!< ; :-y- Proefstationvoorde Bloemisterij, Linnaeuslaan 2a, 1431 JV Aalsmeer, tel.02977-52525 ISSN0921-710X ANIGOZANTHOS Geschiktheidvanenkele -hybridenvoorde snijbloementeelt in Nederland Rapportnr.156 Prijs: f7,50 maart 1993, N.M. van Mourik Ing.J.A.M.Kromwijk Dr.Ir.H.J. vantelgen Rapportnr.156wordt Utoegestuurdnastorting van f7,50opgirorekening 174855ten name vanproefstation voordebloemisterijte Aalsmeeronder vermeldingvan 'Rapport156Anigozanthos-hybriden'. '^n _ S^oüi) CENTRALE LANDBOUWCATALOGUS 0000 0939 6918
INHOUD Pag. 1.Inleiding 3 2. Anigozanthosalgemeen 4 2.1Natuurlijkeomgeving 4 2.2Beschrijving van hetgewas 4 2.3 Vermeerderingsmethoden 5 2.4Ziektenen plagen 5 2.5 Economischebetekenis 6 3. Geschiktheid vanenkelebush Gem-hybriden voordesnijbloementeeltin Nederland. 8 3.1 Materiaalen methoden 8 vermeerdering 8 teelt 8 oog stwaarnemingen 9 3.2Resultatenendiscussie 9 3.3Conclusie 14 Literatuurlijst 15 Bijlagen
1.INLEIDING Begin november1986 werdereenreisondernomendoormedewerkers van het (voormalige)instituutvoorveredelingvantuinbouwgewassen(i.v.t.) te Wageningenen hetlaboratoriumvoorbloembollenonderzoek (L.B.O.)te Lisse insamenwerkingmet hetproefstation voordebloemisterij in Nederlandte Aalsmeer (P.B.N.)- Hetreisdoelwasdegematigdeen mediterranezone van Australië.Ditleverdeo.a.eencollectieAnigozanthossoortenen-hybriden opdienaarnederlandwerdenmeegenomenindevorm vanzaden, planten en weefselkweekplantjes.eendeel van hetmateriaal werd natwee jaar uitgegeven aan vermeerderings-en veredelingsbedrijven.de hybriden,z.g.bush Gems van defirmabiotech uit Gosford, werdenin1988 beoordeeldop hun geschiktheidomals potplant geteeldte worden.dit werdechtergeen succes.ondankstelen bijdag/nachttemperaturendieindezomerperiode varieerden van23 C/21 Ctot17 C/15 Cenindewinterperiodevan21 C/19 C tot15c/13 C werdende bloemstelentochte lang. Daarom werdin1989op hetp.b.n,te Aalsmeereenoriënterendeproef gestart metalsdoel hetbeoordelen vanenkele vandeze-hybriden op hungeschiktheidomals snijbloem in de vollegrondgeteeldte kunnen worden. DeFranseontdekkingsreiziger en botanicusj.j.h,delabillardière (1775-1834) beschreefin1792alseerstede bloem van het Kangoeroepootje. HijgebruiktehiervoordeGrieksewoorden 'Anisos' (ongelijk,onregelmatig) en 'Anthos' (bloem), watsamengevoegden verbasterd 'Anigozanthos' opleverde. Hetongelijkeaande bloemisdatalsdezegeheelgeopendis, dekartelsaan derand vande bloemallemaaléén kantopstaan.daardoorlijkt hetopde afdruk vaneen kangoeroepoot.deovereenkomstwordtmedeversterktdoorde beharing vande bloemen. 3 -
2.ANIGOZANTHOS,ALGEMEEN 2.1Natuurlijkeomgeving AnigozanthosbehoorttotdefamiliederHaemadoraceae (Haema - bloed;doron - gift) enomvatelfsoorten,te weten: Anigozanthosbicolor, A.flavidus, A.gabrielae, A.humilis, A.kalbarriensis, A.manglesii, A.onycis, A.preissii, A.pulcherrimus, A.rufusen A.viridis. Oorspronkelijk hoortanigozanthosthuislangsdezuidwestkust van Australië totongeveer150 kilometerlandinwaarts. Hier heersteen Middellandse-Zeeachtigklimaatmetdroge, warmezomersen vochtige,zachte winters. Doorde uitgestrektheidvanditgebiedvertonendeomstandighedenwaaronderde diversesoorten voorkomengrote verschillen.deze variëren vandroog (A.humilis)tot vochtig (A.flavidus) en van vééllicht (A.pulcherrimus, A.manglesii)totlichteschaduw (A.preissii, A.bicolor). Anigozanthosverlangteengoeddoorlatende,luchtigegrond.Inz'nnatuurlijkeomgevingkomtditneeropeenzanderige, metstenen vermengdebodemdie armaan voedingsstoffen is. Eenuitzonderinghieropvormt A.flavidus,dieook primagroeitineen watzwaardere, vochtigeregrond. 