LED-verlichting in de praktijk

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "LED-verlichting in de praktijk"

Transcriptie

1 LED-verlichting in de praktijk Liesbet Blindeman Destelbergen 8 juni 2011

2 Inhoud Wat is een LED en wat zijn de voordelen Toepassingen in de sierteelt Teelt van snijrozen Perkplanten Forcerie Azalea Kamerplanten

3 Light Emitting Diode Half geleider Afhankelijk van materiaal andere kleur Monochromatisch licht Fotosynthese: rood en blauw Sturing morfologie Geen infrarood straling Kortere afstand tot de plant

4 Tabel: Rendementen van verschillende high-power LEDs (de Ruyter, 2004) lichtrendement (PAR)-fotonrendement Commercieel lumen/we* Laboratorium lumen/we Commercieel (µmol/s)/we Laboratorium (µmol/s)/we Rood Rood oranje Amber Groen Blauw Wit * uitgaande van LEDs van nominaal 1 W bij een LED-stroom van 350 ma

5 Light Emitting Diode - Wat kost het? - Wat doet het met mijn gewas? - Wat levert het op?

6 LED belichting in de teelt van snijroos Roos als proefgewas Intensieve teelt Hoge lichtintensiteit Lange lichtperiode

7 Onderzoek LED-belichting bij snijroos Invloed op productie en kwaliteit Invloed op energieverbruik Invloed op klimaat

8 Lichtspectrum Lichtintensiteit (µmol/m².s.nm) Fotosynthetisch actief gebied (PAR) ( nm) SON-T Lemnis rood Lemnis rood + blauw IR Warmte golflengte (nm)

9 Fotosynthesemetingen Uitgevoerd op bladniveau Tijdens de ochtend, 1 uur na aanschakelen assimilatiebelichting Bladtemperatuur 20 C CO 2 conc. 500 ppm In samenwerking met P. Lootens, ILVO, Eenheid Plant

10 Netto fotosynthese bij SON-T en LED Ongeveer 57% meer fotosynthese

11 Invloed op productie geoogst aantal stengels (aant/m) SON-T LED rood LED ro + bl geoogst biomassa (kg/m) SON-T LED rood LED ro + bl 0 winter '09 lente '09 zomer '09 herfst '09 winter '09-10 lente '10 zomer '10 herfst '10 0 winter '09 lente '09 zomer '09 herfst '09 winter '09-'10 lente '10 zomer '10 herfst '10 Fig. 1: Cumulatieve weergaven van het geoogst aantal stengels (links) en geoogste biomassa (rechts) voor de geteste belichtingssystemen

12 Invloed op het klimaat Bij aanschakelen assimilatiebelichting gaat temperatuur op knophoogte ongeveer 3 C omhoog A B A: 2 m boven grondoppervlak B: knophoogte C C: kniphoogte D: onder de tafels D Fig. 2: Aanduiding van de hoogtes waarop thermokoppels werden aangebracht

13 Hybride belichting: SON-T + LED Fig. 3: LED als tussenbelichting in combinatie met SON-T als topbelichting

14 Productie september 2010 maart 2011 Aantal st/m Gem. lengte Gem. gew Gem. biomassa (cm) (g) (kg) SON-T 190,8 67,6 30,0 5,72 LED rood 205,6 66,6 26,7 5,48 LED blauw 172,8 65,3 29,8 5,15 SON-T + LED 194,1 67,2 32,0 6,20

15 Uitloopsnelheid 06/10/ /12/ scheutuitloop oogst 80 scheutuitloop oogst aantal dagen 40 aantal dagen SON-T LED rood LED ro/bl SON-T + LED 0 SON-T LED rood LED ro/bl SON-T + LED

16 Energieverbruik lampen 90 µmol/m²s 80 µmol/m²s 90 µmol/m²s 70 µmol/m²s + tussenlicht 6880 W 6089 W 6621 W 7380 W 100 % 88,5 % 96,0 % 107 %

17 Conclusie Fotosynthesesnelheid bij eenzelfde hoeveelheid licht: LED > SON-T Effecten op groei bleven uit, mogelijk als gevolg van temperatuurverschil Energieverbruik hoger door ontbreken stralingswarmte

18 LED-belichting bij perkplanten Doel: Nagaan van de mogelijkheden om de planten te remmen

19 LED-belichting bij perkplanten 85 % rood + 15 % blauw onbelicht 100 % blauw Violet Bicolor Bright Red Violet Bicolor Bright Red Violet Bicolor Bright Red Beperkte invloed bij teelt in serre Iets vroegere bloei bij belichting ivm onbelichte Een van de drie cv s gaf iets compactere planten onder blauw licht Daarom proef verder gezet in klimaatruimte

20 Experiment in klimaatkamers

21 Experiment in klimaatkamers

22 Conclusie In april 10 weinig invloed van belichting in serre, daarom werd de proef vorige winter herhaald, eveneens zonder resultaat Bij afwezigheid van natuurlijk licht blijkt het niet mogelijk om uitsluitend met blauw licht te telen Combinatie rood + blauw daarentegen gaf prima resultaat

23 Belichting tijdens de forcerie Azalea Gebruik van assimilatiebelichting leidt tot bloeivervroeging + homogenere bloei

24 Op zoek naar juiste lichtrecept met LEDs

25 Spectrale samenstelling Tafel 1 Tafel 2 Tafel 3 Tafel 4 Tafel 6 contr lichtintensiteit (µmol/m².s.nm) golflengte (nm)

26 Proefreeks: Michelle Marie Onbelicht SON-T LED

27 Conclusie Forcerie met LEDs is mogelijk Optimale kleurverhouding moet nog worden gezocht Proeven zullen gebeuren bij lagere en identieke lichtintensiteiten

28 Demonstraties op bedrijven in kader EnergieBewust Boeren Gebruik Deense karren met leds Ook eerste ervaringen met Spatiphyllum en Dieffenbachia

29 Contact Liesbet Blindeman Proefcentrum voor Sierteelt Schaessestraat Destelbergen T: 09/ E: W:

Toepassing van belichting in de tuinbouw

Toepassing van belichting in de tuinbouw Toepassing van belichting in de tuinbouw Liesbet Blindeman Destelbergen 18 januari 2012 Inhoud Wat is licht? Hoe kunnen we licht meten? Omrekeningsfactoren Toepassingen kunstlicht in de praktijk Licht:

