Afdeling beleid Wierden, januari 2019 Uitvoeringsagenda 2019, 2020 en 2021 Sterke sociale samenleving
Uitvoeringsagenda programma sterke sociale samenleving 2019, 2020 en 2021 Afdeling Beleid
Inhoudsopgave 1 Inleiding... 4 1.1 Uitgangspunten uitvoeringsagenda... 4 1.2 Het coalitieakkoord... 4 1.3 Welkom Wierden Werksessies... 5 1.4 Samenwerking stimuleren... 5 2 Overzicht actiepunten per jaar... 6 2.1 Actiepunten uitvoeringsagenda van programma Sterke sociale samenleving... 6 Bijlage 1: overzicht vastgestelde beleidsdocumenten sociaal domein... 10 Bijlage 2: vastgestelde uitvoeringsagenda jeugd en onderwijs 2018-2021... 12 3
1 Inleiding 1.1 Uitgangspunten uitvoeringsagenda In deze uitvoeringsagenda geven wij u een overzicht van ontwikkelrichtingen waar wij als gemeente aandacht aan geven vanuit het programma Sterke sociale samenleving uit het coalitieprogramma 2018 2022. Ontwikkelrichtingen zijn geen nieuw beleid, maar thema's waar wij binnen het sociaal domein in 2019 (en verder) aandacht aan willen geven binnen de kaders van het bestaande beleid. De uitgangspunten voor deze uitvoeringsagenda staan niet op zichzelf, maar komen voort uit de visie die college en raad reeds hebben vastgesteld. We bouwen verder vanuit meerdere documenten die de afgelopen jaren zijn vastgesteld (zie bijlage 1). Een aantal loopt binnen deze coalitieperiode af. Voor de beleidsterreinen Wmo, jeugd en participatie zijn we gewend te werken met een uitvoeringsagenda. De uitvoeringsagenda is geen werkagenda waarin alle structurele werkzaamheden in detail staan beschreven. Het is vooral een agenda waarin een beeld wordt geschetst welke acties er lopen om invulling te geven aan het bestaande beleid. De uitvoeringsagenda die nu voor u ligt is een ontwikkelagenda die jaarlijks wordt geëvalueerd en bijgesteld en aangevuld kan worden. In januari 2018 is reeds de uitvoeringsagenda jeugd & onderwijs vastgesteld (bijlage 2). Alleen de nieuwe actiepunten m.b.t. jeugd en onderwijs zijn toegevoegd in de uitvoeringsagenda die nu voor u ligt. 1.2 Het coalitieakkoord Vanuit het coalitieprogramma 2018-2022 is de lijn ingezet dat iedereen mee doet. Een samenleving waarin iedereen op voet van gelijkheid mee kan doen en waarin de mogelijkheden, talenten en eigen regie van onze inwoners centraal staan: een inclusieve samenleving. In clubs en verenigingen, op school, op het werk of in de buurt. Wij zijn zorgzaam voor iedereen en willen dat iedereen zich veilig kan voelen. Met deze uitvoeringsagenda leveren we een bijdrage aan het uitvoeren van het programma Sterke sociale samenleving, waarmee we concreet de volgende maatschappelijke effecten beogen: Inwoners zijn zo lang en zo veel mogelijk zelfredzaam Participerende en financieel redzame inwoners We streven na dat inwoners zich gezond voelen en meedoen in de samenleving naar eigen kunnen Optimale ontwikkeling van de jeugd Inwoners zijn tevreden over kwaliteit van leven 4
1.3 Welkom Wierden Werksessies Hoe kunnen we de gemeente Wierden nog mooier, leefbaarder en toekomstbestendiger maken? Deze vraag hebben we centraal gesteld tijdens de Welkom Wierden Sessie op 15 oktober 2018. We zijn met diverse partijen aan de slag gegaan om het beleid op een aantal belangrijke thema s invulling te geven of bij te stellen. Specifiek voor deze uitvoeringsagenda hebben we het dan over de thema s die passen binnen het programma Sterke sociale samenleving. In Wierden kennen we de traditie van gezamenlijk optrekken, zowel met instellingen als inwoners. Dat hebben we de afgelopen jaren gedaan en dat blijven we zo doen. We kunnen en willen het als gemeente eenvoudigweg niet alleen. We hebben elkaar hard nodig: voor zowel het opstellen van deze agenda, als voor de uitvoering ervan. We hebben gevraagd naar ideeën en voorstellen om het nog beter te kunnen doen voor onze inwoners. We hebben zoveel mogelijk de adviezen en suggesties meegenomen in deze uitvoeringsagenda. Op 21 januari 2019 is de uitvoeringsagenda besproken met de Cliëntenraad Sociaal Domein Wierden alvorens voor besluitvorming aan te bieden aan B&W. 1.4 Samenwerking stimuleren In onze werkwijze blijven we aandacht hebben voor de samenwerking tussen gemeente en organisaties en organisaties onderling, met als doel de inwoner centraal te stellen en te werken aan een sterke sociale samenleving. Tijdens de werksessie Welkom Wierden op 15 oktober werden zinvolle tips gegeven over samenwerking, werkwijze en communicatie, zoals: Meer aandacht voor communicatie/pr op de diverse thema s. Zoals voor mantelzorgondersteuning, onafhankelijke cliëntondersteuning, doelgroepenvervoer, etc. Buurtsafari: met een bakfiets en koffie/thee de wijk in om op te halen hoe we de gemeente Wierden nog mooier, leefbaarder en toekomstbestendiger kunnen maken Jong en oud combineren bij activiteiten Structurele connectie aanbrengen tussen instellingen en verenigen binnen kunst & cultuur en sociaal domein. Optimalisatie samenwerking en ketenaanpak voorliggend veld Meer en vernieuwend inzetten op preventie samen met onze inwoners en maatschappelijke partners. 5
