Werkstuk Geschiedenis Het oude Egypte
|
|
- Jasper van de Velde
- 4 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Werkstuk Geschiedenis Het oude Egypte Werkstuk door een scholier 2087 woorden 17 februari ,8 131 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inhoud. 1. Voorwoord. 2. Wat is de Nijl? 3. Wie waren de Goden? 4. Wie waren de Egyptenaren? 5. Welk schrift hadden de Egyptenaren? 6. Wat is een Farao? 7. Wat zijn mummies? 8. Mummificeren. 9. Piramides. 10. Nawoord. 11. Literatuurlijst. Voorwoord. Het lijkt ons heel erg leuk om hier een werkstuk over te doen, en ook door de lessen wisten we er al een stuk meer van af. En wij hopen dat het een leuk werkstuk is geworden. Wat is de Nijl? De Nijl is een rivier die dwars door Egypte loopt Hij is maar liefst 6600 km lang, en elke delta die de Nijl heeft is ongeveer 200 km lang. Overstromingen. Elk jaar trad de Nijl ongeveer 10 km buiten zijn oevers. Als het water weer terug trok bleef er een vruchtbare sliplaag achter. Ze maakten daar heel handig gebruik van. Af en toe was de sliplaag zo dik dat ze het ook voor anderen plekken konden gebruiken. Pagina 1 van 7
2 Dus dan namen ze zelf gemaakte poten mee van huis, die vulden ze dan met de overbodige sliplaag. Die werd dan vervolgens later gebruikt, of ze gebruikten het op een landgoed waar te weinig lag. En als de slip goed was in getrokken in de grond betekende het dat er een goede oogst zou komen. Tijden. De Egyptenaren hadden een tijd indeling van steeds ongeveer vier maanden. *Zwarte tijd: Dit was de tijd dat de Nijl overstroomde. *Groene tijd: Dit was de tijd dat er gezaaid werd. *Gele tijd : Dit was de tijd dat ze konden gaan oogsten. In de drie tijden was het samenwerken van de boeren met elkaar heel belangrijk. Wie waren de Goden? Niet alleen farao s hadden veel macht, ook de goden waren machtig. Zo dachten de Egyptenaren. Als mensen in 1 of meer goden geloven, dan hebben die een godsdienst Ook de oude Egyptenaren geloofden dat er een heleboel goden en godinnen bestonden. Wel moest je ze op de juiste manier vereren. Dat was wat de mensen vroeger dachten. Overal bestond een god voor. Het belangrijkste was de zonnegod Amon-Re. De Egyptenaren dachten dat hij elke dag in een boot langs de hemel voer. Van het oosten tot aan het westen. Een belangrijke god was Osiris, de god van de dodenwereld. En Taweret, een godin die voor de pasgeboren baby s zorgde. Ook de god Bes was geliefd en tegelijk een beetje grappig. Hij zag eruit als een kleine dwerg, die van muziek en dans hield. Maar hij was zo lelijk, dat zelfs de bozen geesten voor hem op de vlucht sloegen Tempels. De Egyptenaren brachten offers en geschenken aan hun goden. Mensen bouwden grote gebouwen voor de goden die heten tempels. Niemand mocht daar naar binnen, alleen de priesters en de farao s. Zij stonden tussen de mensen en de goden in. Om de goden te vriend te houden gingen ze een paar keer per dagen naar de tempel, ze brachten dan eten en drinken mee. Pagina 2 van 7
3 En zorgde er voor dat de beelden met kruiden olies werden ingesmeerd. Wie waren de Egyptenaren? We weten vrij veel van de Egyptenaren doordat archeologen veel overblijfselen van hun beschaving hebben gevonden. De meeste van deze overblijfselen zijn graftomben, waarin de overleden werden begraven. De Egyptenaren geloofden dat mensen na hun dood bleven leven en zorgden er dus voor dat hun doden in prettige omgeving werden begraven. Hoe lang bestaan de Egyptenaren al? De oude Egyptische samenleving ontstond zo n 5000 jaar geleden, en bleef zo n 3000 jaar bestaan, waarmee ze een van de oudste ter wereld zijn. De oude Egyptanaren waren afstammelingen van Noord Afrikaanse jagers. In de loop der tijd leerden ze hoe ze voedsel konden verbouwen door zaden te planten en ze daarna te oogsten. In het begin waren er twee afzonderlijke koninkrijken: Opper- en Neder- Egypte. Rond 3100 v. Chr. werden deze twee samengevoegd tot één land, geregeerd door een koning, oftewel farao. Als een farao stierf, werd hij opgevolgd door een familielid, meestal was dat zijn oudste zoon. Het geld van de Egyptenaren. De Egyptenaren hadden geen geld. Alles werd omgerekend in koper. Een voorbeeld daar van is een schrijver kreeg als loon elke maand 5 zakken graan en 2 zakken gerst uitbetaald. De waarde was ongeveer gelijk aan 900 gram koper. Als hij een kip wilde hebben, moest hij daar voor zoveel graan ruilen dat ongeveer gelijk was aan 25 koper. Een kast was ongeveer gelijk aan 500 gram koper dus bijna 4 zakken graan. Welk schrift hadden de Egyptenaren. Rond 3000 v. Chr. Ontwikkelden de Egyptenaren een schrift: hierogliefen- schrift genoemd. De naam hiëroglief komt van het Grieks en betekent heilige inkrassing. De Egyptenaren geloofden dat de god thot in de hemel de hiërogliefen had uitgevonden. De tekens werden ze ook met inkt op papyrus of perkament getekend. Het verschil tussen papyrus en perkament was, papyrus was goedkoper. De leesrichting wordt aangegeven door welke kant de mensen hoofden of vogelkoppen op wezen. Als de hoofden van de mensen of vogelkoppen naar rechts gedraaid zijn, lees je van links naar rechts. Later vonden de schrijvers een snellere manier van schrijven uit. Pagina 3 van 7