Nadere informatie

BEDRIJFSBEZOEK: LED-TOPBELICHTING IN DE PRAKTIJK

BEDRIJFSBEZOEK: LED-TOPBELICHTING IN DE PRAKTIJK HET KENNISPLATFORM PLANTENFYSIOLOGIE ORGANISEERT BEDRIJFSBEZOEK: LED-TOPBELICHTING IN DE PRAKTIJK Raes Bloemzaden 31 januari 2017 Destelbergen Bijbelichten in de winter Korte daglengte Lage lichtintensiteit

Nadere informatie

7/12/2018 ECONOMISCHE VERANTWOORDING VAN BELICHTING IN DE GLASTUINBOUW. Herman Marien Thomas More Kenniscentrum Glastuinbouw

7/12/2018 ECONOMISCHE VERANTWOORDING VAN BELICHTING IN DE GLASTUINBOUW. Herman Marien Thomas More Kenniscentrum Glastuinbouw ECONOMISCHE VERANTWOORDING VAN BELICHTING IN DE GLASTUINBOUW Herman Marien Thomas More Kenniscentrum Glastuinbouw 2 ECONOMISCHE ANALYSE BELICHTING EN WAT MEENEMEN Zelfde taal spreken als het gaat over

Nadere informatie

27/11/2015. Ontwerpen van nieuwe productiesystemen gebaseerd op LED belichting verlagen van de CO 2 voetafdruk. 1. Inleiding. 1.

27/11/2015. Ontwerpen van nieuwe productiesystemen gebaseerd op LED belichting verlagen van de CO 2 voetafdruk. 1. Inleiding. 1. Ontwerpen van nieuwe productiesystemen gebaseerd op LED belichting verlagen van de CO 2 voetafdruk Masterclass 22 oktober 2015 HAS Den Bosch BOGO project Klimaat en energie: nieuwe low input teeltsystem

Nadere informatie

Licht, belichting & kwaliteit. Tom Dueck, Wageningen UR Glastuinbouw KCB, 16 febr 2011

Licht, belichting & kwaliteit. Tom Dueck, Wageningen UR Glastuinbouw KCB, 16 febr 2011 Licht, belichting & kwaliteit Tom Dueck, Wageningen UR Glastuinbouw KCB, 16 febr 2011 Licht en Belichting Waarom belichten wij? Jaarrond teelt Productieverhoging -> groeilicht Kwaliteitverbetering -> stuurlicht

Nadere informatie

Energiebewust belichten: een hele kunst

Energiebewust belichten: een hele kunst Energiebewust belichten: een hele kunst Tom Dueck, Wageningen UR Glastuinbouw 10 november, 2009 Belichting in Nederland Tuinbouw onder glas 10 500 ha Glastuinbouw met kunstlicht - 2000 ha (19%) + 1% op

Nadere informatie

De Meerwaarde van Diffuus Licht voor Gewas & Tuinder

De Meerwaarde van Diffuus Licht voor Gewas & Tuinder De Meerwaarde van Diffuus Licht voor Gewas & Tuinder Zicht op Licht, 29 oktober 2013, Wageningen Tom Dueck, Wageningen UR Glastuinbouw Inleiding Natuurlijk zonlicht is gratis! Gratis licht voor groei,

Nadere informatie

Licht en planten (onder glas)

Licht en planten (onder glas) Licht en planten (onder glas) Tom Dueck, Wageningen UR Glastuinbouw Masterclass workshop, 17 april 2008 Inhoud Licht en straling Stuurlicht LEDs Diffuus Licht Zonlichtspectrum Straling Golflengte Opmerking

Nadere informatie

1 Dagverlenging met LED-belichting bij chrysant in de teelt van moederplanten

1 Dagverlenging met LED-belichting bij chrysant in de teelt van moederplanten Verslag Doormeting LED-belichting Auteur: Bert Schamp 1 Dagverlenging met LED-belichting bij chrysant in de teelt van moederplanten Samenvatting In deze proef werden de Focus LED daglengtelamp + verrood

Nadere informatie

LED als groeilicht; Wat weten we nu? Lisanne Helmus (Delphy IC) & Kees Weerheim (WUR Glastuinbouw). Energiek event 5 april 2018.

LED als groeilicht; Wat weten we nu? Lisanne Helmus (Delphy IC) & Kees Weerheim (WUR Glastuinbouw). Energiek event 5 april 2018. LED als groeilicht; Wat weten we nu? Lisanne Helmus (Delphy IC) & Kees Weerheim (WUR Glastuinbouw). Energiek event 5 april 2018. Belichting in de glastuinbouw Jaarrond gevraagde kwaliteit en kwantiteit

Nadere informatie

Stuurlicht: wat kunnen we ermee 2. Licht Event 10 december 2014 Arca Kromwijk, Wageningen UR Glastuinbouw

Stuurlicht: wat kunnen we ermee 2. Licht Event 10 december 2014 Arca Kromwijk, Wageningen UR Glastuinbouw Stuurlicht: wat kunnen we ermee 2 Licht Event 10 december 2014 Arca Kromwijk, Wageningen UR Glastuinbouw arca.kromwijk@wur.nl Stuurlicht Freesia Normaal assimilatielicht (SON-T 35 µmol/m 2 /s) met stuurlicht

Nadere informatie

Belichting in de Glastuinbouw. Tom Dueck, Wageningen UR Glastuinbouw energiek2020, 17 maart 2011

Belichting in de Glastuinbouw. Tom Dueck, Wageningen UR Glastuinbouw energiek2020, 17 maart 2011 Belichting in de Glastuinbouw Tom Dueck, Wageningen UR Glastuinbouw energiek2020, 17 maart 2011 Eén integrale aanpak met 7 transitiepaden: Programma Kas als Energiebron Energie besparen Duurzame energiebronnen

Nadere informatie

LED licht bij zonlicht. LED licht bij zonlicht. Lichtkleuren: effecten op planten. Lichtkleuren: effecten op planten IDC-LED.

