indi-2009-12-036 CineGrid 4K productiefaciliteit Project : SURFworks Projectjaar : 2009 Projectmanager : Walter van Dijk Auteur(s) : Ivonne Jansen-Dings, Tom Demeyer & Frank Kresin (Waag Society) Opleverdatum : januari 2010 Versie : 1.0 Samenvatting Vanaf juli 2009 werkt Waag Society samen met SURFnet om een kleinschalige productie- en vertoningset 4K voor media te realiseren. De doelstellingen zoals geformuleerd in de initiële projectopdracht zijn gericht op realisatie in 2009. Helaas zijn er enkele serieuze technische problemen opgetreden met de hiervoor aangeschafte apparatuur, waardoor het project in zijn geheel meer tijd heeft gekost. Mede dankzij extra inspanningen van SURFnet en Keio University is de set inmiddels operationeel en zijn de meeste deliverables toch gerealiseerd. In dit voortgangsoverzicht bekijken we per deliverable de status. Als bijlage is een uitgebreidere beschrijving per onderdeel gegeven dat tevens voor publicitaire doeleinden of inhoudelijke rapportages gebruikt kan worden.
2 Colofon Programmalijn : Toepassingsgebieden Onderdeel : CineGrid Activiteit : 8.3 Deliverable : Eindrapportage Toegangsrechten : Publiek Externe partij : Waag Society Dit project is tot stand gekomen met steun van SURF, de organisatie die ICT vernieuwingen in het hoger onderwijs en onderzoek initieert, regisseert en stimuleert door onder meer het financieren van projecten. Meer informatie over SURF is te vinden op de website (www.surf.nl). Deliverables Technische productiefaciliteit voor 4K materiaal Gebruik maken MER ruimte in Aug. Sept. Okt. Waag gebouw Amsterdam Video server, high-spec Aangeschaft: computer, 4K scherm (Zaxel 4K 6TB model 110, MacPro dual cards 4TB 12 GB, 4K scherm) Werkproces: - Research 4K apparatuur - Aanschaf - Implementatie - Test en ingebruikname PowerMac Workstation + display Zaxel Video Server EyeVis 4k LCD Display Logitech audio set + daconverters Final Cut Studio Adobe After Effects. Cineform 4k codec Werkproces: - Reseach 4K apparatuur - Aanschaf - Eerste implementatie - Bugfixen met Zaxel - Tijdelijke setup voor workshop en demo - Verhuizen setup naar SURFnet - Bugfixen met EyeVis - Test en ingebruikname, per januari 2010 Scenario s en workflows Drie gebruikersscenario s en workflows Ter voorbereiding van de workflows is het volgende gebeurd: - Omzetten CineGrid materiaal voor Zaxel -Tests met diverse video bewerkingsprogramma s
3 - Tests met RED opname apparatuur Omdat de 4K setup pas in januari gereed was, zijn de gebruikersscenario s en workflows nog niet verder uitgewerkt. Dit is momenteel opgenomen in het 4K productiefaciliteit plan 2010 Workshops Workshop voor animatie studenten Workshop voor onderwijsprofessionals Deelnemers: 7 studenten Workshopleiders: Robin Noorda en Bethany de Forest, makers van de 4K film Red-End Technische assistentie: Tom Demeyer Opzet: In 2 weken tijd werkten de studenten onder begeleiding aan een 4K animatiefilm. Voorbereidingen voor de workshop zijn reeds in gang gezet. De workshop heeft nog niet plaatsgevonden. Plan voor implementatie Plan vervolgtraject Opgeleverd Een dag per week ondersteuning Productie 4K films Technische assistentie animaties workshop studenten Vertoning 4K films 11 en 12 nov. 2009: Onderwijsdagen 4 tot 8 nov. 2009: HAFF
