Psychische zorg voor volwassenen

Psychische zorg voor volwassenen

Te vaak blijven mensen er in hun eentje mee zitten. Ze denken dat er niets aan te doen is of hopen dat het vanzelf overgaat. 5,$ :7. DOJ IROGHU 92/ LQGG

U bent niet de enige Praten over psychische of psychiatrische problemen is niet makkelijk. Voor veel mensen rust er nog altijd een taboe op. Maar wist u dat ongeveer 3 miljoen mensen in Nederland psychische klachten hebben? Dat kan bijvoorbeeld stress zijn, maar ook een ernstige eetstoornis, angststoornis, depressie, autisme of relatieproblemen. Te vaak blijven mensen er in hun eentje mee zitten. Ze denken dat er niets aan te doen is of hopen dat het vanzelf overgaat. Maar veel klachten zijn goed te behandelen, mits er goede hulp wordt geboden. Bij de Riagg Maastricht kunt u terecht voor professionele en persoonlijke hulp. In deze folder informeren wij u over het behandeltraject voor volwassenen bij de Riagg Maastricht. Ook geven wij antwoord op veelvoorkomende vragen.

Volwassenenzorg Binnen de Riagg Maastricht hebben we twee praktijken, waar we hulp bieden aan volwassenen van 18 tot 65 jaar: Praktijk voor Persoonlijkheidsstoornissen Praktijk voor Angst-, Eet-, Somatoforme en Stemmingsstoornissen Afhankelijk van uw klachten wordt u behandeld door een hulpverlener uit één van de praktijken. Wat is een persoonlijkheidsstoornis? Mensen met een persoonlijkheidsstoornis lopen vast op allerlei gebieden in hun leven. Zij ervaren hun gevoelens en gedragingen veel intenser of juist oppervlakkiger dan andere mensen. Klachten en verschijnselen kunnen langdurig en aanhoudend aanwezig zijn. Wat zich in de regel uit in verschillende, wisselende psychische problemen zoals depressiviteit, impulsiviteit, emotionele instabiliteit en angsten. Mensen met een persoonlijkheidsstoornis lopen door deze eigenschappen vaak vast in hun persoonlijke en sociale leven. Ze hebben regelmatig conflicten met partners, familie, vrienden, studiegenoten of op de werkvloer. Een voorbeeld van een persoonlijkheidsstoornis is de borderline persoonlijkheidsstoornis. Wat is een stemmingsstoornis? Bijna iedereen voelt zich wel eens een tijdje neerslachtig. Bijvoorbeeld na een tegenslag of ruzie, het verlies van een dierbaar iemand, of zomaar. Meestal gaat deze dip vanzelf over. Maar het kan ook zijn dat de sombere stemming aanhoudt. Dat iemand nergens meer zin in heeft, nergens belangstelling voor heeft. Vaak gaat dit samen met klachten van slapeloosheid, verandering van eetlust, concentratieproblemen en vermoeidheid. De wereld lijkt dan zwart en somber, zelfs als de zon schijnt en iedereen zin heeft in het voorjaar. Mensen die weken- tot maandenlang last houden van dit soort klachten, hebben een depressie. Stemmingen kunnen ook wisselvallig zijn. Wanneer perioden van depressie en perioden van overmatige activiteit elkaar afwisselen, is er mogelijk sprake van een manisch depressieve stoornis.

