interviews 3 ccv jaarverslag 2011 www.hetccv-jaarverslag.nl

interviews 3 ccv jaarverslag 2011 www.hetccv-jaarverslag.nl

onno peer, directeur ccv De overheid is een partner, niet iemand die alles voor je regelt Het CCV ondergaat een echte cultuurverandering. Medewerkers gaan minder schrijven en vaker instrumenten toepassen in de praktijk. Daarbij spelen slimme publiek-private constructies een belangrijke rol. De vraag is niet meer óf, maar hóe private partijen gaan participeren. We gaan veel dichter op onze klanten zitten om echt te weten wat er speelt en ons wat minder toeleggen op het organiseren van concressen en het schrijven van handreikingen, zegt Onno Peer, sinds september 2011 directeur van het CCV. Niets ten nadele van wat we in het verleden deden. Onze medewerkers hebben ontzettend nuttige handreikingen gemaakt en een aantal effectieve instrumenten ontwikkeld. Dat gaan we vanaf nu een stuk minder doen. We hebben onszelf doelen gesteld, veel concreter dan we vroeger deden. We ondergaan een echte cultuurverandering. Voortaan zal duidelijk zijn welke interventies zichzelf hebben bewezen Peer wil dat het CCV weer de voorkeursleverancier van het ministerie van Veiligheid en Justitie wordt. Dat er allerlei taskforces zijn opgericht die eigenlijk ons werk doen, vind ik een veeg teken. Ik denk dan bijvoorbeeld aan een taskforce overlastgevende jeugdgroepen. Ik steek de hand in eigen boezem. We hebben onze kerntaak als schakel tussen het beleid van het ministerie van Veiligheid en Justitie en de professionals in de praktijk niet voldoende opgepakt. Dat gaan we veranderen. Als het ministerie een veiligheidsprobleem wil oplossen, moet het CCV de eerste partij zijn waaraan het denkt. Hoe minder taskforces, hoe meer wij weer doen waarvoor we in het leven zijn geroepen. afscheid nemen Een van de doelen van het CCV is het meten van de maatschappelijke effecten van interventiemethodes. Wat doet een Politiekeurmerk Veilig Wonen? Wat is de kans op een overval met een Keurmerk Veilig Ondernemen? Door antwoord op zulke vragen te krijgen, kennen we een voorspellende waarde toe aan een methode. De tien belangrijkste en populairste interventiemethodes ondergaan nu een effectmeting. De resultaten zullen leiden tot een duidelijk onderscheid tussen de diverse instrumenten. Voortaan zal duidelijk zijn welke interventies zichzelf hebben bewezen. Daarnaast bieden we nog steeds een grabbelton aan met andere instrumenten. Daarvan weten we alleen nog niet precies wat het effect is. Peer zou het geen probleem vinden als blijkt dat bepaalde interventiemethodes niet werken. Hij zou het veel erger vinden als klanten iets gebruiken dat geen effect heeft. Ik ben niet bang om erachter te komen dat we voor een deel interventiemethoden in huis hebben waarvan wij de effecten onvoldoende kunnen aantonen. Als dat het geval is, nemen we daar afscheid van. Door zo n opschoningsactie kunnen we onze klanten in de toekomst veel gerichter helpen. huur verhogen Het belangrijkste element van de cultuurverandering binnen het CCV is een andere kijk op privaat-publieke samenwerking (PPS). Daarbij wil het CCV echt in de huid van de betrokken partijen kruipen. Als voorbeeld noemt Peer de introductie van het Politiekeurmerk Veilig Wonen bij woningcorporaties. De minister vroeg ons het aantal woninginbraken te verminderen. Het keurmerk is daarvoor een heel effectief middel. Maar het bleek heel lastig om woningcorporaties op grote schaal dat keurmerk te laten gebruiken. Dat snap ik wel. In eerste instantie hebben vooral bewoners er baat bij. Terwijl het de corporatie geld kost. Peer zocht contact met Aedes, branchevereniging van woningcorporaties. We bedachten dat het keurmerk gekoppeld kan worden aan het puntenstelsel. Is er een keurmerk aanwezig? Dan stijgt het aantal punten en kan een corporatie de huur verhogen. Zo krijgt de organisatie de investering via de huurders terug. Het idee van het CCV en Aedes illustreert volgens Peer de slimme manier waarop het CCV preventiemethoden