Werkstuk Geschiedenis De verschillen tussen de oude Egyptenaren en de oude Grieken

Vergelijkbare documenten
Verslag Geschiedenis De Grieken

Geschiedenis hoofdstuk 3

Brandaan samenvatting groep 7

Dit verslag is van Ylaine en Ryanne Mulder '03. Verslag van het oude Egypte Ylaine en Ryanne Mulder

Egypte. Amber Badal 1. Werkstuk: Amber Badal Groep 7 Prinses Beatrixschool. Dit is de nationale vlag van Egypte.

5,8. Werkstuk door een scholier 1578 woorden 18 maart keer beoordeeld. Geschiedenis. De Griekse mythologie

Samenvatting Geschiedenis Jagers en Boeren

een zee Sparta Sparta is een stad in Griekenland. Rond 600 voor Christus waren de steden in

inhoud blz. Inleiding 3 1. De farao 4 2. De dood van de farao 5 3. Bewaard als mummie 6 4. Het graf 7 5. Groter en groter 8 6. De vorm 9 7.

Vraag 1: Waar en wanneer begon en eindigde de Griekse beschaving?

taal reliëf > stadstaten (polis / poleis) machtstrijd poleis (Athene <> Sparta) zelfde vijand Homerus

Tijdwijzer. Het begin. Voor en na Christus

14 God ging steeds voor hen uit, overdag in een wolk, s nachts in licht en vuur.

Les 1 de Nijl. De seizoenen in Egypte. De Nijl overstroomt. Zaaien en oogsten

Samenvatting Geschiedenis Geschiedenis Egypte hoofdstuk 3 (SX)

Inhoud. 1. Wat weet je al? 2. Egypte van de oude steentijd tot de farao s. 3. Egypte in handen van anderen. 4. De Arabische Republiek Egypte

Werkstuk KCV Grieken en Romeinen

Werkstuk Geschiedenis Frankrijk in de tijd van het absolutisme

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3

Inleiding geschiedenis Griekenland

Project Prehistorie, Grieken en Romeinen ABC

Werkstuk Geschiedenis De farao's

Hoe de Egyptenaren dieren behandelden, verschilde per streek. Een dier kon vereerd worden in de ene plaats en gegeten worden in de volgende plaats.

Geschiedenis Tijdvak CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5 De Romeinen

Paragraaf 1: Griekse beschaving - TL 1

Verslag Geschiedenis Tijdvakkendossier tijdvak 2: tijd van Grieken en Romeinen

Egypte jaar voor Christus Gemaakt door Veerle, Eline en Sebastian. Inhoud Les 1. Les 2

Inleiding geschiedenis Griekenland

In het oude Rome De stad Rome

MUMMIES IN BRUGGE GEHEIMEN VAN HET OUDE EGYPTE

5,1. Samenvatting door een scholier 1956 woorden 6 november keer beoordeeld. Aardrijkskunde

Paragraaf 1. delta. Neder-Egypte. Opper-Egypte

Maak hier de gaatjes voor in je multomap. Leerlingenboekje WELKOM BIJ DE ROMEINEN. Dit boekje is van

Werkstuk Geschiedenis Het oude Egypte

Geschiedenisproefwerk groep 7 Hoofdstuk 5 Een nieuwe wereld: Amerika

De Romeinen. Wie waren de Romeinen?

5,8. Samenvatting door een scholier 933 woorden 28 november keer beoordeeld. Geschiedenis. Begrippen:

Antwoordkernen bij Eureka 1 Het oude Egypte H. 5 t/m 7

Het geheim van Cleopatra

Praktische opdracht Geschiedenis Rolverdeling in het gezin

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1 en 2, t/m paragraaf 6

Werkstuk door een scholier 1492 woorden 15 mei keer beoordeeld. Geschiedenis 1 DE PIRAMIDE :

2 juni 2019 [STUDIEPLANNER GESCHIEDENIS VWO TOT KERST] overig. Lesweek. activiteiten. / verrijken/ verdiepen *

Het hindoeïsme heeft geen stichter. Voor het ontstaan van het hindoeïsme moeten we naar India gaan: een groot land in Azië.

Het verhaal van de schepping (Genesis 1 en 2)

Samenvatting door O woorden 29 juni keer beoordeeld. Geschiedenis. De Romeinen

Narmer was de zoon van een boer. Dat

De exodus. Foto s van het materiaal

Toetsvragen Geschiedenis Toelatingstoets Pabo. Tijdvak 1 Toetsvragen

1. De Oudheid en zijn polytheïstische mythologie

GESCHIEDENIS LES 2 STAP VOOR STAP VOORUIT

Werkstuk Geschiedenis Oude Grieken. Politiek 4,4. Werkstuk door een scholier 2360 woorden 26 oktober keer beoordeeld.

Geloven - Griekse en Romeinse godenrijk

Brandaan. Geschiedenis WERKBOEK

Antwoordkernen bij Eureka 1

Jagers & boeren Waarvan leefden de jagers-verzamelaars? Jagers & boeren Waarvan leefden de boeren? Van de jacht en van vruchten en planten

Les 30. Bingo bij het verhaal van de bevrijding uit Egypte. zesde. vader en moeder. tien. jongens. Mozes. mandje. heilige der heilige.