4 Papyrus. Papyrus was een soort papier dat gemaakt werd van speciale rietsoorten. Die werden afgepeld, geweekt in water en dan zo uitgespreid dat ze elkaar overlapten om vellen te vormen. De vellen werden dan geperst, gedroogd en opgerold. Het wordt papyrus wordt ook gebruikt voor een document dat op dit soort papier geschreven is. Klanken. Hiërogliefen waren een soort beeldschrift dat uit 700 verschillende symbolen bestond. Elk symbool stelden een voorwerp of klank voor. Woorden werden gevormd met verschillende symbolen. De vogelsymbolen zijn kwartels of kuikens en kunnen ook onze letter w beteken. Terwijl de rode, ovale symbolen monden voorstellen en een klank als de letter r. Hiërogliefen betekend heilige inkrassing. Het werd ook wel de taal van de goden genoemd. Wat is een farao? De Egyptenaren zagen de farao als hun koning. Het woord farao betekent letterlijk Het Grote Huis. De farao was de belangrijkste en machtigste persoon van heel Egypte. Om het koninklijke bloed te houden trouwde de farao vaak met zijn zuster of halfzuster. De farao was altijd een man! Dat moest ook want zij waren de God op aarde. Toch hebben minstens 6 vrouwen Egypte geregeerd. Zij mochten zichzelf geen koningin noemen. De farao koos meestal zijn oudste zoon als zijn opvolger. De zoon werd dan voorgesteld aan het Hof. Als zijn vader stierf moest hij voor de begrafenis zorgen. Zo kon iedereen dan zien dat hij de nieuwe farao was. Maar pas als de kroning was, zal hij veranderen in een goddelijke koning. Dat kwam omdat de Egyptenaren geloofde, dat als de kroning werd uitgevoerd, alle goden, godinnen en geesten van de gestorven farao aanwezig waren om de prins als de nieuwe erfgenaam te bevestigen. Met een hele rij rituelen nam de prins Egypte aan als zijn erfdeel. Als laatste kreeg hij de dubbele kroon opgezet en de dorsvlegel en de kromme staf in zijn handen. Dat waren de koninklijke symbolen van Horus. Op dat moment was de goddelijke geest bij de farao binnen. Pagina 4 van 7
5 De farao stond aan de top van de Egyptische maatschappij. Daarna kwamen de hoge priesters en edelen, gevolgd door de gewone priesters, ambtenaren en generaals. Daaronder kwam een grote groep. Deze bestond uit kooplui, ambachtslieden en soldaten. Maar de alle grootste groep vormde de arbeiders en boeren, deze stonden helemaal onderaan. Ook moest de farao orde bewaren, de tempels beschermen en het leger aanvoeren. Hij sloot ook vriendschap met andere landen. Hij trouwde vaak met buitenlandse prinsessen, om de vriendschap met andere landen te versterken. Daarom had de farao vaak meerderen vrouwen. De farao moest krachtig optreden, intelligent zijn en hard werken. Als de farao niet krachtig optrad, zouden de ambtenaren minder hard werken en zich om laten kopen. Wat zijn mummies? De oude Egyptenaren hadden 1 wens. Die wens was om eeuwig te blijven leven. De Egyptenaren geloofden dat na hun dood een nieuw leven begon. In hun graftombe zouden ze leven, zoals ze ook op aarde hadden geleefd. Ze zouden naar een ander wereld reizen om er te leven met goden en godinnen van de doden. De Egyptenaren droomde er altijd van om altijd te blijven leven. Er bestaan zelfs veel mummies die bijna drieduizend jaar oud zijn geworden. Om een farao tot mummie te maken duurde dat ongeveer 70 dagen en dan kon hij de piramiden in. Meestal werd het mummificeren buiten de woonwijken gedaan. Voordat ze in de graven gingen haalden ze hun lever, longen, milt, maag en darmen eruit. Ze gingen in een pot en werden ook in het graf gestopt. De Egyptenaren geloofden dat iedereen een ba en een ka had. De ba was de ziel, de ka was de onzichtbare tweeling van de mens. Wanner iemand doodging geloofden ze dat de ba en de ka het lichaam verlieten en bleven leven in de graftombe. De ba bleef in verbinding met de nog levende familie en vrienden van de dode. De ka reisde heen en weer tussen het lichaam en de wereld. De ba en de ka moesten het lichaam herkennen, anders konden ze het niet terugvinden en dan kon de mens ook niet eeuwig blijven leven. Daarom moest het lichaam bewaarde blijven en moest er een mummie van gemaakt worden. De manier waarop mensen werden gemummificeerd en begraven hing af van hoeveel ze konden betalen. Arme mensen kregen een eenvoudige begrafenis. Edelen en leden van de hofhouding werden heel plechtig begraven. (dat was een hele dure begrafenis). De farao s en de Egyptische koningen, waren het rijkst. De mensen geloofden trouwens dat farao s een god werden na hun dood. Farao s werden het best gemummificeerd en met heel veel pracht en praal begraven. Piramides. Pagina 5 van 7