in de praktijk gaat brengen. Aedes vertegenwoordigt 2,4 miljoen huurwoningen. We slaan zo in één keer een grote klap om Nederland veiliger te maken. bestelling opnemen Voor het CCV ziet Peer een rol als programmamanager in PPS-trajecten weggelegd. Een PPS begint altijd met een partij die een probleem heeft en om hulp vraagt. De onafhankelijke programmamanager gaat daarmee aan de slag. Hij brengt de juiste partijen bij elkaar en start de samenwerking op. Allereerst maakt de programmamanager een probleemanalyse. Vervolgens selecteert hij de partners die nodig zijn om het probleem op te lossen. Die selectie is uitermate belangrijk, benadrukt Peer. Je hebt niets aan partners die niks te bieden hebben, maar wel constant willen meepraten. Zij houden de trein op. Daarvan moet je direct afscheid nemen. Als de juiste partners bij elkaar zijn gebracht, vertellen zij welke instrumentaria ze in huis hebben om het probleem op te lossen. Peer: Als een soort ober neemt de programmamanager de bestelling op: Dit is het ambitieniveau. Doet u mee? Zo ja, wat is dan uw investering? Iedereen moet zich vervolgens daaraan committeren. 4 ccv jaarverslag 2011 www.hetccv-jaarverslag.nl

probleem ervaren Om een PPS-constructie te laten slagen, moet elke partij volgens Peer bij haar kerntaak blijven. Partners moeten vooral niet op elkaars stoel gaan zitten. Geen verantwoordelijkheden naar een ander schuiven. Of juist dingen naar zichzelf toehalen die niet tot de kerntaak behoren. Alleen dan kun je partijen afrekenen op de investering waaraan ze zich verbonden hebben. En alleen dan kan een partij met grote kans van slagen aan de samenwerking deelnemen. De programmamanager moet ervoor waken dat bepaalde taken blijven liggen. Er mag niks tussen wal en schip raken dat vervolgens door niemand wordt opgepakt. De manager moet regelen dat iedereen een stuk van de taart pakt en dat er geen kruimels blijven liggen. Is dat wel het geval, dan ontbreekt er misschien een samenwerkingspartner. Iedereen die meedoet, moet het probleem zelf zien. Anders gaan partijen scheef het traject in Peer benadrukt dat een programmamanager de partijen zelf moet laten bedenken welk probleem zij ervaren en waarom dat probleem moet worden opgelost. Daarop moet hij zeker niet gaan sturen. Iedereen die meedoet, moet het probleem zelf zien. Anders gaan partijen scheef het traject in. Als dat het geval is, zullen ze nooit met veel plezier en volle overtuiging meewerken. Want dan zijn ze er op oneigenlijke gronden bij gehaald. Elke partij moet snappen wat haar toegevoegde waarde is. Het klinkt misschien als een open deur, maar ik zie nog te vaak dat zulke basale regels met voeten worden getreden. veilige rustplekken gemaakt kunnen worden op snelwegen en nabijgelegen secundaire wegen. We bedenken nu onder andere met Transport Logistiek Nederland en het ministerie van Veiligheid en Justitie concepten voor veilige parkeerplekken waaraan private partijen geld kunnen verdienen. Daarbij kunnen we gebruikmaken van bedrijventerreinen met het Keurmerk Veilig Ondernemen. Chauffeurs betalen dan een klein bedrag om daar te rusten en er ontstaan kansen voor nieuwe bedrijvigheid. Truckerrestaurants met parkeerplekken kunnen zelf investeren in cameratoezicht waardoor veilige parkeerplaatsen ontstaan. Daaraan kan de horecaondernemer natuurlijk een aardig centje verdienen. Op deze manier zoeken wij naar creatieve oplossingen die PPS ook voor private partijen interessant maken. rollen omdraaien Peer is van mening dat publiek-private samenwerking een hoge vlucht gaat nemen. Decennialang dachten we dat de overheid wel voor ons zou zorgen. Maar van die gedachte nemen we nu langzamerhand afscheid. De overheid is een partner, niet iemand die alles voor je regelt. De tijd is voorbij dat de overheid het initiatief neemt en vervolgens probeert om ondernemers er met de haren bij te slepen. Misschien draaien die rollen in de toekomst zelfs wel om. Private partijen zullen volgens Peer gaan steeds meer inzien dat ook