Wat is een angststoornis? Bang zijn we allemaal wel eens. En dat is maar goed ook, want daardoor reageren we op naderend gevaar, zoals een brand. Maar sommige mensen zijn bang zonder reden. Het zweet breekt hen uit bij de gedachte dat ze moeten bellen. Of ze gaan vanwege hun angst alles buitensporig controleren. Bijvoorbeeld of het gas uit is elke keer wanneer ze hun huis verlaten. Iemand met een angststoornis gaat vaak doodgewone situaties vermijden die hij met de angst in verband brengt. Die vermijding gaat steeds meer zijn leven bepalen, terwijl de angst er niet door afneemt. In dat geval spreken we van een angststoornis. Wat is een somatoforme stoornis? Iedereen heeft van tijd tot tijd wel eens een lichamelijk kwaaltje. Soms gaat dat vanzelf weer over en soms is er een reden om daarmee naar de huisarts te gaan. Meestal vindt die een oorzaak voor de klachten en schrijft hij iets voor waardoor de klachten verdwijnen. Maar het komt ook regelmatig voor dat lichamelijke klachten niet verklaard kunnen worden en de angst voor het hebben van een ernstige ziekte blijft bestaan. Dit is voor de persoon in kwestie dan erg vervelend. Immers, hij of zij ervaart deze klachten wel en heeft er ook last van. Vaak zijn dat klachten van vermoeidheid, duizeligheid, pijn in de rug, nek of schouder, vage buikpijn of hoofdpijn. Meestal zijn er bijkomende psychische en sociale klachten en problemen. Voorbeelden van somatoforme stoornissen zijn: hypochondrie, chronische vermoeidheid, pijnklachten en RSI. Wat is een eetstoornis? Veel mensen vinden eten belangrijk. Terecht, want eten houdt ons in leven. Ook eten we voor de gezelligheid, om iets te vieren of om onszelf te troosten. Maar van eten kun je ook dik worden. Slank zijn is de norm en dik zijn is ongezond, dus de meeste mensen letten wel een beetje op hun gewicht. Wanneer voedsel, calorieën en afvallen een obsessie zijn geworden, is er sprake van een eetstoornis. De belangrijkste eetstoornissen zijn: anorexia nervosa, boulimia nervosa, de eetbuienstoornis en de eetstoornis niet anderszins omschreven.

Het behandelplan wordt met u besproken. Als u met het behandelplan akkoord gaat, kan de behandeling starten. 5,$ :7. DOJ IROGHU 92/ LQGG

Van verwijzing tot behandeling Uw huisarts is het eerste aanspreekpunt voor gezondheidsproblemen en psychische klachten. U kunt uw klachten met uw huisarts bespreken. Als u en uw huisarts het eens zijn dat u gespecialiseerde hulp nodig heeft, kan hij u verwijzen naar de Riagg Maastricht. Uw huisarts regelt vervolgens dat u bij ons wordt aangemeld. Na ontvangst van uw verwijzing ontvangt u binnen twee dagen een brief met het verzoek te bellen voor een eerste afspraak. De eerste afspraak noemen wij de intake. Het intakegesprek Tijdens het intakegesprek bespreekt u met een hulpverlener uw hulpvraag, verwachtingen en wensen. Samen brengt u de problemen in kaart. De intake bestaat uit twee en soms drie gesprekken. Daarnaast kan aanvullend onderzoek worden gedaan, bijvoorbeeld een psychologisch onderzoek. De hulpverlener maakt op basis van de informatie uit de intakegesprekken en het multidisciplinair overleg met collega-hulpverleners een behandelvoorstel. Ook worden eventuele alternatieve behandelmogelijkheden genoemd. In het adviesgesprek worden deze met u besproken. Als u in overleg met uw hulpverlener een keuze hebt gemaakt, wordt het behandelplan opgesteld. Na akkoord en ondertekening van het behandelplan kan de behandeling starten. Zonder uw toestemming kunt u niet worden behandeld. De behandelingsovereenkomst In het intake-gesprek wordt u ook gevraagd een behandelingsovereenkomst te ondertekenen. Hierin staan uw rechten en plichten als cliënt. U vindt er ook alle afspraken over de (eventuele) kosten van de behandeling in terug. Het behandelplan In het behandelplan staan de doelen van de behandeling vermeld en de manier waarop u deze doelen wilt bereiken. Alle afspraken omtrent uw behandeling zijn vastgelegd in het behandelplan. Gedurende de behandeling wordt het behandelplan regelmatig met u besproken en eventueel bijgesteld. De behandeling De praktijken voor volwassenenzorg kennen verschillende vormen van behandeling en begeleiding, die veelal bestaan uit gesprekken. Deze kunnen zowel individueel als in een groep plaatsvinden. Soms worden medicijnen voorgeschreven. Een training kan ook deel uitmaken van de behandeling. De frequentie en