LED licht bij zonlicht. LED licht bij zonlicht. Lichtkleuren: effecten op planten. Lichtkleuren: effecten op planten IDC-LED. LED licht bij zonlicht LED licht bij zonlicht Gewasbijeenkomst komkommer Bleiswijk, 28 maart 2019 Anja Dieleman, Kees Weerheim en Jan Janse Doel: komen tot goede basisspectra voor LED licht als aanvulling

Nadere informatie

LED-belichting in aardbeien Aardbeiendag Erik Stappers Plant Specialist Horticulture 9 januari 2019

LED-belichting in aardbeien Aardbeiendag Erik Stappers Plant Specialist Horticulture 9 januari 2019 LED-belichting in aardbeien Aardbeiendag 2019 Erik Stappers Plant Specialist Horticulture 9 januari 2019 Agenda Intro Philips Horti LED Licht & rekenen met licht Efficient en effectief licht Resultaten

Nadere informatie

LED verlichting in kassen:

LED verlichting in kassen: LED verlichting in kassen: met minder energie meer bloemen en groenten van betere kwaliteit Leo Marcelis Hoogleraar Tuinbouw en Productfysiologie Glastuinbouw: Nederland is wereldleider. Teelt van groenten,

Nadere informatie

Jaarrond Belgische aardbeien met assimilatiebelichting. Agenda. Inleiding 17/01/2017. Verloop aardbeiseizoen:

Jaarrond Belgische aardbeien met assimilatiebelichting. Agenda. Inleiding 17/01/2017. Verloop aardbeiseizoen: Jaarrond Belgische aardbeien met Studiedag belichting: Van licht naar gewicht LA-traject 140979 17 januari 2017 Proefcentrum Hoogstraten Katrijn Stoffels Agenda Inleiding: verloop aardbeiseizoen Hoe aardbeiteelt

Nadere informatie

1 Bloeisturing met LED-belichting in de teelt van ranonkel

1 Bloeisturing met LED-belichting in de teelt van ranonkel Verslag Doormeting LED-belichting Auteur: Bert Schamp 1 Bloeisturing met LED-belichting in de teelt van ranonkel Samenvatting In deze proef werd een LED-groeilamp van de firma FocusLED getest in vergelijking

Nadere informatie

1 Belichting tijdens beworteling van Buxus

1 Belichting tijdens beworteling van Buxus 1 Belichting tijdens beworteling van Buxus 1.1 Doel van de proef Er wordt een snellere beworteling van Buxus beoogd door extra licht in de donkere wintermaanden toe te dienen. 1.2 Administratieve gegevens

Nadere informatie

Licht: betekenis voor 1-jarige zomerbloeiers

Licht: betekenis voor 1-jarige zomerbloeiers Licht: betekenis voor 1-jarige zomerbloeiers Tom Dueck & Filip van Noort, WUR Glastuinbouw December 11, 2008 Inhoud Wat is licht? Licht en planten: groeilicht Licht en planten: stuurlicht LEDs: ervaringen,

Nadere informatie

Besparen op Groeilicht

Besparen op Groeilicht Besparen op Groeilicht Tom Dueck, Wageningen UR Glastuinbouw Het Nieuwe Telen Optimaal, 13 juni 2013 N etto fotosynthese (µm ol m -2 s-1) Groeilicht: wat hebben wij geleerd? SON-T belichting Belichtingsintensiteit

Nadere informatie

Near Infrared Radiation (NIR) reflectie:

Near Infrared Radiation (NIR) reflectie: Near Infrared Radiation (NIR) reflectie: Effect op kasklimaat en productie van rozen Frank Kempkes Wageningen UR Glastuinbouw Met dank aan Cecilia Stanghellini en Silke Hemming Eigenschappen van een kasdek

Nadere informatie

Workshop: Telen op plantbalans

Workshop: Telen op plantbalans Energiek Event Licht op besparing. 7 april 2016. Plant Dynamics, Sander Pot Workshop: Telen op plantbalans DE BASISPRINCIPES VAN HET NIEUWE TELEN ir. P.A.M. Geelen Ir. J.O. Voogt ing. P.A. van Weel Ook

Nadere informatie

De bedrijfsdoorlichting als mogelijke oplossing?!

De bedrijfsdoorlichting als mogelijke oplossing?! De bedrijfsdoorlichting als mogelijke oplossing?! Marijke Dierickx Hoe ga ik correct om spuistroom? 7/12/2010 Situering rol erkende centra Bedrijfsdoorlichting, hoe verloopt dat? Waar kan ik terecht? Praktijkvoorbeelden

Nadere informatie

300 tot 2800 nm 380 tot 750 nm 400 tot 700 nm. HOEVEELHEID Joule [J] / mol [mol]

300 tot 2800 nm 380 tot 750 nm 400 tot 700 nm. HOEVEELHEID Joule [J] / mol [mol] Licht en elektrische energie in belichte tomatenteelt Licht is van groot belang voor de groei, ontwikkeling en vruchtzetting van planten. Daarom willen we in dit artikel inzicht verschaffen over hoe een

Nadere informatie

50% energiebesparing door LEDverlichting. Leo Marcelis Hoogleraar Tuinbouw en Productfysiologie

50% energiebesparing door LEDverlichting. Leo Marcelis Hoogleraar Tuinbouw en Productfysiologie 50% energiebesparing door LEDverlichting Leo Marcelis Hoogleraar Tuinbouw en Productfysiologie Glastuinbouw Tuinbouwsector Wereldleider Economisch belangrijk Er is een probleem 10% van nationale gasverbruik

Nadere informatie

LED licht bij zonlicht

LED licht bij zonlicht LED licht bij zonlicht Resultaten Alstroemeria 7-3-2019, Anja Dieleman, Kees Weerheim, Nieves Garcia Inleiding Sterke toename areaal belichting en geïnstalleerd vermogen Onder SON-T: warmte overschot,

Nadere informatie

Meer tomaten produceren met minder energie

Meer tomaten produceren met minder energie Meer tomaten produceren met minder energie Wendy Vanlommel LA-traject 140979 3. 4. LED interlight 5. LED interlight + extra LED 3. 4. LED interlight 5. LED interlight + extra LED 1 Stengeldichtheid 169

Nadere informatie

Telen op basis van plantbalans bij koude teelten (voorbeeldgewas Freesia)

Telen op basis van plantbalans bij koude teelten (voorbeeldgewas Freesia) Telen op basis van plantbalans bij koude teelten (voorbeeldgewas Freesia) Presentatie ALV Freesia 25-01-2017 Sander Pot (Plant Dynamics) Ad Schapendonk (Photosyntax) Jan Snel (Adviesbureau JFH Snel) Hans

Nadere informatie

28/05/2018. De plant belicht: Glastuinbouw: steeds meer licht. Licht heeft verschillende aspecten. (lux) Veel nieuwe mogelijkheden met LED

28/05/2018. De plant belicht: Glastuinbouw: steeds meer licht. Licht heeft verschillende aspecten. (lux) Veel nieuwe mogelijkheden met LED 28/5/218 De plant belicht: Beïnvloeding van ontwikkeling, groei en weerbaarheid van planten door LED belichting Glastuinbouw: steeds meer licht SONt is nog de standard. Gegevens uit NL Prof dr ir Leo Marcelis

