Thee Geschiedenis Ontstaan Thee is een populaire drank. Zelfs de populairste drank van de wereld. Maar hoe is de thee eigenlijk ontstaan? De geschiedenis van de thee begint 2737 v Chr. Op een dag zat keizer Shen Nung, uit China, warm water te koken. Hij rook opeens een heerlijke geur, het kwam uit de ketel. Hij keek in de ketel. Er waren wat wilde theebladeren in de ketel gewaaid. De keizer proefde het water, en vond het water heerlijk. Zo is bij toeval thee ontdekt. Maar we weten niet zeker of het verhaal echt waar is. Thee ontdekt in Nederland In ons land kwam omstreeks 1600 een bericht binnen over een wonderlijke onbekende drank die chaa heette. Het bericht kwam van meneer: Jan Huygen van Linschoten. Hij had in Nederland de thee kunnen brengen, door met een Portugees schip rond te trekken naar sommige landen, waaronder China. V.O.C. 1 / 11
Toen in Nederland thee bekend was geworden, gingen kort daarna Hollandse schepen op de Oost varen. Er gingen vooral veel schepen varen na de oprichting van de Verenigde Oost Indische compagnie (V.O.C.) in 1602. Er ontstond een grote handel met de landen in het oosten. Heel veel brachten de schepen nog niet mee. Er werd pas in 1667 een grote hoeveelheid thee meegenomen. De grote partij kon snel en duur verkocht worden. Al gauw werd het een groot handels product. Voor de rijken In de M.E. was thee een hele dure drank. 1 Kilo thee koste ongeveer 300,-. Het was dus een drank alleen voor de rijken. Soms bouwden zij prachtige theekoepeltjes in hun tuin. Waar ze dan met plechtigheden hun kostbare thee dronken. Een paar theekoepeltjes zijn daar van over gebleven, vooral langs de Vecht een riviertje tussen Amsterdam en Utrecht. De rijken gebruikten meestal kopjes die uit China of Japan kwamen, om de thee uit te drinken. Die kopjes waren van fijn, dun porselein gemaakt. Daarom waren ze veel beter geschikt dan onze dikke en grove kopjes uit Nederland. De porseleinen kopjes werden ook gebruikt voor stabiliteit, bij vervoer van thee. Want thee was zo licht dat de zeilschepen konden omslaan. Ze laadden het onderruim van het schip dan vol met porseleinen kopjes. Zo hadden de zeilschepen een goede stabiliteit. Medicijn Toen mensen met thee kennis maakten, dachten ze dat het een medicijn was. Keer op keer zeiden geleerde dokters dat thee een medicijn was. Ze zeiden: thee zuivert het bloed, thee maakt je slimmer, verdrijft angsten, enz. Tot de negentiende eeuw werd gedacht dat thee een medicijn was. Nu is het gewoon een lekkere drank. De Theeplant 2 / 11
Wat is thee? Thee is een heerlijke frisse drank. De thee is afkomstig van de theeplant, die meestal uit het oosten komt. Hoe de theeplant in elkaar zit vertel ik in dit hoofdstuk. De theeplant De theeplant is een groenblijvende plant, die uit de plantenfamilie van de Camelia komt. De theeplant voelt zich het lekkerste in een warme en vochtige omgeving. Met een warmte van tussen de 10 C tot 30 C., en een regenval van tussen de 200 cm en 225 cm water. De theeplant vindt het fijn om 350 tot 3500 m boven het zeeniveau te liggen. Hoe hoger de thee wordt verbouwd, hoe beter de kwaliteit van de theeplant is. Maar de echte uiteindelijke kwaliteit wordt toch voor het grootste deel bepaald door: hoe het geplukt is, en getransporteerd is. Twee soorten theeplanten Er zijn twee soorten theeplanten. Een er van komt uit China. Hij wordt Camelia Sinensis genoemd, maar ook wordt hij wel Thea Sinensis (dat betekent Chinese Thee). Hij kan ongeveer drie meter hoog worden. Een blad kan 6 cm tot 10 cm lang worden. Dat was soort een. Soort twee heet Camelia of Thea Assamica. Deze soort komt uit Assam in India. Deze 3 / 11
soort is eigenlijk geen struik maar een boom, die wel vijftien meter hoog kan worden. Het blad van deze soort kan ± 24 cm lang worden. Beiden soorten houden ze laag tot 1,20 m. Zo hebben ze geen ladders nodig om te plukken. Ze plukken meteen de topblaadjes waar het om gaat. Theeplantages Thee is een tropische plant, die op theeplantages groeit. Hoe het verbouwen op theeplantages gaat vertel ik in dit hoofdstuk. Theetuinen Op één hectare van een theeplantage (100 bij 100 meter) kunnen ongeveer 4 à 5.000 theestruiken geplant worden. Een theeplantage is ingedeeld in tuinen. Dat betekent dat het ingedeeld is in stukken grond. Iedere dag wordt een andere tuin genomen om te plukken. Na ongeveer 8 à 9 dagen komen de theeplukkers (meestal vrouwen) weer terug in zo n tuin. De theestruik heeft dan tijd gehad om weer nieuwe theeblaadjes aan te maken. Zo kan het hele jaar door geoogst worden. Maar in subtropische landen zoals China wordt ongeveer 4 keer per jaar geoogst. Plukken. Maar hoe gaan de theeplukkers te werk? De theeplukkers dragen achter op hun rug een mand waar ze de geplukte theebladeren indoen. Voor het plukken van thee zijn de mogelijkheden: 1. De fijnpluk: Het gaat bij de fijnpluk om de bladknop en de twee blaadjes daar onder groeien. 