6 Aan het hoofd van de oude Egyptische samenleving stond de farao. Onder hem bevonden zich belangrijke priesters, ambtenaren en mannen van adel. Daaronder kwamen de schrijvers en gewone priesters. In de volgende laag zaten de mensen die het handwerk deden. En daarna kwam de grootste laag: de boeren en de slaven. De gladde piramide. Deze heeft 4 gladde kanten. De kanten waren glad en symboliseerde een helling van zonnestralen, waarlangs de farao kon opstijgen naar de zonnegod Re. De Mastaba. Deze waren de eerste grote graftombes. Ze waren rechthoekig en gemaakt van bakstenen. Ze hadden grafkamers aan de binnenkant en ondergronds. Dit soort graftombes werd gebouwd van de periode voor de farao s tot het einde van de tweede dynastie. De getrapte piramide. Tijdens de derde dynastie besloot Imhotep, de eerste minister van farao Zoser, een groot monument van steen te bouwen voor de farao. Het begon als een grote Mastaba, waar hij telkens een nieuwe Mastaba bovenop bouwde. Zo maakte hij de eerste piramide ter wereld: de trappiramide. De farao kon via de trappen opstijgen naar de onvergankelijke sterren in het noorden. Niemand weet precies hoe piramides gebouwd zijn. Sommige mensen denken dat de grote stenen omhoog gesleept werden langs een spiraalvormige helling. De bouw. De bouw van de piramide kon wel zoon 30 jaar duren. Vaak begon de bouw van het graf voor de farao begon meteen toen hij aan macht kwam. Dan was de kans het grootst dat hij op tijd klaar zou zijn. Er werkten ongeveer mensen aan. Mensen zijn de altijd dat het slaven waren, maar dat was niet zo omdat de mensen die mee werkten zich zelf haden opgegeven om mee te helpen, omdat ze dat een grote eer vonden. Sommige mensen werkte zich letterlijk door. Hijsen zonder kranen. De steenblokken werden uit rotsen gehakt. Pagina 6 van 7
7 Ze weegde daarom al snel 2500 kilo. Als ze er helemaal uit waren gehaald en als ze geschuurd en glad gemaakt waren, gingen ze met okerkleurige verf een teken op de steen schrijven dan zouden de mensen weten op welke plaats van de piramide de steen moest komen. Hoe de stenen werden verplaatst is nooit zeker geworden. Maar 1 ding wisten ze wel ze gebruikten de Nijl. En ze konden heel goed samen werken anders was het nooit gelukt. De plaats van de piramide. De piramides moesten altijd in het westen staan, want daar gaat de zon onder. En als de daar door ging, dan moesten de doden daar ook begraven worden. Verder moest het dicht bij de Nijl staan want anders konden ze geen spullen vervoeren. En hij moest natuurlijk in de buurt van de woon plaats van de farao, want dan kon hij af en toe is kijken bij zijn graf. De begrafenis. Zo werd er in 30 jaar tijd een piramide gebouwd, een graf voor de farao, die na zijn dood het zelfde leven zou moeten lijden. Daarom krijg de dode ook nog allerlei voorwerpen mee in zijn grafkamer. Deze zou hij nodig hebben om verder te kunnen leven naar zijn dood. Meubels, eten, drinken, kleding, wapens enz. De wanden van zijn grafkamer werden ook prachtig beschilderd. Nawoord. we vonden het heel erg leuk om te doen. en we hebben er veel van geleerd. Literatuurlijst. internet: google bieb: het oude Egypte Pagina 7 van 7
Brandaan samenvatting groep 7
Brandaan samenvatting groep 7 Mijn Malmberg Thema 1 Egypte Samenvatting De Nijl Egypte bestaat voor het grootste deel uit woestijn. Dwars door de woestijn stroomt de rivier de Nijl. Door de Nijl kende
Nadere informatieDit verslag is van Ylaine en Ryanne Mulder 29-10-'03. Verslag van het oude Egypte Ylaine en Ryanne Mulder 29-10- 03
Dit verslag is van Ylaine en Ryanne Mulder 29-10-'03 blz.0 Inhoudsopgave Inleiding blz. 2 De Egyptenaren jagen en oogsten blz. 3 De Farao blz. 4 Doden blz. 5 Arm of welvarend blz. 6 Ik ben de Farao blz.
Nadere informatieEgypte. Amber Badal 1. Werkstuk: Amber Badal Groep 7 Prinses Beatrixschool. Dit is de nationale vlag van Egypte.
Egypte Werkstuk: Amber Badal Groep 7 Prinses Beatrixschool Dit is de nationale vlag van Egypte. Amber Badal 1 Voorwoord Ik heb dit onderwerp gekozen omdat het een leuk en erg interessant onderwerp lijkt.
Nadere informatieinhoud blz. Inleiding 3 1. De farao 4 2. De dood van de farao 5 3. Bewaard als mummie 6 4. Het graf 7 5. Groter en groter 8 6. De vorm 9 7.
Piramides inhoud blz. Inleiding 3 1. De farao 4 2. De dood van de farao 5 3. Bewaard als mummie 6 4. Het graf 7 5. Groter en groter 8 6. De vorm 9 7. De bouw van de piramide 10 8. Beroemde piramides 13
Nadere informatieWerkstuk Geschiedenis De farao's
Werkstuk Geschiedenis De farao's Werkstuk door een scholier 2434 woorden 14 maart 2006 5,9 350 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inhoud Inleiding De hoofdstukken 1. Wat is een farao? 2. Welke farao s waren
Nadere informatieGeschiedenis hoofdstuk 3
Geschiedenis hoofdstuk 3 Romeinse rijk 500 v Christus 500 na Christus Rome de eeuwige stad : deze stad bestaat al eeuwenlang. De tijdlijn Het Romeinse rijk begint 500v Chr. En eindigt 500 na Christus.