Werkstuk Geschiedenis De oude Egyptenaren

Samenvatting plagen!

Griekse beschaving hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Praktische opdracht Biologie Siamese Tweelingen

De Romeinse goden Divide et impera Opdrachten 8 staatsgoden pius pietas numina

De steentijd Jagers en verzamelaars

Wie overleed en waar was het volk toen?

De eerste boeren Het dorp

Inhoud. Thema 5.1 Jagers en boeren 3. Thema 5.2 Grieken en Romeinen 6. Thema 5.3 Monniken en ridders 9. Thema 5.4 Steden en staten 12.

1 Maleachi was een profeet. Hij moest een boodschap van de Heer doorgeven aan Israël. Hier volgen de woorden van Maleachi.

Welke les moesten de Egyptenaren leren?

Andere boeken in deze serie:

Dinsdag Subthema Gods trouwe zorg. Lezen: Psalm 104:1-18. Psalm 104:17 Alwaar de vogeltjes nestelen; des ooievaars huis zijn de dennenbomen.

Een Berbers dorp. Mijn zussen en ik mochten van mijn vader naar school. Meestal mochten alleen jongens naar school.

Geschiedenis Amerika en Frankrijk in de tijd van pruiken en revoluties: een overzicht. Een les van: Bor

6, Het land Egypte. Werkstuk door een scholier 2342 woorden 29 december keer beoordeeld. Geschiedenis

Voorwoord. Ik heb dit onderwerp gekozen, want ik weet er nog niet zo veel van en dan kan ik er ook nog veel van leren, veel leesplezier!

Project Prehistorie, Grieken en Romeinen DEF

God houdt zijn belofte Genesis 21:1-6. De berg op Genesis 22:1-8. God heeft me heel gelukkig gemaakt! Ze noemden hun zoon Izak. Dat betekent: lachen.

Ze gebruikten bijna alleen maar streepjes omdat ze het snel en makkelijk in stenen wilden krassen. Rondjes waren erg moeilijk!

Het eerste schrift hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Werkstuk Geschiedenis Nederland in de 19e eeuw

De opkomst van het christendom

Vol verwachting Full of expectation

DE STANDENMAATSCHAPPIJ

Tijd van pruiken en revoluties

5,1. Samenvatting door Anoniem 686 woorden 2 maart keer beoordeeld. Geschiedenis. Hoofdstuk 3 De tijd van monniken en ridders.

5,3. Werkstuk door een scholier 1518 woorden 22 juni keer beoordeeld. Geschiedenis

kids en de Bijbel voorlezen of zelf lezen, samen bidden, kleuren, puzzelen en knutselen

Zondag 6 maart 2016, uur Jeugddienst. Voorganger: ds. Bert de Wit

Romeinen. Romeinen. Germanen

Ted van Lieshout Floor van de Ven, H3G, Uitgeveri Plaats Jaar uitgave en druk Aantal bladzijdes Genre Inhoudsopgave Samenvatting

Samenvattingen Geloof ABC

De aanbidding van het gouden kalf Een feest voor de HEER? Een gouden kalf voor de HEER?

Bevolkingsgroepen DOE KAART 1. Naam van het project. Als je voor deze opdracht kiest leer je meer over een bepaalde bevolkingsgroep.

De 7 wereldwonderen. De piramiden van Gizeh: Tijd

Cubetto s schoolreisje. Boek 2

Antwoorden bij Hoofdstuk 1 Tijd van jagers en boeren. Oriëntatie op het tijdvak

1 e Pinksterdag 2017 Feest van de Geest. Lezing: Handelingen 2 : 1 13

5,6. Werkstuk door een scholier 1798 woorden 26 december keer beoordeeld. Levensbeschouwing. Het ontstaan van het Hindoeïsme.

De grote familie. Foto s van het materiaal

een zee Rendierjagers De rendierjagers leefden in de prehistorie in ons land. Dat is de tijd voordat de van tijd een zee van tijd

Transcriptie:

Werkstuk Geschiedenis De verschillen tussen de oude Egyptenaren en de oude Grieken Werkstuk door een scholier 4672 woorden 17 mei 2004 4,8 288 keer beoordeeld Vak Geschiedenis De inhoud Opdracht A: Een tijdbalk van de Egyptische geschiedenis: Bladzijde 2 Een tijdbalk van de Griekse geschiedenis: Bladzijde 3 De verschillen: Bladzijde 4 Opdracht B: Religie Egypte: Bladzijde 4 & 5 Goden Egypte: Bladzijde 5, 6 & 7 Religie Griekenland: Bladzijde 7 & 8 Goden Griekenland: Bladzijde 8 & 9 De verschillen: Bladzijde 9 & 10 Opdracht C: Hoe leefden de Egyptenaren: Bladzijde 10 Waarvan leefden de Egyptenaren: Bladzijde 11 Hoe werden de Egyptenaren bestuurd: Bladzijde 11 Hoe leefden de Grieken: Bladzijde 12 Waarvan leefden de Grieken: Bladzijde 12 Hoe werden de Grieken bestuurd: Bladzijde 13 De verschillen: Bladzijde 13 Opdracht D: Cultuur van de Egyptenaren: Bladzijde 14 Cultuur van de Grieken: Bladzijde 15 De verschillen Bladzijde 15 Opdracht E: De conclusie Bladzijde 16 & 17 Eigen mening: Bladzijde 17 Bronvermelding: Bladzijde 18 Geschiedenis werkstuk Opdracht A: Pagina 1 van 12

