Onderzoek naar de vroege bloemaanleg bij de tulpencultivar Strong Gold

Transcriptie

1 Onderzoek naar de vroege bloemaanleg bij de tulpencultivar Strong Gold In opdracht van V.O.F. Van Kampen, Den Helder. Martin van Dam en Peter Vink Praktijkonderzoek Plant & Omgeving BV Sector Bloembollen april 2010 PPO projectnummer

2 2010 Wageningen, Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Praktijkonderzoek Plant & Omgeving. Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. is niet aansprakelijk voor eventuele schadelijke gevolgen die kunnen ontstaan bij gebruik van gegevens uit deze uitgave. Onderzoeksadvies in opdracht van V.O.F. Van Kampen, Kortevliet 62, 1786PL Den Helder. Gefinancierd met een kennisoverdrachtvoucher (Nr. K091364) van SenterNovem. Projectnummer: Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. Sector Bomen, Bollen & Fruit Adres : Prof. Van Slogterenweg 2, Lisse : Postbus 85, 2160 AB Lisse Tel. : Fax : E mail : info.bollen@wur.nl Internet : Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. 2

3 Inhoudsopgave pagina 1 INLEIDING MATERIAAL EN METHODE RESULTATEN DISCUSSIE CONCLUSIE... 6 BIJLAGE Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. 3

4 1 Inleiding In de broeierij van tulpen wordt bij de cultivar Strong Gold geregeld bloemverdroging gezien die al vroeg, tijdens het bewaarseizoen lijkt te zijn ontstaan. Ook blijkt bij bollen die aan de handel zijn geleverd dat in de spruit al afwijkingen aan de jonge bloemdelen te zien zijn. Deze vroege symptomen van bloemverdroging lijken op symptomen zoals we die kennen bij heating in transit, maar dan veel vroeger in het seizoen. Omdat het probleem vroege bloemverdroging bij meerdere partijen Strong Gold is geconstateerd lijkt er een algemene oorzaak aan ten grondslag te liggen. Dit zou veroorzaakt kunnen worden door vroege bloemaanleg. In opdracht van de V.O.F Van Kampen uit Den Helder zijn bolmonsters genomen van een aantal partijen Strong Gold van verschillende bollentelers. De bollen werden gemonsterd vanaf enkele weken voor de oogst tot aan het moment van rooien. Van de bollen werd daarna het stadium bepaald. De te beantwoorden kennisvraag luidt: Is er bij Strong Gold al voor het rooien sprake van een beginnende bloemaanleg? Kan hiermee het hierboven beschreven uitval door bloemverdroging van deze soort worden verklaard? 2 Materiaal en methode In dit onderzoek werden op 8 bedrijven monsters bollen (8 à 10 bollen per monster), van de cultivar Strong Gold getrokken op 3 tijdstippen: 29 juni, 6 juli en 13 juli. Op 1 bedrijf werd het eerste monster 2 weken eerder gehaald. In enkele gevallen werden op dezelfde datum 2 monsters genomen omdat er te velde een verschil te zien was in de mate van afsterving van de planten. De monsters werden genomen vóór de oogst uit het veld. Alle monsters werden genomen uit de kantregel aan de zonzijde (zuidzijde) van het bed. Dit is de regel die vaak eerst is afgestorven. De bedrijven lagen in de gebieden West Friesland (tabel 1, bedrijf 1, 2, 4 en 6), De Zuid (bedrijf 3 en 7) en in het Noordelijk Zandgebied (bedrijf 5 en 9). Er werden aantekeningen gemaakt van de stand van het gewas en van het uiterlijk van de bollen. Van de bollen werd het stadium van de bloemontwikkeling microscopisch vastgesteld. De mate van ontwikkeling en de spreiding ervan over de monsters werd geanalyseerd. 3 Resultaten De waarnemingen van de monsters staan vermeld in bijlage 1. Van de stadia van bloemontwikkeling staat een overzicht in tabel 1, hieronder. In de kolommen is het aantal bollen weergegeven, dat per monster in een bepaald stadium was. Bij bedrijf 3 waren de bollen al gerooid na de eerste monsterdatum (29 juni). Van dit bedrijf is het monster van 6 juli uit de schuur genomen, daarna is het monsteren daar gestaakt. Een aantal zaken valt op aan deze gegevens. De bloemontwikkeling van de bollen is soms al zeer ver gevorderd. Normaal wordt in tulpen direct na het rooien stadium I en II (1 e blad en einde bladaanleg) aangetroffen. In deze monsters werd, ruim voor het rooien, soms al stadium G (stamper aangelegd) gevonden. Dit was het geval bij monsters van de bedrijven 1, 2, 4 en 6, allen uit West Friesland. Bij bedrijf 3, 5 en 7 was het stadium nog niet in G, maar toch al verder dan normaal ontwikkeld, namelijk tot A2+ (stamper nèt gevormd). De stadia die werden gevonden bij bedrijf 8 vertoonden een beeld dat enigszins normaal is, zij het Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. 4