zij een maatschappelijke rol hebben. De vraag is niet meer óf, maar hóe zij gaan participeren. De overheid moet in een aantal gevallen wel een katalyserende werking hebben, meent Peer. Ze kan bepaalde trajecten op gang helpen met een startfinanciering. Maar ze zal de camera s en rolluiken niet betalen. Dat is echt de taak van de ondernemers zelf. geld verdienen Het is de kunst om te bedenken hoe private partijen aan preventiemaatregelen kunnen verdienen, meent Peer. Pas dan kunnen effectieve combinaties van private en publieke partijen worden gemaakt. Neem het programma Secure Lane dat criminaliteit op parkeerplaatsen moet terugdringen. Zoals het opensnijden van vrachtwagens en het beroven van chauffeurs. Aan het CCV de vraag hoe er 5 ccv jaarverslag 2011 www.hetccv-jaarverslag.nl

luuk olsthoorn, programmaleider bestuurlijke aanpak Een gemeenschappelijk doel en eigenbelang gaan prima samen Hulp van hypotheekverstrekkers, verzekeraars en netbeheerders in de strijd tegen de georganiseerde criminaliteit. Wat Luuk Olsthoorn betreft, zou hier veel vaker sprake van moeten zijn. Zulke samenwerking levert een compleet plaatje dat het net rond criminelen sluit. Stel, een netbeheerder ziet een opmerkelijk hoog energieverbruik bij een bepaalde woning. Aan het woord is Luuk Olsthoorn, programmaleider Bestuurlijke Aanpak van het CCV. En de belastingdienst weet dat de bewoner een uitkering heeft. Los van elkaar zijn dit niet per se interessante gegevens. Maar samen wel. Daarmee kan de politie gerichter op onderzoek uit. En dat is precies het nut van publiekprivate samenwerking: het levert een compleet plaatje dat het net rond criminelen sluit. Van oudsher zijn politie en justitie verantwoordelijk voor de aanpak van georganiseerde misdaad. Dat verandert. Gemeenten krijgen meer verantwoordelijkheden en bevoegdheden om het Openbaar Ministerie te helpen in de strijd tegen criminaliteit. Steeds vaker zijn daarbij ook private partijen betrokken. Logisch, vindt Olsthoorn. Private partijen ondervinden immers ook hinder van criminaliteit. Denk bijvoorbeeld aan een netbeheerder die inkomsten misloopt door illegaal afgetapte stroom. barrières opwerpen De onderwereld kan niet bestaan zonder de bovenwereld, zegt Olsthoorn. Er zijn momenten waarop die werelden met elkaar in contact komen. Bijvoorbeeld wanneer een hennepkweker een hypotheek aanvraagt. Of wanneer de omzet van een kwekerij wordt witgewassen in een onderneming. Het zogenoemde barrièremodel brengt in kaart welke legale voorzieningen ingezet worden voor illegale activiteiten. Het model analyseert een criminele activiteit zoals het kweken van hennep als een bedrijfsproces. Van het verwerven van een kweeklocatie tot het verkopen van de hennep. Bij elk onderdeel kan een private of publieke partij inspringen en een barrière opwerpen. Het model maakt inzichtelijk hoe private partijen de publieke kunnen aanvullen. Olsthoorn: Dat gebeurt voornamelijk door het leveren van informatie, zoals in het voorbeeld van de Belastingdienst en de netbeheerder. Er moeten bedrijfsvoordelen te behalen zijn ervaringen borgen Het tegengaan van georganiseerde criminaliteit is een maatschappelijk doel. Maar dat is niet de belangrijkste motivatie voor private partijen om samen te werken, meent Olsthoorn. Natuurlijk zijn verzekeraars en hypotheekverstrekkers niet vóór criminaliteit. Maar het maatschappelijk belang is voor hen niet het belangrijkste. Er moeten bedrijfsvoordelen te behalen zijn. Zoals het terugdringen van verlies wegens energiediefstal voor een netbeheerder. Een gemeenschappelijk doel en eigenbelang gaan prima samen. Er lopen al een aantal succesvolle pilots van publiek-private samenwerking, bijvoorbeeld in de strijd tegen hennepteelt. Of in het programma Veilig Ondernemen, zegt Olsthoorn. Die ervaringen borgt het CCV als basis voor nieuwe initiatieven. 6 ccv jaarverslag 2011 www.hetccv-jaarverslag.nl