Een tijdbalk van de Egyptische geschiedenis: 5000-4000 v. C. Begin van de land-bouw en de eerste dorpen Ontstaan. 3100 v. C. Farao Menes ver-enigt boven en beneden Egypte met elkaar. 3000-2000 v. C 1333-1323 v. C.Toetan-chamon is Farao in deze tijd. 1290-1224 v. C.Ramses II is Farao in deze tijd. 30. v. C. Egypte komt onder Romeins bestuur. 3000 v. C.Het schrift wordt uitgevonden rond deze tijd. Dit is het Hiëroglyfen schrift, dit is een schrift wat bestaat uit tekentjes met een betekenis, een letterlijke betekenis. Als je bijvoorbeeld een vogel tekent, dan is het ook echt een vogel. 2250-2470 v. C Dit is de tijd dat de piramides werden gebouwd. Deze werden gebouwd om overleden Farao s en belangrijke personen in de bewaren, het waren inmens grote bouwwerken voor die tijd, het is nog steeds een raadsel hoe ze gebouwd zijn. Een tijdbalk van de Griekse Geschiedenis: 800 v. C.Ontstaan van de eerste poleis. 776 v. C. Eerste Olym-pische spelen in Grieken-land. 750-550 v. C.Kolonisatie buiten Grie-kenland begint. 510-400 v. C. 336-323 Alexander de grote aan de macht in Griekenland. 509 v. C.In dit jaar werd de democratie ingevoerd op het voorstel van Klei-sthenes. De raad van vijfhonderd werd toen aangesteld. 490-479 v. C.Tijdens deze tijden waren de Perzische oorlogen. De Aanleiding van de oorlog was Athene s hulp aan de tegen de Perzen in opstand gekomen Grieken in Klein Azië. Bij Marathon (490 v. C.), Salamis (480 v. C.) en Plataeae (479 v. C.) werden de perzen verslagen. Pagina 2 van 12

[plaatje0] De verschillen De Griekse geschiedenis begint veel later dan de Egyptische, de Egyptische geschiedenis begint al 5000 voor Christus, terwijl die van Griekenland, althans de belangrijke gebeurtenissen. Pas op z n vroegst beginnen in het jaar 800 voor Christus. Het valt wel op dat allebei de geschiedenissen eindigen met een oorlog en met een overname van het land. Bij de Grieken door Alexander de Grote, en bij Egypte door de Romeinen. Allebei de geschiedenissen beginnen wel met het stichten en ontstaan van dorpjes in dat land. Bij Egypte zit hier ook nog het ontstaan van de landbouw bij. Opdracht B: Religie Egypte: Geloof speelde een centrale rol in het leven van de Egyptenaren. De Farao werd gezien als een afstammeling van de Goden, en werd dus zelf ook als God gezien. Dagelijks waren er bij de Egyptenaren vele erediensten. Ze vertrouwden op de goedheid van de Goden en de Farao. Als de Farao s meer macht kregen, bouwden ze nog grotere en mooiere tempels voor hun. Hierdoor nam ook de invloed van de priesters toe, en tijdens sommige periodes was de macht van de priesters zo groot, dat ze samen met de Farao het land regeerde. Graftombes werden vaak voorzien van religieuze en magische teksten. Dit was vaak om rovers die de schatten uit de graftombes wilden stelen te ontmoedigen. Deze magische bezweringen en teksten werden ook gebruikt om mensen te genezen. Werkten deze genezingen niet (dus de zieke werd niet beter) dan dachten de mensen dat het niet de wil van de Goden was om de zieke beter te maken. Het begraven van doden was een belangrijke religieuze gebeurtenis in Egypte. De Egyptenaren geloofde in een levenskracht die ze Ka noemden. De Ka woont gedurende het hele leven in je lichaam, en bij het overlijden verlaat Ka het lichaam en voegt hij zich bij het koninkrijk van de doden. De Ka kon echter niet bestaan zonder het lichaam van de mens, er werd dus alles aan gedaan om het lichaam van de mens te bewaren. Daarom werden de lichamen van overleden gebalsemd en gemummificeerd. Om de overledenen nog beter te bewaren werden er stevige stenen graftombes gebouwd. Als de Ka in het dodenrijk aankwam, geloofde men dat Ka beoordeeld zou worden door de God Osiris, de koning van de doden, en zijn knecht. Het hart van de overledene werd gewogen met als contragewicht (tegengewicht) een veer (maataanduiding). Zo kon men beoordelen of de dode naar de wil van de Goden geleefd had. Had de overledene dit niet, dan werd de Ka door Osiris veroordeeld tot honger en dorst. Maar, viel de beslissing goed uit, dan mocht de Ka naar het hemelse rijk dat beschreven werd als een verbeterde vorm van het leven op aarde. Hier even een lijst met de belangrijkste goden van Egypte Amun Amun is de God van meerde dingen, als Amun-re werd hij gezien als de zonnegod, en als Amun-min werd hij gezien als de God van de vruchtbaarheid. Op afbeeldingen lijkt Amun op een mens, soms met twee Pagina 3 van 12