de duur van de behandeling kunnen variëren. Bijvoorbeeld eens per week, per twee weken of per maand. Uw klachten en uw hulpvraag bepalen voor een groot deel de duur van uw behandeling en de vorm van gesprekken die u krijgt. De behandelingen vinden plaats bij de Riagg in Maastricht of Vaals. Als u bijvoorbeeld om gezondheidsredenen niet naar de Riagg toe kunt komen, kan de behandeling ook bij u thuis plaatsvinden. Betrokkenheid van familie bij de behandeling Psychiatrische problemen hebben een ingrijpende invloed op uw eigen leven, maar ook op dat van uw familieleden. In veel gevallen is het nuttig als er familie bij de behandeling wordt betrokken. Dat kan bijvoorbeeld gebeuren in de vorm van gezinsgesprekken. Het betrekken van familie bij de behandeling gebeurt alleen met uw toestemming. Als u dit liever niet wilt, zal uw hulpverlener dit respecteren. Kinderen van ouders met psychische problemen (KOPP) Ouders die bij de Riagg in behandeling zijn voor hun eigen problemen, hebben het vaak extra zwaar. Het opvoeden van de kinderen moet gewoon doorgaan en dat is niet gemakkelijk als u zelf niet goed in uw vel zit. Voor de kinderen is het ook zwaar. De psychische ziekte van de ouder kan de veiligheid, geborgenheid en stabiliteit in het gezin bemoeilijken. De Riagg Maastricht biedt daarom verschillende KOPP-groepen aan, die ouders ondersteunen in hun rol als opvoeder en kinderen leren beter om te gaan met hun zieke ouder. Het doel is om te voorkomen dat kinderen (ernstige) psychische problemen krijgen als gevolg van de problemen van hun ouders. Uit onderzoek blijkt dat het belangrijk is dat kinderen voldoende steun krijgen in hun omgeving, begrijpen wat er met hun vader of moeder aan de hand is en met lotgenoten hierover kunnen praten. Hierdoor hebben ze een kleinere kans om zelf in de problemen te komen. Vraag uw hulpverlener naar de mogelijkheden. Hoe weet u of de behandeling werkt? Om zo goed mogelijke zorg te kunnen leveren meten wij uw klachten voor, (soms tijdens) en na de behandeling. Wij noemen dit Routine Outcome Monitoring. Uw hulpverlener bespreekt de resultaten met u. Zo kunt u na verloop van tijd zien welke klachten zijn afgenomen en welke wellicht nog onvoldoende zijn verminderd. De behandeling wordt, zo nodig, bijgesteld. De resultaten kunnen anoniem gebruikt worden voor onderzoek naar verbetering van behandeling. Meer informatie over ROM leest u in de folder Vaker meten, meer weten, te verkrijgen bij het secretariaat. Door wie wordt u behandeld? Bij de praktijken werken veel verschillende hulpverleners, waaronder psychotherapeuten, psychiaters, psychologen, gedragswetenschappers en sociaal psychiatrisch verpleegkundigen. Wie u behandelt is afhankelijk van uw klachten. Na de intakegesprekken krijgt u een vaste hulpverlener die gespecialiseerd is in uw klachten en bij wie u zich op uw gemak voelt. Uw dossier Als u in behandeling bent bij de Riagg, wordt er een persoonlijk (elektronisch) dossier aangemaakt. Dit is een wettelijke verplichting. Het dossier bevat alle gegevens die door uw hulpverlener zijn vastgelegd. Zoals een aantal persoonsgegevens, uw verhaal, het behandel-