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Jagers en Boeren
Samenvatting Geschiedenis Jagers en Boeren Samenvatting door B. 771 woorden 7 oktober 2016 2,9 8 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Tijdvak 1 Tijd van jagers en boeren Jagers en boeren -3000 v. Chr. Pagina
Nadere informatie5,1. Samenvatting door een scholier 1956 woorden 6 november keer beoordeeld. Aardrijkskunde
Samenvatting door een scholier 1956 woorden 6 november 2001 5,1 176 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Hoofdstuk 1= Inleiding De Egyptische beschaving is één der grootste in de oude wereld, en met haar
Nadere informatieWerkstuk Geschiedenis hoe egyptenaren met de dood omgaan
Werkstuk Geschiedenis hoe egyptenaren met de dood omgaan Werkstuk door een scholier 1507 woorden 22 januari 2004 6 417 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Egypte, in dat onderwerp komt onder andere iets over
Nadere informatieWerkstuk Geschiedenis De oude Egyptenaren
Werkstuk Geschiedenis De oude Egyptenaren Werkstuk door een scholier 1358 woorden 8 februari 2006 5,6 138 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoofdstuk 1: jaartallen In het oude Egypte had je verschillende
Nadere informatieLes 1 de Nijl. De seizoenen in Egypte. De Nijl overstroomt. Zaaien en oogsten
Les 1 de Nijl Woestijn Egypte bestond voor het grootste deel uit een zandwoestijn. Planten en dieren hadden het daar moeilijk. Veel leefde er dan ook niet in de woestijn. Maar dwars door de woestijn van
Nadere informatieVerslag Geschiedenis De Grieken
Verslag Geschiedenis De Grieken Verslag door een scholier 902 woorden 3 januari 2018 0 keer beoordeeld Vak Geschiedenis De Grieken Annabel van der Geer H1B Voorwoord Ik ga vertellen over de cultuur, politiek
Nadere informatieCubetto s schoolreisje. Boek 2
Cubetto s schoolreisje Boek 2 Ga voor tips en trucs voor het gebruik van de boeken en kaarten naar primotoys.com/resources Verhaal door Erin Eby. Illustraties door Momo. Vandaag gaat de klas van Cubetto
Nadere informatieWerkstuk Geschiedenis Piramides
Werkstuk Geschiedenis Piramides Werkstuk door een scholier 2780 woorden 28 mei 2002 6 274 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Het dodenrijk. De Egyptenaren geloofden dat ze na hun dood door zouden leven in
Nadere informatie6, Het land Egypte. Werkstuk door een scholier 2342 woorden 29 december keer beoordeeld. Geschiedenis
Werkstuk door een scholier 2342 woorden 29 december 2005 6,2 169 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inhoud Inleiding Hoofdstuk 1 Egypte het land aan de Nijl 1.1 Het land Egypte 1.2 Het eten in Egypte Hoofdstuk
Nadere informatie14 God ging steeds voor hen uit, overdag in een wolk, s nachts in licht en vuur.
Psalmen Psalm 78 1 Een lied van Asaf. De lessen van het verleden Luister allemaal naar mijn woorden. Luister goed, want ik wil jullie iets leren. 2 Wijze woorden wil ik spreken, wijze woorden over het
Nadere informatieParagraaf 1. delta. Neder-Egypte. Opper-Egypte
Hoofdstuk 2 Egypte Paragraaf 1 delta Neder-Egypte Opper-Egypte Egypte bestaat voor een groot deel uit woestijn Was dit altijd zo? Nee: 8000 v.c. > veel water en groen in de Sahara > jagers en verzamelaars
Nadere informatieMUMMIES IN BRUGGE GEHEIMEN VAN HET OUDE EGYPTE
MUMMIES IN BRUGGE GEHEIMEN VAN HET OUDE EGYPTE EDUCATIEF PROGRAMMA VOORTGEZET ONDERWIJS Beste leerling, Welkom bij de tentoonstelling Mummies in Brugge Geheimen van het Oude Egypte. In deze tentoonstelling
Nadere informatieSpreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken Piramides
Piramides Deze spreekbeurt heb ik gemaakt omdat ik piramides mysterieuze gebouwen vind. Vele feiten en gebeurtenissen zijn vandaag de dag nog niet helemaal bekend.piramides kennen we vooral vanuit Egypte...
Nadere informatieMateriaal: kwartsiet Afkomstig uit Abydos, 19de Dynastie (1260 v.chr.) Collectie: British Museum
FACT SHEET TOPSTUKKEN UIT DE TENTOONSTELLING Beeld van priester Chaemwas, zoon van farao Ramses II Materiaal: kwartsiet Afkomstig uit Abydos, 19de Dynastie (1260 v.chr.) Over prins en priester Chaemwas,
Nadere informatieAntwoordkernen bij Eureka 1 Het oude Egypte H. 5 t/m 7
Antwoordkernen bij Eureka 1 Het oude Egypte H. 5 t/m 7 Antwoordkernen zijn vrijwel nooit volledige zinnen. Antwoordkernen geven alleen aan, wat er beslist in het antwoord moet staan. De bedoeling is, dat
Nadere informatieWerkstuk door een scholier 1492 woorden 15 mei keer beoordeeld. Geschiedenis 1 DE PIRAMIDE :
Werkstuk door een scholier 1492 woorden 15 mei 2002 6 393 keer beoordeeld Vak Geschiedenis 1 DE PIRAMIDE : Waarom zijn ze gebouwd? De piramiden werden gebouwd omdat de koningen (farao's) zichzelf veel
Nadere informatieEgypte 5000-3000 jaar voor Christus Gemaakt door Veerle, Eline en Sebastian. Inhoud Les 1. Les 2
Egypte 5000-3000 jaar voor Christus Gemaakt door Veerle, Eline en Sebastian Inhoud Les 1 Les 2 Water in de woestijn Woestijn Rivier Vruchtbaar Wonen De seizoenen in Egypte De Nijl overstroomd Zaaien en
Nadere informatie1. De Oudheid en zijn polytheïstische mythologie
1 1. De Oudheid en zijn polytheïstische mythologie Zolang de mensheid bestaat, zolang blijft ze zich afvragen hoe het leven na de dood zou kunnen zijn. Veel archeologische vondsten uit de Oudheid tonen
Nadere informatieToetsvragen Geschiedenis Toelatingstoets Pabo. Tijdvak 1 Toetsvragen
Tijdvak 1 Toetsvragen 1 De meeste kennis over de periode waarin de eerste mensen leefden, komt van archeologen. Wat houdt het werk van archeologen in? A Zij bestuderen de verschillende theorieën over de
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Geschiedenis Egypte hoofdstuk 3 (SX)
Samenvatting Geschiedenis Geschiedenis Egypte hoofdstuk 3 (SX) Samenvatting door Mia 884 woorden 14 januari 2019 0 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden GS H3: EGYPTE Egypte wordt
Nadere informatie3000 v. Chr v. Chr v. Chr v. Chr.
6 prehistorie oudheid 3000 v. Chr. 2500 v. Chr. 2000 v. Chr. 1500 v. Chr. Jagers en Boeren De oudste bewoners Jos en Mirthe fietsen in de zomervakantie op de Elspeetse heide. Ze maken met hun ouders een
Nadere informatieWerkstuk Geschiedenis Egypte
Werkstuk Geschiedenis Egypte Werkstuk door een scholier 2146 woorden 19 september 2003 5,8 207 keer beoordeeld Vak Geschiedenis INLEIDING Ongeveer vanaf 5000 jaar vóór Christus leefden de Egyptenaren.