2. De mediumpluk: Het gaat bij de mediumpluk om de bladknop en de 3 blaadjes die daar onder groeien. 3. De grofpluk: Bestaat uit de bladknop en de 4 baadjes die daar onder groeien. Het kost heel wat tijd om de blaadjes in hoog tempo te plukken. Verbouwen 4 / 11
Thee wordt verbouwd in tropische en subtropische landen. Vroeger werd thee uitgezaaid in zaadtuinen. Die zaden leken op hazelnoten. Na een jaar werden de jonge plantjes in kweekbedden gezet. Tegenwoordig gebruikt men een andere manier, ze gaan stekken. Van de beste en sterkste plantjes snijdt men takjes af. Die worden uitgeplant in de schaduw of in plastic kassen. Daarna steekt men de stekjes in kweekbedden. Als ze een goede wortel hebben gekregen, en sterk genoeg zijn worden ze overgeplant in de plantage. Theefabrieken Het geplukte theeblad is nog niet geschikt om thee van te zetten. Om de thee geschikt te maken, moet het eerst nog door een groot proces heen. Eerst moet het blad verflenst worden. Daarna wordt het gerold. Daarna krijg je het fermenteer proces. Daarna wordt het gedroogd. Dan wordt het gesorteerd. Dan is het klaar om verpakt te worden in kisten. Maar hoe dat allemaal gaat lees je verder in dit hoofdstuk. Verflensen Eerst worden de verse groene theebladeren op gaas buiten uitgespreid om ze te laten verflensen. Of men legt ze in dunne lagen op rekken, en laat er dan warme lucht door heen stromen. Die warme lucht is ongeveer 25 C tot en met 40 C warm. Dan is er ook nog een 3e manier: Men legt de theebladeren in grote droogtrommels, waar ook warme lucht door heen wordt geblazen. Door dit proces verliezen de bladeren hun vocht. Na ongeveer 18 tot en met 24 uur doorgeblazen te zijn, zijn de bladeren soepel genoeg om na het volgende proces. Rollen Het volgende proces is rollen. Daarbij worden de theebladeren tussen twee draaiende ronde vlakken doorgevoerd. De theebladeren worden dan geperst en gekneusd waarbij de sappen uit het blad vrijkomen. Het blad is nu klaar voor de fermentatie. Fermentatie Hierbij worden de gerolde theeblaadjes in bakken gedaan. Die bakken met thee worden in 5 / 11
speciale fermentatiekamers gezet, waardoor zeer vochtige en warme lucht van ± 25 C doorheen wordt geblazen. De theeolie komt vrij en de bekende thee geur ontstaat. Fermenteren is heel erg belangrijk omdat het de thee zijn geur en smaak geeft. Omdat te behouden, mag het fermenteren maar 2 à 3 uur duren. Drogen Na enkele uren begint het droogproces. De vochtige bladeren worden op metalen rekken gelegd, en in de droogmachine gebracht. In de droogmachine is de temperatuur 80 à 90 C. Na ruim een half uur, is de thee goed gedroogd. De groene bladeren zijn nu veranderd in kleine zwarte theesteeltjes, zoals wij die kennen. Nu kan het volgende proces beginnen. Sorteren Dan moet de thee alleen nog op grootte gesorteerd worden. Dat gebeurd met schudzeven. Zo ontstaat er bladthee (hele blaadjes), en gebroken thee (stukjes van blaadjes). Verpakken Nu is de thee klaar om te verpakken. De thee wordt in houten kistjes gedaan (meestal van triplex). In zo n kistje past ongeveer 50 kg thee. In China maken ze vaak gebruik van kistjes waar 30 kg in kan. Om 50 kg thee te krijgen, moet helemaal aan het begin 250 kg geplukt worden. Aan de binnenkant van theekistjes wordt aluminiumfolie gedaan. Dit beschermt de thee tegen vocht. Theesoorten 6 / 11
