Script VNR AGRI Cap REFROM 13 = BLUE Script B-ROLL AGRI CAP reform = BLUE + BLACK Inleiding Al 50 jaar lang stelt het gemeenschappelijk landbouwbeleid - of GLB - Europa in de gelegenheid zijn 500 miljoen burgers voedselzekerheid te bieden en 46 miljoen banen te scheppen in de levensmiddelensector, op dit moment de grootste werkgelegenheidssector in Europa. Onlangs besloot de Europese Unie een aantal ingrijpende veranderingen door te voeren in het GLB. Deze veranderingen moeten ervoor zorgen dat ook de uitgebreide Europese Unie voedselzekerheid kent, dat de steun voor de landbouw in Europa eerlijker verdeeld wordt en dat het GLB 'vergroend' wordt, dat wil zeggen dat een aanzienlijk deel van de betalingen bestemd moet zijn voor duurzame landbouwpraktijken die goed zijn voor de biodiversiteit, de bodemkwaliteit en het milieu in het algemeen. De veranderingen moeten tevens de rijke diversiteit van Europa's landbouw beschermen door uiteenlopende soorten landbouwbedrijven en landbouwactiviteiten te steunen. In deze video gaan we op reis door Europa om een aantal van deze bedrijven en activiteiten te bekijken en te zien wat er allemaal op het terrein gebeurt... Op het terrein Montemor-o-Novo, Portugal Toen we hier begonnen, probeerden we het eerst met het bestaande model van monocultuur dat hier werd gebruikt/met de drie culturen die hier werden gecombineerd: kurk, tarwe en schapen. Maar ik had niet het gevoel dat dit een verantwoorde aanpak was. We besloten naar het verleden te kijken om te zien hoe men hier vroeger te werk ging en zo ontdekten we het prachtige idee van de Montado. Herdade do Freixo do Meio, Alfredo Sendim Dus wat is nu precies de Montado? Het is een concept waarbij meerdere activiteiten plaatsvinden in een bos- en landbouwstructuur met ten minste drie niveaus: bomen, struiken en weiland. Binnen dit kader creëerden wij een mozaïek van vele landbouwactiviteiten die, wanneer ze goed op elkaar afgestemd worden, samenwerken in plaats van concurreren. Dit wordt bereikt door activiteiten aan elkaar te koppelen: kalkoenen bijvoorbeeld kunnen de wijngaard helpen vrijhouden van onkruid, terwijl de wijngaard levert voedsel voor kalkoenen en ga zo maar door. In de natuur zijn miljoenen voorbeelden van zo'n samenwerking te vinden. Deze mozaïek van activiteiten is tevens verantwoordelijk voor de totstandkoming van het mediterrane dieet. Wij produceren ruim driehonderd verschillende soorten voedsel, hoewel natuurlijk op een heel kleine schaal. In de eerste plaats zijn wij natuurlijk boeren, maar om met het model van de Montado te kunnen produceren moesten we nog vier andere functies ontwikkelen: verwerking, groothandeldistributie, kleinhandeldistributie en toerisme. In Europa wordt het publiek almaar bewuster en daarom is het zo belangrijk dat het GLB wordt herzien en dat ook deze modellen worden toegestaan: ze leveren minder op en hebben een zwakkere concurrentiepositie maar ze respecteren wel andere fundamentele zaken. 1
Dit systeem produceert een hele reeks collectieve goederen. Het probleem is echter dat los van het product zelf, deze collectieve goederen niet economisch lonend zijn. David BALDOCK, Directeur van het Institute for European Environmental Policy (IEEP) "Dit idee van collectieve goederen is een belangrijk element van het GLB geworden. Er doet momenteel een slogan de ronde: 'Public money for Public goods'. Dit betekent dat we boeren niet alleen betalen voor datgene wat hen geld oplevert, maar ook voor wat zij voor de samenleving doen. In grote delen van Europa spelen de kleine boeren een fundamentele rol. Zij krijgen op het ogenblik het minste geld maar