2 Overzicht actiepunten per jaar 2.1 Actiepunten uitvoeringsagenda van programma Sterke sociale samenleving De groen gearceerde nummers zijn actiepunten die voortkomen uit het coalitie programma. Actiepunten van beleid Bijzonderheden 2019 2020 2021 Algemeen 1. Opstellen integraal beleidskader Sterke sociale samenleving 2020 e.v. Deze hangt als een paraplu boven het gemeentelijk beleid op het brede gebied van het sociale domein 2. Mogelijkheden onderzoeken voor een duurzame (altijd up to date) sociale kaart 3. Zorgen voor bekendheid van onafhankelijke cliëntondersteuning voor inwoners Inclusieve samenleving Samen met inwoners, ondernemers en maatschappelijke organisaties inhoud geven aan een inclusieve samenleving Een aantal beleidsplannen loopt af of vernieuwing is nodig: - Beleidsplan jeugd - Beleidsplan Wmo - Beleidsplan wijksaam - Vrijwilligers- en mantelzorgbeleid - Gezondheidsbeleid - Integratie statushouders - Visie op mensen met verward gedrag en GGZ problematiek De kadernota armoede beleid is al in het 2 e kwartaal 2019 gereed en zal worden toegevoegd aan het nog op te stellen beleidskader 4. Opstellen bespreeknotitie inclusieve samenleving/gemeente voor college en raad 5. Opstellen uitvoeringsagenda inclusie met doelen en actiepunten 6. Uitrol projectplan dementievriendelijke samenleving Vaststellen visie op inclusie en bepalen ambitieniveau Tip uit Welkom Wierden avond: Bij de uitvoering van dit plan meer innovatie en ruimte bieden en vragen van andere partijen. Dit in breder verband, denk aan partijen uit de sport en kunst /cultuur wereld. 6
Actiepunten van beleid Bijzonderheden 2019 2020 2021 Sport, kunst, cultuur en verenigingsleven 7. Het faciliteren van de binnensport in Raad heeft motie aangenomen Wierden met voldoende voorzieningen en beschikbaarheid waarbij een versnelde bouw van sportfaciliteit op bv de Esrand wordt onderzocht waarbij ook aandacht voor podium faciliteiten/klein theater wordt verkend 8. Opstellen beleidskader sport en bewegen In het beleidskader zal de samenhang met kunst en cultuur worden verkend en opgenomen 9. Opstellen uitvoeringsagenda sport en bewegen Starten na vaststelling beleidskader sport en bewegen 10. Opstellen beleidskader kunst en cultuur In het beleidskader zal de samenhang met sport en bewegen worden verkend en opgenomen 11. Opstellen uitvoeringsagenda kunst en cultuur Starten na vaststelling beleidskader kunst en cultuur Preventie 12. Opstellen nieuw vrijwilligers beleid Wordt onderdeel van het integrale beleidskader Sterke sociale samenleving (zie actiepunt 1) 13. Het werven en behouden van jonge vrijwilligers 14. Innovatieve vormen van vrijwilligerswerk 15. Doorstart BUUV onder WierdenDoet! 16. Opstellen nieuw mantelzorg beleid Wordt onderdeel van het integrale beleidskader Sterke sociale samenleving (zie actiepunt 1) 17. Opstellen nieuw Wijksaam beleid Wordt onderdeel van het integrale beleidskader Sterke sociale samenleving (zie actiepunt 1) 18. Vernieuwing functie en opzet ontmoetingsplekken in de wijk 19. Uitvoeren scan (monitor) sociale samenhang, leefbaarheid en buurtparticipatie 20. Doorontwikkeling inwonersinitiatieven Niet alleen door het geven van geld, maar ook door een goede samenwerking tussen gemeente en 21. Doorontwikkeling inwonersbudget Wijk in actie 22. Opzetten project ketenaanpak eenzaamheid initiatiefnemers Een systematiek waarbij inwoners de zeggenschap krijgen over inzet en besteding van het budget Aanhaken bij Actieprogramma Één Tegen Eenzaamheid van het Rijk. Specifiek ook aandacht voor eenzaamheid onder jeugd 7
Actiepunten van beleid Bijzonderheden 2019 2020 2021 23. Een woning voor iedereen Bij bouw, verbouw en renovatie van Zorgen voor voldoende passende woningen voor iedereen, ongeacht leeftijd en/of beperkingen (zelfstandig wonen en zelf zorg inkopen) woningen rekening houden met toekomstbestendigheid: levensloopgeschikt, makkelijk aan te passen voor iedereen, ongeacht leeftijd en/of beperking 24. Voor iedereen een thuis Als gemeente de regiefunctie blijven oppakken om partijen bij elkaar te brengen met als doel het realiseren van een woonvorm (24 uurs zorg met verblijf) voor jongeren en (jong)volwassenen Krachten bundelen tussen organisaties 25. Inzetten op positieve gezondheid Wordt onderdeel van het integrale beleidskader Sterke sociale samenleving (zie actiepunt 1) 26. Onderzoeken of bepaalde preventieprogramma s t.b.v. betere/gelijke kansen voor iedereen en vermindering van sociaal-economische gezondheidsverschillen een meerwaarde heeft op de bestaande preventieactiviteiten 27. Motiveren van inwoners om deel te nemen aan buurtwachten, buurtpreventieteams en het gebruik maken van sociale media (buurt-apps) om het veiligheidsgevoel te vergroten Starten nadat de kadernota armoede beleid is opgesteld 28. Doorontwikkeling buurtbemiddeling Jeugd en onderwijs 29. Uitvoeren actiepunten uitvoeringsagenda jeugd en onderwijs 30. Samen met het bestuur van de Passie werken aan het mogelijk maken van permanente huisvesting 31. Het opstarten van het proces om een nieuwe huisvesting voor de scholen Talenter en Wegwijzer in Enter op termijn mogelijk te maken 32. Onderzoeken of de methode Aandacht voor de eerste 1000 dagen van een kind een meerwaarde heeft op bestaande preventieactiviteiten 33. Actualiseren Verordening/uitvoeringsregels Leerlingenvervoer Zie bijlage 2 Wordt gekoppeld aan actiepunt 17 van uitvoeringsagenda jeugd en onderwijs (zie bijlage 2) Aanpassen op nieuwe doelgroepenvervoer 8