2.2Hetgewasende groei, de bloemenende bloei Delevenscyclus vananigozanthosissterkseizoengebonden. Alsreactieop het stijgen vandetemperatuurenregenbuiendieindenawinteren het vroege voorjaarvallen,lopendewortelstokkenuiten vormeneen bossiggroeiend, kruidachtiggewaswaarvanscheutenopgebouwdzijn uit zwaardvormige, tegenoverstaand rijdende bladeren.afhankelijkvan hetsoortiseen bladomde middennerfin meerof minderemategevouwen. De hoogte van hetgewas varieertsterkpersoort.zo kan A.flavidusmeer dan een meter hoog worden,terwijla.gabrielaezelden hogerwordtdantien centimeter. Iederescheut kan maaréén bloemtakleverendieinlengtevarieert van15 à 20 cm (A.gabrielae)tot200cm (A.flavidus). Ook het verschilin bloemkleurisgroot.dezekan bestaan uitde kleuren roze,rood,oranje,geelofgroen metzoweléén-alsmeerkleurige bloemen. Anigozanthosbloeit,afhankelijkvan hetsoort, van hetlate voorjaartotin de voorzomer.debloemengroeiendirectaan heteinde vande hoofdtakof aan zijtakjesaan hetbovenstegedeelte vande hoofdtak.de bloemis buisvormig, sterkbehaarden varieertinlengte vantweetotzevencm.het bloemdekstaat ingeplantop het vruchtbeginsel. Alsde bovenzijdevande buisgeopend is, metandere woordenalsde bloem bloeit,stekenerzes meeldraden uitdie onderinde buisstaaningeplant.inelk vandedriehokjes van het vruchtbeginsel worden nade bevruchtingmeerdantwee eenzaadlobbige zaden gevormd. Nade bloeistervende bovengrondsedelenafin verbandmetde warme, droge zomerdiede plantte wachtenstaatenals beschermingtegendezogenaamde inktvlekkenziekte (2.4Ziektenen Plagen).GeteeldeAnigozanthosvertonendit beeld vanafsterven niet, maardan moetenzijgedurendedezomermaanden wel over voldoende vochtkunnen beschikken (Wilkins, 1981). Debloemknopaanlegen hetuitgroeienervan wordtsterkbeïnvloeddoorde temperatuur.onderzoek,uitgevoerdop hetp.b.n,te Aalsmeermet A.flavidus, - 4
toondeaandateenlagedag-/nachttemperatuur (15C/12 C)gunstigis voor het aantal bloemstelen, maardateeniets hogeredag-/nachttemperatuur (20C/17 C) beteris voorde kwaliteit vande bloemtak.eendag-/nachttemperatuurvan 25C/22 Cgaf vrijwelgeen bloeitezien (Vonk Noordegraafen Vande Krogt, 1976). 2.3Vermeerderingsmethoden Anigozanthoskan vermeerderdwordendoor middel vanzaaien,scheuren,stekken of weefselkweek.desoorten van hetgeslacht Anigozanthoskruisenonderling eenvoudig, wat vangroot belangis voorvermeerderings-en veredelingsbedrijven.de zadenzijnongeveereen maandnadatde bevruchting heeftplaatsgevondenrijp. Persoorttredenechtergroteverschillenin kiemkrachtop. Hierintreedt verbeteringopalsdezadengedurendetwee uur worden voorbehandeld in water van 50-60 Cofgedurende24 uurin waterwaaraan1000 ppmga_ (Gibberellinezuur«) istoegevoegd (Roh en Motum,1988). Nain januari-februarigezaaidte hebbeningestoomdezaaigrond, plaatst men de zaaibakjes bijeentemperatuur van18 à20c.kiemingtreedtop na21tot35 dagen bija.manglesii, A.flavidus, A.viridisen A.bicoloren na45tot50 dagen bij A.preissii. Voordeoverigesoortengeldt een kiemingsduur van minderdan 25 dagen. Drie à vijfcmgrote planten kunnen verspeend worden, waarnaze bijeen dag-/nachttemperatuurvan20c-15/12 