Nadere informatie

Ep Heuvelink & Leo Marcelis Wageningen UR: Leerstoel Tuinbouwproductieketens WUR Glastuinbouw

Ep Heuvelink & Leo Marcelis Wageningen UR: Leerstoel Tuinbouwproductieketens WUR Glastuinbouw Haal meer uit licht! Ep Heuvelink & Leo Marcelis Wageningen UR: Leerstoel Tuinbouwproductieketens WUR Glastuinbouw Met medewerking van: Anja Dieleman, Tom Dueck, Sander Hogewoning, Govert Trouwborst Bijeenkomst

Nadere informatie

50% energiebesparing door betere lichtbenutting

50% energiebesparing door betere lichtbenutting 50% energiebesparing door betere lichtbenutting Leo Marcelis Hoogleraar Tuinbouw en Productfysiologie, Wageningen Universiteit. Leo.Marcelis@wur.nl Ambitie Doelstelling: 50% minder energie én Verbetering

Nadere informatie

Optimale benutting licht en CO 2 bij CAM-planten. Govert Trouwborst Plant Lighting B.V. Energiekevent 11 april 2019

Optimale benutting licht en CO 2 bij CAM-planten. Govert Trouwborst Plant Lighting B.V. Energiekevent 11 april 2019 Optimale benutting licht en CO bij CAM-planten Govert Trouwborst Plant Lighting B.V. Energiekevent april 9 Team: Dr. ir. Sander Hogewoning, Dr. ir. Govert Trouwborst, Stefan van den Boogaart & Andre Krause

Nadere informatie

Planten en LED: een uitdagende toekomst

Planten en LED: een uitdagende toekomst Planten en LED: een uitdagende toekomst Tuinbouw op weg naar 2030. 8 maart 2019, Arie de Gelder Historie Bron: Roadmap voor de transitie naar gewasbelichting met LEDs. De Ruijter, KEMA 2008 2 Opbouw presentatie

Nadere informatie

Afharding van weefselteeltplanten, kan het anders? Emmy Dhooghe

Afharding van weefselteeltplanten, kan het anders? Emmy Dhooghe Afharding van weefselteeltplanten, kan het anders? Emmy Dhooghe Afhardingsproces In vitro plantje Afharding Serre Workshop 27/10/2016 2 Afhardingsproces is stressvol In vitro Hoge RV Constante T Lage lichtintensiteit

Nadere informatie

Licht effecten en plant responsen

Licht effecten en plant responsen Licht effecten en plant responsen Tom Dueck, Wageningen UR Glastuinbouw Lezing DLV, Wageningen, 29 juni 2009 Wat is licht? Canadese noorderlicht Inhoud Wat is licht? Het spectrum (in de tijd) Invloeden

Nadere informatie

Is een μmol een μmol?

Is een μmol een μmol? Is een μmol een μmol? Groei en ontwikkeling van chrysant geteeld onder SON-T belichting en onder LED belichting Esther Meinen, Leo Marcelis, Johan Steenhuizen & Tom Dueck Wageningen UR Glastuinbouw, Wageningen

Nadere informatie

Intrinsieke plantkwaliteit Anthurium

Intrinsieke plantkwaliteit Anthurium Intrinsieke plantkwaliteit Anthurium Ad Schapendonk Dr ir A.H.C.M. Schapendonk Plant Dynamics BV Gefinancierd door Productschap Tuinbouw Juli 2005 2005 Wageningen, Plant Dynamics BV Alle rechten voorbehouden.

Nadere informatie

Invloed UV-licht op bol blad bij chrysant PT projectnummer:

Invloed UV-licht op bol blad bij chrysant PT projectnummer: Invloed UV-licht op bol blad bij chrysant PT projectnummer: 13645.02 In opdracht van de landelijke commissie Chrysant van LTO Groeiservice Gefinancierd door Productschap Tuinbouw Postbus 280 2700 AG Zoetermeer

Nadere informatie

monitoringsproef: Verhoogde daglichtbenutting Alstroemeria door gebruik diffuuscoating?

monitoringsproef: Verhoogde daglichtbenutting Alstroemeria door gebruik diffuuscoating? monitoringsproef: Verhoogde daglichtbenutting Alstroemeria door gebruik diffuuscoating? Govert Trouwborst Sander Hogewoning Reinder van der Spek 9 maart 2017 Team: Dr. ir. Sander Hogewoning, Dr. ir. Govert

Nadere informatie

spanning. * Deel het verschil daarvan en deel dat getal door de gewenste stroom om de weerstandswaarde te krijgen.

spanning. * Deel het verschil daarvan en deel dat getal door de gewenste stroom om de weerstandswaarde te krijgen. Weerstand stroombeperking voor LED s Om de stroom door een LED te beperken wordt een weerstand toegepast. Maar hoe hoog moet de waarde van zo n weerstand eigenlijk zijn? In de dagelijkse praktijk wordt

Nadere informatie

GROEIREMMERS: WAT DOEN ZE MET DE PLANTENHORMONEN EN WAT IS HUN TOEKOMST?

GROEIREMMERS: WAT DOEN ZE MET DE PLANTENHORMONEN EN WAT IS HUN TOEKOMST? GROEIREMMERS: WAT DOEN ZE MET DE PLANTENHORMONEN EN WAT IS HUN TOEKOMST? Studiedag Azalea & Rhododendron 23 februari 2017 Annelies Christiaens Groeiregulatoren in land en tuinbouw Groeiregulator: Extern

Nadere informatie

Invloed van Stuurlicht op het gewas. Tom Dueck, Wageningen UR Glastuinbouw Maart 26, 2015

Invloed van Stuurlicht op het gewas. Tom Dueck, Wageningen UR Glastuinbouw Maart 26, 2015 Invloed van Stuurlicht op het gewas Tom Dueck, Wageningen UR Glastuinbouw Maart 26, 2015 Deze projecten zijn gefinancierd vanuit het programma Kas als Energiebron, het innovatie- en actieprogramma van

Nadere informatie

Luchtbevochtiging in de zomerperiode: Wat wil de plant?

Luchtbevochtiging in de zomerperiode: Wat wil de plant? Luchtbevochtiging in de zomerperiode: Wat wil de plant? Leo Marcelis & Ep Heuvelink Wageningen UR: WUR Glastuinbouw Leerstoel Tuinbouwproductieketens Met medewerking van: Peter van Weel, Hendrik Jan van

Nadere informatie

Beworteling bij jongplanten

Beworteling bij jongplanten Beworteling bij jongplanten Annelies Christiaens Workshop beworteling 10 oktober 2013 PCS - Destelbergen Kennisplatform Plantenfysiologie Project plantenfysiologie LA-traject Kennisgedreven sturing van

Nadere informatie

27/11/2015. Gewasfotosynthese meten in een (belichte) tomatenteelt. Monitoren fotosynthese: wat is de status? Plantmonitoring.

