Licht, belichting & kwaliteit. Tom Dueck, Wageningen UR Glastuinbouw KCB, 16 febr 2011

Transcriptie

1 Licht, belichting & kwaliteit Tom Dueck, Wageningen UR Glastuinbouw KCB, 16 febr 2011

2 Licht en Belichting

3 Waarom belichten wij? Jaarrond teelt Productieverhoging -> groeilicht Kwaliteitverbetering -> stuurlicht

4 Typen belichting SON-T - groeilicht - (soms teveel) stralingswarmte Gloeilampen LEDs

5 Typen belichting SON-T Gloeilampen - verrood licht t.b.v. bloei - uit productie LEDs

6 Typen belichting SON-T Gloeilampen LEDs - minder warmte - minder energie - minder CO 2 wegluchten

7 Licht en planten: zonlicht (spectrum) Straling Golflengte Opmerking UV-C << 290 nm Komt niet aan op de aarde UV-B nm > 300 nm komt aan op aarde UV-A nm Gevaarlijke straling in de zon VIS IR-A IR-B nm ( ) nm nm Licht! Zichtbaar voor menselijk oog paars, blauw, groen, geel, oranje, rood Nabij infrarood ( N I R ) IR-C Ver infrarood ( V I R )

8 Welke golflengtes ziet een plant? Gemiddelde plantgevoeligheid (McCree, 1972) PAR blauw rood verrood

9 Planten gebruiken licht voor 2 zaken: Groei (door fotosynthese) Groeilicht PAR ( nm) Lichtintensiteit en lichtduur ( intensiteit x duur = lichtsom) Ontwikkeling (plant vorm, bloei) Stuurlicht UV, paars, blauw ( nm); Rood ( nm); Verrood ( nm) Daglengte (bv korte-dag plant)

10 Benutten van groeilicht: voorbeelden

11 CO 2 opname (µmol CO 2 m -2 s -1 ) Benutten groeilicht: kwaliteit bij Phalaenopsis laag middel hoog :00 16:00 18:00 20:00 22:00 0:00 2:00 4:00 6:00 8:00 10:00 12:00 14:00-1 Tijd Dueck et al 2010

12 Aantal takken (%) Aantal volwaardige takken Benutten groeilicht: kwaliteit bij Phalaenopsis White Moon Promise Las Palmas Golden Treasure Aantal nieuwe bladeren tijdens opkweek Promise Licht in opkweek (mol m -2 dag -1 ) 1 takker 2 takkers 3 takkers Dueck et al 2011

13 Diffuus glas verstrooit licht Controle Laag diffuus Hoog diffuus Haze 0% 30% 70% Transmissie 83% 83% 80% Dueck et al 2009

14 Benutten diffuus groeilicht bij komkommer Uitgroei vruchten wk Productie (2 teelten) Controle 15.5 d 75 kg Laag diffuus Hoog diffuus 15.2d 80 kg 14.6 d 82 kg Dueck et al 2009

15 Benutten groeilicht: meer productie bij tomaat Hybride belichting SON-T boven, LED tussen Dueck et al. 2011

16 Benutten van stuurlicht: voorbeelden

17 Benutten stuurlicht: compacte vorm potplanten Momenteel controle door groei remmers, maar: Milieu onvriendelijk (maatschappelijke druk) Kosten (chemicalien, arbeid) Onverwachte effecten, zelfs schade Alternatieven?

18 Lengtegroei o.i.v. lichtkleur (Petunia) RB-LED 80/20 SON-T Sunlight (Plasma lamp) Van Ieperen et al. 2010

19 Lengtegroei o.i.v. lichtkleur (pot chrysanthemum) RB-LED 80/20 SON-T Sun light (Plasma lamp) Van Ieperen et al. 2010

20 Leaf Invloed van licht op bladmorfologie Dueck et al 2009

21 Benutten stuurlicht: bloei bij aardbei Maaswinkel et al 2010 Verrood licht

22 Petunia: Lange dag plant eerder bloei bij lange dag en hogere temperatuur Daylength Set-point temperature Adams, UK

23 Bloemdiameter (cm) Bloemdiameter Meer licht geeft wel grotere bloemen bij gerbera mmol m -2 s lux 63 mmol m -2 s -1 hoog licht laag licht 10 laag (-2 C) gemiddeld Temperatuur hoog (+2 C) Heuvelink et al

24 Kalanchoë: meer licht bevordert bloemvorming Meer licht (met name in herfst en winter) Kortere teeltduur (reactietijd korter) Meer bloemschermen Zwaardere bloemschermen met meer bloemen 21 o C µmol m -² s -1 :

25 Benutten stuurlicht: inhoudstoffen en tomaat Belichte trossen hebben meer vitamine C Driever & Verkerke 2010

26 Scheuten met bloem (%) Roos: meer licht minder loze scheuten (minder bloemabortie) PAR licht (mmol (umol mm-2 ss-1) ) Maas (klimaatkamerproef)

27 Het gebruik van Licht: beoordeling van kwaliteit

28 Geavanceerde teelt en productiesystemen: MIPS Multiple chlorofyl fluorescentie, kleur, Infra rood Imaging tijdopnames Plant Stress blad, plant, gewas biotische en a-biotische stress chlorofyl fluorescentie kleur IR

29 MIPS: kleur en fotosynthese MIPS: extra informatie over (interne) kwaliteit

30 F v /F m beeld laat bladrand schade aan Hortensia zien F v /F m Geen schade zichtbaar in kleuren beeld Bladrand schade F v /F m Gezond

31 Droogte stress: meting in het licht bij 90 µmol/(m 2 s) Controle Droog F v /F m Saintpaulia (Kaapsviooltje)

32 Detectie van botrytis op roos op Fv/Fm Botrytis Kleur Fv/Fm

33 Fv/Fm correleert met rijpheid van de bloem Fv/Fm

34 Fv/Fm geautomatiseerd meten van 1400 plantjes

35 Vragen, knelpunten Wageningen UR Glastuinbouw Innovaties vóór en mét de glastuinbouw

36 Licht is ook belangrijk voor Peter..