Wat & hoe over mediation versie201701
Inhoud Wat kan mediation voor u betekenen? 3 De mediator 4 Wat doet de mediator? 6 Doel van de mediation 7 Vechten of praten? 9 Heeft de rechter u verwezen? 10 Test of u bereid bent tot praten 11 Vertrouwen in de mediator 12 Waar vindt u een professionele mediator? 13 De mediation overeenkomst 14 Welk type conflict heeft u? 16 Voorbeelden 17 Begrijpt de mediator de taal van uw organisatie? 18 Over Juliet de Barbanson 20 2
Wat kan mediation voor u betekenen? Mediation is een manier om conflicten op te lossen onder leiding van een onafhankelijke mediator. Meestal zijn er meerdere gesprekken nodig om samen een oplossing te vinden. Er is tijd nodig om de verhoudingen te herstellen, af te ronden en afspraken te maken. Het staat u vrij om te kiezen voor een gesprek. Mediation is altijd mogelijk, ook als u al in een procedure zit. Als u op korte termijn duidelijkheid wilt of een punt achter de zaak wilt zetten, dan is het starten van een gesprek de eerste stap. Resultaat Een gesprek kan zoveel meer opleveren dan een juridische procedure. Inzicht wat er allemaal speelt Oplossingen die voor alle betrokkenen aanvaardbaar zijn Verrassende afspraken die buiten het juridisch kader vallen Met zo n uitkomst kunt u weer opgelucht verder. 3
Mediator Uitspraak: Omschrijving Voorbeelden: Synoniem: zelfst.naamw. (m.) mediator s (meerv.) ['midijetər, medi'jatɔr] iemand die beroepsmatig en professioneel met partijen conflicten oplost `Een mediator is iemand waar beide partijen vertrouwen in hebben, maar die met geen van de partijen een band of belang heeft.`,`een onafhankelijk en neutrale mediator inschakelen bemiddelaar 4
De mediator De leiding van de gesprekken is in handen van de mediator. Dat is soms even wennen als je zelf gewend bent om besluiten te nemen en het gesprek te leiden. Met een onafhankelijke mediator ervaart u hoe het gesprek óók kan verlopen als u zelf partij bent. En u kunt ervaren hoe u er samen wél uit komt. Resultaat Met het inschakelen van een mediator bent u op weg naar het bereiken van uw doel: het versneld oplossen van het conflict. Efficiënt en gecontroleerd: in tijd en geld. En als u er samen uit bent, voelt u minder stress. U bent opgelucht dat er een punt is gezet. Er is weer ruimte om de energie aan andere, positieve zaken te besteden. Verdere tijd- en geldverspilling is voorbij. 5
Wat doet een mediator? Een mediator is een onafhankelijke derde, die zich vanaf het begin neutraal opstelt en structuur aanbrengt. Deze buitenstaander bewaakt het proces, stelt vragen en begeleidt het gesprek effectief. De mediator onderzoekt samen met alle betrokkenen wat de vraag is die moet worden opgelost. Samen werken aan een uitkomst die aanvaardbaar is voor iedereen. Allerlei beproefde werkvormen maken in korte tijd het conflict inzichtelijk en leiden het gesprek naar de onderhandeling over alternatieven. Daarbij is de kunst van het luisteren en het stellen van vragen het fundament van deze werkwijze. 6
Doel van mediation Samen het gesprek aangaan en zonder dwang keuzes maken. Vrijuit en in vertrouwen met elkaar spreken onder leiding van de mediator informatie uit de gesprekken valt onder de geheimhoudingsplicht U kunt onderhandelen tijdens de gesprekken en bent pas aan de uitkomst gehouden als u de afspraken hebt ondertekend. Er is altijd ruimte om overleg te plegen met uw adviseur of advocaat, om daarna de afspraken te tekenen. Dat betekent dat uw advocaat niet aanwezig hoeft te zijn, zodat u kosten bespaart. Na afloop wordt bij de factuur een overzicht gegeven van de tijdsbesteding en gemaakte kosten. Er wordt helder aangegeven welke kosten berekend worden voor de voorbereiding, gesprekken, verslaglegging, zaalhuur en reiskosten. De kosten voor de mediator worden meestal verdeeld over alle betrokkenen, u kunt samen afspreken welke onderlinge verdeling dit is. 7
8
Wat wilt u: vechten of praten? Of mediation een geschikte aanpak is voor het oplossen van uw conflict, hangt af hoe u en de andere betrokkenen tegen het conflict aankijken. Bent u gemotiveerd om te vechten of te praten? Vechten betekent: uw gelijk willen halen, meestal ten koste van de ander. Als u uw gelijk wilt halen, dan kunt u het beste naar de rechter of arbiter stappen en hen om een oordeel vragen. Een arbiter staat boven de partijen en geeft een onafhankelijk bindend advies. Een rechter geeft met zijn oordeel een vonnis, dat voor partijen bindend is en afdwingbaar. Een advocaat treedt op namens één partij en is eenzijdige belangenbehartiger. Deze kijkt vooral naar de juridische aspecten van het geschil. Praten betekent : u gaat samen op zoek hoe u er samen uit kunt komen. Een professionele mediator begeleidt betrokkenen om een oplossing te vinden en geeft géén oordeel. Dat betekent dat u zelf aan zet bent om aan te geven welke oplossing het beste is. Met een gesprek kunt u alles in eigen hand houden en heeft u invloed op de uiteindelijke oplossing. U weet immers zelf het beste wat voor u een oplossing is. 9