veertjes op zijn hoofd. Anubis Anubis is de dodengod, hij schijnt ook de mummificatie uit te hebben gevonden. Ook is hij verbonden met het hiernamaals, hij schijnt de doden door de onderwereld te leiden. Op plaatjes ziet hij er uit als een jakhals of een hond. Atum Atum is de oergod. Volgens verschillende verhalen schiep hij de wereld door masturbatie. Op plaatjes ziet hij er vaak uit als een mens, soms met een dubbele kroon. Hapi Hapi is de Nijlgod. Hij wordt vaak afgebeeld met zowel borsten als een baard, ook heeft hij waterplanten op zijn hoofd. Horus Horus is een ingewikkelde God, oorspronkelijk was hij de hemelgod. Maar in de Osiris legende is hij de zoon van Isis en Osiris, en ook de zoon van Re en daarmee ook zonnegod. Hij is herkenbaar aan de valkenkop met de dubbele kroon. Isis Isis is een zeer populaire Godin. Dankzij de Osiris legende. Ze stond in voor alles wat goed was. Ze was een soort liefdesgodin. Ze werd afgebeeld als een vrouw met koeienhoorns. Ook in de Romeinse tijd werd zij erg vereerd Khnum Khnum was de scheppersgod die de mensen schiep op een pottenbakkersschijf met klei. Ook was hij beschermer van de Nijl. Hij heeft de kop van een ram als hoofd. Maat De godin van de waarheid, het recht en de orde. Zij speelde een belangrijke rol bij het onderwereldgerecht van Osiris. Zij zat aan de ene kant van de schaal van balans, aan de andere kant lag het hart van de dode. Min Min is de vruchtbaarheidsgod, en ook voor alles wat te maken heeft met de schepping. Hij is te herkennen aan zijn mummievorm met twee pluimen op zijn hoofd en zijn vooruitstekende geslachtsdeel. Montu De oorlogsgod. Hij heeft een mensengedaante met een valkenkop waarop de zonneschijf en twee veren te Pagina 4 van 12

zien zijn. Neith De godin van de oorlog en van de jacht. Ze werd afgebeeld met een kroon of twee pijlen op haar hoofd en een pijl in haar hand. Osiris Deze God is, net als zijn zus Isis, erg populair geworden door de Osiris legende. Oorspronkelijk was hij de vruchtbaarheidsgod. Als heerser van de onderwereld bepaalt hij het voortleven na de dood. Hij wordt afgebeeld als een mummie met in zijn handen een waaier en een kromme staf die hij tegen de borst drukt. Ra/Re De zonnegod die eruit ziet als een mens met een valkenkop waar een zonneschijf op ligt. Hij werd vereerd in heel Egypte Sekhmet De godin van de dood, van ziekte en van tegenspoed. Ze was een beetje chagrijnig, maar desondanks bracht zij, behalve onheil, ook genezing. Ze heeft de gedaante van een vrouw met een leeuwenkop. Seth De god van de onderwereld, storm chaos, oorlog en van de woestijnen. Hij is de moordenaar van zijn broer Osiris. Hij werd afgebeeld als een mens met een fantasie beestenkop en een kroon. Religie Griekenland: De Grieken geloofden in het individualisme van de mens. Ze bestudeerde dan ook de verschillen tussen persoonlijkheden en karakter erg goed. De Grieken werden gefascineerd door de tegenstellingen in het menselijk leven. Dezelfde dingen die men tot roem bracht, kon hen ook terug naar nul brengen. De mythologie en de religie weerspiegelen deze fascinatie. De Griekse Goden hadden vaak een onmenselijke kracht, vele van hen waren heldhaftig, wijs en liefdevol. Maar net als de mensen maakte ze fouten en werden ze slachtoffer van emoties zoals jaloezie, woede en wraakzucht. Goden en Godinnen woonden op de berg Olympus en werden Olympiërs genoemd. De religie bepaalde bijna het hele gemeenschapsleven in de Griekse oudheid. Er werden sportevenementen georganiseerd om de Goden te eren, zoals de Olympische spelen. Die waren om de God Zeus te eren. In de Griekse religie was het belangrijkste het brengen van offers aan de Goden. Dit gebeurde meestal in de open lucht waar veel mensen bij waren. De hele gemeenschap was bij dit ritueel betrokken, als het ritueel afgelopen was werd er een groot feest gehouden. De Griekse religie bestond voor een groot deel uit Mythes (mythos is een Grieks woord dat "verhaal" betekent) over Goden en hun relatie met de mensen. Pagina 5 van 12