27/11/2015. Gewasfotosynthese meten in een (belichte) tomatenteelt. Monitoren fotosynthese: wat is de status? Plantmonitoring. Gewasfotosynthese meten in een (belichte) tomatenteelt Masterclass 1 oktober 2015 InHolland Delft BOGO project Klimaat en energie: nieuwe low input teeltsystem in de tuinbouw Anja Dieleman, Wageningen

Nadere informatie

Winterlichtkas: spectaculaire resultaten

Winterlichtkas: spectaculaire resultaten Winterlichtkas: spectaculaire resultaten dankzij of ondanks het nieuwe telen? Studiemiddag HNT Den Bosch 12 december 2018, Frank Kempkes en Jan Janse Teelt 2018 2 Gewas: ras Hi-Power, plantdatum 28 dec

Nadere informatie

Praktijkonderzoek mobiele belichting bij paprika

Praktijkonderzoek mobiele belichting bij paprika Praktijkonderzoek mobiele belichting bij paprika Ruud Maaswinkel Marcel Raaphorst Leo van der Valk Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. Sector Glastuinbouw December 23 Projectnummer 4174621 23 Wageningen,

Nadere informatie

Wat is stuurlicht? Wat kunnen we ermee?

Wat is stuurlicht? Wat kunnen we ermee? Wat is stuurlicht? Wat kunnen we ermee? Govert Trouwborst, Plant Lighting B.V. govert@plantlighting.nl www.plantlighting.nl 10 december 2014 Dr. ir. Sander Hogewoning & Dr. ir. Govert Trouwborst Expertise

Nadere informatie

ENERGIE-EFFICIËNTE GLASTUINBOUW

ENERGIE-EFFICIËNTE GLASTUINBOUW ENERGIE-EFFICIËNTE GLASTUINBOUW GOED VOOR UW BEDRIJF EN NOG BETER VOOR HET MILIEU Noorwegen Zweden Verenigd Koninkrijk Denemarken Nederland Duitsland België Verminder het energieverbruik in uw serre met

Nadere informatie

Doormeting energieverbruik van een nieuw, geoptimaliseerde serre met LED t.o.v. de bestaande serre met Son-T

Doormeting energieverbruik van een nieuw, geoptimaliseerde serre met LED t.o.v. de bestaande serre met Son-T Verslag Doormeting Doormeting energieverbruik van een nieuw, geoptimaliseerde serre met LED t.o.v. de bestaande serre met Son-T Auteur: I. Vandevelde 1 Situering Op het Proefstation voor de Groenteteelt

Nadere informatie

Energiezuinig telen in de glastuinbouw. Cursus Klimaat 8/02/2012 Kris Goen

Energiezuinig telen in de glastuinbouw. Cursus Klimaat 8/02/2012 Kris Goen Energiezuinig telen in de glastuinbouw Cursus Klimaat 8/02/2012 Kris Goen Toelichting project Overzicht Invloed van verschillend E-besparende maatregelen: Schermen Variëren met plantdatum Zomerstookstop

Nadere informatie

Bloem en vruchtvorming

Bloem en vruchtvorming //9 Bloem en vruchtvorming Leo Marcelis & Ep Heuvelink Wageningen UR: Leerstoel Plantenteelt in energiezuinige kassen & WUR Glastuinbouw (Leo.Marcelis@wur.nl) Leerstoelgroep Tuinbouwketens (Ep.Heuvelink@wur.nl)

Nadere informatie

Bloeikwaliteit bij azalea: 4 jaar onderzoek in een notendop

Bloeikwaliteit bij azalea: 4 jaar onderzoek in een notendop Bloeikwaliteit bij azalea: 4 jaar onderzoek in een notendop In september 2008 werd het IWT-landbouw project Bloeiregulatie en kwaliteit bij azalea: interactie tussen genetische, fysiologische en teeltgebonden

Nadere informatie

The lessons learned 2009

The lessons learned 2009 58 Greenportkas: The lessons learned 29 Een belangrijk onderdeel van de Greenportkas is het onderzoek dat Wageningen UR Glastuinbouw uitvoert. Het doel is de teler te ondersteunen, o.a. door het nauwkeurig

Nadere informatie

Is een mol een mol? Groei en ontwikkeling van chrysant geteeld onder SON T belichting en onder LED belichting

Is een mol een mol? Groei en ontwikkeling van chrysant geteeld onder SON T belichting en onder LED belichting Is een mol een mol? Groei en ontwikkeling van chrysant geteeld onder SON T belichting en onder LED belichting Esther Meinen, Leo Marcelis, Johan Steenhuizen en Tom Dueck Wageningen UR Glastuinbouw, Wageningen

Nadere informatie

Belichten bij CAM-planten (Phalaenopsis als case-studie)

Belichten bij CAM-planten (Phalaenopsis als case-studie) Lichtevent december Belichten bij CAM-planten (Phalaenopsis als case-studie) Dr. ir. Sander Hogewoning (Plant Lighting B.V.) december Dr. ir. Sander Hogewoning & Dr. ir. Govert Trouwborst Expertise o.a.:

Nadere informatie

Systeeminnovatie Leliebroei

Systeeminnovatie Leliebroei Systeeminnovatie Leliebroei Verbeterde energie-efficiëntie door perspectief op gedeeltelijke Meerlagenteelt met LED s en door groeiduurverkorting. Jeroen Wildschut, Henk Gude en Arie van der Lans Praktijkonderzoek

Nadere informatie

Led belichting in de aardbeienteelt

Led belichting in de aardbeienteelt Led belichting in de aardbeienteelt Door: Bart Vromans HortiNova cursus 13 & 14 februari 2008, Diepgang in de bodem Assimilatiebelichting in de aardbeienteelt Bedrijfsgegevens Familie Franken 20000 m2

Nadere informatie

Grip op licht. Het Nieuwe Telen Potplanten: Meer energie besparing met meer natuurlijk licht en verbeterde monitoring

Grip op licht. Het Nieuwe Telen Potplanten: Meer energie besparing met meer natuurlijk licht en verbeterde monitoring Grip op licht Het Nieuwe Telen Potplanten: Meer energie besparing met meer natuurlijk licht en verbeterde monitoring Filip v Noort, Wageningen UR Glas Financiering Kas als Energiebron van het PT en EZ

