Op weg naar klimaatbewuste regio. Marcel Houtzager Hoogheemraadschap van Delfland

Vergelijkbare documenten
Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie

Klimaatverandering. Een brede maatschappelijke opgave. Kasper Spaan

GRAVEN NAAR ERVARINGEN Water passerende verhardingen, wat werkt?

Klimaatadaptatie. Programmaplan duurzame en gezonde stad

Klimaatbestendige stad

Klimaatverandering & fysieke opgaven

Versneld aan de slag met klimaatadaptatie

Op weg naar een programmatische aanpak voor klimaatadaptatie

Klimaatadaptatiestrategie Hellendoorn

COP #14: Jouw klimaatadaptief donderdag 14 februari 2019

Statenvoorstel. Weerkrachtig Zuid-Holland, Adaptatiestrategie voor een klimaatbestendig Zuid-Holland

KLIMAATADAPTATIE: GEMEENTEN AAN ZET. Bijeenkomst Stadwerkwerk, Boxmeer, Kim van Nieuwaal, 12 juni 2018

Hitte, Droogte, Wateroverlast en Overstroming. Koersdocument Aa en Maas: Hoge Zandgronden Beekdalen Dorpen en Steden Restrisico.

Ruimtelijke Adaptatie en Zoetwater Voor watertekort kennisvragen te over? Kennisdag Zoetwater, Utrecht 15mei 2018

Deltaprogramma Nieuwbouw en herstructurering. Intentieverklaring

Masterclass Klimaatbestendige Stad Klimaatbestendige gebiedsontwikkeling Bauke de Vries,

COP #11 : Hoe vertel ik het mijn wethouder? donderdag 24 mei 2018

Regionaal manifest ruimtelijke adaptatie gemeenten, provincies en waterschap in Gelderse Vallei, Veluwe, Eemland en IJsselvallei.

De klimaatateliers focussen zich in principe op de vier thema s uit de klimaateffectatlas: waterveiligheid, wateroverlast, droogte en hitte.

Keynote Future Green City 26 november

WATERKLIMAATPLAN PIJNACKER-NOOTDORP HELDER OVER WATER EN KLIMAAT

WAAROM STEDELIJKE KLIMAATADAPTATIE?

M E M O Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie 2018 Informatieavond Resultaten tot nu toe

Stresstesten. werksessie. Begeleider: Edwin van der Strate

BESTUURS AKKOORD KLIMAAT. ADAPTATIE 20 november Bestuursakkoord klimaatadaptatie 3

Deltabeslissing Ruimtelijke adaptatie

Format Klimaatadaptatiestrategie

REGIONAAL MANIFEST RUIMTELIJKE ADAPTATIE

Ruimtelijke Adaptatie in de praktijk

Klimaatverandering / Water in de Stad

Daarom gaan we intensiever en meer vroegtijdig met elkaar samenwerken om deze delta zo adaptief mogelijk te maken.

NAS Stef Meijs Netwerkdag Ruimtelijke Adaptatie 19 jan 2017

Deltaprogramma Nieuwbouw en herstructurering. Intentieverklaring Ruimtelijke Adaptatie

Deltaprogramma Nieuwbouw en herstructurering. Bouw nú aan de stad van de toekomst

Inleiding. Waarom Ruimtelijke adaptatie? Doel en afbakening van het klimaatatelier. Proces

Voortgang programma Klimaatbestendig Pla3orm Water Vallei & Eem

Voorstellen. Waterschap Hollandse Delta. John Ebbelaar Hoofd afdeling Plannen en Regie

Inleiding. Waarom Ruimtelijke adaptatie? Doel en afbakening van het klimaatatelier. Proces

Inhoud. 1. Achtergrond en aanleiding (MER en TICD) 2. Opgave en oplossingen water en groen. 3. Proces en methode. 4. Uitvoering

Nieuwe ontwikkelingen:

Anna Schoemakers Klimaat voor Ruimte

De klimaatbestendige stad: hoe doe je dat?

agendapunt 3.b.7 Aan College van Dijkgraaf en Hoogheemraden AANPAK KLIMAATADAPTATIE 2016 Datum 5 januari 2016

Actieprogramma Klimaatbestendige stad 2015/2016

Regionale Adaptatie Strategie vanwege klimaatverandering. MT 22 maart 2012 Arno Lammers

Waterbewustzijn Molenhoek. Rogér Derksen

Klimaatadaptatie Gelderland ruimtelijke inspelen op klimaatverandering Waar staan we en welke opgave zien we voor ons

MANIFEST NOVI NAAR EEN NIEUW NEDER LAND

Statenvoorstel. Kennisprogramma COASTAR vervolgfase verlening incidentele subsidie met toepassing van artikel 4.23, derde lid, onder a, Awb.

