Overzicht presentatie 1. Duurzaamheidsverkenning Nederland Later Rekenen aan duurzame 2. Rekenenmethodiek duurzame bereikbaarheid bereikbaarheid: 3. Case Toepassen van TIGRIS XL in Nederland Later 4. Resultaten 5. Discussie Michiel de Bok Presentatie Platos Colloquium, 5 maart 2008 Nederland Later Tweede Duurzaamheidsverkenning deel Fysieke leefomgeving Nederland Partners: 2 Aanleiding: Duurzaamheidsverkenningen-2 Indicatorenset voor duurzaam ruimtegebruik Doel Duurzaamheidsverkenningen-2 Nederland Later : samenhang in beeld brengen tussen de hier en nu te maken beleidskeuzen voor later, en hieruit concrete beleidsopties en handelingsperspectieven af te leiden Duurzaamheid als doel: Nederland moet mooi, veilig en vitaal blijft voor toekomstige generaties Om ruimtevraag te accommoderen en tegelijkertijd een hoogwaardig NL aan toekomstige generaties na te laten is meer samenhang tussen beleidsthema s en langetermijn gerichtheid nodig! In hoeverre kan ruimtelijk ordenen bijdragen aan duurzaamheid? 6 thema s -> Beleidsdoelen -> Indicatorenset -> Duurzame bereikbaarheid 3 4 1
Modellen kader NL Later : Het TIGRIS XL model RuimteScanner: gedetailleerde prognoses grondgebruik TIGRIS XL: Relatie wonen, werken en mobiliteit Mobiliteitsindicatoren (Landelijk Modelsysteem - LMS) Bereikbaarheidsindicatoren (LMS) MNP Geluidsmodel Modellen/methoden voor natuurkwaliteit, slachtofferrisico s overstromingen, etc. Experimentele kostenmodule TXL: geïntegreerd landgebruik transport model voor NL Klant en eigenaar: Dienst Verkeer en Scheepvaart (DVS) Modulaire opbouw Gekoppeld aan Landelijk Model Systeem (LMS) Empirische onderbouwd: OVG, WBO, LISA Nationaal en regionaal toepasbaar Rol van overheid in RO en V&V flexibel Voordeel geïntegreerde aanpak: effecten transportmaatregelen op locatiekeuze huishoudens en bedrijven consistentie ruimtelijke projecties lange termijn (invoer voor LMS) integrale afweging beleidstrategieën voor ruimte en transport 5 6 Functioneel ontwerp TXL Case: Kijkrichting Bundeling en Intensivering (1) Ruimtelijke Uitgangspunten: COROP regionale arbeidsmarkt arbeidsmarkt regionale beroepsbevolking verdichtingopgave van 50% LMS subzone bedrijven / arbeidsplaatsen vastgoedmarkt kantoorruimte / bedrijventerrein transportmarkt grondmarkt huishoudens / personen woningmarkt woningen demografie restclaim per provincie in bundelings gebieden differentiatie naar locatie type woningbouwopgave per provincie gelijk aan trendvariant 7 8 2
Kijkrichting Bundeling en Intensivering (2) Infrastructuurvarianten: Trendvariant: MIT (2005) + weginfrastructuurpakket Nota Mobiliteit Verschil bebouwing tussen bundeling en trendvariant in 2040 Variant 1 (beleidsarm): MIT Variant 2: MIT + kilometerprijs Variant 3: MIT + verbetering bestaand OV in en tussen bundelingsgebieden Variant 4: MIT + Kmprijs + 14,5 miljard Nota Mobiliteit 9 10 Overzicht berekende effecten Landuse effecten: bevolking arbeidsplaatsen Bereikbaarheidseffecten: verkeerskundige effecten geografische bereikbaarheid economische bereikbaarheid ( Logsum -methode) 11 12 3