plan en aantekeningen van gesprekken. Maar ook verwijsbrieven, ontslagbrieven, overdrachtformulieren en onderzoeksresultaten die voor betrokken hulpverleners van belang zijn. Ons elektronisch dossier is niet gekoppeld met het landelijke Elektronisch Patiëntendossier (EPD). Wat gebeurt er met de gegevens uit uw dossier? De Riagg Maastricht gaat zorgvuldig met uw dossiergegevens om. Alleen direct betrokken hulpverleners mogen uw dossier inzien. Anderen mogen dit alleen met uw schriftelijke toestemming. Er zijn een paar situaties (door de wet bepaald), die een uitzondering op deze regel vormen. De ziektekostenverzekeraar krijgt een beperkt aantal gegevens. Ook de Inspectie voor de Gezondheidszorg heeft recht op informatie. Tenslotte kunnen gegevens uit de dossiers volledig anoniem gebruikt worden voor wetenschappelijk dossieronderzoek. Informatieverstrekking aan uw huisarts Uw huisarts wordt schriftelijk geïnformeerd over uw behandeling. Uw huisarts ontvangt een verwijsbevestiging, intakeverslag, een eventueel voortgangsverslag en een afsluitbrief (op het moment dat de behandeling is afgerond of wordt beëindigd). Indien u niet wilt dat uw huisarts wordt geïnformeerd, kunt u dit aangeven in de eerste gesprekken. Inzage in uw dossier U heeft recht op inzage in uw dossier. U kunt uw dossier lezen of tegen betaling kopieën van uw dossier ontvangen. Staat er iets in uw dossier wat u niet begrijpt? Vraag dan uw hulpverlener om uitleg. Wetenschappelijk onderzoek en opleiding De Riagg Maastricht draagt bij aan de verbetering van de hulpverlening door mensen in opleiding (bv. psychiaters of psychotherapeuten) ervaring op te laten doen. Als u te maken krijgt met hulpverleners in opleiding, dan delen wij u dit altijd mee. Samen met de Universiteit Maastricht werken wij aan de ontwikkeling van nieuwe en effectieve behandelmethoden. Uw hulpverlener kan u vragen deel te nemen aan een onderzoek. Deze onderzoeken zijn altijd goedgekeurd door de Medisch Ethische Commissie. U mag zelf beslissen of u mee wilt werken. Wachttijden Hoe snel u terecht kunt is afhankelijk van de aard van uw klachten en de behandeling. Na afronding van de intake wordt de wachttijd met u besproken. Is de wachttijd erg lang, dan bespreekt de hulpverlener welke alternatieven er mogelijk zijn. U kunt bijvoorbeeld deelnemen aan de voorbereidingsbijeenkomsten ter overbrugging van de tijd tussen uw intake en het starten van de behandeling. Voorbereidingsbijeenkomsten ter overbrugging van de wachttijd Samen met andere cliënten bereidt u zich optimaal voor op uw behandeling. Ook krijgt u meer zicht op uw klachten, wat u kunt verwachten van uw behandelaar en uw behandeling. De voorbereiding bestaat uit vijf bijeenkomsten. In iedere bijeenkomst staat een ander thema centraal. U gaat aan de slag met onderwerpen als spanningen, communicatie, terugval voorkomen en het betrekken van uw partner en familie bij de behandeling.