C verderopgekweekt worden.delage nachttemperatuur voorkomtuitval vandezaailingenenstimuleertzein hun groei. Het vermeerderen van plantendoor middel vanscheurenofstekken vindtin de regelin hetnajaar plaats. Een volwassen plant kantientot vijftien jonge scheutenleverendie bijeentemperatuur vanongeveer20 Cintweetot vier wekenonderplasticbeworteldzijn. Vooraldesoorten A.flavidus, A.manglesiien A.viridiszijngoeddoorscheurente vermeerderen. Vandeoverigesoortenis het resultaatwisselend (Hagiladi, 1983). Het vermeerderen van Anigozanthosdoor middel van weefselkweekwordtsteeds vakeren metsuccestoegepast. Vaneenof meergeselecteerdeplanten worden in hetlaboratoriumkleinescheutjesin eenglazen buisjeop eenspeciaal samengesteldevoedingsbodem geplaatst.daardeomstandigheden (licht, temperatuur,luchtvochtigheid)optimaalzijn, vormendezescheutjesin ongeveervier wekennieuwe scheutjes, dieop hun beurtals vermeerderingsmateriaalgebruiktkunnen worden.zo kanin een kortetijdeengrote hoeveelheid (vermeerderingsfactordrie à vier) plantjes worden verkregen, die allemaaldezelfdegenetischeeigenschappen vande moederplanten bezitten.is eropdezemaniervoldoendeuitgangsmateriaalverkregen,dan worden bijde laatstekeerdejongescheutjesopeen voedingsbodemgeplaatstwelkeeen snelle beworteling (in drie à vier weken) bevordert. Na het bewortelen worden de plantjesopgepotomoptraditionelemanier verderopgekweektte worden. Uiteigenervaringisgeblekendatdeovergang vande buisnaardepotgeen problemen hoefttegeven, mitsdejuistevoorzorgsmaatregelen worden getroffen. 2.4Ziektenen plagen Een veelvoorkomendeziekte bijanigozanthosisdeinktvlekkenziekte.overde preciezeoorzaakis men hetnieteens, maar het vermoeden bestaatdatde 5 -
ziekteveroorzaaktwordtdoordeschimmel Altemaria alternats. Hetuitzich in hetzwart worden vande punten vandeoudere bladeren.in hetergstegeval wordt het bladhelemaalzwartensterftafof wordtzelfsde wortelstokaangetast, watdedood vande planttotgevolg heeft. Ook bijgeteeldecultivarsensoorten kandeinktvlekkenziektevoorkomen, maarerisdoor kruisingenenselectiealeen hogemate vanresistentieverkregen.omstandigheden waaronderanigozanthosextra vatbaaris voordeze ziekte: 1.sterk wisselendeklimatologischeomstandighedeninde kas 2.eente weelderigegroeialsgevolg vaneenoverdadigewater-en kunstmestgift 3.telang nat blijven van hetgewasna hetwatergeven.daaromis hetaan te bevelenom metdruppelaarsofgietdarmenwaterte geven. (Roh enmoturn, 1988). Naastdeinktvlekkenziektekunnen bijdeteelt van Anigozanthossoortenen -cultivarsookde 'normale'in detuinbouw voorkomendeziekten en plagen voorkomen,zoals Fusarium, Botrytis, Pythium, Sclerotinia, luizen,spint en trips.bestrijdingdienteerstproefgewijsuitgevoerdte worden,omdatde gevoeligheidvoordediversechemischemiddelen niet bekend is. 2.5 Economischebetekenis Hoegroothetareaalsnij-Anigozanthosin Nederland is,is niet bekend.de alssnijbloemgeteeldeanigozanthosneemt wat betreftaanvoeren omzetopde Nederlandseveilingeneenzeer bescheidenplaatsin. Tot voorenkelejaren bestonddeaanvoergrotendeelsuitimport uitisraël en enkeleafrikaanselanden.nieuwehybriden (metnameuit Australië) en verbeterdeteelttechniekenvergroottende mogelijkhedenvoordenederlandseteler om Anigozanthosopcommerciëleschaalalssnijbloemtegaantelen.Een en anderresulteerde in eengrotereaanvoerin1991tenopzichte van1990 met 