Bevolking Bundelingvariant vs trend Bevolking Bundelingvariant vs trend 13 14 Arbeidsplaatsen bundelingvariant vs trend % per jaar % per jaar 0.24 of meer 0.11 tot 0.24 0.06 tot 0.11 0.00 tot 0.06-0.09 tot 0.00-0.16 tot -0.09-0.36 tot -0.16 minder dan -0.36 0.20 of meer 0.09 tot 0.20 0.04 tot 0.09 0.00 tot 0.04-0.08 tot 0.00-0.13 tot -0.08-0.24 tot -0.13 minder dan -0.24 a. Relatief verschil 2010-2020 b Relatief verschil 2020-2040 15 16 4
Ontwikkeling bereikbaarheid werk vanuit woonlocaties 140 140 120 120 100 100 80 80 60 40 20 Trendscenario Kijkrichting bundeling en intensivering Variant Beleidsarm Variant Kilometerprijs Variant Kilometerprijs en investeren OV Variant Kilometerprijs en investeren weg 60 40 20 Trendscenario Kijkrichting bundeling en intensivering Variant Beleidsarm Variant Kilometerprijs Variant Kilometerprijs en investeren OV Variant Kilometerprijs en investeren weg 0 2000 2010 2020 2030 2040 Auto, spits 0 2000 2010 2020 2030 2040 Openbaar vervoer, etmaal 17 18 Bbh effect van bundeling en intensivering Economische benadering van bereikbaarheid Transport effect: groei congestie op hoofdwegennet neemt beperkt af (van +70% naar +62% tussen 2000-2040) Geografische bereikbaarheid: bereikbaarheidwerk neemt toe: per auto (+1-2%) en OV (+2-5%) Effecten lijken beperkt, maar zijn in monetaire zijn groot Logsum methode: richt zich op het nut dat mensen ontlenen aan het kunnen bereiken van ruimtelijk verdeelde activiteiten Nut op individueel niveau afgeleid uit discrete keuzemodellen opgenomen in verkeersmodellen (bijv. LMS, NRM-OGM) Consistente berekening van bereikbaarheidsbaten van veranderingen in opportunities (o.a. door veranderingen in ruimtegebruik) op bestemmingskeuze en vervoerwijzekeuze 19 20 5
Bereikbaarheidswinst in 2040 ten opzichte van trend (trend = trendmatige bundeling, MIT2005 + 14,5 miljard weginfra Nota Mobiliteit) Bereikbaarheidswinst in 2040 ten opzichte van trend (trendmatige bundeling, MIT2005 + 14,5 miljard weginfra Nota Mobiliteit) + weginfra Nota Mobiliteit + weginfra Nota Mobiliteit + kilometerprijs + kmprijs+ OV-pakket + kmprijs+ NoMo 21 22 Conclusies bij bereikbaarheidsberekeningen NL Later Conclusies bij duurzame bereikbaarheid Bereikbaarheidswinst van bundeling en intensivering is aanzienlijk Baten van bundeling en intensivering (bij gematigde mobiliteitsontwikkeling) hoger dan extra pakket Nota Mobiliteit (14,5 mld euro) Kwaliteitsverbetering bestaande OV-verbindingen leveren aanzienlijke bereikbaarheidsbaten op, vooral voor OV-reizigers (effect op congestie is beperkt) Rendement weginvesteringen is kleiner bij een hoge mate van bundeling en intensivering en kilometerbeprijzing Ruimtelijke ordening heeft significante invloed op bereikbaarheidsontwikkeling Rekenen aan duurzame bereikbaarheid vraagt integrale aanpak: landgebruik & transport modellering Integratie met RS maakt doorrekenen gevarieerde beleidsscenarios mogelijk, bijv. Retreat, Robuuste Natuur, Bundeling Monetariseren van bereikbaarheid maakt afweging bereikbaarheidseffecten in integrale effect analyse (MKBA) beter mogelijk 23 24 6
Rapport Toepassen van TIGRIS XL binnen de studie Nederland later : zie www.significance.nl Rapport Nederland Later : zie www.mnp.nl Nadere info: mail debok@significance.nl 25 7