement warmtebedrijf via crowd funding of participatie Analogie zoeken met warmtepomp en zonnepanelen o o Meefinancieren in hypotheek of via Energiefonds Terugverdientijd creëren (na 10 of 15 jaar) 16
De Warmteversnelling kunnen we waarmaken met een goed aanbod aan de klant 17