willem van oppen, adviseur conformiteitschema s We kunnen het gat vullen tussen het Rijk en de werkvloer Publieke en private partijen praten wel met elkaar, maar verstaan elkaar vaak niet. Dat merkt Willem van Oppen, adviseur conformiteitschema s bij het CCV. Hij hielp met een oplossing voor de onwerkbare situatie tussen bedrijven met opslag van gevaarlijke stoffen en de overheid. Bedrijven met opslag van gevaarlijke stoffen moeten aan strenge brandveiligheidseisen voldoen om een vergunning te krijgen. Maar de informatie-uitwisseling hierover tussen ondernemers en de overheid was jarenlang gebrekkig, vertelt Willem van Oppen. De overheid had een vrij persistente klacht over het gebrek aan veiligheid van de opslag. De ondernemers hadden een vrij persistente klacht over de domheid van de overheid. De situatie was onwerkbaar. Uiteindelijk vroeg de toenmalige VROM-Inspectie het CCV een instrument te maken dat dit probleem kon oplossen. Voor publiek-private samenwerking is het soms nodig dat een belangeloze partij aanschuift volwaardig De VROM-Inspectie ging met alle betrokken partijen om tafel. Waaronder opslagbedrijven, adviesbureaus, brandweer en milieudiensten. Voor publiek-private samenwerking is het soms nodig dat een belangeloze partij aanschuift. Dat was ik in dit geval. Want het CCV heeft er geen direct belang bij of en hoe dit probleem wordt opgelost. Volgens Van Oppen was het daarnaast vooral essentieel dat de ondernemers volwaardig gesprekspartner waren. Anders was elk initiatief bij voorbaat kansloos. verstand De partijen praatten wel met elkaar, maar ze verstonden elkaar niet, merkte Van Oppen. Het CCV is in zo n geval een mediator met inhoudelijk verstand van zaken. We hebben affiniteit met het publieke én private referentiekader. Daardoor kunnen we het gat vullen tussen het Rijk en de werkvloer. En de vertaling maken van beleid naar uitvoering. Al snel kreeg Van Oppen boven tafel dat de ondernemers nooit precies hadden begrepen welke gegevens de overheid nodig had voor vergunningverstrekking. Van Oppen: Er bleek al die tijd sprake van miscommunicatie te zijn. En gebrek aan tijd en vertrouwen om écht met elkaar in gesprek te gaan. veiligheid De gesprekken tussen de partijen resulteerden in het Uitgangspuntendocument PGS 15. Daarin staat alle informatie die nodig is voor de vergunningsbeslissing. Gegevens die ondernemers eenvoudig kunnen uitzoeken. Volgens Van Oppen is belangrijkste element voor succesvolle publiek-private samenwerking het achterhalen van het gemeenschappelijke probleem. Dat was in dit geval de gebrekkige informatie-uitwisseling. Vervolgens breng je in kaart welk resultaat binnen bereik komt als de partijen meewerken aan een oplossing. Oftewel: veiligheid voor de gemeente, een vergunning voor de ondernemer. Zo zorg je ervoor dat iedereen even hard rent om het einddoel te bereiken. 7 ccv jaarverslag 2011 www.hetccv-jaarverslag.nl

keurmerk veilig ondernemen in bedrijventerrein rijnsweerd Veiligheid is een gezamenlijke verantwoordelijkheid Steeds meer gemeenten en ondernemers bundelen hun krachten om de veiligheid op bedrijventerreinen en in winkelgebieden te verbeteren. Het Keurmerk Veilig Ondernemen (KVO) biedt hen een structuur voor die samenwerking. Op het Utrechtse bedrijventerrein Rijnsweerd nam de veiligheid daardoor aanzienlijk toe. De gemeente heeft ondernemers nodig. Zij zijn de ogen en oren van het terrein. Rijnsweerd is een van de jongste bedrijventerreinen van Utrecht. In slechts dertig jaar tijd transformeerde het gebied aan de rand van de stad van een verzameling kantoorgebouwen tot een aantrekkelijke locatie voor grote ondernemingen als ASR, CMS Derks Star Busmann en PriceWaterhouseCoopers (PwC). Het terrein oogt schoon. Auto s staan keurig geparkeerd op de daarvoor bestemde plekken. De struiken zijn laag gesnoeid. Nergens een spoortje van graffiti of achterstallig onderhoud. Maar tien jaar geleden zag Rijnsweerd er nog heel anders uit. Want met de snelle groei van het gebied namen ook de veiligheidsproblemen toe. Overlast van fout geparkeerde auto s, inbraken en roofovervallen op klaarlichte