15.15 16.00 uur: allergische rhinitis: AR geluid van de KNO-arts. Allergische rhinopathie of afwijkende Rinne? Francis Burgersdijk

Vergelijkbare documenten
Allergische Rhinitis; Een preventieve behandelkans die we niet mogen laten liggen!!

Allergische rhinitis bij kinderen

IMPLEMENTATIE VAN ASTMA EN COPD IN DE HUISARTSENPRAKTIJK

Allergische rhinitis bij volwassenen

Conservatieve therapie bij allergische rhinoconjunctivitis. Allergiebespreking Margreet Oele, kinderarts Medisch Centrum Haaglanden

Niezen: allergie of huis-tuin-en keukensnottebel?

Neuspoliepen. Wat zijn neuspoliepen?

PERSMEDEDELING. De diagnose en behandeling van rhinitis: Een praktische richtlijn

Allergisch aangelegd: (n)iets aan te doen?

Neuspoliepen. Wat zijn neuspoliepen? Kunnen neuspoliepen kwaadaardig zijn?

Astma; moeilijk of ernstig?! Marianne van Nieuwamerongen Physician Assistant longziekten

Azelastine neusspray - Een aangepaste methode voor allergische en niet-allergische rinitis

Workshop voor apothekers en huisartsen. Allergische Rinitis anno van symptoombestrijding naar ziektemodificatie

Patiëntenvoorlichting Huisdierallergie

Symposium Allergieteam AZ Herentals

Chapter. Nederlandse samenvatting

Goed leven met astma

04/12/2018 nascholing Apothekers Gooi en Vechtstreek 1. Rhinosinusitis. Liane Tan, KNO-arts

Neuspoliepen en neusbijholtenchirurgie KNO

Allergische rinitis en de impact

Groepsspreekuren: meerwaarde voor de patiënt met pollenallergie?

Immunotherapie: terug van weggeweest? Dr S Maddens

Capsaïcine. KNO-Heelkunde. Beter voor elkaar

Allergische rinoconjunctivitis bij kinderen

03 - Informatie over de sublinguale immonutherapie

Allergie. Allergische rhinitis: een loopneus of verstopte neus

Allergische Rhinitis en Astma Wat zijn zinvolle preventiemaatregelen? WDH Marjo van de Ven

Allergieën ontstaan meestal op kinderleeftijd en in de puberteit. Na het 45 ste levensjaar nemen de klachten door allergie geleidelijk af.

Klinische dagbehandeling allergologie

Verwijderen van neuspoliepen onder plaatselijke verdoving

Subcutane immuno therapie. Sublinguale immuno therapie. Skin prick test.

Allergieteam. Geïntegreerde allergiezorg. 050/

Allergie. Wat is luchtwegallergie? Wat is hooikoorts? Wat zijn de belangrijkste allergenen? Figuur 1. De huisstofmijt

Workshop F. immunotherapie

Oorzaak De oorzaak voor het ontstaan van neuspoliepen is nog onbekend. Er zijn factoren die de kans op neuspoliepen groter maken:

Mevr. Van W, Casus 2

KNO. Niezen, loopneus en jeukende ogen

12. Welke medicijnen schrijft uw arts voor? Tot Slot... 13

Wat is allergie? Wat is hooikoorts?

Allergie (allergische rhinitis)

Verwijderen van neuspoliepen onder plaatselijke verdoving

Huisartseneditie. Behandeling van allergische rinitis: van huisarts tot snijdend specialist. Wanneer en welke chirurgie?

Azelastine neusspray: de voorkeursbehandeling bij allergische rhinitis

Allergie bij kinderen: peanuts?! DDr. Annemie Wijnants

Astma: de laatste ontwikkelingen S.R.J. VAN OORD LONGARTS - LANGELAND ZIEKENHUIS

Astma monitoring & E-health anno TRENDS XXII, Garderen

Wat is astma eigenlijk? 5 stellingen

Collectieve spreekuren

Hooikoorts. Sophia Kinderziekenhuis

Dubbeldiagnose. Paul Bresser, longarts Anaïs van Essen-Rubingh, huisarts

Astma monitoring & E-health anno TRENDS XXIII, Garderen

Verwijderen van neuspoliepen onder algehele anesthesie

Allergie- en astmacentrum voor kinderen

Geschreven door Diernet Team zondag, 31 oktober :00 - Laatst aangepast zondag, 31 oktober :56

01 - Informatie over de behandeling van allergieën

PATIËNTEN INFORMATIE. Huisdierallergie

Allergie. Wat is hooikoorts? Wat is allergie? Wat gebeurt er bij een allergieaanval? Hoe werkt de neus?