Nadere informatieWerkstuk Geschiedenis Egypte
Werkstuk Geschiedenis Egypte Werkstuk door een scholier 4261 woorden 21 februari 2005 6,1 533 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inhoudsopgave Voorwoord Rond de Predynastieke tijd Bij de Nijl Ambachtslieden
Nadere informatieOpwindende ontdekkingen in oud-oosterhout! Wo uter is
rcheobode Opwindende ontdekkingen in oud-oosterhout! Wo uter is archeoloog. Hij hoort bij de groep archeologen die nu aan het opgraven is in Oosterhout in het gebied Vrachelen. Daar wordt over een jaar
Nadere informatieWerkstuk Geschiedenis Egypte
Werkstuk Geschiedenis Egypte Werkstuk door een scholier 2133 woorden 9 juni 2002 5,8 233 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Mummies Een mummie is een bewaard gebleven lichaam van een mens of dier.er zijn
Nadere informatieHet geheim van Cleopatra
Marian Hoefnagel Het geheim van Cleopatra VEERTIEN De tijd van je leven Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen Voorwoord Dit verhaal speelt meer dan 2000 jaar geleden, in Egypte. De wereld zag er
Nadere informatieWerkstuk Geschiedenis Pyramiden
Werkstuk Geschiedenis Pyramiden Werkstuk door een scholier 1888 woorden 18 jaar geleden 6,8 200 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoofdvraag: Waarom bouwden de Egyptenaren hun piramides? Deelvragen: 1.
Nadere informatieDe piramide van Cheops is s werelds grootste piramide en één van de 7 wereldwonderen uit de klassieke oudheid. Hij is 146 meter hoog en daarmee Drie
Nijl Egypte Wie heeft Egypte gesticht? Ongeveer 5000 jaar geleden waren er twee onafhankelijke koninkrijken: Opper- en Neder- Egypte. Na vele veldslagen zijn deze twee rijken met elkaar verenigd. De eerste
Nadere informatieHoe de Egyptenaren dieren behandelden, verschilde per streek. Een dier kon vereerd worden in de ene plaats en gegeten worden in de volgende plaats.
[TT tekst Fauna] Dieren in het oude Egypte Een Egyptenaar in de oudheid zag veel verschillende landschappen om zich heen, zoals woestijn, moeras en akkerland. Door het hele land stroomde de rivier de Nijl.
Nadere informatieAntwoordkernen bij Eureka 1
Antwoordkernen bij Eureka 1 Antwoordkernen zijn vrijwel nooit volledige zinnen. Antwoordkernen geven alleen aan, wat er beslist in het antwoord moet staan. De bedoeling is, dat je eerst zelf de antwoorden
Nadere informatieProject Prehistorie, Grieken en Romeinen ABC
Project Prehistorie, Grieken en Romeinen ABC Week 1ABC: Algemeen Info: Prehistorie De geschiedenis in Nederland begint al heel lang geleden. Lang voordat de Romeinen in Nederland kwamen, waren er al mensen.
Nadere informatiekids en de Bijbel voorlezen of zelf lezen, samen bidden, kleuren, puzzelen en knutselen
kids en de Bijbel voorlezen of zelf lezen, samen bidden, kleuren, puzzelen en knutselen Verhalen die de Here Jezus als kind hoorde: Mozes rent weg uit Egypte Mozes woonde in het paleis van de Farao, de
Nadere informatieGroep blauw doet verslag van het museumbezoek in Leiden
Groep blauw doet verslag van het museumbezoek in Leiden Het museum vond ik heel erg leuk, vooral met de speurtocht met meester Ronald. Alleen vond ik het auto rijden best heel erg lang duren. Het tempeltje
Nadere informatieInhoud. 1. Wat weet je al? 2. Egypte van de oude steentijd tot de farao s. 3. Egypte in handen van anderen. 4. De Arabische Republiek Egypte
1. Wat weet je al? Opdracht 1 Waar denk je aan bij Egypte? 4 Inhoud 2. Egypte van de oude steentijd tot de farao s Faraonische periode: 3000-332 v. Chr. 7 Opdracht 2 Van de oude steentijd tot de farao
Nadere informatieMaak hier de gaatjes voor in je multomap. Leerlingenboekje WELKOM BIJ DE ROMEINEN. Dit boekje is van
Maak hier de gaatjes voor in je multomap Leerlingenboekje WELKOM BIJ DE ROMEINEN _ Dit boekje is van Welkom bij de Romeinen! In Welkom bij de Romeinen maak je kennis met het Romeinse leven. Je zult merken
Nadere informatieWelke les moesten de Egyptenaren leren?
De eerste vier plagen. Welke les moesten de Egyptenaren leren? Exodus 7:2-5 2 U moet alles wat Ik u gebieden zal tegen Aäron zeggen, en Aäron, uw broer, moet tot de farao spreken, dat hij de Israëlieten
Nadere informatieHet verhaal van de schepping (Genesis 1 en 2)
Het verhaal van de schepping (Genesis 1 en 2) Toen God begon met zijn schepping, was het donker en leeg. Maar God zei: Laat er licht zijn! En opeens was er licht. Nu was het niet donker meer, maar nog
Nadere informatieDe eerste boeren Het dorp
De eerste boeren Later gaan de mensen zelf eten verbouwen. Wortels en bonen, en graan om brood van te bakken. De mensen hebben ook schapen en koeien. De jagers zijn boeren geworden. Het dorp Boeren trekken
Nadere informatieHet eerste schrift hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/62211
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 25 June 2015 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/62211 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.
Nadere informatieEGYPTENAREN. Wonderlijke weetjes en fascinerende feiten over de. SARAH DEVOS met illustraties van HELEEN BRULOT. nemes farao. valse baard.