dag. Het gebeurde aan de lopende band. Werknemers voelden zich onveilig. Dat gevoel werd nog sterker door de Utrechtse serieverkrachter die een tijd lang actief was in Rijnsweerd. de methodiek De gemeente Utrecht signaleerde de problematiek op het terrein. Daarom startte ze er in 2004 met het Keurmerk Veilig Ondernemen (KVO). Samen met ondernemers bracht ze de onveiligheid in kaart. Daarna zochten ze gezamenlijk naar oplossingen. Er kwamen twaalf beveiligingscamera s op strategische plekken te hangen, waardoor mensen weer veilig over straat kunnen. Wildparkeren pakten ze aan door op de groenstroken en veldjes heggen te plaatsen. Op verzoek van de ondernemers organiseerden de politie en de gemeente bonnenacties om foutparkeerders te bekeuren. Sindsdien is de rust weergekeerd in Rijnsweerd. Het criminaliteitscijfer ligt zelfs historisch laag. Een ondernemer is gewend om snel in actie te komen Dit positieve resultaat is vooral te danken aan de succesvolle samenwerking tussen de publieke en private partijen, zegt Vincent Heus, projectleider Bedrijvigheid en Veiligheid bij de gemeente Utrecht. Heus is namens de gemeente procesbegeleider bij een deel van de KVO-projecten in Utrecht. Met vierendertig projecten is Utrecht een van de koplopers van gemeenten die publiek-private samenwerking in het KVO borgen binnen hun beleid. Heus: De gemeente kan veiligheidsproblemen niet alleen oplossen. Daarvoor heeft ze andere partijen nodig. Politie, brandweer, maar vooral de ondernemers zelf. Zij zijn de ogen en oren van het terrein. Hun ervaringen zeggen soms meer dan cijfers. Een gemeente moet het KVO niet opdringen, zegt Rodney Haan, programmaleider Veilig Ondernemen van het CCV. Daarmee jagen ze ondernemers alleen maar tegen zich in het harnas. Iedereen moet het gezamenlijke belang, namelijk veiligheid, voor ogen hebben. Het KVO biedt publieke en private partijen een methodiek om op een structurele manier samen te werken. Haan: Het handboek bevat een stappenplan hoe ze die samenwerking kunnen vormgeven. Welke partijen moeten in het overleg plaatsnemen? Wat zijn de kernproblemen in het gebied? Dat stellen de partijen zelf vast, zij gaan over de invulling. Het KVO helpt hen daarbij. de partijen In Rijnsweerd zijn alle publiek-private partijen goed vertegenwoordigd in het KVO-overleg, dat vier keer per jaar plaatsvindt. Naast de gemeente zijn dat vertegenwoordigers van het wijkbureau, de politie en de brandweer. Namens de ondernemers zitten zes grote bedrijven aan tafel. Als procesbegeleider bewaakt Vincent Heus de planning en de KVO-leidraad. Voorzitter van het overleg is echter níet de gemeente, maar een van de ondernemers. Je hebt een actieve ondernemingsvereniging nodig. Anders is er geen eenheid in het gebied Dat is een bewuste keuze, vertelt Richard Kraan, partner bij PwC en voorzitter van het KVO-overleg. Een ondernemer is gewend om snel in actie te komen. De gemeente werkt doorgaans toch wat trager. Vincent Heus vult aan: Een krachtige voorzitter met een groot mandaat bij de achterban, namelijk de andere ondernemers in het gebied, is heel bepalend voor het succes van de samenwerking. Kraan vindt het ook belangrijk wie er precies namens de ondernemers aan tafel zitten. Niet alleen facilitymanagers, maar ook de beslissers met directieverantwoordelijkheid. Directeuren kunnen snel besluiten nemen. Daardoor blijft zo n overleg niet alleen bij afstemmen en kun je daadwerkelijk meters maken. Bovendien heeft een directeur vaak een breed perspectief. Hij denkt verder dan alleen zijn eigen bedrijf en overziet het algemene belang van een schoon en veilig bedrijventerrein. 8 ccv jaarverslag 2011 www.hetccv-jaarverslag.nl