343.000takken, wateen uitbreidingbetekende van 37,7% (tabel 1). Hoedeteelt van Anigozanthos in Nederlandzichdekomendejarenzal ontwikkelenis moeilijkte voorspellen.factorenals prijsontwikkeling,toe- of afname vandeimportendemogelijkheidom Anigozanthos 'los vandegrond'te kunnentelenzullen hieropzeker vaninvloed zijn. Tabel 1 : TotaalaantalverkochteAnigozanthos (excl.import) vanalle Nederlandseveilingen van 1989t/m1991 verkoopj aar jant/m dec totaalaantal verkochtetakken (excl.import) gemiddelde opbrengst pertak in et toenameaantal verkochtetakken t.o.v. voorgaande iaarin % 1989 1990 1991 830.000 911.000 1.254.000 76 82 76 + 9,8 +37,7 (bron: V.B.N.Leiden) 6 -
Tabel 2 : Totaalaantal verkochteanlgozanthos (incl.import) vanalle Nederlandseveilingen van 1988t/m1992 verkoopj aar jant/m dec 1988 1989 1990 1991 1992 totaalaantal verkochtetakken (incl.import) 2.195.000 2.884.000 2.525.000 2.415.000 2.705.000 gemiddelde opbrengst pertak in et 67 55 70 75 67 toe-/afnameaantal verkochtetakken t.o.v. voorgaande jaarin % +28,8 +31,4-12,5-4,3 +12,0 (bron: V.B.N.Leiden) 7 -
3.GESCHIKTHEIDVANENKELEBUSHGEM-HYBRIDENVOORDESNIJBLOEMENTEELTIN NEDERLAND 3.1 Materiaalen methoden De vermeerdering: het stekken van het benodigde plantmateriaal In weeken17 van1989 werden vanzeven-hybridenen van A.flavidusstekkengenomenenonderplasticbeworteldbijeentemperatuur van20 C overdagen18 C 's nachts. Als bewortelingsmedium werdeen mengselgebruikt vangelijkedelenstekgrondenscherpzand.preventiefwerd hetstekmateriaal gesprayedmet Rovral, 2gramperliter water.deluchtvochtigheidwerd handmatigoppeilgehoudenomeenaantastingmetdeinktvlekkenziekte te voorkomen. Naongeveerzes weken was hetmateriaal, metwisselendsucces, beworteld enafgehard, waarna hetnog vier weken werdopgekweekt bijeen temperatuur van23 Coverdagen21 C 's nachts. A.flavidusdiendeindeze proefals vergelijkendmateriaal.omdaterperkleurniet voldoendemoerplantenaanwezig waren, werd heteen mengsel van kleuren. Teeltvoorbereidingen, start van de proef en teelttechnische gegevens Enkeledagen vooraanvang vande proef werddekasingereedheidgebracht. Naastspitten, hetaanbrengen vanoude,goed verteerdestalmestenfrezen werdeneralswatergeefsysteemper bedtwee gietdarmen aangebracht,om het gewastijdenshetwatergevennietnattelaten worden. Alssteunmateriaalvoor hetgewasende bloemstelen werdenerper bedtweechrysantenetten gebruikt, meteen maaswijdte van12 bij12 cm. In week27 van1989starttedeproefin kas A28enliepdoortoten met week 31 van 1990. Op basis vandeplantgrootte, waargenomen bijde beoordeling vandehybridenals potplant, werder voorde volgendeplantdichtheden gekozen: Anigozanthos Bush Gem At>ïnnvotifliAf Rnr.li Clam 'T^oT.-m' 1 n l q n f o n T\Ö1- m flavidus 'Dawn 'Haze' 'Noon' 'Ranger' 'Ruby' gemengd 'Glow' 'Sunset' plantenper m 24 12 Dekastemperatuurwasingesteldop20 Coverdagen 18 C 's nachts. Gelucht werder vanaf23c;geschermd vanaf 450 Watt per m. Detemperatuur werd gedurendedeproefregelmatigaangepast. Na23-8-1989werder niet meer" geschermd (tabel 3). Tijdensdeproefwerdernaarbehoeftewatergegeven, afhankelijk vandestand van hetgewas, de weersgesteldheiden het jaargetijde. Hetaantalmalendaterkunstmestgegeven werd, wasafhankelijk van hettotale aantalkerendaterper weekwatergegeven werd.desoortenen hoeveelheden kunstmest varieerdennaargelangdeuitslag van hetgrondmonsteronderzoek.