Actiepunten van beleid Bijzonderheden 2019 2020 2021 Zorg en ondersteuning (jeugdwet en Wmo) 34. Doorontwikkelen transformatie: In Twents verband, Samen14 - optimale kwaliteit en efficiency van de zorg - samen met marktpartijen de doorlooptijd van zorgaanvragen verkorten - integraal werken 35. Verbeteren van sturen op resultaten bij grote gesubsidieerde instellingen, door het formuleren van resultaatverwachtingen en kwaliteitseisen. Het activiteitenaanbod wordt daarop afgestemd 36. Voorbereiden decentralisatie Bescherm Wonen en Maatschappelijke Opvang van centrumgemeente naar lokale gemeenten (per 1-1-2021) 37. Uitvoeren verplichte jaarlijkse cliënt ervaringsonderzoek Wmo en jeugdzorg 38. Doorontwikkeling (regionale) monitorfunctie (kennispunt Twente) 39. Onderzoek (in regionaal verband) naar toekomstbestendigheid Huishoudelijke ondersteuning Samen met centrumgemeente Almelo en de buurgemeenten Hellendoorn, Twenterand, Rijssen- Holten en Tubbergen In Samen14 verband Werk en inkomen, activering en arbeidsmarktbeleid 40. Opstellen beleidskader armoedebeleid Het beleidskader is in het 2e kwartaal 2019 gereed en zal daarna worden toegevoegd aan het nog op te stellen beleidskader Sterke sociale samenhang. Zie actiepunt 1 41. Inwoners een beschutte werkomgeving bieden indien dit nodig is, en als het kan zo regulier mogelijk werk. 42. Bijstandsgerechtigden perspectief bieden door hen te stimuleren naar vermogen een bijdrage te leveren aan de samenleving 43. Stimuleren dat gemeente zelf werkplekken en mogelijkheden biedt aan inwoners met een beperking en met een afstand tot de arbeidsmarkt 44. Extra inzet voor toeleiding naar werk van statushouders met een bijstandsuitkering 45. Voorbereiding invoering nieuwe Wet Inburgering Hierbij werken wij samen met ondernemingen en maatschappelijke organisaties Inzet lokaal en samenwerking in de arbeidsmarktregio 9
Bijlage 1: overzicht vastgestelde beleidsdocumenten sociaal domein Sport, kunst en cultuur Iedereen sport in Wierden (raad, 12 oktober 2010) Accommodatiebeleid in het maatschappelijk domein (raad, 10 mei 2011) Nota kunst en cultuur 2010 2015: Wierden weet van kunst (raad, 7 juni 2010) Visie sport en bewegen 14 Twentse gemeenten: Regionale samenwerking is Noaberschop vanuit Eigen Kracht (B&W, 21 november en 12 december 2017) Jeugd Nota jeugdbeleid 2012-2015, (raad, 8 mei 2012) Visienota transformatie Jeugdzorg Twente (raad, 2 juli 2013) Samenwerken aan Jeugdzorg in Twente (raad, 15 oktober 2013) Transitie-arrangement Jeugdzorg Twente (raad, 17 december 2013) Besluit Positionering Regionale Jeugdhulptaken (raad, 6 mei 2014) Beleidsplan Jeugdzorg 2015-2020 (raad, 1 juli 2014) Preventieplan Alcohol Jeugd & Handhavingsstrategie gemeente Wierden 2015 2018 (raad, 11 november 2014) Verordening voorzieningen huisvesting onderwijs gemeente Wierden 2015 (raad, 9 december 2014) Verordening leerlingenvervoer Wierden 2015 (raad, 28 april 2015) Zorgstructuur jeugd (B&W, 22 september 2015) Pilot praktijkondersteuner huisartsen voor jeugd-ggz (B&W, 24 januari 2017 en 20 april 2018) Verordening kindpakket gemeente Wierden 2017 (raad, 10 juli 2017) Subsidieregeling Reguliere peuteropvang gemeente Wierden 2018 (B&W, 2 januari 2018) Beleidskader jeugd & onderwijs (raad, 6 maart 2018) Uitvoeringsagenda jeugd & onderwijs 2018-2021 (B&W, 17 juli 2018) Verordening jeugdhulp gemeente Wierden 2019 (raad, 4 december 2018) Besluit jeugdhulp gemeente Wierden 2019 (B&W, na raad 4 december 2018) Wmo Werkplan vrijwilligerswerk en mantelzorg (2009) Visie- en keuzenota Maatschappelijke ondersteuning in Twente (raad, Juni 2012) Beleidsnota voor het ouderenbeleid 2014-2020 (raad, 2 juli 2013) Basistarief hulp bij huishouding vanaf 2014 (raad, 17 september 2013) Beleidsplan Wmo 2015-2020 (raad, 1 juli 2014) Beleidsplan Woonservice Wierden 2015-2020 (raad, 1 juli 2014) Realiseren budgetkorting Hulp bij Huishouden 2013 (raad, 1 juli 2014) Regiovisie 'Aanpak huiselijk geweld en kindermishandeling in Twente' (B&W, 23 maart 2015) Inzet van coaching-trajecten bij complexe zorgproblematiek (B&W, 8 september 2015) Mantelzorgondersteuning 2017 e.v.(b&w, 21 maart 2017) Beleidskader Huishoudelijke Ondersteuning 2018 (raad, 4 april 2017) 10