Nadere informatie

Gebruik van aanvullende LED-belichting in tweelagensysteem aardbei onder glas

Gebruik van aanvullende LED-belichting in tweelagensysteem aardbei onder glas Verslag Doormeting Gebruik van aanvullende LED-belichting in tweelagensysteem aardbei onder glas Auteurs: P. Melis, K. Stoffels & M. Vervoort (Proefcentrum Hoogstraten - PCH) 1 Doel Op Proefcentrum Hoogstraten

Nadere informatie

LEDS: WELKE KLEUREN STUREN DE PLANT? Marie-Christine Van Labeke Vakgroep Plant en Gewas

LEDS: WELKE KLEUREN STUREN DE PLANT? Marie-Christine Van Labeke Vakgroep Plant en Gewas LEDS: WELKE KLEUREN STUREN DE PLANT? Marie-Christine Van Labeke Vakgroep Plant en Gewas LED TOEPASSINGEN IN DE TUINBOUW Assimilatiebelichting of stuurlicht in de serre Meerlagenteelten of vertical farming

Nadere informatie

Kennis uitwisseling ervaringen met LED verlichting in de aardbeienteelt

Kennis uitwisseling ervaringen met LED verlichting in de aardbeienteelt Kennis uitwisseling ervaringen met LED verlichting in de aardbeienteelt juli 2010 Gefinancieerd door Productschap Tuinbouw Uitgevoerd door: Ing. Bart Vromans Bart.vromans@hortinova.nl Kennis uitwisseling

Nadere informatie

LichtEvent 10 december Workshop Lichtbenutting. Monitoren hoe het licht wordt benut voor de fotosynthese: hoe realiseer ik het optimale?

LichtEvent 10 december Workshop Lichtbenutting. Monitoren hoe het licht wordt benut voor de fotosynthese: hoe realiseer ik het optimale? LichtEvent 10 december 2014 Workshop Lichtbenutting. Monitoren hoe het licht wordt benut voor de fotosynthese: hoe realiseer ik het optimale? Plant Dynamics Sander Pot Fotosynthese hangt af van: Licht

Nadere informatie

Emissieloos Telen 2017 Update 31/08/2017 nummer 4

Emissieloos Telen 2017 Update 31/08/2017 nummer 4 Emissieloos Telen 17 Update 31/8/17 nummer 4 De overheid en de sector hebben afspraken gemaakt over het verminderen van de lozingen van drainwater, met als eindpunt een (nagenoeg) emissieloze glastuinbouw

Nadere informatie

17/10/2013. Vermeerdering van boomkwekerijgewassen onder LED in een meerlagensysteem. Planten en licht. Invloed lichtkleuren (i.c.m.

17/10/2013. Vermeerdering van boomkwekerijgewassen onder LED in een meerlagensysteem. Planten en licht. Invloed lichtkleuren (i.c.m. Vermeerdering van boomkwekerijgewassen onder LED in een meerlagensysteem Planten en licht Technopool Sierteelt Destelbergen 10 oktober 2013 Pieter van Dalfsen en Leo Slingerland Groeilicht (PAR): fotosynthese

Nadere informatie

Gerbera: maximale isolatie & lichtonderschepping

Gerbera: maximale isolatie & lichtonderschepping Gerbera: maximale isolatie & lichtonderschepping Eindstand, BCO, 26-09-2017 Nieves García, Frank Kempkes, Arie de Gelder, Eugenie Dings Proef doel en looptijd Doel Het energie- en CO 2 gebruik bij gerbera

Nadere informatie

Opbrengstverhoging snij amaryllis. Arca Kromwijk en Steven Driever, Wageningen UR Glastuinbouw Marc Grootscholten, Improvement Centre

Opbrengstverhoging snij amaryllis. Arca Kromwijk en Steven Driever, Wageningen UR Glastuinbouw Marc Grootscholten, Improvement Centre Opbrengstverhoging snij amaryllis Arca Kromwijk en Steven Driever, Wageningen UR Glastuinbouw Marc Grootscholten, Improvement Centre Onderzoek opbrengstverhoging snij amaryllis Op verzoek amarylliscommissie

Nadere informatie

Nieuwsbrief 3. Adviesdienst Klimaatregeling Duurzaam en innovatief omgaan met energie

Nieuwsbrief 3. Adviesdienst Klimaatregeling Duurzaam en innovatief omgaan met energie Nieuwsbrief 3 Adviesdienst Klimaatregeling Duurzaam en innovatief omgaan met energie Jaargang 1, december 2010 PROEFCENTRUM VOOR SIERTEELT Nieuwsbrief 3 - Adviesdienst Klimaatregeling Beste lezer, In dit

Nadere informatie

Effecten opvoeren van assimilatielampen

Effecten opvoeren van assimilatielampen Effecten opvoeren van assimilatielampen Effect opvoeren van 400 en 600 Watt SON-T en Greenpowerlampen op het lichtspectrum van de lamp, de lichtopbrengst en de productie onder de lampen bij roos Ir. E.

Nadere informatie

Technieken voor ontvochtiging

Technieken voor ontvochtiging Technieken voor ontvochtiging Energiek Event 5 April 2018, Bram Vanthoor en Feije de Zwart Inhoud Technieken voor ontvochtiging Achtergrond Gepresenteerde technieken Buitenlucht inblazen Verticale schermventilatoren

Nadere informatie

Dormantie: wat wordt daarmee bedoeld?

Dormantie: wat wordt daarmee bedoeld? Dormantie: wat wordt daarmee bedoeld? Studiedag azalea 26 februari 2015 PCS - Destelbergen Kennisplatform Plantenfysiologie Annelies Christiaens Dormantie - jaarcyclus Knopdormantie Knoprust Dormantie

Nadere informatie

Teeltoptimalisatie: rol van licht en modellen. Tom Dueck Wageningen UR Glastuinbouw 24 november 2009

Teeltoptimalisatie: rol van licht en modellen. Tom Dueck Wageningen UR Glastuinbouw 24 november 2009 Teeltoptimalisatie: rol van licht en modellen Tom Dueck Wageningen UR Glastuinbouw 24 november 2009 Introductie Licht niveau s in verschillende seizoenen in de intensieve glastuinbouw zijn vaak limiterend

Nadere informatie

De groeilichtnavigator. Groeilicht: wat moet ik er nu mee? Door: Stefan Persoon (Inno-Agro) m.m.v. : Bart van Meurs (Bart van Meurs)