Tabel3: Ingesteldedag-/nachttemperatuur,luchtingstemperatuur en schermniveaugedurendede proef datum 05-7-'89 23-8-' 89 25-9-'89 11-10-'89 12-3-'90-eindeproef dag/nachttemp. 20"c/18 u C 19 U C/18 U C18 U C/ U C U C/14 U C U C/15 U C luchtingstemp. 23 C 22 C 21 C 19 C 19 C scherming 450 W/m n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. Oog stwaarnemingen De bloemtakken werdengeoogstalser minimaaléén bloempjeperzijtakje geopend was,opeen manierzoalsindepraktijkgebruikelijk is. Aandegeoogstebloemtakken werdende volgendewaarnemingen verricht: 1.Oogstweeknummer 2.Veldnummer 3.Delengte van het metbloemenbezettedeelincmgemeten vanaf het onderstezijtakjetot heteinde vandetak 4.Detotalelengte vandetakin cm 5. Hetaantalzijtakjesaandetak 6. Hetgewicht vandetakin grammen 7.Dekwaliteit vandetak (Ie,2eof3esoort) Omtoteenkwaliteitsindelingvandegeoogstebloemtakkente komen werden de volgendecriteriaaangehouden: Iesoort:Eenstevige,rechtebloemtak van voldoendelengte, vrij van beschadigingenengroeigebrekenmetvoldoendezijtakjesdie met voldoende bloemetjesbezet waren. 2esoort: Bloemtakkendie nietinalleopzichten voldedenaan de hierboven genoemdeeisen, maarmetnog welvoldoendesierwaarde. 3esoort: Alleoverigebloemtakken, meteenof meer vande volgende gebreken:te weiniglengte, krom,misvormdebloemen, bloemknopverdroging, slappe bloemsteel. 3.2Resultatenendiscussie Infig.1 en 2is weergegevenwanneereenrasin produktiekwamen hoe het produktieverloopdoordetijd was. Omdattweerassen ( 'Haze' enbush Gem 'Ruby') vèr vooruitaleenenkele bloemtakproduceerden, werderalsaanvang vandeproduktieaangehoudenwanneerdeeerstetientakken vaneenrasgeoogst warenenergeziendestand van hetgewasaangenomenkon wordendatderest vande bloemtakkenspoedigzou volgen. Vooralle hybridengeldtdatdeaanvang vande bloeiendeoogstpiek voldoende vroegzijn. 'Ranger'onderscheidtzichopdeze puntenin zowel positievealsnegatievezin.deaanvang vande bloeiis namelijk bijzonder vroeg, maardeoogstpiek valtinde winterperiodewaarindekwaliteit vande bloemenslechtis. Opvallendbij 'Ranger'isde hoge produktie. Hiertegenover staanin negatievezinde geringetaklengte (moeilijkte oogsten), hetgrotereaantalplanten per m (extrainvestering), hetin verhoudinggeringeaantaliesoorten het hogeaantal3e soort.