5 dat hier op 6 juli ook al P1 (eerste 3 meeldraden) werd aangetroffen. Er was bij de meeste monsters een grote spreiding in het aangetroffen stadium. Ook wat dit betreft was bedrijf 8 hierop een uitzondering, al speelt hierbij een rol dat er hier maar 5 bollen waren onderzocht. In een klein monster is de spreiding vanzelf ook kleiner. Bij de andere monsters is er gemiddeld een spreiding van 4,5 stadiumstap. Het valt op dat de bolmonsters in West Friesland de verst ontwikkelde stadia hebben. Er is geen duidelijke oorzaak daarvoor aan te geven. Tabel 1. Aantal bollen dat zich in een bepaald stadium bevindt per monsterdatum. Monsters zijn genomen op 8 bedrijven en op 3 datums. Als op dezelfde datum 2 monsters zijn genomen zijn de data geel gekleurd. Ontwikkelingsstadia van de bloemknop Datum Bedrijf I II P1 P2 A1 A2 A2+ G G 29 jun jul jul jul jun jul jul jun jul jun jul jul jun jul jul jun jul jul jul jun jul jun jun jul jul 8 4 Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. 5

6 4 Discussie Bollen die worden gerooid met een ver ontwikkelde bloem zijn gevoeliger voor verdroging bij hoge bewaartemperaturen. Tulpenbollen worden normaal gesproken de eerste weken na het rooien gedroogd en bewaard bij temperaturen rond 25 C en soms hoger. Als deze temperatuur enkele weken aanhoudt kan een ver ontwikkelde bloem daarbij verdrogen. Dit wordt heating genoemd, een probleem dat zich normaal pas in het najaar aan het eind van de warme bewaring kan voordoen. Bij een partij bollen waarvan het stadium veel spreiding vertoont, zoals bij deze monsters, is de kans groot dat er een verkeerd bewaaradvies wordt gegeven. Als toevallig het monster (meestal 5 bollen) veel bollen in stadium G bevat en men gaat ze koelen, dan bestaat er grote kans dat een percentage bollen verdroogde bloemen geeft. Dat betreft dan het deel dat nog lang niet in stadium G was. Zoals in deze monsters werd gezien kan dat om soms wel de helft van de bollen gaan. Dit probleem speelt vooral een rol bij de vroegste bloei. Uit de waarnemingen bleek dat er sprake was van een gemiddeld verschil in stadium van 4,5 stadiumstap. Bij normale ontwikkeling van de bloem (bij 20 C) gaat het stadium elke 2 à 3 dagen 1 stap vooruit. Dat betekent dat er gemiddeld 1,5 week verschil is in bloemaanleg tussen de vroegst en de laatst ontwikkelde bloemen. In enkele gevallen was het zelfs ruim 2 weken. Uit een normaal uitgevoerd stadiumonderzoek kan zodoende een advies volgen waarmee van een deel van de bollen de bloem niet volledig wordt aangelegd. Ook kan er zo te weinig tussentemperatuur worden gegeven. Het gevolg hiervan is een sterk vergrote kans op bloemverdroging. 5 Conclusie Uit dit onderzoek blijkt dat er in Strong Gold in aanleg 2 oorzaken te vinden zijn die aanleiding kunnen geven voor verdroogde bloemen. Deze oorzaken zijn: 1. Tè vroege bloemontwikkeling waardoor tijdens de bewaring heating kan optreden. 2. Een sterke spreiding in de bloemontwikkelingsstadia, waardoor vroege bloemverdroging als gevolg van te korte tussentemperatuur kan optreden. Beide oorzaken geven tijdens de broei een percentage uitval te zien. Het probleem kan waarschijnlijk worden voorkómen door de bollen bij niet al te hoge temperaturen te bewaren vanaf de dag van oogsten, bijvoorbeeld bij 20 C maar in ieder geval onder 25 C. Het tweede probleem (dat door de grote spreiding wordt veroorzaakt) kan worden opgevangen door niet te vroeg te broeien en door het stadium van de partij vast te stellen aan de hand van monsters van minimaal 15 bollen. Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. 6