Als je in een supermarkt komt, en bij de thee afdeling kijkt zie je heel erg veel soorten thee. Die soorten thee kun je allemaal indelen. Land Als eerste kan je kijken naar het land van herkomst. Men praat dan over: Chinathee uit China, Javathee uit Java, Darjeelingthee uit het begin van het Himalaya gebergte, enzovoort. Onderverdeling Deze theesoorten kunnen ook nog onderverdeeld worden. China bijvoorbeeld is een enorm land, waarbij de thee in het zuiden anders is dan in het noorden. Dat heet onderverdelen in landstreken. Elk landstreek heeft zijn eigen soorten thee. De blaadjes Men kan ook kijken welke blaadjes men heeft gebruikt voor de thee. De thee met de witte puntjes, wordt alleen gemaakt van topblaadjes,die nog niet helemaal zijn uitgekomen. Een andere bekende theesoort is de oranje je-peccothee. Daar gebruiken ze de zachte, eerste blaadjes voor. Voor de gewone je-peccothee gebruikt men de iets grotere en volwassen bladeren. Bewerking Men kan ook kijken naar de manier waarop de thee bewerkt is. De groene thee wordt bijvoorbeeld helemaal niet gefermenteerd. Hij is dan ook niet zo zacht van smaak. De zwarte thee wordt wel gefermenteerd, en is daarom wel zacht van smaak. De groene thee wordt in Nederland niet veel gedronken. Wel in Taiwan en Japan. Speciale smaak Dan zij er ook nog theeën de een speciale smaak hebben. Zoals : de Jasmijnthee, de Sinaasappelthee, de Citroenthee, enzovoort. `Die smaken krijgt de thee door tijdens het fermenteren een gespreid laken over de thee te leggen, en de bloesems van die bomen en struiken er op te leggen. Geliefde soorten Er zijn een hele boel theesoorten te koop in de supermarkt. Sommige theeën zijn zo populair dat ze nooit uit de winkel zullen verdwijnen. Hieronder staan een aantal geliefde soorten. Assam Wordt een pittige en opwekkende thee met veel aroma s gevonden, die uit het noordoostelijke deel van India komt. Deze Assamthee wordt ook wel verbouwt op de eilanden: Java en Sumatra van Indonesie. Deze thee wordt graag s morgens gedronken bij het ontbijt. 7 / 11
Ceylon Is een geurige en smaakvolle thee. Hij komt uit Sri Lanka. Ceylon is een perfecte thee voor de hele dag. Darjeeling Darjeeling is de beroemdste thee uit India. Het is een thee met veel geur, en heeft een zeer geurig en krachtig karakter. De Darjeeling groeit op de helling van het Himalaya gebergte. Speciaal aan deze thee is dat de eerste pluk geldt als champagne onder alle andere soorten thee. Deze thee wordt ieder jaar speciaal rond mei overgevlogen. Darjeeling is een goede thee voor de middag en de avond, hoewel sommige mensen het ook heerlijk bij het ontbijt vinden. Jasmijn Jasmijn is een Chinese thee. Deze thee is tijdens het fermenteren maat half gefermenteerd. Tijdens het fermenteren zijn er over de thee Jasmijnbloesems gelegd. De Jasmijn thee heeft een fijne geur en smaak. Deze thee is vooral geschikt voor de middag en avond. Lapsang Souchong Deze thee komt uit China. Het is een grove thee. De smaak van de thee is rookachtig. Kruidenmelanges Kruidenmelanges wordt in onze taal kruidenthee genoemd. Maar kruidenthee is niet echt thee. Eigenlijk mogen alleen de blaadjes thee genoemd worden. Ook al worden de kruidenmelanges gewoon als thee gedronken, het is geen echte thee. De laatste jaren zijn de kruidenmelanges in Nederland erg populair geworden. Zoals de Rooibos (mijn lievelingsthee). De rooibos is in Zuid- Amerika een nationale volksdrank. Nog een paar voorbeelden van kruidenmelanges: Citroengras, Kamille, Venkel, Rozenbottel en Pepermunt. Bewaren van thee Voordat de thee bij ons in de kast staat, wordt er met heel veel zorg aan de thee gewerkt. Als wij de thee kopen, en bij ons in kast zetten. Mogen wij de thee daar niet te lang laten staan. Want thee is gevoelig voor vocht en andere geuren. Dus de kwaliteit van de thee gaat naar lange tijd achter uit. Dus neem geen grote voorraden thee mee. Thee in Nederland Thee vroeger en nu 8 / 11
Voor de tweede wereld oorlog was thee een populaire drank, zelfs de populairste drank van Nederland. Per inwoner van Nederland dronk men toen 1500 gram thee per jaar. Daarna is het 9 / 11
theedrinken afgenomen in Nederland. We zijn meer andere dranken gaan drinken, zoals koffie en fris. Maar tegenwoordig is het theedrinken weer aan het toenemen in Nederland. Nu drinkt men 101 liter (811 gram) per inwoner van Nederland, per jaar. Van deze 101 liter wordt 80 % thuis gedronken, en 20 % op het werk of andere plaatsen. Van de Nederlanders drinkt 1 op de 10 nooit thee. En 63 % van de Nederlanders drinkt regelmatig thee. Thee grafieken De Nederlanders drinken 101 liter thee per jaar. Dat zijn ongeveer 2 kopjes per dag. Hieronder volgen een paar grafieken van: Vereniging van Nederlandse Koffiebranders en Theepakkers. Jaar gram 1970 629 1975 641 1980 657 1985 646 1990 677 1995 662 1996 * 641 1997 663 1998 694 1999 761 10 / 11
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org) Spreekbeurten.info 2000 778 2001 815 2002 803 2003 811 Aandeel van thee in het totaal van alle consumpties 11 / 11