Vanallevergeleken hybridenscoortalléén 'Ruby'opallepunteneen ruimevoldoende.verdervallen bij 'Noon' het hogepercentageie soortendegrotetaklengteop.deproduktieper m valtechter»tegen. Voor 'Haze'geldt hettegenovergestelde;deproduktieper m isgoed, maar hetaantaliesoort was matigen hetaantal3esoort wasin verhouding hoog. Deoverigehybridenen A.flavidusscoordenin positievezinopte weinig punten.daarom wordenze niet verdertoegelicht;decijfersin detabellen 4, 5en 6spreken voorzich. Tabel 4:Gemiddeldetaklengte (cm), lengte van het bloemdeel (cm),verhouding bloemdeeltottotaletaklengte (%),aantalzijtakjesentakgewicht (gram) vananigozanthos flavidusen vanzeven hybriden naam taklengte lengte bloemdeel verhouding bloemdeel/ taklengte aantal zijtakjes takg' B.G.'Dawn' B.G.'Haze' B.G.'Noon' B.G.'Ranger' B.G.'Ruby' A. flavidus 96,5 b 99,0 b 156,1 d 56,5 a 113,8 c 171,5 e 23,5 34,8 38,0 32,7 37,8 39,8 a bc c b c c 24,7 a 36,5 b 24,6 a 58,1 c 35,2 b 23,2 a 5,5 c 5,2 bc 5,1 b 3,5 a 6,3 e 5,9 d 29,0 34,7 77,1,1 40,4 99,5 B.G.'Glow'* B.G.'Sunset'* 75,3 124,1 37,9 52,0 51,2 43,6 3,5 6,5 24,7 52,0 *Vandezetwee-hybridenisgeensignificantieaangegevenomdatdeze opde kopeinden vande beddenstonden.deresultatenstaan alleenter oriëntatievermeld. -10 -
Tabel5: Aantalplanten per m, aantalgeoogstetakken per plant,totaal aantal bloemtakkenper m enaantal bloemtakken 1,2 en 3 soort per m naam aantal produktleinaantalgeoogstetakken planten per per m l 2 per m plant soort, per m soort, i per m 3~ soort, per m B.G.'Dawn' B.G.'Haze' B.G.'Noon' B,.G.'Ranger' B.G.'Ruby' A,.flavidus 24 12 4,36 7,04 4,29 9,95 7,33 3,92 69,7 112,7 68,7 247,0 117,3 47,0 38,7 71,0 68,0 135,0 94,7 38,3 23,7 10,0 0,7 41,7 14,7 5,0 7,3 31,7 0,0 70,3 8,0 3,7 B.G.'Glow'* 7,66 B.G.'Sunset'* 4,94 122,5 79,0 32,0 67,0 2,5 8,0 88,0 4,0 *Dezetwee-hybridenstondenopdekopeinden vande bedden. Deresultatenstaandaaromalleenteroriëntatievermeld. Tabel 6 : Percentagebloemtakken 1 e e 2 2 en 3 soortper m. naam percentage 1 soort per m 2 soort per m 3 soort per m B.G B.G B.G B.G B.G 'Dawn' 'Haze' 'Noon' 'Ranger' 'Ruby' A.flavidus 55,0 63,0 99,1 57,0 80,6 82,4 34,7 8,8 0,9 15,7 12,5 10,3 10,2 28,2 0,0 27,3 6,9 7,3 B.G.'Glow'* 25,6 B.G.'Sunset'* 84,6 2,0 10,3 72,4 5,2 * Dezetwee-hybridenstondenopde kopeinden vande bedden. Deresultatenstaandaaromalleenteroriëntatievermeld. 11
B.RUBY (PL/M2) A.FLAVIDU5 (12 PL/M2) 12 10 «i «2 Ol M W W H» N M M M 0»HHMHMHMMHMHH WE EKNURHEI u n «EEENURHEt 1990 B. GLOU ( PL/H2) 30 B. SUNSET ( PL/M2) 18 I«o* = 12 làj _ 10 = 8 o o 0»HXHHMMMHM «EEtHUnnER 1990 leeihunne«1990 Figuur 1: Aanvang oogst en produktieverloop door de tijd van 12of plantenper m. - 12 -
B. DAWN ( PL/M2) 20 B. HAZE ( PL/M2) 18 14 1«* 12 Ü io M a e o : «4 2» M H M M tt M M M M» H 0» H M M M W M H M M M II WE EKunne» itf«weekhunnes I»90 B. NOON ( PL/112) B. RANGER (24 PL/M2) 19 14 U _ 10 => 8 o :» * 2 0 i M W-M M»*WM*»MH **-»*/ we rmunneb 1990 in* 4M«HHMUHHI u «r s s w n a» a K VC E tnunhcr 19-90 Figuur 2 : Aanvang oogst en produktieverloop door de tijd van of 24 plantenper m -13