vaak - niet altijd maar wel vaak - zijn zij het die veel van de collectieve goederen leveren." Roemenië Omgeving van Sighisoara, Transylvanië Wij zijn Dan en Tincuta Cismas, wij wonen in Topa, in het district Mures, en wij hebben een project ontwikkeld met de naam 'Ecologische boerderij Topa'. Tincuta kan ons meer vertellen. Dan en Tincuta CISMAS Het was geen eenvoudige zaak om dit project voor jonge landbouwers op te zetten maar we hadden er alle vertrouwen in. We begonnen in 2009 en de eerste bijdrage ontvingen we al in 2010. De naam van het project is 'Modernisering van het landbouwbedrijf'. Wij bouwden twee kassen met vruchtwisseling: tomaten, paprika's, verscheidene groenten. We verkopen ze als verse groenten of gedroogd. We proberen onze hele oogst te benutten. We verkopen ook meel, slechts in kleine hoeveelheden, maar in elk geval maken we zo goed mogelijk gebruik van wat we hebben. Dat is ons centrale idee - om zo goed mogelijk gebruik te maken van onze producten - vooral door ze rechtstreeks hier in ons dorp te verkopen en in de stad Sighisoara. We proberen deze strategie te ontwikkelen om bruggen te slaan naar de gemeenschap. Ik zie niet in hoe je een boerderij kunt hebben - biologisch of traditioneel - als je geen band hebt met de gemeenschap. In feite zijn we projectmanagers. Velen van ons zien deze projecten als eigendom maar we hebben ze slechts in beheer. Wij beheren het land. Expert David BALDOCK "Biodiversiteit gaat over leven, en boeren vormen de frontlinie van de biodiversiteit. Zij zijn degenen die kiezen hoe het land beheerd wordt, wat er wordt verbouwd en wat niet. Zij zijn de hoeders van de biodiversiteit in Europa." Ben MEHEDIN Directeur Communicatie Fundatia Adept In het kader van de stichting Fundatia Adept hebben wij een adviescentrum voor boeren opgezet, waar we praten over het belang van biodiversiteit. Als we deze kleinschalige boeren kunnen duidelijk maken dat er een verband bestaat tussen een gebied, de biodiversiteit in dat gebied en de kwaliteit van de producten uit dit gebied, en als we deze producten vervolgens kunnen verkopen zodat de mensen daar meer geld verdienen, als we daarnaast ook nog toeristische activiteiten kunnen ontwikkelen, dan zijn we ervan overtuigd dat dit een haalbaar landbouwsysteem is. Dan CISMAS In ons eentje zouden we nooit iets tot stand hebben kunnen brengen. Maar met de hulp van dit soort netwerken is het mogelijk een duurzame boerderij op te zetten. Ik hoop dat het gemeenschappelijk landbouwbeleid geld geeft aan wie het land goed beheert. 2
Expert David BALDOCK "De vergroening moet wel geloofwaardig zijn. Het moet serieus en naar behoren worden aangepakt en niet bij groenwassen blijven waarbij men een vinkje zet en zegt dat er dingen zijn veranderd terwijl op het terrein alles nog hetzelfde blijkt." Venlo NEDERLAND Wijnen Square Crops Mijn naam is Pieter Wijnen. Ik heb samen met mijn broer een bedrijf. We telen paprika's en komkommers op zo'n 50 hectaren land. Onze klanten beperken zich niet tot Nederland, we leveren ook aan Duitsland en de rest van Europa, de Verenigde Staten en Japan. Pieter WIJNEN, mede-eigenaar Wijnen Square Crops Wat wij doen is niet biologisch, het is geïntegreerde teelt. Dit betekent dat wij zo duurzaam mogelijk proberen te verbouwen op het gebied van energie, water en synthetische bestrijdingsmiddelen. De consument maakt zich steeds meer zorgen over voedselzekerheid, duurzaamheid en het milieu. Ons bedrijf probeert hier zoveel mogelijk rekening mee te houden. Op het ogenblik gebruiken we gas om onze kassen te verwarmen maar dat kost zeer veel energie. Er is een nieuwe