Heeft de rechter u verwezen naar mediation? Bent u betrokken bij een gerechtelijke procedure en heeft de rechter u doorverwezen naar mediation? Dan schat de rechter in, dat er met zijn vonnis, nog steeds geen algehele oplossing is voor uw probleem. Het probleem gaat bijvoorbeeld over communicatie en onderlinge relaties, en dat valt vaak niet te vangen binnen het kader van de wet. Of de rechter schat in dat een gezamenlijk gesprek een betere oplossing kan opleveren dan zijn juridische oordeel. De rechter biedt u de mogelijkheid om zélf te onderhandelen over wat haalbaar is. Als u voor mediation kiest dan stopt de gerechtelijke procedure tijdelijk. Als u er toch niet uitkomt, vervolgt u weer de procedure via de rechter. Hoe kunt u snel beoordelen of u wel of niet via mediation uw conflict wilt oplossen? Op de volgende bladzijde vindt u een korte test om dat te bepalen. 10
Een korte test Bent u bereid mee te werken aan een oplossing die in onderling overleg tot stand komt? Ja, want - Ik heb belang bij een snelle oplossing - Ik denk dat het gaat om misverstanden in onze communicatie - Ik heb nog vaker met de andere partij(en) te maken - Ik zie wel mogelijkheden voor een redelijke oplossing - Ik wil graag zelf invloed hebben op mijn eigen oplossing - Ik denk dat er meer problemen gelijktijdig met deze zaak kunnen worden opgelost - Het kan aanzienlijke proceskosten besparen Nee, want - Ik vind het erg belangrijk dat de rechter zich over deze zaak uitspreekt - Een eerdere poging via mediation is mislukt en ik wil het niet nog eens proberen - Ik zie geen enkele onderhandelingsmogelijkheid meer (er is geen ruimte) - Ik ben niet bereid om te praten Ik twijfel, want - Ik weet niet precies waaraan wij dan beginnen - Ik weet niet hoeveel onderhandelingsruimte ik heb - Ik vind het moeilijk om met de andere partij aan tafel te zitten - Ik zie weinig mogelijkheden, maar wellicht ziet de ander die wel - Ik overzie het geheel niet meer door alle procedurestukken Twijfelt u nog, overleg dan met de mediator hoe aan uw twijfel tegemoet kan worden gekomen. Laat u verrassen door de mogelijkheden. Als u bij Ja meerdere argumenten herkent, dan is een mediation een nieuwe kans op succes. 11
Heeft u vertrouwen in deze mediator? De mediator heeft een neutrale rol en kiest geen partij. Hij heeft oog voor alle belangen die spelen en de context van de kwestie. Een neutrale en onafhankelijke opstelling van de mediator is belangrijk voor het vertrouwen dat u in de persoon stelt. Laat u leiden door uw eigen ervaringen en vraag om een kennismakingsgesprek. Het gaat erom dat u vertrouwen heeft dat het gehele mediation proces goed verloopt onder leiding van deze mediator. Als u geen vertrouwen hebt, aarzel dan niet om direct te stoppen en een andere mediator te zoeken. 12
Waar vindt u de professionele mediator? Veel mensen met uiteenlopende beroepsachtergronden, noemen zich zelf mediator. Mediator is een vrij beroep. Professionele mediators zijn opgeleid en voldoen aan de kwaliteitseisen van geregistreerde opleidingsinstituten. Er zijn diverse registers waar u lijsten van geregistreerde mediators kunt raadplegen. In deze registers kunt u nagaan op welke vakgebieden de betreffende mediators werkzaam zijn. Mediatorsfederatie Nederland, MfN-registermediator. www.mediatorsfederatienederland.nl Een MfN registermediator houdt zich aan het Mediation Reglement en de Gedragsregels voor MfN registermediators. Deze regels gaan over de onpartijdigheid van de mediator, de werkwijze van de mediator en er zijn klacht- en tuchtrecht regels van toepassing. 13