Inleiding. Waarom Ruimtelijke adaptatie? Doel en afbakening van het klimaatatelier. Proces

Rotterdamse adaptatiestrategie. John Jacobs Afdeling Water Rotterdam Climate Proof

Oproep: Actieprogramma klimaatadaptieve bouwprojecten in stedelijk gebied

Bergpolder Zuid, Rotterdam

De Klimaatbestendige Stad s-hertogenbosch

Rotterdamse adaptatiestrategie. John Jacobs Programmabureau Duurzaam Rotterdam Climate Proof

De Peilstok Inspirerende projecten voor droge voeten en een koel hoofd

Werksessie. Duurzaamheidsvisie Pijler Klimaatadaptatie. Indicatoren en Ambities

Welkom! Wateravond Noord. 27 juni 2017

AquaBASE b.v. Waarom?

(Regionale) gebiedsinformatie over huidig watersysteem

Herinrichting Jan Truijenstraat

Metropoolregio Amsterdam Klimaatbestendig Plan van Aanpak 2019

De klimaatateliers focussen zich in principe op de vier thema s uit de klimaateffectatlas: waterveiligheid, wateroverlast, droogte en hitte.

Klimaatbestendige stad

Brabantse Omgevingsvisie & Water in Brabant in 2030 Wateragenda

KLIMAATADAPTATIE ZICHTBAAR EN VOELBAAR MAKEN 5 FEBRUARI 2019

ONTWERPRICHTLIJNEN VOOR DE HITTEBESTENDIGE STAD. 25 juni 2018

Onderwerp: Samenwerkingsovereenkomst en incidentele subsidie aan KWR Water BV voor Coastar TKI-project

tuinweek 2015 Water(overlast) in de tuin Lara de Graaf Landschapsarchitect Groei & Bloei Houten 16 juni 2015

Deltaprogramma Het nationale programma voor waterveiligheid en zoetwatervoorziening

Klimaatadaptieve en groene gemeente, klimaatstresstest en vervolg. De leden van de raad van de gemeente Groningen te GRONINGEN

Naar een klimaatbestendig Eindhoven. Luuk Postmes 19 mei 2015

Thema 3: Klimaat en water

Programma Water en klimaatveranderingen

Herinrichting Baarskampstraat

Metropoolregio Amsterdam Klimaatbestendig Plan van Aanpak

Kennisagenda NKWK- KBS. Groeidocument versie 0.1

INTENTIEVERKLARING CLIMATE CAMPUS. Zwolle - IJssel-Vechtdelta

Kennisportaal ruimtelijke adaptatie en de relevantie voor de MER

Voortgangsrapportage doel 1.1 Duurzaam beschermd tegen overstromingen en wateroverlast

Klimaatadaptatie. Charles Aangenendt

# 4. Noord. Special: Bijeenkomst van Leergemeenschap Noord-Nederland Water- en Ruimteberichten. Deze uitgave is mogelijk gemaakt door:

Droogte in de stad Geohydrologie, civiele techniek en bouwkunde verbonden

Klimaatbestendig NL. Een flexibele adaptieve strategie voor het stedelijk gebied. Ruimteconferentie 19 april 2011 Leendert van Bree

DE KLIMAATBESTENDIGE STAD: INRICHTING IN DE PRAKTIJK. Hittestress in de stad: Over urgentie, metingen en maatregelen

Het Vlaams adaptatiebeleid, naar Griet Verstraeten Departement Omgeving. Symposium Ecosysteemdiensten in Vlaanderen 4 februari 2019

Klimaatadaptatie in Zwolle (IJsselvechtdelta)

Subsidieregeling Klimaat Actief! Steden en dorpen schuilen niet voor regen of zon

Helder over Water en Klimaat

LEVEN MET WATER STRATEGIE WATERVEILIGHEID EN KLIMAATBESTENDIGHEID IN DE IJSSEL-VECHTDELTA

Deltaprogramma Ruimtelijke Adaptatie. Bouw mee aan de stad van de toekomst

GS brief aan Provinciale Staten

Nationale Adaptatie Strategie: wie is aan zet? Publieke en private verantwoordelijkheden voor klimaatadaptatie

Waterschap Hollandse Delta. dynamiek in de delta

Bodem & Klimaat. Op weg naar een klimaatbestendig bodembeheer

3/13/2014. Klimaatverandering vraagt om innovatie. Crises op meerdere fronten

Monitoring Ruimtelijke Adaptatie

Gevolgen van watertekorten voor stedelijk gebied. Marco Hoogvliet Projectmanager Stedelijk water en bodembeheer. Opdrachtgever: het Deltaprogramma