De groeilichtnavigator. Groeilicht: wat moet ik er nu mee? Door: Stefan Persoon (Inno-Agro) m.m.v. : Bart van Meurs (Bart van Meurs) De groeilichtnavigator Groeilicht: wat moet ik er nu mee? Door: Stefan Persoon (Inno-Agro) m.m.v. : Bart van Meurs (Bart van Meurs) Even voorstellen. Aanleiding Stel: Je bent kweker en je wilt de volgende

Nadere informatie

Bijeenkomst CO 2 en Venlow Energy Kas. Venlow Energy kas 2 juli 2012 Frank Kempkes, Jan Janse

Bijeenkomst CO 2 en Venlow Energy Kas. Venlow Energy kas 2 juli 2012 Frank Kempkes, Jan Janse Bijeenkomst CO 2 en Venlow Energy Kas Venlow Energy kas 2 juli 2012 Frank Kempkes, Jan Janse Ons energiegebruik (warmte) Redenen om warmte in de kas te brengen 1. Setpoint verwarmen handhaven 2. Gewas

Nadere informatie

Phalaenopsis: Slimmer belichten en CO 2 doseren?

Phalaenopsis: Slimmer belichten en CO 2 doseren? Phalaenopsis: Slimmer belichten en CO 2 doseren? Sander Hogewoning Plant Lighting B.V. Energiek Event 9 maart 217 Team: dr. ir. Sander Hogewoning, dr. ir. Govert Trouwborst & ing. Reinder van der Spek

Nadere informatie

Nieuwsbrief 2. Adviesdienst Klimaatregeling Duurzaam en innovatief omgaan met energie

Nieuwsbrief 2. Adviesdienst Klimaatregeling Duurzaam en innovatief omgaan met energie Nieuwsbrief 2 Adviesdienst Klimaatregeling Duurzaam en innovatief omgaan met energie Jaargang 1, juni 2010 PROEFCENTRUM VOOR SIERTEELT Nieuwsbrief 2 - Adviesdienst Klimaatregeling In dit nummer: ENERGIEBEWUST

Nadere informatie

Gewasfotosynthese meten in een (belichte) tomatenteelt. Wageningen UR Glastuinbouw, Anja Dieleman Themabijeenkomst energie glasgroente 18 mei 2015

Gewasfotosynthese meten in een (belichte) tomatenteelt. Wageningen UR Glastuinbouw, Anja Dieleman Themabijeenkomst energie glasgroente 18 mei 2015 Gewasfotosynthese meten in een (belichte) tomatenteelt Wageningen UR Glastuinbouw, Anja Dieleman Themabijeenkomst energie glasgroente 18 mei 2015 Plantmonitoring Doet mijn gewas het goed onder deze klimaatomstandigheden?

Nadere informatie

Bloei-inductie bij Chrysant onder lange dag

Bloei-inductie bij Chrysant onder lange dag Bloei-inductie bij Chrysant onder lange dag Toepassing van LED-licht technologie Wim van Ieperen, Sander Hogewoning en Els ten Dam Wageningen Universiteit, Leerstoelgroep Tuinbouwketens Januari 2011 PT

Nadere informatie

Trial Report Comparison of the effect of different greenhouse Page 1 of 10 coatings on the growth and development of ornamental plants

Trial Report Comparison of the effect of different greenhouse Page 1 of 10 coatings on the growth and development of ornamental plants 1. Proefopzet Trial Report Comparison of the effect of different greenhouse Page 1 of 10 In dit onderzoek, zal het Proefcentrum voor Sierteelt (PCS) het effect van twee verschillende coatings/krijtmiddelen

Nadere informatie

BELICHTING EN ENERGIE 18/01/ januari 2017 Herman Marien. Wat krijgen we van de natuur?

BELICHTING EN ENERGIE 18/01/ januari 2017 Herman Marien. Wat krijgen we van de natuur? 18/1/217 BELICHTING EN ENERGIE 17 januari 217 Herman Marien Though it is pleasant weaving nets, it is wiser to make cages. (Thomas More 1478 1535) BELICHTING EN ENERGIE Wat krijgen we van de natuur? Hoeveel

Nadere informatie

Fotosynthese response op licht(kleur), CO 2 en T. Recente ontwikkelingen uit onderzoek.

Fotosynthese response op licht(kleur), CO 2 en T. Recente ontwikkelingen uit onderzoek. Fotosynthese response op licht(kleur), CO 2 en T. Recente ontwikkelingen uit onderzoek. Plant Dynamics B.V. Sander Pot Thema bijeenkomst Energie Bromelia en Potanthurium 12 mei 215 Financiering onderzoek

Nadere informatie

Invloed van CO 2 -doseren op de productie en kwaliteit bij Alstroemeria

Invloed van CO 2 -doseren op de productie en kwaliteit bij Alstroemeria Invloed van CO 2 -doseren op de productie en kwaliteit bij Alstroemeria F. van Noort Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. Sector glastuinbouw januari 2004 PPO 411724 2003 Wageningen, Praktijkonderzoek

Nadere informatie

2SaveEnergykas 2017 Een sterk gewas met weinig gas

2SaveEnergykas 2017 Een sterk gewas met weinig gas 2SaveEnergykas 2017 Een sterk gewas met weinig gas Energiek event 5 april 2018 Frank Kempkes De aanleiding 2010 bouw VenlowEnergy kas Isolatieglas met transmissie enkele % onder standaard glas Ontvochtiging

Nadere informatie

Fotosynthesemetingen bij Cymbidium

Fotosynthesemetingen bij Cymbidium Fotosynthesemetingen bij Cymbidium metingen door Plant Dynamics Rob Baas, Arca Kromwijk (PPO) Ad Schapendonk (Plant Dynamics) Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. Sector Glastuinbouw november 2003 2003

Nadere informatie

Kennisuitwisseling belichte aardbeienteelt

Kennisuitwisseling belichte aardbeienteelt Kennisuitwisseling belichte aardbeienteelt April 2007 Gefinancieerd door Productschap Tuinbouw Uitgevoerd door: Ing. Bart Vromans Bart.vromans@lucel.nl INHOUDSOPGAVE Samenvatting Inleiding Plan van aanpak

Nadere informatie

Stikstofopname en vroegtijdige monitoring van stikstoftekorten bij potchrysant

Stikstofopname en vroegtijdige monitoring van stikstoftekorten bij potchrysant Stikstofopname en vroegtijdige monitoring van stikstoftekorten bij potchrysant VLAIO project (2016-2019): Naar een duurzame stikstofbemesting in de vollegrondssierteelt met oog voor plantkwaliteit en milieu