Wat houdt een mediation overeenkomst in? Mediation is vorm vrij, er zijn geen regels in een wet opgenomen. Met duidelijke spelregels weet u waar u aan toe bent. Deze spelregels zijn opgenomen in een mediation overeenkomst. De hoofdpunten van deze overeenkomst zijn: er is een omschrijving van uw vraagstuk en wat u wilt oplossen. Vastlegging dat de betrokkenen bereid zijn zich actief in te zetten om tot een oplossing te komen Voor ieder geldt een inspanningsverplichting om te werken aan een oplossing Er geldt een geheimhoudingsplicht voor alle betrokkenen. Duidelijkheid over de kostenverdeling: ieder de helft of een andere verdeling. U bent aan de uitkomst gehouden als u de afspraken hebt ondertekend. De gesprekken starten met het vastleggen en ondertekenen van de spelregels, die zijn opgenomen in deze mediation-overeenkomst. De mediation eindigt met de vastlegging van de afspraken en een gezamenlijke ondertekening. 14
15
Welke type conflict heeft u? Heeft u een arbeidsconflict; is binnen het managementteam een patstelling ontstaan? Of komt u er met een bedrijf of overheidsinstantie niet meer uit? De deskundigheid van de mediator is divers en hij heeft kennis en ervaring op specialistische terreinen. U kunt mediators in allerlei beroepsgroepen treffen, zoals bijvoorbeeld een psycholoog of een bioloog of een jurist die een opleiding tot mediator heeft gevolgd. In mijn eerste baan als milieucoördinator heb ik met veelsoortige praktijksituaties ervaring opgedaan. Deze ervaring helpt mij als mediator om milieuconflicten in een bredere context te plaatsen. Door jarenlange samenwerking met ondernemers, bewoners en ambtenaren begrijp ik snel de achtergronden van het ontstane conflict vanuit ieders belang. Juliet de Barbanson MfN registermediator 16
Voorbeelden Conflicten in organisaties Arbeidsconflicten tussen collega s MT / Directiegeschillen Impasses die ontstaan in besluitvormingsprocessen Proactieve geschiloplossing Voorbereiden van een nieuw bestemmingsplan met betrokken bedrijven en bewoners; Faciliteren van een bijeenkomst voor de omwonenden over een ingrijpende uitbreiding van een bedrijf in de buurt; Gesprekken met bedrijven en omwonenden om een rioleringsproject uit te voeren, rekening houdend met een aanwezige (grote) bodemverontreiniging; Conflicten met (en tussen) overheden, bedrijven en omwonenden over: Zichthinder door het bouwen van een nieuwe woning; Het beperken van milieuhinder van een stortplaats; Verdeling van de kosten van een bodemsanering op een bedrijfsterrein; De hoogte van de schadeloosstelling van bewoners vanwege het bouwen van een woonwijk op een oude, historische vuilstort; 17
Begrijpt de mediator de taal van uw organisatie? Heeft de mediator enig idee van de voor u gebruikelijke termen, het vakjargon? Aan de hand van de vragen die u stelt, hoort u al snel of de mediator de context van uw zaak begrijpt. Het is noodzakelijk dat de mediator de context van uw probleem begrijpt. Alleen dán stelt de mediator de juiste vragen en komt u sneller tot de kern van de kwestie. Mijn werkervaring binnen het bedrijfsleven, MKB organisaties, nonprofit-organisaties heeft mij leren werken met allerlei mensen op verschillende niveau s. Daarnaast komt mijn milieujuridische en bestuursrechtelijke kennis van pas, zeker in combinatie met technische praktijkervaring om complexe milieuwetgeving en milieuproblemen te doorgronden. Mijn ervaring als jurist om contracten snel te analyseren en afspraken vast te leggen komt ook bij een mediation goed van pas. Juliet de Barbanson 18
Oplossen en samen het resultaat vieren! 19
Even voorstellen Juliet de Barbanson ondersteunt ambitieuze professionals bij voeren van doeltreffende gesprekken. Met haar eigen bedrijf De Barbanson Consult ondersteunt zij vragen over het verbeteren van besluitvormingsprocessen. Ze werkt als MfN registermediator sinds 1997 en is zeer ervaren om met groepsgesprekken binnen organisaties tot oplossingen te komen. Ze heeft ruim 25 jaar ervaring als milieujurist, adviseur en docent in het bedrijfsleven, instellingen en overheidsorganisaties met het oplossen van integrale vraagstukken binnen het leefomgevingsrecht. Ze begeleidt organisaties bij het verbeteren van de besluitvormingsprocessen en gebruikt daarbij ondermeer Dynamische Oordeelsvorming (gecertificeerd trainer), Deep Democracy, Groepsdynamica en Conflicthantering. Een conflict is een botsing tussen verschillende waarheden die niet in een verhaal passen. Ik werk samen met u om er één verhaal van te maken. 20
Vragen? Aarzelt u niet contact op te nemen als u een professionele MfN registermediator zoekt en meer informatie wilt over het inzetten van mediation. Telefoon: 06-531 986 28 E-mail: juliet@debarbanson.nl www.debarbanson.nl www.conflictoplossing.nl Foto s Fotografie Wim van der Ende www.wimvanderende.com U mag uit dit werk citeren uitsluitend met bronvermelding 2014 BEELDidee - De Barbanson Consult 21