OPENBAAR documentnummer Zaaknummer verwijsnummer

Programma uur Opening en mededelingen (door Mark van Gurp, CROW) Kort voorstelrondje

Transcriptie:

Op weg naar klimaatbewuste regio Marcel Houtzager Hoogheemraadschap van Delfland

Klimaateffecten Nederland

Neerslag Het regent minder vaak 7% tot 30% Maar buien zijn heftiger! 8% tot 24%

Wake-up call - Kopenhagen Juli 2011: 150mm regen in 2 uur tijd Schade: 1 miljard Maatregelen: 0,5 miljard

Droogte in Nederland

Hitte Het wordt warmer: +2-5

Hittestress: Urban Heat Island (UHI) UHI: 3-7

SLR Zeespiegelstijging In 2100: +35-85 cm

Overlast en schade Vlaardingen, mei 2018 Westland, mei 2018

Maar: biedt ook kansen! Aantrekkelijke & leefbare steden Klimaatadaptief en waterrobuust inrichten

Deltabeslissing Ruimtelijke Adaptatie (2014) 2020 Klimaatbestendig en waterrobuust inrichten isonderdeel van het beleid en handelen. 2050 Nederland is zo goed mogelijk klimaatbestendig en waterrobuust ingericht. Intentieverklaring Ruimtelijke Adaptatie, oktober 2014

Nationale strategie klimaatadaptatie (2016) Aanpak van Rijk gericht op: het vergroten van het bewustzijn het stimuleren van klimaatadaptatie in de praktijk het benutten en uitbouwen van opgebouwde kennis het adresseren van urgente klimaatrisico s het verankeren van klimaatadaptatie in beleid en regelgeving het monitoren van voortgang en effectiviteit van adaptatiebeleid

Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie (2017)

Bestuurlijke afspraken (DPRA) Uitvoeren stresstesten: uiterlijk in 2019 Wateroverlast Hitte Droogte Gevolgbeperking overstroming Bodemdaling Uitvoeren risicodialogen: uiterlijk in 2020 Dialoog voeren met gebiedsactoren over uitkomsten stresstest en bepalen ambitieniveau s (accepteren en/of maatregelen treffen) Opstellen uitvoeringsagenda: uiterlijk in 2021 Programmeren van maatregelen

Ruimtelijke dynamiek Verstedelijking leidt tot nieuwe opgaven en kansen Klimaatadaptatie vanaf begin volwaardig meenemen in ontwikkelingen leefomgeving: o In omgevingsvisies/-plannen o In programma s (Ow) o Aanpassen handboek openbare ruimte o Aanpassen ontwerpprincipes o Huidige ruimtelijke instrumenten Vroegtijdige betrokkenheid waterschappen Gezamenlijk onderzoek provincie-waterschappen naar gevolgen verstedelijkingsopgave voor waterbeheer

Kwetsbaarheid in beeld Klimaat stresstest www.zuid-holland.klimaatatlas.net

Voorbeeld: waterdiepte bij 100mm in 2 uur

Markt en maatschappij Maatschappij komt in beweging... en vraagt nieuwe rol overheid: partijen participeren met overheid. overheid participeert bij partijen.

Delflandse aanpak klimaatadaptatie... gericht op het op gang brengen van beweging: bottom-up aansluiten bij energie buitenwereld verbinden met andere beleidsdomeinen mét inwoners en bedrijven intensivering samenwerking

Accenten: vergroten sponswerking 1925 2010

Bewustzijn vergroten: iedereen kan bijdrage leveren

Ondersteunen initiatieven, projecten en innovaties Onder andere: Stimuleringsregeling tuinen regentonnen (school)pleinen groen-blauwe daken Burgerinitiatieven Woningbouwcorporaties Innovaties waterlabel urban waterbuffer slimme regenton Waterstraat

Er gebeurt al veel... Spangen, Rotterdam Ondergrondse berging Waterpleinen Bellamyplein, Rotterdam

Groenblauwe schoolpleinen Vóór Basisschool De Parachute, Voorburg Na

Andere voorbeelden - +

COASTAR = COastal Aquifer Storage And Recovery Concept: grootschalige ondergrondse opslag van zoetwater in kustgebieden

De oplossing ligt dus op straat

Mijn droom is dat wanneer je door de stad loopt er overal maatregelen zijn genomen die verder gaan dan waterdoorlatende bestrating en regentonnen. In het ontwerp van de stad is overal ruimte voor water. Inwoners en bedrijven vinden het normaal om in en om hun huis of bedrijf maatregelen te nemen die het waterbeheer helpen en zo hun omgeving klimaatbestendig maken. Bij hittestress is water de oplossing. Bij wateroverlast kijken we naar de mogelijkheden die het extra water biedt en vangen het op! Doet u mee!