Verordening maatschappelijke ondersteuning gemeente Wierden 2019 (raad, 4 december 2018) Besluit maatschappelijke ondersteuning gemeente Wierden 2019 (B&W, na raad 4 december 2018) Participatiewet Bestedingsvoorstel Kleinsmagelden 2014 (raad, 1 juli 2014) Beleidsplan participatie en re-integratie (raad, 9 december 2014) Verordeningen Participatiewet (raad, 9 december 2014) Taalpunt Wierden 2015 en 2016 (B&W, 1 juni 2015) Reïntegratieverordening Participatiewet (raad, 30 juni 2015) Actualisatie van de gemeentelijke collectieve zorgverzekering voor minima voor 2016 (B&W, 13 oktober 2015) Beleidsnotitie Sociale return on investment (SROI) van (14) Twentse gemeenten (B&W, 21 maart 2017) Taalpunt Wierden 2017-2020 (B&W, 21 maart 2017) Kindpakket: bestedingsvoorstel (extra) middelen voor bestrijding van armoede onder kinderen (B&W, 6 juni 2017) Beleidsregels bijzondere bijstand gemeente Wierden 2017 (B&W, 31 oktober 2017) Beleidsregels terug- en invordering, verhaal, bijstand in de vorm van een geldlening en bestuurlijke boete gemeente Wierden 2017 (B&W, 31 oktober 2017) Regionaal plan van aanpak integrale schuldenaanpak en vroegsignalering van schulden (B&W, 4 december 2018) Verordening individuele studietoeslag gemeente Wierden 2015 (4 december 2018) Domein overstijgend Strategisch inkoopdocument Samen14 (B&W 14 april 2014) Van Denken naar Doen (raad, 6 mei 2014) Algemene subsidieverordening gemeente Wierden 2015 (raad, 1 juni 2015) Nota gezondheidsbeleid 2015-2018 (raad, 30 juni 2015) Cliëntenparticipatie Sociaal Domein (raad, 30 juni 2015) Twentse visie op vervoer, Samen op weg (raad, 8 december 2015) Beleidsuitgangspunten privacy sociaal domein (26 april 2016) Interne governance privacy sociaal domein (B&W, 12 juli 2016) Koersdocument integrale inkoop Jeugd en Wmo (B&W, 3 januari 2017) Integrale inkoop jeugdhulp en maatschappelijke ondersteuning 2019 (B&W, 19 december 2017 en 13 maart 2018) 11
Bijlage 2: vastgestelde uitvoeringsagenda jeugd en onderwijs 2018-2021 Overzicht actiepunten per speerpunt, doel en jaar Bij de actiepunten is een integrale benadering het uitgangspunt. In het algemeen wordt op de diverse doelen samenwerking en afstemming met onderwijs, instellingen en verenigingen verondersteld. In de uitvoeringsagenda wordt samenwerking alleen daar aangegeven waar dit expliciet aan de orde is. In principe kunnen de actiepunten uitgevoerd worden binnen de begroting. Indien dit niet het geval is, wordt dit vermeld in de kolom bijzonderheden en zal voor dit actiepunt te zijner tijd een raadvoorstel worden gemaakt. 1. Speerpunt: We willen de opgroei- en opvoedomgeving van kinderen en jongeren in onze gemeente versterken 1.1. We zetten in op het versterken van talentontwikkeling Elk kind en iedere jongere heeft talenten. We willen dat kinderen en jongeren hun talenten leren ontdekken. Ze moeten een toekomstperspectief kunnen ontwikkelen. Hiervoor is een positief opvoedklimaat belangrijk. In onze gemeente scheppen we de juiste randvoorwaarden voor de talentontwikkeling van kinderen en jongeren. Dit betekent dat we gezinnen ondersteunen als dat nodig is, samen met onze maatschappelijke partners. 1. Behoeftepeiling voor een jongeren/jeugdraad Opdracht geven aan het jongerenwerk 2. Behoeftepeiling onder jongeren voor ontwikkelen van een buurtapp Opdracht geven aan het jongerenwerk 3. Democracity voor groep 8 van alle basisscholen rondom gemeenteraadsverkiezingen Via een interactief spel kinderen laten kennismaken met democratische besluitvorming 4. Deelname gemeente aan Week van respect In de week van respect gaan de gastlessen over verbinden: contact maken met elkaar, je openstellen voor de ander, naar elkaar luisteren, oordelen uitstellen en het voor elkaar opnemen. 12
1.2. We zetten in op het versterken van de opvoedkundige rol van maatschappelijke partners Onze maatschappelijke partners, zoals cultuur- en sportverenigingen, spelen een belangrijke rol in het leven van onze kinderen en jongeren. We willen de opvoedkundige bijdrage van deze maatschappelijke partners verder versterken. Dit doen we door hen hierin expliciet uit te dagen, maar bijvoorbeeld ook door partijen aan elkaar te verbinden, bijvoorbeeld door te stimuleren dat ze gebruik maken van elkaars clubgebouwen en accommodaties. 5. Activiteiten vanuit (website) Loes versterken (digitale info-voorziening aan ouders en professionals over opvoeden en opgroeien) 6. Organiseren jaarlijkse opvoedweek in oktober 7. Jaarlijks organiseren van themabijeenkomst Conform het convenant voor leidsters kinderdagverblijven en leerkrachten groep 1 en 2 van het basisonderwijs Voorschoolse en Vroeg Educatie (VVE) 8. Jaarlijkse themabijeenkomst zorgstructuur jeugd voor alle voorschoolse voorzieningen, de basisscholen, VO de Passie en de betrokken (ondersteunende) instellingen zoals maatschappelijk werk en de Zie ook 2.4.1. jeugdgezondheidszorg 9. Lokaal samenwerken stimuleren door o.a. meer samenhang aan te brengen tussen sport, kunst en cultuur Opnemen in de subsidieafspraken 2. Speerpunt: We willen dat het voorzieningenniveau voor kinderen, jongeren en gezinnen in onze gemeente op peil is 2.1. We zetten in op het verbreden van het activiteitenpalet We vinden het belangrijk dat er voor kinderen, jongeren en gezinnen een breed scala aan activiteiten (cultuur, sport, muziek, et cetera) geboden wordt binnen onze gemeente. Voor elk wat wils. Onder andere om verveling tegen te gaan, sociale contacten op te doen, talenten te ontwikkelen. Daarbij hechten we veel waarde aan het betrekken van jeugdigen bij het organiseren van activiteiten om het eigenaarschap te stimuleren. We gaan frequent na of het voorzieningenniveau aansluit bij de behoeften van jeugdigen en welke verbeteringen mogelijk zijn. We zetten in op voldoende en veilige speelmogelijkheden. Dit doen we op wijkniveau dan wel wijk-overstijgend. We willen dat zoveel mogelijk kinderen, jongeren en gezinnen kunnen meedoen, waarbij we met name aandacht hebben voor kwetsbare jeugdigen. Een voorbeeld hiervan is het doorontwikkelen van binnen- en buitenactiviteiten en samenwerking met cultuur- en sportverenigingen. 13
10. Kindergemeenteraad instellen voor leerlingen van groep 7 en 8 die jaarlijks aan de slag gaan met het bedenken van concrete plannen die in de gemeente uitgevoerd kunnen worden. De kindergemeenteraad neemt zelf een politiek besluit over de plannen. Aanvraag structureel budget gebeurt bij de meerjarenbegroting voor 2019 2022 11. Evalueren en ontwikkelen begeleide vrijetijdsactiviteiten voor kinderen met een beperking Uit te voeren door o.a. Stichting De Klup en werkgroep meedoen kwetsbare doelgroepen (regio Twente) 12. Naschoolse activiteiten organiseren in de wijk In samenwerking met o.a. sportbuurtwerk, Wijksaam en eigen (burger) initiatieven 13. In de uitvoeringsovereenkomst met subsidie instellingen voor uitvoeren van jeugdactiviteiten opnemen dat ook kinderen met een beperking kunnen deelnemen aan activiteiten Jongerenwerk van Stichting de Welle, kinderwerk door de kerken, etc 14. Cultuureducatie in het onderwijs Dit maakt onderdeel uit van de subsidie afspraken met Kaliber Kunstenschool 2.2. We zetten in op het versterken van de maatwerkvoorzieningen We willen dat de zorg en ondersteuning aan inwoners dichtbij de inwoner plaatsvindt, waarbij eerst wordt gekeken wat de inwoner zelf kan en of iemand in zijn of haar omgeving kan helpen. Als aanvullende ondersteuning nodig is, kijken we eerst of dit via algemene voorzieningen ingevuld kan worden. Als maatwerk nodig is, bieden we dat uiteraard. Daarbij willen we dat de vraag van de inwoner en het te behalen resultaat voorop staat, niet het product. Dit vraagt om een ander type afspraken met aanbieders van zorg en ondersteuning. Bij het maken van deze afspraken werken we regionaal nauw samen. 15. Inzet Billy Boem als voorziening Dit is een zorgprogramma voor kinderen in stressvolle thuissituaties. Aanbod via Algemeen Maatschappelijk Werk en Mindfit 16. Monitoring en versterking zorgstructuur 17. Inzet van de jeugdgezondheidzorg-ggd van 0 tot 19 jaar Naast basisaanbod in lokaal maatwerk aanvullende afspraken 14
2.3. We zetten in op het versterken van de ondersteuning voor kinderen en jongeren met autisme We hechten veel waarde aan de psychosociale gezondheid van kinderen en jongeren in onze gemeente. Tijdens de werksessies is autisme als specifiek aandachtspunt genoemd door diverse professionals. Autisme(gerelateerde problematiek) gaat vaak gepaard met eenzaamheid. We willen de kinderen en jongeren die kampen met psychosociale problematiek beter in beeld hebben. Ook zetten we in op de versterking van de ondersteuning van deze kinderen en jongeren, niet alleen als het gaat om maatwerk, maar vooral ook in het voorveld. Daarbij is de verbinding met Wijksaam belangrijk, vanuit een signalerende rol. De overgang van de basisschool naar het middelbare school moet zorgvuldig plaatsvinden, omdat deze jeugdigen dan extra kwetsbaar zijn. 18. Bevorderen netwerken voor ouders op inhoudelijk thema 19. Organiseren themabijeenkomst voor professionals over autisme(gerelateerde problematiek) Stichting MEE organiseert in samenwerking met de bibliotheek een informatiebijeenkomst voor ouders met kinderen met autisme(gerelateerde problematiek) 3. Speerpunt: We willen dat kinderen en jongeren in onze gemeente een verantwoorde leefstijl ontwikkelen 3.1. We zetten in op bevorderen van bewegen en sporten Wij willen dat alle jeugd die dat wil kan bewegen en sporten. Lichamelijke beweging heeft een positief effect op de geest, het lichaam, lichaamsgewicht en de conditie. Als kinderen en jongeren op jonge leeftijd met sport en beweging te maken krijgen ontdekken ze het plezier ervan en is er een grotere kans dat ze op latere leeftijd ook blijven sporten en bewegen. Dit verkleint de kans op latere gezondheidsproblemen en overgewicht. We streven ernaar dat jeugdigen, ook de kwetsbare kinderen en jongeren, gaan sporten en bewegen. 20. Jongeren maken op diverse manieren kennis Wordt uitgevoerd door het met verschillende sporten en sportverenigingen jongerenwerk 21. Opstellen (nieuw) beleidsplan Sport Hierin zullen de adviezen en suggesties van de kinderen die zij gedaan hebben tijdens de gastcolleges in 2017 ter overweging worden meegenomen 22. Meer klokuren voor bewegingsonderwijs Aan te vragen via nota MJB voor 2019 15