Hier even een lijst met de belangrijkste goden van Griekenland: Zeus Zeus was de belangrijkste God, vaak werd hij afgebeeld met een bliksem en een arend. Hij was de baas over alle Goden, en regeerde vanaf de top van de berg Olympus, daar stond zijn paleis. Apollo Apollo is een zoon van Zeus. Apollo was de God van het licht, de waarzegkunde, de uitvinder van de muziek, de god van de poëzie en van de geneeskunst. Als hij boos was kon hij een pestepidemie veroorzaken. Artemis De godin Artemis is ook een kind van Zeus. Zij is de tweelingzuster van Apollo. Ze is de godin van de jacht en van de maan. Ze was ook godin van de dood en betrokken bij geboorten. Soms kon Artemis erg hard zijn voor de mensen. Poseidon Een andere belangrijke god was Poseidon. Hij was de broer van Zeus en god van de zee, de aardbevingen en van de paarden. In zijn hand heeft hij de drietand. Daarmee maakt hij zeestormen. Poseidon rijdt soms in een zeekarretje dat door zeepaarden getrokken wordt. Demeter Demeter is de godin van het graan (van de landbouw). Haar verdriet om het verlies van haar dochter bracht de winter. De terugkeer van haar dochter uit de onderwereld bracht het voorjaar. De oude Grieken vonden haar een goede godin die vriendelijk en goed was voor de mensen, die ervoor zorgde dat alles bloeide. Ook was Demeter de uitvindster van de landbouw en de plantenwereld. Hades Hades was de zoon van Cronus en Rhea, en daarmee broer van onder andere Zeus en Poseidon. Hij kreeg nadat Zeus Cronus uitschakelde de Onderwereld bedeeld. Daar heerste hij samen met de door hem geschaakte dochter van Demeter, Persephone. De Onderwereld zelf werd ook vaak Hades genoemd. Door de Romeinen werd hij vergeleken met Orcus. Ares Ares was een zoon van Zeus en Hera. Hij was de God van de oorlog. Ares was niet getrouwd, maar kreeg toch drie kinderen, samen met Aphrodite: de tweelingbroers Phobos (schrik) en Deimos (angst). In Griekenland wordt Ares gezien als een aanstichter van geweld en als een onbetrouwbare metgezel. De verschillen: Er waren veel verschillen in de geschiedenis van de Egyptenaren en de Grieken. De Grieken geloofde bijvoorbeeld niet in het leven na de dood. Terwijl de Egyptenaren daar wel heel sterk in geloofden. De Pagina 6 van 12

Egyptenaren zagen hun Farao als een Godheid, in de Griekse samenleving was de koning helemaal niet zo belangrijk. Religie stond wel centraal in beide geloven. Maar bij de Grieken was het belangrijkste van de religie het brengen van offers, bij de Egyptenaren was het belangrijkste het leven na de dood. De Egyptenaren geloofde dat je leven maar heel kort was in vergelijking met het leven na de dood. Daarom had je, volgens de Egyptenaren, niet veel spullen nodig in je leven. Je moest je geld sparen om een zo goed mogelijke begrafenis of mummificatie te krijgen. Maar mummificatie was meestal alleen voor de rijkere mensen. De Egyptenaren eerde hun Goden door middel van grote tempels te bouwen en veel te investeren in het leven na de dood. De Grieken deden dit door offers te brengen aan de Goden. Vaak met vele mensen te gelijk, ze maakte er dan een groot feest en ritueel van. Ook organiseerden ze grote sportevenementen om de Goden te eren. Bijvoorbeeld de Olympische spelen, om de God Zeus te eren. De Egyptenaren begroeven hun doden in grote in sterke stenen kisten. Die noemden ze sarcofagen. Farao s hadden een lange weg te gaan voordat ze eindelijk hun laatste rustplaats bereikten. Farao s moesten namelijk gemummificeerd worden, en dat was een lang proces. De Farao s werden begraven in een soort familiegraf een piramide dus. Opdracht C: Hoe leefden de Egyptenaren De meeste mensen in het Egypte van vroeger leefden in dorpen en steden in de vallei waar de Nijl doorheen stroomde en in de Nijldelta. Ze gebruikte gedroogde modder om huizen van te bouwen. De Egyptenaren vestigden zich het liefst op een verhoogd stuk grond aan de oever van de Nijl omdat ze daar makkelijk konden beschikken over water en de rivier, en een verhoogd stuk grond overstroomt minder makkelijk. Tot 1000 voor Christus waren er in Egypte slechts een paar steden, Memphis en Thebes. Hier kwamen veel mensen op af. Slavernij kwam veel voor in Egypte. De slaven waren gevangen buitenlanders of mensen die te arm waren om voor zichzelf te zorgen. Sommige slaven hadden het geluk dat ze met iemand uit hun eigen familie konden trouwen, zodat ze vrij kwamen. De Egyptenaren ontwikkelden de landbouw. Ze gebruikten hiervoor eenvoudige middelen die uit Azië kwamen. Hun stenen gebouwen en kunst waren van een hoog niveau. De technische en organisatorische vaardigheden die de Egyptenaren gebruikten waren erg bijzonder. Hun architectuur was hoogstaand. Zelf nu is het nog niet duidelijk hoe de enorme piramides gebouwd werden. [plaatje1] Waarvan leefden de Egyptenaren Landbouw was veruit het belangrijkste in het oude Egypte. Zonder boeren bestond Egypte niet. Toch hadden de boeren het niet makkelijk in Egypte. Er werd op het boerenwerk neergekeken. De boeren verbouwden naast de gewone landbouwgewassen zoals graan ook nog druiven en dadels om wijn van te maken. Daarnaast hielden ze ook vee dat voor vlees melk en leer zorgde. Ook werden de dieren gebruikt als trek- en vervoersmiddel. In de tempels werden dieren soms aan de Goden geofferd. Als de omstandigheden in Egypte gunstig waren konden de boeren zorgen voor een voedseloverschot. Een deel Pagina 7 van 12