7 Bijlage 1 Datum Kweker Gebied Stadium Opmerkingen 29-jun West Friesland 2xII, 4xP2, 2xA2 5 dikke bollen van groene planten en 6 kleine bollen van afgestorven planten 3xP1, 1xP2 6 bollen met kleur van fijne kompleet afgestorven planten 1 1xP1, 1xA2+, 2xG 6 witte bollen van grove planten met nog wat groen 13-jul 1xII, 2xP1, 1xP2, 2xA1 3xII, 6xP1, 1xP2 6 en 10 bollen apart gehouden, maar geen verschil aan gewas te zien Op 29 juni was het gewas al flink afgerijpt, op 6 juli geheel afgestorven. 29-jun West Friesland 1xII, 1xP1, 1xP2 6 dikke rijpe planten en 5 kleine groene 1xP1?, 1x G en 1xII?, 2xP1, 1xP2, 2 1xA2 7 en 5 bollen uit twee verschillende moten 13-jul 5xP1, 1xP2, 1xA1, 2xA2, 1xA2+ 2xP1,1xA1, 2xA2+ 13 bollen uit grove moot en 6 bollen uit fijne moot, alles bruin 3 29-jun De Zuid 3xII, 2xP2, 2xA1, 2xA2 5xP1, 1xP2, 1xA1, 1xA2, 1xA2+ 10 bollen uit 1 kist gepakt, lichte kleur Partij was in de eerste dagen van juli gerooid, het monster van 6 juli stond te drogen bij 20 C. Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. 7

8 Datum Kweker Gebied Stadium Opmerkingen 29-jun West Friesland 4xI/II, 1xP1, 2xP2, 1xA2 1xP1, 4xA2, 5xA2+, 1xG 11 witte bollen uit diverse plekken, enkele met kleurtje 4 6 bollen uit fijnere moot en 5 bollen uit grove moot, alles met een 13-jul 2xA2+, 4xG, 4xG- wangetje kleur Op 6 juli nog redelijk groen gewas 29-jun Noordelijk 4xI/II 5 Zandgebied 1xII, 2xP1, 1xA2, 1xA2+ 8 bruine bollen uit afbroei, ook enkele bollen nog wit 1xA2+, rest I/II??? 9 bruine bollen uit grove moot 29 juni bijna geheel afgestorven 6 juli geheel afgestorven gewas 29-jun West Friesland 3xII, 2xP1 Twee moten uit vele verschillende partijtjes, waarvan aantal redelijk afgestorven 2xA2+, 3xG 5 fijnere afgestorven planten, bruine bollen 6 1xA2, 4xA2+, 2xG 7 dikke bollen van grove planten, witte bollen 13-jul 1xA2, 2xG-, 2xG, 2xG+ en 1xG-, 3xG, 1xG+ 5 en 7 bollen apart gehouden, maar geen verschil aan gewas te zien jun De Zuid 1xA1, 6xA2 7 3xP1, 2xP2, 1xA1, 2xA2, 2xA2+ 10 witte bollen, enkele wat kleur Betreft een afbroeipartij, de afsterving bovengronds vertoont een erg ongelijk beeld, zowel nog groene als geheel afgestorven planten. 15-jun Noordelijk 1xP2 rest I/II 29-jun Zandgebied 5xI/II Bollen uit kleine en grote maten. Rijp en Rauw, kantje erg droog 8 2xII, 3xP1 7 bruine bollen uit grove moot, ook enkele witte bollen 4xP1 5 bollen uit fijne moot, bruine en witte bollen op 29 juni nog een beetje groen Op 6 juli geheel afgestorven. Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. 8