Volgens Rodney Haan van het CCV is sociale cohesie een belangrijke voorwaarde voor het slagen van publiek-sociale samenwerking. Minimaal veertig procent van de aanwezige ondernemingen moet erbij betrokken zijn. Dat is overigens geen strikte eis van het CCV. Maar als slechts tien van de zestig ondernemingen mee doen, zal dat weinig resultaat opleveren. Je hebt een actieve ondernemingsvereniging nodig. Anders is er geen eenheid in het gebied. In Rijnsweerd bestond de behoefte om samen te werken al. Tien jaar geleden richtten ze gezamenlijk een parkmanagement op. Kraan: Daarin zaten voornamelijk huurders van kantoorpanden. Daarnaast waren een aantal eigenaren van panden betrokken, maar die bleven op de achtergrond. Wij merkten toen dat je voor het verbeteren van veiligheid juist de inzet van eigenaren nodig hebt. Daarom hebben we een stichting opgericht voor beide partijen. Samen bepalen we de agenda van het bedrijventerrein. Dat is essentieel geweest voor de succesvolle publiek-private samenwerking. Huurders kunnen verantwoordelijkheden niet meer afschuiven op eigenaren, en andersom. Ook zij trekken nu samen op. de effecten Met kletsen alleen maak je een gebied niet veiliger, zegt Haan. Afspraken maken met elkaar is één ding, maar wie onderneemt vervolgens actie? Dat is een heikel punt. Zodra het over financiering gaat, kijken ondernemers al gauw naar de gemeente. Dat is jammer. Veiligheid is een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Dat betekent ook dat je je samen moet inspannen. Zowel met menskracht als met financiële middelen. Vincent Heus van gemeente Utrecht beaamt dat. Samenwerking is effectiever als partijen niet alleen hun krachten, maar ook hun budgetten bundelen. De partijen in Rijnsweerd hebben bijvoorbeeld de kosten gedeeld van de beveiligingscamera s. Daarnaast noemt hij het strooibeleid van de gemeente als voorbeeld. Bij gladheid strooien we alleen op de hoofdwegen. De ondernemers in Rijnsweerd wilden dat we dat ook op de tussenwegen zouden doen. Maar daarvoor hebben wij niet het budget. Daarom hebben ze het zelf collectief gefinancierd. De ondernemers sloten een eigen contract af met de strooidienst dezelfde als van de gemeente en betaalden de extra kosten. Samenwerking is effectiever als partijen niet alleen hun krachten, maar ook hun budgetten bundelen Door de samenwerking in het KVO-overleg weten de gemeente en de ondernemers elkaar tegenwoordig ook buiten de vergaderingen te vinden. Heus: De lijnen zijn kort. Ondernemers bellen mij regelmatig om me op de hoogte te houden van wat er speelt. Dat kan van alles zijn. Kapotte verlichting, stoeptegels die scheef liggen. De gemeente stimuleert de ondernemers ook om dat te melden. Een veiliger bedrijventerrein is nooit alleen het resultaat van maatregelen zoals beveiligingscamera s, vindt Rodney Haan. Partijen die met het KVO gaan werken, krijgen een andere mindset. Ze zijn veel bewuster bezig met veiligheidsvraagstukken. Werknemers letten beter op of ze de deuren goed sluiten na hun rookpauze. Of ze melden kapotte verlichting of verdachte auto s eerder. Die awareness zorgt automatisch voor meer veiligheid. Het gaat Haan er dan ook niet om hoeveel KVO-certificaten een gemeente heeft. Het KVO-certificaat is het toefje op de taart. Daarmee maak je publiek-private samenwerking zichtbaar. Maar het gaat om die samenwerking zelf. Goodwill en vertrouwen zijn daarvoor de sleutel. Als gemeenten en ondernemers met het KVO-handboek onder de arm aan de slag gaan, heeft het CCV zijn doel bereikt. 9 ccv jaarverslag 2011 www.hetccv-jaarverslag.nl

keurmerk veilig uitgaan in hoorn Als er problemen zijn, bel ik wijkagent Frank Een enorme vechtpartij in het uitgaanscentrum was de druppel. De gemeente Hoorn besloot samen met politie en ondernemers aan de slag te gaan met de Kwaliteitsmeter Veilig Uitgaan (KVU). Verbetering van de onderlinge communicatie kreeg prioriteit. Er werd flink gescholden op gemeente en politie. Het leek alsof de norm was opgeschoven in Hoorn. Elk weekend stond de politie paraat op De Roode Steen, het uitgaansplein van de stad. Er waren geregeld opstootjes en mishandelingen. Jongeren lieten op weg naar huis een spoor van vernielingen achter. Bijna altijd was er alcohol in het spel. We waren het bijna normaal gaan vinden dat het zo nu en dan uit de hand liep. Aan het woord is