3.3Conclusie Uitderesultaten blijktdateenalspotplantbedoeldeanigozanthoszich niet zomaaralssnijbloemlaattelen. Vanslechtséén ( 'Ruby') vande zevenonderzochtehybriden was hetresultaatzodanigbemoedigenddatdeze een aanwinstzou kunnenzijn voor hetin Nederlandbekendesnij-Anigozanthossortiment.Deoverigehybridenscoordenopte veelpuntentelaagom vooreen positiefadviesinaanmerkingte komen. Terugkijkendopdeuitvoering, hetverloopenderesultaten vandeze proef zijnde volgendekanttekeningente plaatsen: 1.Erisindeproefeen mengsel vankleuren van A.flavidusgebruikt;indien eréén kleurgebruikt was, hadditderesultaten positiefdan wel negatief kunnen beïnvloeden.hetwasbetergeweestalserals vergelijkendraseen alin Nederlandgeteelde hybride gebruiktzou zijn. 2.Zoals hetplantschemavanbijlage 2laatzien, wasermaareengedeelte van kas A28 metanigozanthosbeplant.in verbandmeteventueleverschillen binnende kas (temperatuur,schaduwwerking) was hetbetergeweestalsde gehelekasvoorde proefgebruiktzou zijn. 3.Dezeproefisuitgevoerd inde vollegrond.de huidigemilieuproblematiek brengtechtermetzichmeedat meeren meersoortensnijbloemenin een kunstmatigsubstraatmeteenrecirculerendwatergeefsysteem geteeldgaan worden.deresultaten vaneendergelijkemanier vantelen kunnentotaal verschillen vanderesultaten vandeze proef. 14 -
LITERATUURLIJST Gelein,C., Joore, N.,Snijbloemen uitalle windstreken: 84. Hagiladi, A.,Influenceoftemperatureanddaylengthongrowthandflower yieldof AnigozanthosmanglesiiD.Don (Haemadoraceae). HortScience18 (3), June1983: 369-371. Hagiladi, A.,Theinfluenceoftemperatureanddaylengthongrowthandflower yieldof Anigozanthosmanglesii (Haemadoraceae). ActaHorticulturae 134, April1983: 49-55. Hermes, Y.Hetkangoeroepootje (Anigozanthos). Intern verslag nr. 61, Proefstation voordebloemisterij Aalsmeer. Hermes, Y., Mourik, N. van, Australischegewassen vernieuwen Hollands sortiment.vakbladvoordebloemisterij no.6-1988: 48-49. Krogt, Th. M., van de, Anigozanthos,invloed vandetemperatuurop de bloemproduktie.bloemisterij onderzoekin Nederlandover1977: 20-21. Krogt, Th. M., vande, Invloed vandedaglengteopde bloemaanleg van Anigozanthos.Bloemisterij onderzoekin Nederlandover1978: 28-29. Krogt, Th. M., van de, Anigozanthos,eendecoratieve snijbloem.vakblad voor debloemisterijno.51/52-1976: 33. Nieuman, W.,SmitD.,Kangoeroepootjes,zolekkerzacht.GroeienBloeiapril 1992: 54-55. Raamsdonk,L.W.D., van, MeerinzichtinteeltaspectenKangoeroepootje. Vakblad voordebloemisterijno.15-1988: 50-51. Roh, M.S., Motum,G.J.,Anigozanthos.C.R.C.Handbookofflowering, VI: 37-46. Vereniging vanbloemenveilingenin Nederland (V.B.N.) Leiden.Statistiekboeken 1985t/m1992 VonkNoordegraaf, Krogt, Th. M. vande, Anigozanthos,invloed vandetemperatuuropde bloemproduktie.bloemisterij onderzoekin Nederlandover 1976: 15 Wilkins,H.F.,Anigozanthos.C.R.C.HandbookofFlowering,I: 468-470. 15
BIJLAGEN Bijlage 1 Rassenbeschrijving 'Dawn' bloemkleur: geel Eengemakkelijkgroeiendgewasdatlaterechterslapenlichtgroen van kleur werd. Aanvang bloei begin mei. De bloemtakken waren voldoendestevig en groeidenredelijkuit hetgewas. Degemiddeldeproduktieen kwaliteit waren matig.leverdebloemtakken van voldoendelengtemaar meteen matige 'bloemdeellengte/totalelengte'-verhouding.er kwamen verdroogde bloemtakjes enafwijkendebloemetjesvoor.produceerdegeen haken. 'Haze' bloemkleur:geel (metrode bloemsteel) Eengemakkelijkgroeiendgewasdatlaterechterslap enlicht van kleur werd. Aanvang bloei beginapril.de bloemtakken waren voldoendestevigengroeiden goed uit hetgewas. Degemiddeldeproduktie wasgoed, maar van een matige kwaliteit.leverdebloemtakken van voldoendelengteen meteenredelijke 'bloemdeellengte/totale lengte'-verhouding.produceerdeeenredelijke hoeveelheid hakendieechterte kort waren. 