techniek, geothermie, waarbij we een gat boren tot 2 km diepte, waar het water een temperatuur heeft van 80 C. Dat pompen we naar boven toe en daar halen we dan de warmte uit om de kas te verwarmen. Daarmee kunnen we ons 90 % CO 2 besparen. Voor ons geothermieproject kregen we van de EU 15 % subsidie, en dat heeft het weer eenvoudiger gemaakt om leningen van de banken te verkrijgen. Uiteindelijk draait het om één ding: dat we goed omgaan met de natuur. De consument eist dat steeds meer van ons. Vervuilen doen we allemaal, maar hoe we nu bezig zijn is een stuk milieuvriendelijker dan in het verleden, dankzij de schaal van ons bedrijf. Als je een groot bedrijf bent kun je ook andere technieken toepassen, zoals wij doen met geothermie. Mijn naam is Pieter Wijnen. Ik heb samen met mijn broer een bedrijf. Het is een familiebedrijf met twee locaties: Egchel en Venlo. Vandaag zijn we in Venlo. Wij hebben een tuinbouwbedrijf, wij telen paprika's en komkommers op 50 hectaren grond. Onze klanten beperken zich niet tot Nederland, we leveren ook aan Duitsland en de rest van Europa, de Verenigde Staten en Japan. Pieter WIJNEN, mede-eigenaar Wijnen Square Crops Wat wij doen is niet organisch - in Nederland heet dat dan biologisch - het is geïntegreerde landbouw. Dit betekent dat wij zo duurzaam mogelijk verbouwen in termen van energie, water en synthetische bestrijdingsmiddelen. De consument maakt zich steeds meer zorgen over voedselzekerheid, duurzaamheid en het milieu. Ons bedrijf probeert hier zoveel mogelijk rekening mee te houden. Als we kijken naar de CO 2 -uitstoot, en bedenken dat we tot nu toe nog gas gebruiken om de kas te verwarmen, dan betekent dat voor een kas als deze, die structureel niet zo goed geïsoleerd is, zelfs niet met het gebruik van isolatiegordijnen waardoor 40 % gas wordt bespaard, dat we een hoop gas verstoken. Daarom gaan we andere, energiezuiniger technieken ontwikkelen, zoals geothermie. Wij boren een gat tot 2 km diepte, waar het water een temperatuur heeft van 80 C. Dat pompen we naar boven toe en daar halen we dan de warmte uit om de kas te verwarmen. Vervolgens wordt het afgekoelde water weer teruggepompt in de aarde. 3
Daarmee kunnen we ons 90 % CO 2 besparen. Het is een uiterst dure techniek die alleen haalbaar is op grote schaal. Voor ons geothermieproject kregen we van de EU 15 % subsidie (1,5 miljoen euro op een project van 10 miljoen euro), en dat heeft het weer eenvoudiger gemaakt om leningen van de banken te verkrijgen om het project te financieren. LAPPTRÄSK, Zweden (poolcirkel), Tandfors Lantbruk Hoewel we in het uiterste noorden van Europa zitten, hebben we hier nog altijd zeer goede mogelijkheden voor een succesvolle landbouw, en een goede basis voor akkerbouw. Op onze boerderij produceren we melk met zevenenzeventig melkkoeien en een melkrobot. Verder produceren we hier voedsel voor de koeien. We werken hier met zijn drieën, ikzelf als eigenares en verder mijn twee oudste dochters. Het is enorm fijn en inspirerend om samen met mijn dochters te werken. Zij zijn hier opgegroeid en kennen het melkbedrijf tot in de puntjes. De regioraad in Norrbotten vertelde ons over de investeringssteun van de EU. In deze regio bedraagt de steun 50 %. Met de steun die wij ontvingen konden we een nieuwe loopstal bouwen en investeren in een melkrobot zodat we ons werk als melkproducenten konden voortzetten. Zonder deze investering hadden we iets anders moeten gaan doen want mijn lichaam kon het gewoon niet meer aan. Het heeft de hele manier waarop we over melkproductie dachten veranderd. Ten eerste hebben we veel meer materiaal om mee te werken, alles wordt op de