4 4K Productiefaciliteit 2009 Technische productiefaciliteit voor 4K materiaal Hardware PowerMac Workstation + display Zaxel Video Server EyeVis 4k LCD Display Logitech audio set + daconverters Software Final Cut Studio Adobe After Effects Cineform 4k codec De hardware installatie, de video server in combinatie met het 4K beeldscherm is geen plug and play oplossing gebleken. Een combinatie van bugs in Windows en de display drivers, samen met de zeer complexe set-up wat betreft display configuratie en synchronisatie heeft Waag Society en SURFnet (tevens de technici van Zaxel) gedurende lange tijd binnen dit project flinke kopzorgen gegeven. De werkelijke oorzaak van het probleem was de onmogelijkheid het beeldscherm goed gesynchroniseerd te laten werken. Dit lag uiteindelijk aan issues met betrekking tot de synchronisatie en timing in het display zelf. Toen dit eenmaal duidelijk was (halverwege december) heeft een technicus van de beeldscherm leverancier de beeldscherm firmware zodanig aangepast en geconfigureerd zodat het geheel naar behoren functioneerde. Verloop: September: inrichting Mac server, experimenten met genereren test clips en werken met RED footage Oktober: levering apparatuur Inrichting werkruimte, installatie apparatuur Conversie en experimenten met CineGrid materiaal Voorbereiding alternatieve set-up Holland Animation Film Festival 20 oktober: Zaxel 1 dag in Nederland om op weg te helpen. Aantal issues opgelost (mbt Windows en nvidia bugs) December: 7 en 8, Zaxel 2 dagen in Nederland, probleem in display achterhaald Communicatie en onderhandelingen EyeVis (leverancier display) Januari: 15 de EyeVis 1,5 dag in Nederland Problemen opgelost voor deze specifieke configuratie
5 Workshops en presentaties 4K WORKSHOP Begin oktober vond in de Waag de kick-off plaats van de eerste 4K animatie workshop ever. Zeven enthousiaste filmmakers werken onder leiding van de ervaren animatoren Bethany de Forest en Robin Noorda in twee weken aan een korte animatie-inextreem-hoge-resolutie (4094 x 2160 pixels). Wat de workshop zo bijzonder maakt is dat 4K vooral vanuit de technische mogelijkheden is ontwikkeld en dat er nog maar weinig goede voorbeelden zijn van artistiek gebruik. Animatie leent zich daar goed voor omdat er geen dure videocamera's nodig zijn; een moderne digitale fotocamera of een snelle computer volstaat. En creatieve ideeën natuurlijk. Daaraan is in deze workshop geen gebrek. Tom Demeyer van Waag Society gaf technische assistentie. HOLLAND ANIMATION FILM FESTIVAL Op vrijdag 6 november werd op het Holland Animation Film Festival een dag gewijd aan 4K voor animatiefilm. Waag Society organiseerde, in samenwerking met SURFnet deze dag om liefhebbers en makers van film kennis te laten maken met 4K. Ongeveer 250 bezoekers kregen een uitgebreid filmblok te zien met 70 minuten nieuw Nederlands materiaal. Het was een goed bezocht symposium waarin makers, exploitanten, vertegenwoordigers van fondsen en het kunstvakonderwijs met elkaar in gesprek gingen. Na inleidingen van de filmmakers Bethany de Forest en Robin Noorda (Red-End) en Maarten de Heer (Handelingen) volgden panels en debatten waarin grote meningsverschillen aan het licht kwamen. De makers Maarten de Heer, Robin Noorda, Bethany de Forest, Jan Karel Lameer en Adriaan Lokman waren onder de indruk van de kwaliteit, scherpte, kleur en geluid. 4K stelt hoge eisen aan het productieproces maar heeft als resultaat een nieuwe beleving. Robin Noorda stelt: Mijn ervaring met 4K is na gisteren echter dat ik de drager geheel niet meer ervaar. Ik kijk in volledige transparantie zo weer de set in zoals die tijdens de opname was. Alsof ik weer direct, zonder een medium te ervaren, door de camera kijk. Of sterker nog, enkel direct met mijn blote ogen. Ik zit er weer midden in.