van de opbrengst van de boeren kregen ze zelf, de rest moesten zij als belasting weggeven. Die belasting werd gebruikt om mensen die geen boer waren van te betalen. Dus bijvoorbeeld schrijvers. Dankzij die voedseloverschotten kon het werk verdeeld worden. Als de boer de belasting niet kon betalen dan kreeg hij lijfstraffen, hij werd dan bijvoorbeeld bijna verdronken door de belastinginners. In het seizoen overstroming moesten de boeren werken voor landeigenaren, zoals de farao of de tempelpriesters. De Egyptenaren gebruikten vele handige snufjes om hun land te irrigeren, zoals de sjadoef. Dit is een stok met een emmer eraan en die is er voor om water naar hoger gelegen akkers te brengen. Hoe werden de Egyptenaren bestuurd De Koning had in Egypte het meest land in bezit. In het door de adel beheerste systeem kregen de hoge functionarissen grond toegewezen zodat ze over een inkomen konden beschikken, de mensen die voor zo n functionaris op het land werkten en woonden hadden weinig vrijheid. In het oude Egypte regeerde de koning het land als een vorst. Later werd de Farao, die, volgens de Egyptenaren, goddelijke krachten bezat, de alleenheerser. De lagere niveaus van de regering bestonden uit lokale heerser en functionarissen. De vrouwen in het oude Egypte waren slechts een klein beetje ondergeschikt aan de mannen. Het was hen toegestaan om eigendom te bezitten en te verkopen en ze konden scheiden van hun echtgenoten. Slechts weinig vrouwen maakten deel uit van het bestuur. Maar ze waren als priesteressen betrokken bij de geloofszaken. De mensen bouwde grote tempels om de Farao te eren. Hoe leefden de Grieken Doordat er overal rond het gebied van de Middellandse Zee baaien en havens waren, ontstond er al vroeg handel over zee. Al heel vroeg waren er onafhankelijke gemeenschappen. Langzamerhand ontstonden hieruit grotere en samenlevingen. Uiteindelijk kwam hiervan de eerste stadsstaat. De stadsstaat is het eerste voorbeeld van een samenleving waarin een groot deel van de mensen mee deed aan politieke dingen. De situatie van de slaven en buitenlanders was niet erg goed. De slaven waren meestal buitenlanders en waren tijdens de oorlogen gevangen genomen. Anderen waren door piraten buitgemaakt. Voor veel Grieken was iedereen die de Griekse taal niet sprak een barbaar, dit woord is zo gegroeid omdat de Grieken de taal van de buitenlanders verstond alsof er telkens achter elkaar bar bar werd gezegd. Maar er waren ook Griekse slaven. Zij hadden meestal deel uitgemaakt van een leger dat verslagen was. Een deel van de slaven had wel een paar vrijheden. Waarvan leefden de Grieken De Grieken leefden vooral van de handel, en een klein beetje van de boeren. Er waren zo weinig boeren in Griekenland omdat het moeilijk was om daar gewassen te verbouwen. Slechts een vijfde deel van Griekenland was geschikt om op te verbouwen. Toen de bevolking in de kleine dorpjes begon te groeien kwam er een overbevolking. Dit betekent dat er meer mensen zijn dan er gevoed kunnen worden. Zodoende moesten de Grieken een andere manier vinden om hun eten te verdienen. Die vonden ze! Ze Pagina 8 van 12

woonden namelijk aan de Middellandse Zee, dus ze konden uitvaren en ergens anders koloniseren. Maar niet iedereen had geld om te koloniseren of wilden niet weg uit hun moederland. De koloniestichters vergaten hun moederland nooit. Er werd handel gedreven tussen de kolonie en Griekenland. In ruil voor graan kregen de kolonies wijn en olijfolie terug. Voor deze handel moesten er veel dingen worden gebouwd, zoals boten. De mensen gingen zich specialiseren in een ding. Zo werd iedereen beter in één ding, een pottenbakker hoefde zich nu alleen nog maar te concentreren op het bakken van potten. Hoe werden de Grieken bestuurd Stadstaten waren gemeenschappen met een centrum, dit waren de eerste steden met democratie. Maar zelfs in Athene, de stadsstaat met de meeste democratische vorm van bestuur had grote machtsverschillen in de bevolking. De Griekse vrouwen mochten zich niet met de politiek bemoeien, dus ook niet stemmen. Het was vrouwen niet toegestaan om zichzelf voor de rechtbank te verdedigen en altijd moest een man voor haar het woord doen. In een volksvergadering konden alle Atheense burgers samen de belangrijke beslissingen nemen. Omdat de volksvergadering niet elke dag bijeen kon komen werd er uit de burgers de raad van vijfhonderd gekozen, die de dagelijkse bestuurstaken moest uitvoeren. De burgers kozen de belangrijkste bestuurders, de Archonten. Die voor één jaar werden aangesteld. De verschillen De verschillen in de samenleving tussen de Grieken en de Egyptenaren zijn best groot. De Egyptenaren hadden al veel vroeger steden dan de Grieken. Ook leefden de Egyptenaren vooral van de landbouw, terwijl dit bij de Grieken heel moeilijk ging omdat er veel bergen waren. De Grieken leefden meer van de handel met de kolonies. Ook was er een groot verschil dat er bij de Egyptenaren een voedseloverschot was en bij de Grieken juist een overbevolking. De Egyptenaren hadden een groot ontzag voor hun Farao terwijl de Grieken bestuurd werden door meerde mensen, of de raad van vijfhonderd zoals in Athene. Ook waren de verschillen tussen de mogelijkheden van de vrouw erg groot. De Egyptische vrouw mocht heel veel terwijl de Griekse vrouw bijna niets mocht. Ze mocht zelfs bij de rechter zichzelf niet verdedigen! Opdracht D: De cultuur van de Egyptenaren Er waren twee schriftsoorten in Egypte. De Hiëroglyfen en de cursieve vorm die het hiëratische schrift heet. Eerst werd dit schrift vooral toegepast in het bestuurssysteem, maar later werd het ook gebruikt voor het vastleggen van belangrijke tradities en medische teksten. De mensen die konden lezen en schrijven hadden een belangrijke rol in het oude Egypte. Zij konden macht uitoefenen over degenen die niet konden lezen en schrijven, de meerderheid van de bevolking dus. Er zijn oude teksten gevonden waarin de jongeren aangemoedigd worden om te leren schrijven. Door het droge Egyptische klimaat zijn Pagina 9 van 12