Zakboekje EPOS. European Position paper on Rhinosinusitis and Nasal Polyps 2007

Snurken en slaapapneu. Afdeling KNO

Patiëntenvoorlichting Hooikoorts

Inleiding. Allergische IgE-gemedieerde aandoeningen, zoals waterige rhinoconjunctivitis, asthma bronchiale en constitutioneel eczeem, komen


Workshop diagnostiek en herkenning van eczeem; smeren hoe doe je dat? Ronald Frank, dermatoloog Gordon Slabbers, kinderarts Bernhoven

Vragenlijst over arbeidsgerelateerde luchtwegklachten.

Wat bevordert het snurken

Allergie. KNO-heelkunde. Oorzaken en behandeling van een overgevoeligheidsreactie. Inleiding

Wat is een allergie? Afweersysteem

Factsheet Astma-/COPD-Monitor Oktober 2007

PATIËNTENINFORMATIE. Allergie voor pollen HOOIKOORTS

Onderdiagnostiek van astma en rinitis in de huisartsenpraktijk

Handleiding voor gebruikers

Voorstellen. Winnie van El Verpleegkundig Specialist Diabeteszorg Universitair Medisch Centrum Groningen

UvA-DARE (Digital Academic Repository) Nasal epithelial cells : effector cells in allergy Vroling, A.B. Link to publication

moeilijk ernstig! 28/02/2014 Nieuwe inzichten van ernstig astma moeilijk of ernstig astma? moeilijk astma Definitie Fenotypes Behandeling Spreken om

Uw brief van Uw kenmerk Datum 11 januari 2008 Farmatec/FZ februari 2008

Samenvatting van de standaard Allergische en niet-allergische rhinitis (eerste herziening) van het Nederlands Huisartsen Genootschap

Allergie. Afdeling KNO

Deze online versie bevat alle beschikbare updates over de medicamenteuze aanpak van hooikoorts, gevolgd door de Transparantiefiche van juli 2008.

Dosering: er zijn geen aanwijzingen dat dosisaanpassing nodig is op basis van leeftijd. De aanbevolen dosis is 1dd 5mg.

Achtergronden casusschetsen astma/ copd

Dierenallergie. Sophia Kinderziekenhuis

Zwangere kan gerust antihistaminicum slikken. door Benedikte Cuppers

Verwijderen van neuspoliepen onder algehele anesthesie

Immunotherapie met inhalatie-allergenen

Proefexamen Pathologie. Deelexamen 1. In dit proefexamen worden vragen gesteld over: Hoofdstuk 1 t/m 8

NIVEL Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over klachten en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen

Allergeenspecifieke immunotherapie

Handleiding voor gebruikers

NIVEL Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over symptomen en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen

NIVEL Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over klachten en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen

BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIK(ST)ER. GRAZAX, lyophilisaat voor oraal gebruik SQ-T

NHG-Standaard Allergische en niet-allergische rinitis (tweede herziening)

r i c h t l i j n e n e n p r o t o c o l l e n M.J.T. van de Ven en E.H.D. Bel allergische rinitis, respiratoire allergie, richtlijn

BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIK(ST)ER. GRAZAX, lyophilisaat voor oraal gebruik SQ-T

PATIËNTEN INFORMATIE. Hooikoorts

Deze online versie bevat alle beschikbare updates over de medicamenteuze aanpak van hooikoorts, gevolgd door de Transparantiefiche van juli 2008.

De betekenis van dierexperimenteel onderzoek bij de risicoschatting van allergeenblootstelling

Tolerantie inductie bij kippenei-allergie. Jasmine Leus kinderarts Pentalfa

Een 49-jarige laborante met ademhalingsklachten. Gert-Jan Braunstahl, Rotterdam Shane Hanon, Brussel

Allergische reactie van de neus

Transcriptie:

15.15 16.00 uur: allergische rhinitis: AR geluid van de KNO-arts Allergische rhinopathie of afwijkende Rinne? Francis Burgersdijk

Kan de KNO arts meer met patienten met een allergische rhinopathie (AR)?

F. Burgersdijk, KNO-arts

Allergie: een groot probleem Ongeveer een kwart van de Europese bevolking lijdt aan luchtwegallergieën Het aantal patiënten met klachten lijkt alsmaar toe te nemen Allergische luchtwegaandoeningen zijn chronisch en kunnen progressief verlopen Grote impact op Quality of Life (QoL) Bousquet J, van Cauwenberge P & Khaltaev N. Allergic rhinitis and its impact on asthma.j Allergy Clin Immunol 2001; 108(5 Suppl): S147-334 Jacobsen L, Chivato T, Andersen P, et al. The co-morbidity of allergic hay fever and asthma in randomly selected patients with respiratory allergic diseases. Allergy 2002; 57: 23.