computer opgeslagen en we kunnen alles terugzoeken wanneer we willen. De nieuwe stallen zijn zoveel beter voor de koeien, en voor ons, want de productie is met zo'n 10 % toegenomen. De dieren zijn gezonder en wij ook; we zijn gezonder en beter in vorm. Dit toont maar weer dat je met nieuwe technieken en een ethische houding jegens dieren ook goede productieniveaus en topkwaliteit kunt bereiken, zonder dat dit ten koste van de dieren en het milieu hoeft te gaan, en dat is voor ons het belangrijkst: dat we goed voor de dieren kunnen zorgen en er uiteindelijk ook nog geld aan kunnen verdienen. Expert David BALDOCK "De landbouw veranderen betekent niet zomaar een paar woorden in een tekst aanpassen; het is een grootschalig cultureel en politiek idee. Het is een groot project voor Europa." Dacian CIOLOS Europese Commissie Landbouw en Plattelandsontwikkeling Dit soort hervormingen zien we in de EU om de 7 tot 10 jaar. Het is belangrijk om met allerlei ontwikkelingen rekening te houden, en dan vooral met het feit dat de EU onlangs is uitgebreid. Hierdoor is de Europese landbouw veel gevarieerder geworden en dit dient tot uiting te komen in het gemeenschappelijk landbouwbeleid. Tegelijkertijd hebben de Europese burgers steeds hogere verwachtingen van de landbouw in de EU. Niet alleen ten aanzien van de kwaliteit, diversiteit en veiligheid van ons voedsel maar ook de impact van de landbouw op onze natuurlijke rijkdommen, biodiversiteit en milieu. De boeren hebben verder te maken met klimaatveranderingen en het GLB behoort hen de mechanismen te verschaffen om de bijbehorende uitdagingen het hoofd te bieden. 4
De meest recente uitbreidingen van de EU hebben de structuren van de landbouwproductie in Europa volledig omgegooid. Inmiddels wordt een derde van de GLB-begunstigden gevormd door kleine en middelgrote landbouwbedrijven. Dat is waarom we, voor het eerst in de geschiedenis van het GLB, specifieke instrumenten voor kleine landbouwbedrijven willen. Zij zorgen er immers niet alleen voor dat de werkgelegenheid in achtergestelde plattelandsgebieden waar geen andere economische activiteit mogelijk is behouden blijft, maar zij dragen tevens bij tot de diversiteit van de voedselproductie en zorgen dat de biodiversiteit behouden blijft. Het GLB beschikt nu over specifieke instrumenten die de rol van kleine landbouwbedrijven in de landbouw- en voedingsmiddelensector van de EU ondersteunen. Via vergroening hopen wij het GLB beter te laten aansluiten bij de verwachtingen van de Europese burgers en aan te tonen dat de Europese landbouwers onze natuurlijke hulpbronnen wel degelijk op een duurzame wijze kunnen beheren zonder de productiecapaciteit of de kwaliteit van de gewassen aan te tasten. De landbouw draait in de eerste plaats rond land. Landbouwgrond heeft voor boeren een economische waarde; het is hun belangrijkste productiemiddel. Maar grond is ook een rijkdom, een openbaar goed voor de EU als geheel. En die tweeledige rol willen we behouden. Zolang de financiële steun voor de landbouw van de belastingbetaler komt, willen we dat het GLB er niet alleen op toeziet dat de consumenten de beschikking hebben over gezonde, diverse en eerlijk geprijsde producten, maar ook dat de biodiversiteit en het milieu beschermd worden, zelfs in gebieden waar de grond gebruikt wordt voor de landbouw. Het doel van het GLB is om overal in de EU over een instrument te beschikken dat jonge landbouwers overhaalt op het platteland te blijven. Dit probleem beperkt zich namelijk niet tot bepaalde lidstaten, we zien het overal in de EU. Slechts 6 procent van de Europese landbouwers is jonger dan 35 jaar oud. 5