Fatina van het Kaar, projectleider Veiligheid van de gemeente Hoorn. Tot we erachter kwamen dat wij meer problemen hadden dan omliggende gemeenten. Toen een ruzie ontaarde in een massale vechtpartij op het plein, was de maat vol. Na een korte zoektocht langs veiligheidsmaatregelen kwam de gemeente uit bij de Kwaliteitsmeter Veilig Uitgaan. De samenwerking met politie en ondernemers ging niet vlekkeloos van start, vertelt Van het Kaar. We voelden spanning tussen de partijen. Het contact tussen politie en gemeente enerzijds en horeca anderzijds was met de jaren verslechterd. Door een recente aanpassing in de sluitingstijden vonden ondernemers de gemeente bovendien onbetrouwbaar. Dat beaamt Bart Woelders, die tweeënhalf jaar geleden café Vièra aan De Roode Steen overnam. Er werd flink gescholden op gemeente en politie. Portiers en politie werkten totaal niet samen. Als er binnen een vechtpartij was, werden de raddraaiers uit de kroeg gegooid. Dan kon de politie het buiten mooi verder oplossen. vragen stellen Herkenning leidt tot erkenning, merkte Van het Kaar. In eerste instantie vonden veel horecaondernemers de veiligheidsproblemen wel meevallen. Pas toen wij cijfers lieten zien van vernielingen en vechtpartijen kwam het besef dat er iets moest gebeuren. Vanaf dat moment wilden ze serieus met ons in gesprek. De gemeente neemt een goed initiatief. Dan moet de horeca ook een steentje bijdragen Dat moment kwam precies op tijd voor Joeri Vig. De projectleider KVU van het CCV voerde intakegesprekken met de betrokken partijen. Ik probeer dan te peilen of iedereen bereid is tot samenwerking. Door veel vragen te stellen, merk je snel genoeg of iedereen voldoende betrokken is. Zit het goed? Dan kan de procesbegeleider van het CCV aan de slag. Is een partij niet gemotiveerd genoeg? Of hebben gemeente en horeca andere belangen? Dan heeft het eigenlijk geen zin om met een KVU te starten. Bart Woelders was een van de vier ondernemers die zich aanmeldden voor de projectgroep. Samen met een vriend van me, eigenaar van een Grand Café aan de overkant van het plein. Wij zijn twee frisse ondernemers, we draaien nog niet zo lang mee. We hebben geen geschiedenis met de politie, geen oud zeer in onze relatie met de gemeente. Dat scheelt enorm in de gesprekken. Ik vind bovendien dat je er niets mee opschiet als je overal sceptisch tegenover staat. De gemeente neemt een goed initiatief. Dan moet de horeca ook een steentje bijdragen. We leren mensen van elkaars kennis gebruik te maken Naast de ondernemers bestaat de projectgroep uit vertegenwoordigers van gemeente, politie, Koninklijke Horeca Nederland en bewoners van de binnenstad. Ook is een jeugdwerker bij het overleg aangeschoven. Het CCV nam de procesbegeleiding op zich. Wij coachen de partijen in alle stappen. Van intentieverklaring tot uitvoering, vertelt Vig. Is er onderlinge spanning, dan proberen we te bemiddelen. We leren mensen van elkaars kennis gebruik te maken. En uiteindelijk zorgen we ervoor dat de partijen zelfstandig de samenwerking kunnen onderhouden. taken verdelen Na het tekenen van de intentieverklaring stelde de projectgroep in een latere fase een convenant op met de belangrijkste aandachtspunten. We wilden onder meer de grootste overlastgevers aanpakken, het indrinken door jongeren een halt toeroepen en de communicatie tussen de partijen verbeteren, somt Woelders op. Vervolgens bekeken we hoe we de problemen konden oplossen en wie dat het beste kon doen. De gemeente zorgde onder andere voor cameratoezicht en twee grote lichtmasten. De politie verbeterde de communicatie met ondernemers. Koninklijke Horeca Nederland zette een collectief ontzeggingenbeleid op. Ondernemers zorgden voor een betere overdracht van overlastgevers aan de politie en organiseren jaarlijks een actie met drugshonden. Buurtbewoners houden een extra oogje in het zeil en informeren de gemeente over vernielingen. De jongerenwerker, ten slotte, startte een voorlichtingsproject over indrinken. En het CCV zorgde voor de benodigde expertise, vertelt Van het Kaar. Het KVU is natuurlijk in veel meer gemeenten 10 ccv jaarverslag 2011 www.hetccv-jaarverslag.nl