er teksten over wiskunde, astronomie, geneeskunde, magie en religie bewaart gebleven. Zij werden op papyrus geschreven. Wij hebben de Hiëroglyfen voor het grootste deel ontcijferd door middel van de steen van rosette. Hier stond namelijk een verhaal over de kroning van farao Ptolemaeus. Dit stond er geschreven in Hiëroglyfen, het demotische schrift en het Grieks. [plaatje2] Dit is de steen van Rosette, met bovenaan het Hiëroglyfenschrift, in het midden het Demotische schrift en onderaan het Griekse schrift. De cultuur van de Grieken De mannen in Griekenland hielden zich vooral bezig met kunst, handel en het maken van bouwwerken en werktuigen. Ook werkten er veel Grieken in de landbouw, omdat de landbouw van groot belang was voor het welzijn van het land. De Grieken exporteerden vele goederen zoals marmer, ivoor, metalen, wol, groente en olie. De mannen waren voornamelijk buitenshuis actief, dus was het leven in en rond het huis vooral vrouwelijk. Zij waren verantwoordelijk voor het huishouden, het opvoeden van de kinderen en het maken van kleding voor heel het gezin. Slaven en slavinnen werden ingezet als hulp in de huishouding, en soms gaven ze zelfs les aan de kinderen. Alleen arme vrouwen moesten deze dingen allemaal zelf doen. De Grieken vonden dat hun kinderen goed onderwijs moesten krijgen. Alleen rijke jongens mochten sowieso naar school. Later, in de 4e eeuw voor Christus brachten alle mannen rond hun achttiende jaar twee jaar door op een staatsschool. Waar ze zich vooral concentreerde op lichamelijke ontwikkeling en het ontwikkelen van hun schrijf- en leeskunst. Op speciale scholen voor rijke kinderen werd les gegeven in wiskunde, filosofie, logica en retoriek. Meisjes mochten in het oude Griekenland officieel niet naar school, maar ze kregen vaak thuis les in lezen en schrijven. De rijkdom van het oude Griekenland heeft een enorme invloed op tal van culturen gehad. Zelfs vandaag de dag nog worden de oude Griekse dichters en schrijvers vaak gelezen. De verschillen De verschillen in cultuur tussen de Grieken en de Egyptenaren zijn niet zo groot. Het was in beide culturen was het erg belangrijk als je kon lezen en schrijven. In Egypte was er niet echt een school, terwijl in Griekenland bijna elke jongen naar school ging. Een ander verschil was dat de Egyptenaren vooral op het land werkten. De Griekse mannen waren vooral buitenshuis bezig. Een overeenkomst was wel, dat de vrouwen beiden het werk in het huis deden, en het zorgen voor de kinderen deden zij. De meisjes werden thuis vooral geleerd te lezen en te schrijven. Want als je immers kon lezen dan stond je boven de gewone mensen. Je kon dan later een goede baan krijgen en met een beetje geluk veel geld verdienen. Er waren ook grote verschillen binnen de Griekse kringen. Er waren bijvoorbeeld grote verschillen tussen de aristocratische scholen en de gewone scholen. Op de aristocratische scholen leerde je veel meer dan op de gewone school. Op de gewone school was het de hoofdzaak dat je kon lezen en schrijven. Op de Pagina 10 van 12