PROFESSOR KLEINBREIN nemes farao valse baard ankh navelpiercing lendendoek Wonderlijke weetjes en fascinerende feiten over de EGYPTENAREN SARAH DEVOS met illustraties van HELEEN BRULOT TIJDLIJN Middenrijk:
Nadere informatieEEN PRINS WORDT EEN HERDER
Bijbel voor Kinderen presenteert EEN PRINS WORDT EEN HERDER Geschreven door: Edward Hughes Illustraties door: M. Maillot en Lazarus Aangepast door: E. Frischbutter en Sarah S. Vertaald door: Erna van Barneveld
Nadere informatieArcheologen logboek Namen:....
Archeologen logboek Namen:... Bladzijde 1 De antwoorden op deze vragen kun je vinden bij de internetsites die bij opdracht 1 op de WebQuest staan. Vul de antwoorden in de piramide in. De letters in de
Nadere informatieWerkstuk door een scholier 3885 woorden 9 juni keer beoordeeld. Geschiedenis. Hoofdstuk 1. De inleiding
Werkstuk door een scholier 3885 woorden 9 juni 2004 6 1103 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoofdstuk 1 De inleiding Dit werkstuk gaat over Egypte. Toen we te horen kregen dat we een werkstuk moesten maken,
Nadere informatieFeniks Geschiedenis voor de onderbouw 1 vmbo-t/havo Hoofdstuk 1 Leven van de natuur Gesloten toetsvragen
Feniks Geschiedenis voor de onderbouw 1 vmbo-t/havo Hoofdstuk 1 Leven van de natuur Gesloten toetsvragen Paragraaf 1 Zijn de zinnen goed of fout? 1. Een nomade heeft een vaste verblijfplaats. 2. Van een
Nadere informatieWerkstuk Geschiedenis Frankrijk in de tijd van het absolutisme
Werkstuk Geschiedenis Frankrijk in de tijd van het absolutisme Werkstuk door een scholier 1970 woorden 12 oktober 2005 6,7 72 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoofdvraag: Hoe beschrijven en verklaren we
Nadere informatieBijbel voor Kinderen presenteert DE PRINS VAN DE RIVIER
Bijbel voor Kinderen presenteert DE PRINS VAN DE RIVIER Geschreven door: E. Edward Hughes Illustraties door: M. Maillot en Lazarus Aangepast door: M. Maillot en Sarah S. Vertaald door: Arnold Krul Geproduceerd
Nadere informatieAntwoorden bij Hoofdstuk 1 Tijd van jagers en boeren. Oriëntatie op het tijdvak
Antwoorden bij Hoofdstuk 1 Tijd van jagers en boeren Oriëntatie op het tijdvak a De prehistorie is de periode voordat mensen het schrift gingen gebruiken. De letterlijke betekenis is: voor-historie. b
Nadere informatieNarmer was de zoon van een boer. Dat
3000 jaar voor Christus De 1e Dynastie De tijd van farao Narmer Het palet Narmer was de zoon van een boer. Dat was niet heel bijzonder, want bijna alle mensen die vijfduizend jaar geleden aan de randen
Nadere informatieWelke les wilde God aan Jozef leren?
Een levensles voor Jozef. Welke les wilde God aan Jozef leren? Maar in de voorzienigheid van God zou zelfs dit voorval voor Jozef een zegen zijn. Hij had in enkele uren geleerd wat hij anders in jaren
Nadere informatieWerkstuk Geschiedenis Egyptenaren
Werkstuk Geschiedenis Egyptenaren Werkstuk door een scholier 1559 woorden 21 april 2001 6 513 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inleiding: Hoofdvraag: Hoe leefden de Egyptenaren vroeger. Deelvragen: Wie
Nadere informatieSterker dan de dood Paasprogramma 2016 Groep 1 t/m 4 Joh. Bogermanschool Houten
Sterker dan de dood Paasprogramma 2016 Groep 1 t/m 4 Joh. Bogermanschool Houten Kinderen zingen Vertel me eens Heer Jezus Toen u op aarde was Waarom geloofde niemand toen Dat u de koning was? Ze wilden
Nadere informatieEEN PRINS WORDT EEN HERDER
Bijbel voor Kinderen presenteert EEN PRINS WORDT EEN HERDER Geschreven door: Edward Hughes Illustraties door: M. Maillot en Lazarus Aangepast door: E. Frischbutter en Sarah S. Vertaald door: Erna van Barneveld
Nadere informatieDe Romeinen. Wie waren de Romeinen?
De Romeinen Wie waren de Romeinen? Lang voor de Romeinen naar ons land kwamen, woonden ze in een kleine staat rond de stad Rome. Vanaf 500 voor Christus begonnen de Romeinen met gebiedsuitbreiding. Als
Nadere informatieBrandaan. Geschiedenis WERKBOEK
7 Brandaan Geschiedenis WERKBOEK 7 Brandaan Geschiedenis WERKBOEK THEMA 4 Eindredactie: Monique Goris Leerlijnen: Hans Bulthuis Auteurs: Juul Lelieveld, Frederike Pals, Jacques van der Pijl Controle historische
Nadere informatieDe steentijd Jagers en verzamelaars
De steentijd Jagers en verzamelaars De prehistorie is de geschiedenis van de mensheid voordat mensen konden lezen en schrijven. We hebben uit de prehistorie daarom geen boeken, dagboeken of andere geschreven
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5 De Romeinen
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5 De Ro Samenvatting door S. 1180 woorden 29 maart 2016 6,4 11 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden Hoofdstuk 5 De Ro Paragraaf 1 t/m 7 1 Van dorp
Nadere informatieSoorten bronnen - hv123
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres VO-content 25 october 2018 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/62210 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet.
Nadere informatieLes 30. Bingo bij het verhaal van de bevrijding uit Egypte. zesde. vader en moeder. tien. jongens. Mozes. mandje. heilige der heilige.
vader en moeder heilige der heilige dochter van de Farao Nieuwe Nijl brood wat niet gerezen is Beantwoord de vragen bij het lijden, sterven en opstanding van. Zoek op internet deze Farao site op: www.surfbijbel.nl
Nadere informatieeen zee Sparta Sparta is een stad in Griekenland. Rond 600 voor Christus waren de steden in
Werkblad 9 Ω Grieken en Romeinen Ω Les : Grieken: goden en mensen Sparta Sparta is een stad in Griekenland. Rond 600 voor Christus waren de steden in Griekenland heel belangrijk. Ze werden stadstaten genoemd.