23. Voortzetting jeugdfonds sport & cultuur Heeft als doel bevordering sport en cultuur deelname van kinderen met minder draagkrachtige ouders/verzorgers 3.2. We zetten in op voorkomen en minimaliseren van middelengebruik en schulden In het voortgezet onderwijs bevindt de jeugd zich in een levensfase waar ze gaan experimenteren met onder andere alcohol, drugs en tabak. Jongeren kunnen ook schulden maken, bijvoorbeeld door een telefoonabonnement. Dit kan dan en later tot (grote) problemen leiden. Voorlichting over middelengebruik en het voorkomen van schulden, onder meer op scholen, werkt preventief. Daarom zetten we in op campagnes en andere interventies om het gebruik van deze middelen en maken van schulden zoveel mogelijk te minimaliseren. Naast de jongeren betrekken we hier ook de ouders bij. 24. Evaluatie proces en activiteiten actiegroep Alcohol Jeugd. De activiteiten zijn: Inzet mysteryguest alcohol gebruik Bewustwording alcohol bij sportverenigingen door combinatiefunctionaris sport Tijdens evenementen jongerenwerk aanwezig voor bewustwording alcoholgebruik jeugd Alcoholactie Lageveld tijdens Hemelvaart 25. Aanbod aan scholen om voor groep 8 en voor leerlingen van het 2e leerjaar VO via een menukaart voorlichting in te kopen 26. Voorlichting organiseren aan jongeren en ouders over voorkomen van schulden Betreft o.a. middelengebruik, social media, gamen, internet, pesten, weerbaarheid, puberbrein 3.3. We willen dat kinderen en jongeren in onze gemeente veilig kunnen opgroeien Wanneer jeugdigen veilig kunnen opgroeien, draagt dit bij aan de kansen die zij hebben om hun talenten te ontwikkelen. Veiligheid heeft meerdere kanten, het gaat bijvoorbeeld om veiligheid van het kind zelf in het gezin, veiligheid in en om school, veiligheid buitenshuis. Met diverse partners richten we ons op het in samenhang aanpakken van de problematiek van veilig opgroeien, zoals pesten, gevaar van social media en weerbaarheid van jeugdigen en jongeren. Om te voorkomen dat kinderen en jongeren te maken krijgen met kindermishandeling of huiselijk geweld versterken we de samenwerking met partijen als Veilig Thuis Twente, de politie, het OM, de Raad voor de Kinderbescherming, et cetera. Daarbij hebben we specifiek aandacht voor vechtscheidingen en middelengebruik. Samen met o.a. Veilig Thuis, het jeugdhulpteam en de politie zorgen we voor een sterke netwerkbenadering in het voorveld. 16
27. In kaart brengen aanbod niet-geïndiceerde zorg rondom vechtscheidingen 28. In de subsidie afspraken vanaf 2019 met maatschappelijk werk en jeugdgezondheidszorg-ggd afspraken maken over inzet activiteiten m.b.t. scheidingsproblematiek Mede afhankelijk van uitkomst actiepunt 27 29. Jeugdverenigingen betrekken bij veilig opgroeien en hier afspraken over maken binnen de subsidie en de uitvoeringsovereenkomst Betreft bewustwording, signalering, melding en aanpak 30. Structurele communicatie over voorzieningen en regelingen naar minder draagkrachtigen Zie ook actiepunt 23 over jeugdfonds sport & cultuur 31. Ontwikkelen kindgericht armoedebeleid In samenhang met evaluatie kindpakket 32. Vuurwerkles en vuurwerkbus in december Wordt uitgevoerd door het jongerenwerk 33. Aandachtspunten uit het E-movo onderzoek 2017 en de kindermonitor 2018 gebruiken voor de inzet van preventieactiviteiten 4. Speerpunt: we willen dat ondersteuning en zorg laagdrempelig en toegankelijk is 4.1. We zetten in op het versterken van de preventie en signalering Er zijn veel maatschappelijke partners betrokken bij het opgroeien en opvoeden van kinderen en jongeren. Denk hierbij aan sportverenigingen, hulpverleners, praktijkondersteuners huisartsen, welzijnsorganisaties, kerken, de bibliotheek, et cetera. Al deze maatschappelijk partners hebben hun eigen visie en kijk op de kinderen, jongeren en gezinnen. Verbinding tussen deze partijen is essentieel om preventie en signalering te versterken. In een vroeg stadium moet gezien worden of er in gezinnen hulp nodig is van de gemeente of van onze maatschappelijke partners. We zetten in op deskundigheidsbevordering, zodat onze maatschappelijke partners tijdig signalen oppikken en in een vroegtijdig stadium actie ondernemen. 34. Onderzoeken, invoeren en organiseren van een aanspreekpunt m.b.t. signaleringen 35. Aanbieden trainingen vroegsignalering bij jeugd(sport)verenigingen Samenwerking met jongerenwerk 36. Onderzoeken mogelijkheden warme overdracht (delen van info) vanuit het consultatiebureau (JGZ) naar onderwijs Bespreken met Jeugdgezondheidszorg en onderwijs 37. Inzetten op themabijeenkomsten voor professionals m.b.t. specifieke onderwerpen zoals middelengebruik en schoolverzuim 38. Structurele communicatie over voorzieningen en regelingen voor minder draagkrachten naar maatschappelijke partners 17