Aristocratische moest je wiskunde en dat soort vakken doen. Opdracht E: De hoofdvraag: Wat waren in de Oudheid de verschillen tussen Egypte en Griekenland op het gebied van geschiedenis, godsdienst, samenleving, economie, politiek en cultuur. Antwoord (conclusie): Geschiedenis: Beide geschiedenissen verschilden heel erg, de ene was veel langer dan de andere. En er zaten weer hele andere dingen in, zoals bij de Grieken de Olympische spelen, en bij de Egyptenaren het ontstaan van het schrift. Ook de bouw van de piramides was anders. Beide geschiedenissen begonnen wel met het ontstaan van dorpen of polissen. Godsdienst: Het belangrijkste verschil tussen de godsdienst is waarschijnlijk het geloof in leven na de dood en de manier waarop doden werden begraven. Beide landen waren polytheïstisch, dus ze geloofden allebei in meerdere Goden. Een verschil was ook de besturing. De Egyptenaren geloofden blind in de goedheid en godheid van de Farao. De Grieken vonden dat het land bestuurd moest worden door de mensen zelf, en niet door een koning, dit blijkt ook uit de verhalen. Samenleving: De verschillen in samenleving tussen de Egyptenaren en de Grieken was waarschijnlijk de manier waarop ze woonden. De Egyptenaren woonden het meest in een stad of dorp aan de oever van de Nijl, op een verhoogd stuk land. Zodat ze dan goed beschikking hadden over het water, transport (over water), en eten (in het water). Ook hadden sommige steden in het oude Egypte contact met elkaar, terwijl dit bij de Grieken bijna niet mogelijk was door de vele bergen. De Grieken leefden in kleine dorpjes die later uitgroeiden tot polissen of stadsstaten. Economie: Het grootste verschil in de economie van de Grieken en de Egyptenaren was de handel. De Grieken leefden voor een groot deel van de handel, omdat hun land heel erg onvruchtbaar of onherbergzaam is. De Egyptenaren leefden voor het grootste deel van het land. De Grieken breidden hun land uit door middel van kolonies. De Egyptenaren bleven vooral in hun eigen land. Om vanuit daar hun voedingsmiddelen te telen. Politiek: De Grieken werden vooral bestuurd door de burgers zelf of, zoals in Athene, door een raad van vijfhonderd. Die bestond uit mensen die waren gekozen door het volk. De Egyptenaren leefden volledig naar de hand van de Farao. Alles wat de Farao zei was heilig. De mensen zelf deden niet mee met het regeren van het land. Een ander verschil is ook de invloed van de vrouw en de slaaf. In Egypte mocht de vrouw heel veel, maar in Griekenland mocht de vrouw bijna niets. Ze mocht zichzelf niet eens verdedigen in de rechtzaal! Cultuur: Het grootste verschil in cultuur is waarschijnlijk de schoolgang. De Griekse mannen gingen bijna allemaal naar school, omdat het belangrijk was dat je kon lezen en schrijven. Dan kon je namelijk later veel geld verdienen. De Egyptenaren gingen niet echt naar school, die leerden alles vooral thuis van hun vader en moeder. Dat was dan vooral een beetje lezen en schrijven, maar vooral het werken op het land en het omgaan met vee. Eigen mening Pagina 11 van 12

We kunnen niet echt beschrijven welke onderdelen door wie zijn gemaakt, we hebben alles samen gedaan. Zodat we elkaar konden controleren. Ook hebben we samen informatie gezocht. Bram: Ik vond het informatie zoeken leuk, en het zoeken naar plaatjes. Sommige stukken tekst waren ook erg raar, echt dat je dacht van, huh? Zoals toen ik dat stukje over de Griekse vrouwen las. Dat die zichzelf niet eens mochten verdedigen, dat vond ik echt raar en ondenkbaar. Ik vond het typen enzo niet zo leuk. Wouter: Ik vond het zoeken naar informatie in de mediatheek leuk, en het plaatjes zoeken was erg leuk. Het typen vond ik saai omdat je helemaal niets te doen hebt. Bram: Moeilijk aan dit werkstuk vond ik vooral het maken van een tijdbalk. Ook was het telkens opschrijven van de verschillen ergens van niet makkelijk. Wouter: Ik vond het stuk van de Goden moeilijk, omdat we niet overal even goede plaatjes van konden vinden. Ook vond ik het maken van de conclusie best wel moeilijk. Het werkstuk is niet echt gelopen zoals gepland, en ook niet zoals het op het briefje stond, wij hebben de tijdbalk aan het eind gedaan, omdat we die het moeilijkst vonden. Voor de rest liep het wel lekker. We zijn op zich wel blij met het resultaat. Ik had niet gedacht dat je zoveel kon schrijven over deze hoofdvraag. Terwijl ons dit toch gelukt is. Vooral de Goden zijn we erg trots op. Als we een cijfer moeten zeggen denken wij eigenlijk aan een 8 of een 8.5. Zoiets. De begeleiding van RH was wel aardig. Wij vinden dat meneer Rehorst niet zo goed uitlegt. Maar we mochten bijvoorbeeld wel vaak naar mediatheek. Dat was wel goed. De bronnen: Veel informatie hebben wij gehaald van: http://home.quicknet.nl/qn/prive/m.rijlaarsdam/tonia/wereldgeschiedenis.htm Plaatjes hebben wij gehaald van: http://www.jacobus.nl/geschiedenis3/ Hier hebben wij de Griekse goden vandaan: http://www.grieksemythologie.cjb.net/ Ook hebben wij informatie gehaald uit het schoolboek sfinx. De Egyptische goden ben ik de site van kwijt. Pagina 12 van 12