Nadere informatieDaar juicht een toon, daar klinkt een stem, Die galmt door heel Jeruzalem; Een heerlijk morgenlicht breekt aan; De Zoon van God is opgestaan!
Pasen 2016 Daar juicht een toon, daar klinkt een stem, Die galmt door heel Jeruzalem; Een heerlijk morgenlicht breekt aan; De Zoon van God is opgestaan! Geen graf hield Davids Zoon omkneld, Hij overwon,
Nadere informatieWat zag Mozes voor zijn ogen gebeuren? en hun dwangarbeid aanzag, en naar zijn broeders vertrok. Exodus 2:11, eerste deel
De les die Mozes moest leren. Wat zag Mozes voor zijn ogen gebeuren? Exodus 2:11, eerste deel 11 In die dagen, toen Mozes groot geworden was en naar zijn broeders vertrok en hun dwangarbeid aanzag, Wat
Nadere informatieHunebedden de steentijd
Deze les hoort bij het prentenboek Het grote bouwwerk, geschreven door Rian Visser in de serie Terugblikken van Uitgeverij Delubas. Met tekeningen van Irene Goede. Doel: leerlingen bekend maken met hunebedden
Nadere informatieDE PRINS VAN DE RIVIER
Bijbel voor Kinderen presenteert DE PRINS VAN DE RIVIER Geschreven door: E. Edward Hughes Illustraties door: M. Maillot en Lazarus Aangepast door: M. Maillot en Sarah S. Vertaald door: Arnold Krul Geproduceerd
Nadere informatieZe gebruikten bijna alleen maar streepjes omdat ze het snel en makkelijk in stenen wilden krassen. Rondjes waren erg moeilijk!
Romeinse cijfers Vroeger werd er overal in Romeinse cijfers gerekend. Deze cijfers zijn bedacht door de Romeinen in de Romeinse tijd. Er is geen symbool voor het getal 0. Ze vonden namelijk dat niks maar
Nadere informatieDe namen van de koning
De namen van de koning Daniel Soliman Als liefhebber van het Oude Egypte bent u vast bekend met een groot aantal koningsnamen. Ramses II, Toetanchamon, Sesostris III, u heeft zeker weten van deze koningen
Nadere informatieBinnenkomst in stilte in de donkere kerk. We zingen:
Jaargang 8, nummer 19 Voorganger: ds. Piet Jan Rebel Koor o.l.v. Tanja van Dijk Piano: Myrre van Dijk, David van Dijk Zaterdag 20 april 2019 Paaswake Een nacht vol hoop Binnenkomst in stilte in de donkere
Nadere informatieSoorten bronnen hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 03 October 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/62210 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken
Nadere informatieBijbel voor Kinderen presenteert DE UITTOCHT UIT EGYPTE
Bijbel voor Kinderen presenteert DE UITTOCHT UIT EGYPTE Geschreven door: Edward Hughes Illustraties door: Janie Forest Aangepast door: Lyn Doerksen Vertaald door: Importantia Publishing Geproduceerd door:
Nadere informatie- 1 - Abraham: zijn roeping
- 1 - Abraham: zijn roeping De vader van Abraham heette Terah en deze woonde met zijn familie in de plaats Ur in het tegenwoordige Irak bij de rivier de Eufraat, één van de rivieren die door het vroegere
Nadere informatieInhoud. Thema 5.1 Jagers en boeren 3. Thema 5.2 Grieken en Romeinen 6. Thema 5.3 Monniken en ridders 9. Thema 5.4 Steden en staten 12.
Inhoud Thema 5.1 Jagers en boeren 3 Thema 5.2 Grieken en Romeinen 6 Thema 5.3 Monniken en ridders 9 Thema 5.4 Steden en staten 12 Eigentijds Eigentijds Toets Thema 5.1 Jagers en boeren 1. Rondtrekken 3.
Nadere informatiekids en de Bijbel voorlezen of zelf lezen, samen bidden, kleuren, puzzelen en knutselen
kids en de Bijbel voorlezen of zelf lezen, samen bidden, kleuren, puzzelen en knutselen Verhalen die de Here Jezus als kind hoorde: De tien plagen. De Egyptenaren kenden de Here God niet. Zij geloofden
Nadere informatieDe exodus. Foto s van het materiaal
De exodus Focus van dit verhaal De focus van dit verhaal ligt bij de uittocht van het volk van God (Exodus 11:1 15:21). Het verhaal is één van de heilige verhalen en behoort tot de kernpresentatie. Lesdoelen
Nadere informatieGeschiedenisproefwerk groep 7 Hoofdstuk 5 Een nieuwe wereld: Amerika
Geschiedenisproefwerk groep 7 Hoofdstuk 5 Een nieuwe wereld: Amerika In het vroegere Amerika woonden Indianenstammen. Columbus ontdekte dit land van de Indianen in 1492. Het waren de Azteken, de Inca s
Nadere informatieDe grote familie. Foto s van het materiaal
De grote familie Focus van dit verhaal De focus in dit verhaal ligt bij God en het volk van God (Genesis 12 15, 24). Dit verhaal is één van de heilige verhalen en behoort tot de Kernpresentatie. Lesdoelen
Nadere informatieAls je kijkt naar het oude Egypte kun je het verdelen in verschillende periodes. Kijk naar onderstaand plaatje.
Werkstuk door een scholier 2465 woorden 10 mei 2007 6,7 92 keer beoordeeld Vak Geschiedenis HOOFDSTUK 1 DE KENNISMAKING 1.1 De Oudheid Als je kijkt naar het oude Egypte kun je het verdelen in verschillende
Nadere informatieExperimentele Archeologie
Experimentele Archeologie o 1 "Alles dat we als archeologen opgraven, onderzoeken we grondig. Zo willen we zoveel mogelijk te weten komen over het verleden. Maar soms is het mysterie te groot en moeten
Nadere informatieLes 1: Soorten bronnen. Jantine van der Weiden. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.