6 Een nieuw medium dus dat nieuwe mogelijkheden biedt en ontgonnen moet worden. Exploitanten, vertegenwoordigd door Peter Isaak (Utopolis), Frank de Neeve (Cineserver) en Henne Verhoef (Cinemanet Nederland) waren kritisch. 4K is duur en levert geen nieuwe recettes die de investeringen kunnen rechtvaardigen. De meerwaarde is beperkt ten opzichte van de huidige digitale standaard, 2K (iets beter dan HD en een kwart van de 4K resolutie); investeren in 3D ligt dan meer voor de hand. De enige reden om nu een 4K projector te kopen is als de concurrentie dat ook zou doen, aldus Peter. Willem Thijssen, de eerste animatie-intendant van het Filmfonds en jaarlijks goed voor 1 miljoen euro subsidie, is niet overtuigd van de artistieke meerwaarde. Van de films uit het programma sprong alleen Chase (de teaser) van Adriaan Lokman er volgens hem uit. Harry Schreurs, hoofd van de afdeling interactieve media en visual effects van de Nederlandse Film- en Televisieacademie, stelt dat 4K niet te vermijden is. Hollywood gebruikt 4K al in de montage, voor effecten en om films in hoge resolutie de wereld rond te sturen die dan lokaal op celluloid worden geprint. In Nederland ontbreekt de kennis hierover. Daarnaast is er nog geen 'productiestraat', waarin 4K van opname tot vertoning kan worden geproduceerd. Dominique van Ratingen, directeur van MEDIA desk Nederland stelt dat de EU als subsidiegever en aanjager van innovatie op dit gebied achter loopt maar in de toekomst een rol zou kunnen spelen. Er zijn al regelingen om mensen (bij) te scholen die hiervoor gebruikt kunnen worden. Vraag is of er niet méér nodig is: de wereld draait op volle toeren door. Links: http://blog.waag.org/?p=2036 http://www.slideshare.net/kresin/cinegrid-at-holland-animation-film-festival
7 ONDERWIJSDAGEN De onderwijsdagen is een tweedaags congres dat begin november 2009 heeft plaatsgevonden over de innovaties op onderwijsgebied. Onder het motto: Samen Slim Leren werden ruim 900 bestuurders, managers, adviseurs en docenten uit het primair, voortgezet, middelbaar en hoger onderwijs op de hoogte gesteld van de nieuwste ontwikkelingen. Tijdens de onderwijsdagen heeft er een 4K opstelling op de demo-markt gestaan om de bezoekers kennis te laten maken met 4K. Daarnaast heeft er een presentatie voor ongeveer 50 mensen plaatsgevonden en zijn er ideeën verzameld voor nieuwe toepassingen. Links: http://www.slideshare.net/deonderwijsdagen2009/417-4k-hoge-kwaliteit-videoandres-steijaert-frank-kresin CINEGRID CONFERENTIE Tijdens de jaarlijkse CineGrid workshop, die meer dan voorheen was gewijd aan content, festivals, de kunsten, medialabs en het maakproces, heeft Waag Society een presentatie gehouden voor ongeveer 125 mensen. Het idee dat technologie zonder content en toepassingen geen toekomst heeft is steeds meer gemeengoed. De conferentie opende met een presentatie van de Braziliaanse minister van Culuur, het FILE Festival in Brazilië en het Holland Animation Film Festival in Utrecht. Daarnaast was er veel nieuw materiaal te zien. Toepassingen zijn vooral live-streaming, wetenschappelijke visualisatie, 4K teleconferentie, stereo/3d 4K en live performances. Er komen steeds meer handreikingen beschikbaar voor het produceren, versturen en vertonen van audiovisueel materiaal in extreem hoge kwaliteit. Daar kan de hele gemeenschap weer van profiteren.
8 Links: http://blog.waag.org/?p=2215 Gebruikersscenario s en workflows ONDERZOEKSACTIVITEITEN Veel van de Nederlandse CineGrid content is omgezet naar het geschikte format voor de Zaxel, aan de hand hiervan is duidelijk dat er een systeem beschikbaar is gekomen waarmee op efficiënte wijze bestaande CineGrid content kan worden getoond. Toegang tot internationale content moet nog worden geformaliseerd; Met behulp van het workstation zijn er diverse tests gedaan waarbij korte 4k clips zijn geproduceerd met behulp van Apple Motion, Apple Final Cut Pro en Adobe After Effects. Conclusie daarvan is dat al deze pakketten inzetbaar en bruikbaar zijn voor de productie van 4K video materiaal; Uit enkele van deze test zijn al wat "4K quick start templates" ontstaan; Als test zijn opnamen met een RED camera via Cineform ge-edit en gecorrigeerd met behulp van Apple Color. Ook hier blijkt een effectieve workflow mogelijk. VERVOLG Door de vertraging die de technische setup van de 4K faciliteit heeft opgelopen zijn er geen verdere activiteiten op het gebied van gebruikersscenario s en workflows ontplooid. In het inmiddels geschreven plan 4K faciliteit in 2010 zijn de wensen hiervoor verder uitgewerkt. Volgende stap in het technisch onderzoek is een verificatie van de 6 kanaals audio functionaliteit van de video server.