'Noon' bloemkleur: oranje/geel. Eengemakkelijkgroeiend, voldoendesteviggewas. Aanvangbloei begin mei. De bloemtakken warenstevigengroeidengoed uit hetgewas. Degemiddelde protie wasmatigmaar vaneenzeergoede kwaliteit.leverdebloemtakken van voldoendelengte, maarmeteen matige 'bloemdeellengte/totale lengte'-verhouding. Produceerdevrijwelgeen haken. 'Ranger' bloemkleur:rood Zeer weinig enlaaggewas, dus moeilijkte oogsten, algroeidende bloemtakken welgoeduit hetgewas.degemiddeldeproduktiewas hoogmaar vaneen matige kwaliteit.delengte vandetakken wasonvoldoende maar meteengoede 'bloemdeellengte/totale lengte'-verhouding.aanvang vande bloeiseptember1989. De bloeigingconstantdoor, maarinde winterperiodekwamende bloemetjesniet openen werdde bloemkleurflets. Produceerdeeenredelijkehoeveelheid haken dieechterte kortwarenen mette weinig bloemetjes bezet. 'Ruby' bloemkleur:rood Eengemakkelijkgroeiend,steviggewas. Aanvangbloeieind maart.de bloemtakken waren voldoendestevigengroeidengoed uit hetgewas. Degemiddeldeproduktie wasgoeden vaneengoedekwaliteit.leverdetakken van voldoendelengte meteenredelijke 'bloemdeellengte/totale lengte'-verhouding.produceerde niet veel haken, maardeze waren wel van eengoede kwaliteit. Aniftozanthosflavidus bloemkleur:gemengd Eengemakkelijkgroeiend,steviggewas. Aanvangbloeieindapril. De bloemtakken waren voldoendestevig engroeidengoed uit hetgewas. Degemiddelde proproduktie waslaag, maar vaneengoedekwaliteit.leverdetakken van meerdan voldoendelengte, maar meteen matige 'bloemdeellengte/totalelengte'-verhouding.bijderodekleurtrad watbloemmisvormingen bloemknopverdrogingop. Produceerdevrijwelgeen haken. -
'Glow'* bloemkleur: oranje Eengemakkelijkgroeiend, voldoendesteviggewas. Aanvangbloei januari. De bloemtakken warenredelijkstevig, maargroeidenonvoldoende uit hetgewasen warendaardoor moeilijkteoogsten. Degemiddeldeproduktie wasgoed maar van eenslechtekwaliteit.delengte vandetakken wasredelijk meteen goede 'bloemdeellengte/totalelengte'-verhouding. Er kwam nogal wat bloemknop-en bladpuntenverdroging in voor.produceerdegeen haken. Bush Gem 'Sunset'* bloemkleur:oranj e/rood Gemakkelijkgroeiend, voldoendesteviggewas. Aanvang bloei beginapril. De bloemtakken waren voldoendestevigengroeidengoed uit hetgewas. Degemiddelde produktie was matig, maar van eengoede kwaliteit.leverdetakken van voldoendelengte meteengoede 'bloemdeellengte/totale lengte'-verhouding. Produceerdeweinig haken, maardeze waren wel vaneengoede kwaliteit. *Dezetwee-hybridenstondenopde kopeinden vande bedden. Deresultatenstaandaaromalleenteroriëntatievermeld. -17
Bijlage 2 PlantschemaAnigozanthos-proef KASA28 III ii \ Noord i Bush Gem 'Sunset' 24 'Ranger' y Bush Gem 'Sunset' 8 'Haze' 23 'Ranger' 15 A. flavidus 7 1 j i tus macrocephalus Ptilol A. flavidus 22 Bush Gem 'Dawn' 21 Bush Gem 'Ruby' 20 'Ranger' 19 'Noon' 14 'Ruby' 13 Bush Gem 'Haze' 12 A. flavidus 11 'Ruby' 6 Bush Gem 'Ranger' 5 Bush Gem 'Noon' 4 'Haze' 3 I E o! i! I I j i! i 1 'Noon' 18 Bush Gem 'Dawn' 10 'Dawn' 2 \ ; Bush Gem 1 'Glow' M Bush Gem 'Sunset' 9 'Glow' 1 \ «6 m - corr idor 18-