Auteur Jantine van der Weiden Laatst Licentiegewijzigd Webadres CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/106799 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet.
Nadere informatieDE UITTOCHT UIT EGYPTE
Bijbel voor Kinderen presenteert DE UITTOCHT UIT EGYPTE Geschreven door: Edward Hughes Illustraties door: Janie Forest Aangepast door: Lyn Doerksen Vertaald door: Importantia Publishing Geproduceerd door:
Nadere informatieIn het oude Rome De stad Rome
In het oude Rome De stad Rome In het oude Rome De stad Rome is héél oud. De stad bestaat al meer dan tweeduizend jaar. Rome was de hoofdstad van het grote Romeinse rijk. De mensen die naar Rome kwamen,
Nadere informatie5,6. Werkstuk door een scholier 1798 woorden 26 december keer beoordeeld. Levensbeschouwing. Het ontstaan van het Hindoeïsme.
Werkstuk door een scholier 1798 woorden 26 december 2002 5,6 109 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing Het ontstaan van het Hindoeïsme. Het Hindoeïsme is de oudste godsdienst ter wereld. Deze godsdienst
Nadere informatieBijlage 3a: Leerlingenwerkblad Bij les 1
15 Leerlingenwerkblad Bij les 1 Wat kun je vertellen bij de volgende vragen: Succes!! Naam: 1) Je hebt nu een heleboel gehoord en gezien over grafheuvels. Wat komt er als eerste in je op als jij iets over
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3 Samenvatting door een scholier 593 woorden 10 november 2017 5,9 22 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Werkplaats Geschiedeniswerkplaats 1hv 3.1 De Griekse wereld
Nadere informatieWelke oplossing zochten
Welke oplossing zochten Een baby in de Nijl deze ouders in de tijd van farao? Exodus 2:1-4 Een man uit het geslacht van Levi ging en nam een dochter van Levi tot vrouw. 2 De vrouw werd zwanger en baarde
Nadere informatieCultuur: alles wat een groep mensen met gemeenschappelijke kenmerken voortbrengt, zoals taal, godsdienst, kunst, normen en waarden.
GS tijdvak 1 Lennart van der Molen Begrippen Agrarisch: wat betrekking heeft op landbouw. Cultuur: alles wat een groep mensen met gemeenschappelijke kenmerken voortbrengt, zoals taal, godsdienst, kunst,
Nadere informatie5,9. Werkstuk door een scholier 2246 woorden 10 maart keer beoordeeld. Nederlands
Werkstuk door een scholier 2246 woorden 10 maart 2005 5,9 383 keer beoordeeld Vak Nederlands Inleiding Ik houd mijn werkstuk over het oude Egypte omdat het me wel een interessant onderwerp lijkt en omdat
Nadere informatieDE ROMEINEN KOMEN!! Groep 5 en 6. Vragenlijst Museumzaal Thermenmuseum. 1. Namen leerlingen: Naam van de school: Te:
DE ROMEINEN KOMEN!! Groep 5 en 6 Vragenlijst Museumzaal Thermenmuseum 1. Namen leerlingen: Naam van de school: Te: 1 In de museumzaal hangen banieren met tekst. Een banier is een soort vlag. Er staan ook
Nadere informatieDE UITTOCHT UIT EGYPTE
Bijbel voor Kinderen presenteert DE UITTOCHT UIT EGYPTE Geschreven door: Edward Hughes Illustraties door: Janie Forest Aangepast door: Lyn Doerksen Vertaald door: Importantia Publishing Geproduceerd door:
Nadere informatieSoorten bronnen hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/62210
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 25 June 2015 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/62210 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.
Nadere informatie3 Jullie moeten jezelf niet beter vinden dan een ander, of opscheppen
3 Jullie moeten jezelf niet beter vinden dan een ander, of opscheppen over jezelf. Nee, jullie moeten bescheiden zijn, en een ander belangrijker vinden dan jezelf. 4 Denk niet alleen aan jezelf, maar zorg
Nadere informatieGOD EERT JOZEF, DE SLAAF
Bijbel voor Kinderen presenteert GOD EERT JOZEF, DE SLAAF Geschreven door: Edward Hughes Illustraties door: M. Maillot en Lazarus Aangepast door: M. Maillot en Sarah S. Vertaald door: Arnold Krul Geproduceerd
Nadere informatieWaarom ging Abram naar Egypte en welk klein geloof toonde hij?
Abram en Lot. Waarom ging Abram naar Egypte en welk klein geloof toonde hij? Genesis 12:10-13 10 Er kwam hongersnood in dat land. Daarom trok Abram naar Egypte om daar als vreemdeling te verblijven, omdat
Nadere informatieTijdwijzer. Het begin. Voor en na Christus
138 Tijdwijzer Het begin Op deze tijdbalk past niet de hele geschiedenis van de mens. Er lopen namelijk al zo n 100.000 jaar mensen rond op aarde. Eigenlijk zou er dus nog 95.000 jaar bij moeten op de
Nadere informatiehet boek Daniël seizoen in de school van God in het vuur oorlog en vrede
De Bijbel Open het boek Daniël seizoen 2010-2011 25 sep 23 okt 27 nov 18 dec 29 jan 26 feb 26 mrt 23 apr Dan. 1 Dan. 2 Dan. 3 Dan. 4-5 Dan. 6 Dan. 7-8 Dan. 9 Dan. 10-12 in de school van God God kent de
Nadere informatie3. Van wie is de kreet? 4. Wat wil Albor met het zwijntje doen?
Lees het verhaal over de Albor de jager. Albor is de jongste van de 5 jagers. De speer van Albor is van vuursteen. De jagers vinden een spoor van een hert Het spoor is vers, het hert is dichtbij. De jagers
Nadere informatie