39. Inzet van schoolgericht maatschappelijk werk in het onderwijs t.b.v. ondersteuning van jongeren, ouders en professionals 40. Inzet van jeugdgezondheidszorg-ggd in zorgstructuur van voorschoolse instellingen en onderwijs 4.2. We zetten in op het versterken van de toeleiding naar de toegang Opvoeders lopen in de opvoeding van kinderen en jongeren tegen tal van vragen aan. Soms hebben zij hulp nodig bij het beantwoorden van deze vragen. Dan moet er laagdrempelig toegang zijn tot ondersteuning. Dit is des te belangrijker als opvoeders de neiging hebben problemen achter de voordeur te houden. We willen dat in onze gemeente voor ouders en verzorgers helder is bij wie ze met welke vraag terecht kunnen. Dit vraagt om logische toeleidingroutes, duidelijke aanspreekpunten en krachtige communicatie. Een goede en up-to-date sociale kaart is een belangrijke randvoorwaarde. 41. Monitoren inzet en bekendheid Loes als informatie en adviespunt 42. Onderzoeken of het voor ouders helder is aan wie zij een (hulp/zorg)vraag kunnen stellen (onderwijs/gemeente/anders). Indien nodig een communicatieplan opstellen om dit te verbeteren 43. Themabijeenkomst over de nadere duiding van de rol en taakverdeling van de diverse partijen in de zorgstructuur. Specifiek schoolgericht maatschappelijk werk en gemeentelijke regisseurs. 44. Structureel overleg met onderwijs en samenwerkingsverbanden (primair en voortgezet onderwijs) inzake afstemming toegang/jeugdhulp. Afstemming Passend Onderwijs en Jeugdzorg 4.3. We zetten in op het versterken van de toegang In gesprekken die onze consulenten en regisseurs voeren wordt duidelijk waar de behoeften en wensen liggen van kinderen, jongeren en ouders. Ze verwijzen bijvoorbeeld door naar het voorveld of maatwerk. De aanbieders bepalen hoe zij invulling geven aan de zorg en ondersteuning. De rol van de consulenten en regisseurs wordt daarmee nog belangrijker dan nu het geval is. We zetten daarom in op permanente deskundigheidsbevordering van onze toegangsmedewerkers. Daarbij werken we regionaal samen. Ook versterken we de verbinding met verwijsbevoegde derden en maatschappelijke partners. Denk aan huisartsen, POH-ers, jeugdartsen, de jeugdgezondheidszorg, scholen, leerplichtambtenaar, jeugd- en jongerenwerk, et cetera. Dit doen we vooral lokaal. 18
45. Structureel overleg met maatschappelijke Zoals met jeugdpartners over samenwerking en afstemming samenwerkingsverbanden (SWV-en) primair en voortgezet onderwijs, verwijzers naar zorg, JBOV en VTT 46. Permanente deskundigheidsbevordering van de gemeentelijke regisseurs en consulenten 47. Pilot praktijkondersteuning huisartsen jeugd- GGZ in de kern Wierden verbreden met de kern Enter 5. Speerpunt: we willen dat zoveel mogelijk kinderen en jongeren uit onze gemeente een startkwalificatie halen 5.1. We zetten in op het versterken van de doorgaande leer- en ontwikkellijn We hechten veel waarde aan een goede overgang van voorschoolse voorzieningen naar de basisschool, van de basisschool naar het voorgezet onderwijs en van het voortgezet onderwijs naar vervolgonderwijs. We versterken de banden met peuterspeelzalen en kinderdagverblijven. Deze voorschoolse voorzieningen leveren een belangrijke bijdrage aan de sociaal-emotionele ontwikkeling en taalvaardigheid van kinderen en jongeren, et cetera. Ook zorgen we voor een vroegtijdige signalering van problematiek en een goede overdracht van informatie tussen betrokkenen, uiteraard met inachtneming van de privacy. 48. Maximale bezetting van de beschikbare VVE plaatsen (Voor- en Vroegschoolse Educatie) 49. Beleidsregels opstellen voor sociaal medische indicatie 50. Het optimaliseren van een doorgaande (zorg)lijn Samenwerking met voorschoolse instellingen, samenwerkingsverbanden en het onderwijs 51. Jaarlijkse brief en folder open dagen aan ouders/verzorgers van kinderen die aangemeld moeten worden voor het basisonderwijs 52. Evalueren spel- en boekenplan op de basisscholen en eventueel bijstellen 53. Opstellen lokale onderwijsvisie 19
5.2. We zetten in op het voorkomen en reduceren van schoolverzuim Er is sprake van schoolverzuim van kinderen en jongeren in onze gemeente. Door het versterken van de verbinding tussen betrokken partijen kunnen we informatie beter delen, zodat we eerder actie kunnen ondernemen tegen het schoolverzuim. Hierbij is ook aandacht voor thuiszitters. We optimaliseren de samenwerking tussen onze leerplichtambtenaar en andere betrokkenen, niet alleen de scholen maar ook met onze gemeentelijke consulenten en regisseurs, het jeugd- en jongerenwerk, de aanbieders van jeugdhulp, et cetera. 54. Evaluatie inzet verzuimkaart primair en voortgezet onderwijs met de JGZ Samenwerking JGZ en leerplichtambtenaar 55. Evaluatie inzet jeugdarts t.a.v. verzuim bij het ROC In regionaal verband evalueren 56. Actiepunten Twentse Belofte monitoren Doorlopende zorglijn VO- MBO, aanpak voortijdig schoolverlaters en jongeren in een kwetsbare positie. Vindt binnen RMC (=Regionale Meld en Coördinatiefunctie) verband plaats. Actiepunten worden tevens uitgevoerd door onderwijs 5.3. We zetten in op het versterken van de verbinding met jongeren in het speciaal onderwijs Kinderen en jongeren die in speciaal onderwijs zitten en buiten Wierden naar school gaan moeten binnen de gemeente goede aansluiting vinden. Doordat ze vaak naar een school gaan buiten Wierden hebben ze over het algemeen minder sociale contacten in Wierden. We vinden het belangrijk dat jeugdigen dan op andere manieren sociale contacten op doen, bijvoorbeeld via sportverenigingen of buitenschoolse activiteiten. 57. Bevorderen dat kinderen en jongeren vanuit speciaal onderwijs via reguliere sportverenigingen en buitenschoolse activiteiten worden opgenomen in de sociale netwerken van de gemeente Wierden Opdracht wordt neergelegd bij het jongerenwerk 20