Wat kost hulp? De behandeling bij de Riagg Maastricht wordt grotendeels vergoed uit het basispakket van uw zorgverzekering. Vanaf 1 januari 2012 geldt er een eigen bijdrage voor 2e lijns ggz. Daarnaast heeft elke zorgverzekering een verplicht eigen risico. Informeer bij uw zorgverzekeraar naar de (eventuele) kosten van de eigen bijdrage en de hoogte van uw eigen risico. Verplichte legitimatie en registratie burgerservicenummer Iedereen die gebruik maakt van de zorg moet zich kunnen legitimeren. Ook moeten zorginstellingen uw burgerservicenummer registreren. Dat staat in de Wet gebruik burgerservicenummer (BSN) in de zorg. Hiermee kunnen fouten worden voorkomen. Ook de Riagg Maastricht is verplicht uw BSN te registreren. Voorafgaand aan uw eerste inspraak dient u eenmalig uw BSN te laten registeren. Bij de registratie van het BSN is legitimatie verplicht. U kunt zich legitimeren via uw paspoort, rijbewijs, identiteitskaart of vreemdelingendocument. Niet tevreden? Het kan zijn dat u ergens niet tevreden over bent. Met klachten kunt u in eerste instantie terecht bij uw behandelaar. Als u er samen niet uitkomt, neem dan contact op met één van de praktijkleiders. U kunt ook de cliëntenvertrouwenspersoon raadplegen. Is er nog steeds geen oplossing voor uw klacht, dan kunt u schriftelijk een klacht indienen bij de klachtencommissie. Bij het secretariaat van de praktijken is een folder over de klachtenprocedure verkrijgbaar. De cliëntenvertrouwenspersoon Binnen de Riagg Maastricht is een cliëntenvertrouwenspersoon werkzaam. U kunt bij hem terecht voor advies en informatie over uw rechten als cliënt. De cliëntenvertrouwenspersoon staat open voor alle vragen en klachten die te maken hebben met uw behandeling bij de Riagg Maastricht. Elke vraag of klacht wordt serieus genomen. De cliëntenvertrouwenspersoon is niet in dienst van de Riagg Maastricht en is dus volledig onafhankelijk. Cliënten denken mee De Riagg Maastricht heeft een zelfstandige, onafhankelijke cliëntenraad die de belangen van onze cliënten zo goed mogelijk probeert te behartigen. Deze cliëntenraad bestaat uit (ex-)cliënten en familieleden van cliënten. De cliëntenraad is regelmatig op zoek naar nieuwe leden. Heeft u hierin interesse, dan kunt u bellen met 043-329 96 61 of een e-mail sturen naar cliëntenraad@riagg-maastricht.nl. Vragen en meer informatie Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen of behoefte aan meer informatie? Neem dan contact op met het secretariaat van één van de praktijken. Zij beantwoorden uw vragen graag. U kunt ook op onze website www.riagg-maastricht.nl kijken. U vindt hier onder andere informatie over behandelmethoden, ziektebeelden, voorlichtingsactiviteiten en cursussen.

Elke vraag of klacht wordt serieus genomen. De cliëntenvertrouwenspersoon is niet in dienst van de Riagg Maastricht en is dus volledig onafhankelijk. 5,$ :7. DOJ IROGHU 92/ LQGG

Riagg Maastricht Praktijk voor Persoonlijkheidsstoornissen Praktijk voor Angst-, Eet-, Somatoforme en Stemmingsstoornissen Parallelweg 45-47 6221 BD Maastricht T 043-329 96 30 E-mail contact@riagg-maastricht.nl www.riagg-maastricht.nl Praktijk Vaals Maastrichterlaan 80 6291 ET Vaals T 043-329 97 80 E-mail info@villavaals.nl www.villavaals.nl Openingstijden Maandag tot en met vrijdag van 8.30 tot 17.30 uur, locaties Maastricht en Vaals. Bij de Riagg in Maastricht kunt u daarnaast op maandag, dinsdag en donderdag tot 20.00 uur terecht voor afspraken. Afspraken op andere tijden buiten kantooruren zijn mogelijk in overleg met uw hulpverlener. In Vaals vinden afspraken buiten kantooruren alleen plaats in overleg met de hulpverlener. www.riagg-maastricht.nl RIA159/2012