ingevoerd. Het CCV heeft de beschikking over best practices. Daardoor hoefden wij niet constant zelf het wiel uit te vinden. Woelders en Van het Kaar zijn het er roerend over eens: de communicatie tussen de partijen is inmiddels stukken beter. En dat is misschien wel het belangrijkste resultaat van het KVU-project. Ik had verwacht dat ik met van die typische ambtenaren moest samenwerken, vertelt Woelders. Maar iedereen binnen de projectgroep is heel direct en zegt precies waar het op staat. De lijnen zijn nu heel kort. Als er bijvoorbeeld problemen zijn met de politie, bel ik wijkagent Frank. Het scheelt allemaal veel tijd. vertrouwen opbouwen De KVU is een succesvol veiligheidsinstrument dankzij de gedeelde verantwoordelijkheid, vindt Vig. Partijen maken alle afspraken in overleg. En ze kunnen invloed uitoefenen op elkaars beleid. Het is misschien een open deur, maar daardoor staat iedereen uiteindelijk sterker. Of partijen daadwerkelijk het gewenste resultaat bereiken met de KVU, is wel afhankelijk van een aantal factoren, benadrukt Vig. Het begint met voldoende mandaat van de achterban. De ondernemer in de kerngroep, bijvoorbeeld, moet het vertrouwen hebben van de andere ondernemers. Een tweede voorwaarde is het vooropstellen va het gezamenlijk belang. Soms proberen ondernemers de sluitingstijden aan te passen in een KVU-project. Of hebben gemeenten eigenlijk al vergevorderde plannen liggen voor het uitgaansgebied. Dat is dodelijk voor de samenwerking. Een gezamenlijk doel en een gevoel van urgentie. Dat zijn volgens Van het Kaar de belangrijkste voorwaarden voor succesvolle samenwerking. Maar wees op je hoede voor onrealistische doelen. En ga niet overhaasten. Je moet het onderlinge vertrouwen opbouwen. Want als je een afspraak niet kunt nakomen, of te snel een gevoelig besluit neemt, blaas je de boel zo weer op. worden, vinden ze vaak nog stoer ook. Maar het sus-team kan een ontzegging opleggen. Daarvoor zijn jongeren wél heel gevoelig. De sus-teams bieden volgens Joeri Vig een goede mogelijkheid om de veiligheid op een positieve manier te beïnvloeden. Ze hoeven niet alleen als beveiliger op te treden, maar kunnen ook gastheer zijn. Ze kennen het gebied goed, dus kunnen mensen bijvoorbeeld de weg wijzen naar een cafetaria. Daardoor maken ze het uitgaan leuker en gezelliger. Zo geef je het team een commercieel tintje dat voor ondernemers interessant is. Als iedereen meedoet, vallen de kosten enorm mee De mogelijke komst van het sus-team is volgens Van het Kaar de lakmoesproef van het Hoornse project. We wilden het team financieren uit de reclamebelasting. Maar waren te laat met de aanvraag. Als tussenoplossing hebben we voorgesteld dat gemeente en ondernemers de kosten delen. Tot we het in 2013 wél uit de reclamebelasting kunnen betalen. Maar de horeca staat niet te springen om de portemonnee te trekken, zegt Woelders. Sommige ondernemers verdommen het om te betalen. Begrijpelijk, de veiligheid op straat is natuurlijk de verantwoordelijkheid van de gemeente en de politie. Maar als iedereen meedoet, vallen de kosten enorm mee. Daarom ben ik nu flink aan het lobbyen. De gemeente heeft begrip voor de houding van de horeca. Het is een flinke stap dat ze moeten meebetalen, zegt Van het Kaar. Maar wij investeren al behoorlijk in het cameratoezicht. En het is toch hún publiek. Hopelijk gaat het lukken. Het zou een heel belangrijk signaal zijn dat de horeca écht bereid is om mee te werken aan de veiligheid in Hoorn. kosten delen Het KVU-overleg in Hoorn buigt zich momenteel over de plannen voor een sus-team: twee portiers die s avonds door het uitgaansgebied fietsen en fungeren als extra ogen en oren van de politie. Horecaondernemer Woelders is enthousiast: De politie werkt vaak als een rode lap op een stier bij jongeren. Op de bon geslingerd 11 ccv jaarverslag 2011 www.hetccv-jaarverslag.nl