Inhalatieallergie: een groot probleem 1 op de 4 mensen lijdt aan inhalatieallergie, waarvan 50% allergisch is voor graspollen 1 De incidentie van allergie en astma neemt toe 2,3,4 70% van de allergische patienten vindt dat allergie de kwaliteit van leven aantast 5 Adapted from Dahl R et al. Respir Med 2004; 98: 398-403 1 Dahl Respir Med 2004; 2 Linneberg J Allergy Clin Immunol 2000; 3 Ulrik CS Allergy 2000; 4 ARIA guideline; 5 Franchi M, Scientific communication from EFA 2001 5

Rhinoconjunctivitis en astma zijn deel van dezelfde allergische aandoening Als allergie niet wordt behandeld kan dit leiden tot de ontwikkeling van nieuwe allergieën en astma 1 Allergie is een chronische aandoening waarvoor jarenlange symptomatische behandeling nodig is 1 Adapted from Togias A Allergie 1999 1Simola M. Ann Allergy Asthma Immunol 1999; 2White P Clin Exp Allergy 1998; 3Bousquet J Allergy Clin Immunol 1998 Immunotherapie is de enige behandeling die de oorzaak van de allergie aanpakt en in staat is om LANGDURIG effect te induceren (WHO) 2,3 6

Hooikoorts en allergisch astma in de luchtwegen

Comorbide klachten/verschijnselen Tuba dysfunctie en otitis media Rhinitis en rhinosinusitis Polyposis nasi (relatie?)

Ernstige negatieve Impact op Quality of Life Persoonlijke impact: Welzijn Stigmatisatie Verwachtingen Ambities Quality of Life Functioneren: Fysiek Psychosociaal Cognitief Emotioneel Gezondheid Sociale impact Sociale omgeving: Familie Vrienden Werk/School Gemeenschap Overgenomen uit Jones PW Quality of Life, Health Status and the Social Impact of Asthma: An Overview in Weiss KB, Buist AS and Sullivan SD (eds) Asthma s Impact on Society Marcel Dekker 2000; 11.

Meest voorkomende klacht in de spreekkamer bij AR patienten Neusobstructie s-nachts > overdag slecht slapen

KNO onderzoek neus: Sterk oedemateus gezwollen neusslijmvlies Waterig secreet Neusobstructie Mondademhaling Veelvuldig wrijven over de neus Allergische richel

Sterk oedemateus gezwollen neusslijmvlies

Allergische richel

Behandeling van AR 1: Vermijden van allergenen Voordeel: geen medicatie Nadeel: lang niet altijd mogelijk en leidt tot beperkingen Gebruik van symptomatica Voordeel: werkt snel Nadeel: kortdurend effect, pakt de oorzaak niet aan Immunotherapie Voordeel: langdurend effect, pakt de oorzaak aan Nadeel: lange behandeling, toegankelijkheid

Behandeling van allergische rhinitis 1: ARIA richtlijnen gering intermitterend matig / ernstig intermitterend gering persisterend matig / ernstig persisterend nasale corticosteroïden lokale cromonen (incl. oculair) orale of lokale (niet-sederend) antihistaminica intranasale (<10 dgn), orale decongestiva vermijden van allergeen en prikkelende stoffen immunotherapie Update ARIA richtlijn 2007 15

Behandeling van AR 2: Operatief: Bij onvoldoende resultaat na conservatieve therapie kan functionele chirurgie van voordeel zijn

Anatomie

A: Neusobstructie klachten: Concha inferior reductie Neusklepoperatie en septumcorrectie alleen dragen weinig tot niets bij aan verbetering neuspassage bij AR

Mechanisme van de conchahypertrofie Allergeen mucosa respons IgE gemedieerde cascade van stoffen en cellen met als gevolg a. Toegenomen secretie van mucus producerende bekercellen rhinorroe b. Vasodilatatie, oedeem concha inferior leidt tot congestie en nasale obstructie

Secundaire gevolgen van de allergische reactie Vernauwing cq afsluiting osteomeatale complex met rhinosinusitis als gevolg Secundaire ciliaire dyskinesie met verminderde mechanische afweer en verhoogde kans op rhinosinusitis

Gebruikelijke operatieve technieken van concha reductie 1. Obsoleet: totale concha verwijdering (rhinitis atroficans en ENS) 2. Huidige beleid: a. Electrocauterisatie van de concha inferior b. Lateralisatie concha inferior c. Submuceuze resectie van: concha inferior skelet en/of submuceus weefsel

Submuceuze concha reductie

B: comorbiditeit Sinusitis: FESS (functionele endoscopische sinus chirurgie) Poliposis nasi: Poliep extractie Tuba dysfunctie: middenoorbeluchting: buisje

Take home message Denk bij langdurig chronische neusklachten ook aan allergische rhinitis Naast conservatieve therapie kan de KNO arts een rol spelen in de behandeling van allergische rhinitis dmv chirurgische behandeling van de neus obstructie Zorg voor korte lijnen tussen de Kinderarts en de KNO-arts Allergisch rhinitis en allergisch astma verdienen gezamenlijke aanpak van Kinderarts en KNO-arts

Voor actuele info over pollen: Pollenlijsten LUMC (Letty de Weger): http://www.lumc.nl/pollen