5.4. We zetten in op het versterken van de overgang van voortgezet onderwijs naar beroepsonderwijs Er is een groep jongeren die binnen het ROC en VSO Pro de drempel niet over durft. Deze groep willen we inzichtelijk krijgen en begeleiden. Er is een risico op voortijdig schoolverlaten met gevolgen als werkeloosheid, criminaliteit, et cetera. Het beroepsonderwijs vindt plaats in de steden buiten Wierden en wij hebben daardoor minder zicht op deze kinderen en jongeren. We willen meer zicht krijgen op deze jeugdigen, onder andere door nauwer samen te werken met scholen. De risicojongeren en kwetsbare jongeren moeten we tijdig in beeld hebben om er voor te zorgen dat ze de juiste ondersteuning ontvangen. 58. Inzet toekomstcoach t.b.v. leerlingen van het voortgezet speciaal onderwijs (VSO) en praktijkonderwijs (PRO) 59. Aansluiting loopbaancentrum ROC op In samenwerking met RMC gemeentelijke structuur door organiseren kennismaking 60. Aansluiting samenwerkingsverband VO en MBO stimuleren Via overleg met samenwerkingsverbanden voortgezet onderwijs en RMC 5.5. We zetten in op het versterken van de overgang van beroepsonderwijs naar werk Het vinden van een eerste baan is vaak lastig. In onze gemeenten zien we dat met name problemen ontstaan bij de overgang van beroepsonderwijs naar werk. Schoolverlaters kunnen geholpen worden door bijvoorbeeld een sollicitatiecursus. Goede stage- en werkplekken voor starters zijn onmisbaar om onze jongeren binnen de gemeente te houden. Ook vinden we het belangrijk dat werkgevers schoolverlaters kans op een baan bieden. We gaan de werkgevers ondersteunen en informeren om schoolverlaters te laten starten. 61. Realiseren (stage)plekken voor jongere uit voortgezet speciaal onderwijs en praktijkonderwijs Samenwerking intern met buitendienst 62. Ontwikkelen samenwerking met partners t.b.v. vinden passende plek op de arbeidsmarkt voor een jongere RMC, werkplein, werkgevers, gemeente 21
6. Speerpunt: We willen dat er in onze gemeente een soepele overgang is van zorg en ondersteuning voor jongeren die 18 jaar worden en zorg en ondersteuning nodig hebben 6.1. We zetten in op het versterken van de overgang 18-/18+ De verbinding tussen jeugd, Wmo en participatie is nodig om ook na het 18e levensjaar goede zorg en ondersteuning te blijven bieden en de inwoners van Wierden in beeld te houden. De overgang 18- /18+ moeten we als gemeente zo geruisloos mogelijk laten verlopen. De jongeren moeten geen last hebben van wet- en regelgeving of schotten. Voordat een jongere met een vorm van ondersteuning op het gebied van jeugdhulp 18 wordt, maken we tijdig inzichtelijk of en zo ja, welke ondersteuning iemand nodig heeft vanuit de Wmo, Participatiewet, et cetera. 63. In kaart brengen op welke onderdelen een passende aansluiting van 18- naar 18+ ontbreekt 64. Structureel verstrekken van informatie aan jongeren van 17 jaar en hun ouders over veranderingen in verantwoordelijkheden, wetgeving e.d. 65. Opstellen checklist om individuele risico s bij een jongere in kaart te brengen i.v.m. niet aansluitende wettelijke kaders Te gebruiken bij (dreigende) problematiek 7. Speerpunt: we willen dat meer jongeren zich blijvend verbinden aan onze gemeente 7.1. We zetten in op het versterken van de aantrekkelijkheid voor jonge gezinnen. Uitgangspunt is dat onze jongeren een prettige jeugd hebben in de gemeente Wierden. We streven er naar dat jongeren tijdens de studie in Wierden blijven wonen of terugkomen na de studie en hier een gezin opbouwen waarbij ook hun kinderen een prettige jeugd hebben in Wierden. Dit doen we door het verbeteren van de beschikbaarheid van passende woningen voor jongeren en starters, een goed leefklimaat en passende voorzieningen. 66. Uitvoeren actiepunten uit woonvisie m.b.t. jongeren: a. De gemeente richt zich op het verbeteren van de beschikbaarheid van passende woningen, met speciale aandacht voor o.a. starters op de woningmarkt en jonge doorstromers b. De gemeente maakt met het oog op de behoeften van verschillende 22
doelgroepen afspraken met Reggewoon over het huurbeleid, de beperking van huurprijsstijgingen en de beschikbaarheid van betaalbare woningen met het oog op passend toewijzen 67. Voorzieningen op peil houden en het gebruik hiervan monitoren 68. Uitkomsten leefbaarheidsonderzoek (vindt plaats in mei 2018 door BMC) analyseren m.b.t. voorzieningen voor jeugd Zoals zwembad, sportverenigingen en leefomgeving 23