Nadere informatie

Meer rendement uit licht & CO 2 : toelichting van onderzoek + resultaten

Meer rendement uit licht & CO 2 : toelichting van onderzoek + resultaten Samenwerken aan Vaardigheden Arenasessie Grip op Licht Meer rendement uit licht & CO 2 : toelichting van onderzoek + resultaten Sander Pot (Plant Dynamics BV) Onderzoek uitgevoerd samen met Sander Hogewoning

Nadere informatie

Verwarmen en koelen met de zon

Verwarmen en koelen met de zon Noodzaak alternatieve energiebronnen neemt toe Energieprijzen: 1996-008 Vergelijk CPI, Gasprijs en Electra (1996 = 100) 350 300 36 Verwarmen en koelen met de zon 50 33 197! 00 Index 150 19 De meest duurzame

Nadere informatie

19/01/2017. H o e h a a l j e m e e r u i t b e l i c h t e t o m a t e n? V a n t h e o r i e n a a r p r a k t i j k. Meer productie door:

19/01/2017. H o e h a a l j e m e e r u i t b e l i c h t e t o m a t e n? V a n t h e o r i e n a a r p r a k t i j k. Meer productie door: H o e h a a l j e m e e r u i t b e l i c h t e t o m a t e n? Stefaan Fabri 17/01/2017 V a n t h e o r i e n a a r p r a k t i j k Meer productie door: Stengeldichtheid Verhogen lichtniveau Lichtverdeling

Nadere informatie

De sprekende plant: sensoren en modellen in de tuinbouw

De sprekende plant: sensoren en modellen in de tuinbouw De sprekende plant: sensoren en modellen in de tuinbouw Tom De Swaef tom.deswaef@ugent.be www.plantecology.ugent.be Sensoren: plantreactie op omgeving Omgeving: kasklimaat: straling, relatieve vochtigheid,

Nadere informatie

Het energiezuinige alternatief voor daglichtverlenging

Het energiezuinige alternatief voor daglichtverlenging Horticulture LED Solutions GreenPower LED flowering lamp 220-240 V Het energiezuinige alternatief voor daglichtverlenging Laat uw bedrijf floreren Philips GreenPower LED flowering lamp 2 Philips GreenPower

Nadere informatie

Energiemanagement Alstroemeria

Energiemanagement Alstroemeria Energiemanagement Alstroemeria Energie-efficiënte temperatuurstrategie in relatie tot belichting voor de teelt van Alstroemeria Monica Kersten, Edwin Rijpsma en Gerrit Heij Wageningen UR Glastuinbouw november

Nadere informatie

Energiek: bespaar een piek

Energiek: bespaar een piek Energiek: bespaar een piek Belichting strategieën in de sierteelt Edwin van der Knaap 26 maart 2015 Inhoud Probeemveld Het nieuwe belichten, mythe of realiteit? Stellingen Casus Proef Perfecte Roos Discussie

Nadere informatie

Workshops LichtEvent 9 december Door: André Flinterman

Workshops LichtEvent 9 december Door: André Flinterman Workshops LichtEvent 9 december 2015 Door: André Flinterman Optimalisatie huidige belichting Om de lichtoutput van de lampen te verhogen is onderhoud essentieel. Ook om problemen te voorkomen. Waar moet

Nadere informatie

HNT toegepast in potplanten. Studiemiddag HNT, LTO Glaskracht 2018 Door: Tristan Marçal Balk

HNT toegepast in potplanten. Studiemiddag HNT, LTO Glaskracht 2018 Door: Tristan Marçal Balk HNT toegepast in potplanten Studiemiddag HNT, LTO Glaskracht 2018 Door: Tristan Marçal Balk Wat is Het Nieuwe Telen? Het Nieuwe Telen (HNT) is letterlijk een nieuwe manier van telen o.b.v. plantfysiologie

Nadere informatie

CO2 opname bij Phalaenopsis

CO2 opname bij Phalaenopsis CO2 opname bij Phalaenopsis CO2CO opname bij Phalaenopsis CO opname bij Phalaenopsis 22 opname bij Phalaenopsis Th.A. Dueck & E. Meinen Th.A. Dueck Dueck && E. E. Meinen Meinen Th.A. Th.A. Dueck & E. Meinen

Nadere informatie

Meer rendement uit licht en CO 2 bij Snijchrysant

Meer rendement uit licht en CO 2 bij Snijchrysant Meer rendement uit licht en CO 2 bij Snijchrysant Govert Trouwborst, Sander Hogewoning & Sander Pot Juni 2013 Meer rendement uit licht en CO 2 bij Snijchrysant Juni 2013 Dr. ir. G. Trouwborst 1 Dr. ir.

Nadere informatie

Offerte OPTIE 2. Oranje middenpaneel vervangen door 6 LED panelen 1/9. Fysio praktijk Medichain. t.a.v. de Praktijkhouder. Zoetermeer, 15.09.

Offerte OPTIE 2. Oranje middenpaneel vervangen door 6 LED panelen 1/9. Fysio praktijk Medichain. t.a.v. de Praktijkhouder. Zoetermeer, 15.09. Rokkeveenseweg 49 2712 PJ Zoetermeer T: +31 79 3435020 E: info@lycalux.nl Fysio praktijk Medichain t.a.v. de Praktijkhouder Zoetermeer, 15.09.2011 Offerte OPTIE 2 Oranje middenpaneel vervangen door 6 LED

Nadere informatie

Activeren van de fotosynthese door sturing op huidmondjesopening

Activeren van de fotosynthese door sturing op huidmondjesopening Activeren van de fotosynthese door sturing op huidmondjesopening April 215 C.S. Pot, S.J.M. de Vreede, G. Trouwborst en S.W. Hogewoning Activeren van de fotosynthese door sturing op huidmondjesopening

Nadere informatie

Grip op licht. Meer energie besparing bij Het Nieuwe Telen Potplanten met meer natuurlijk licht en verbeterde monitoring. Arenasessie 1 okt 2013

Grip op licht. Meer energie besparing bij Het Nieuwe Telen Potplanten met meer natuurlijk licht en verbeterde monitoring. Arenasessie 1 okt 2013 Grip op licht Meer energie besparing bij Het Nieuwe Telen Potplanten met meer natuurlijk licht en verbeterde monitoring Arenasessie 1 okt 2013 Finaniering Kas als Energiebron van het PT en EZ Financiering

Nadere informatie