Op Stap in het Binnenveld Willem van Raamsdonk & Christa Heijting Bennekom februari 2011
Hoogtekaart van het Binnenveld en omstreken. Het Binnenveld is een laag gelegen gebied tussen de Veluwe en de Utrechtse heuvelrug. Het hoogte verschil tussen heuvels en het Binnenveld bedraagt 40 tot 50 meter. (Blauw is laag- en bruin is hoog gelegen). Het Binnenveld is nat en drassig omdat grondwater van de heuvels naar het Binnenveld stroomt, en daar als kwel naar het oppervlak komt. Op sommige plaatsen passeert het grondwater kalkrijke lagen in de ondergrond en dan is het kwelwater kalkrijk. Daarom groeien er op die plaatsen heel bijzondere planten in het Binnenveld Een groot deel van het Binnenveld bestaat uit schrale, voedselarme, drassige gronden. Hier zijn de schitterende bloemrijke blauwgraslanden ontstaan. Het drassige gebied is ideaal voor weide- en watervogels. Kortom, het Binnenveld is een "natuurjuweeltje".
Vroeger was het Binnenveld een moeilijk toegankelijk gebied omdat het er zo nat en moerassig was. De bovenste figuur toont hoe het er vroeger waarschijnlijk was. Tegenwoordig vinden we alleen nog in de laagste delen van het Binnneveld, bij de "Veenendaalse Hellen" en de "Bennekomse Meent en Hooilanden" natte, moerassige natuur met zeldzame trilvenen, en schrale gronden met blauwgraslanden (onderste figuur). Helaas wordt thans de zeldzame natuur in het Binnenveld ernstig bedreigd door verdroging en "vermesting".
Landschap in het Binnenveld: weids en bloemrijk!
Landschap bij de Veenendaalse Hellen. Kleine hoogte verschillen in het landschap veroorzaken verschillen in begroeiing, zoals te zien in de onderste figuur.
A, Blauwgrasland in de Bennekomse Meent, met ondermeer verschillende soorten orchideeën, en de zeldzame "Spaanse ruiter" (licht paarse bloemen). B, Aan de randen van de Meent is de grond voedselrijk. Daar komen planten voor als Wederik, Moerasspirea en Moerasandoorn.
Rondom en in de Bennekomse Meent. A, Zwanenbloem; B, Brunel; C, Blauwe knoop; D, Moeraskartelblad; E, Wateraardbei; F, Grote ratelaar.
In de rijke natuur van het Binnenveld vinden we vele soorten vlinders, zoals A, Icarus blauwtje; B Dagpauwoog; C, Atalanta; D, Klein geaderd witje; E, Zwartspriet dikkopje; F, Distelvlinder.
Langs het water zijn er 's-zomers allerlei libellen te bewonderen. A, Paardenbijter; B, Heidelibel; C, Weidebeekjuffer; D, Vuurjuffer; E, Plasrombout; F, Kleine roodoogjuffer.
Het Binnenveld is in alle jaargetijden een bijzonder vogelgebied. In het voorjaar en in de herfst is het Binnenveld pleisterplaats voor talloze trekvogels. Daarnaast is het een belangrijk broedvogelgebied. Alleen al in de Bennekomse Meent en Hooilanden komen meer dan 40 soorten broedvogels voor en ook nog eens meer dan 40 doortrekkende vogelsoorten! A, Kieviten; B, Grauwe ganzen; C, IJsvogel; D. Ooievaar.
In het Binnenveld komen veel soorten uit de familie van de zwanen, ganzen en eenden voor, zoals A, de Zaagbek. Ook zijn er veel zangvogels te beluisteren: B, Blauwborst; C, Rietgors; D, Gele kwikstaart; E, Winterkoning.
In de winter zijn er op weiden in het Binnenveld vaak grote groepen Kleine zwanen te zien (A). De Lepelaar (B) was vele jaren in ons land niet of nauwelijks te zien. De laatste jaren broedt deze spectaculaire vogel in de "Blauwe Kamer" aan de zuidelijke rand van het Binnenveld.
Grutto (A, C) en Tureluur behoren tot de meest karakteristieke weidevogels in Nederland. Helaas gaan ze de laatste tijd in aantal sterk achteruit. In het Binnenveld worden elk jaar een aantal (tot wel meer dan 10!) broedparen geteld. In het vroege voorjaar zijn soms grote aantallen doortrekkende Grutto's (A) te zien bij de Bennekomse Hooilanden.
Kinderen en ouders genieten in het Binnenveld. Vandaag is het "Waterbeestjes" vangen. Het Binnenveld is plezier voor jong en oud. (Natuureducatie georganiseerd door de KNNV-Wageningen en omstreken samen met de IVN-Ede; juni 2006)
Libellen-excursie bij de Grift.
Adressen Stichting Milieuwerkgroepen Ede (SME) http://www.sme-ede.nl/ KNNV Wageningen en omstreken http://www2.knnv.nl/wageningen/ IVN Ede http://www.ivn-ede.nl/ Weidevogelwerkgroep Binnenveld-Oost http://www.inhetbinnenveld.nl/ De Bekenstchting http://www.sprengenbeken.nl/ Het Groene Wiel http://www.groenewiel.nl/ IVN-Veenendaal Rhenen http://www.ivnveenendaal-rhenen.nl/ Werkgroep Milieubeheer Rhenen (wmr) http://www.stichtingwmr.nl/cms/ Wagenings Milieu Overleg (WMO) ronaldbusman@yahoo.com Gelderse Milieufederatie http://www.geldersemilieufederatie.nl/ Vereniging Mooi Wageningen info@mooiwageningen.nl Vogelwerkgroep Wageningen en omstreken http://www2.knnv.nl/wageningen//vwg/vwgwag.html fotoos en tekst: Willem van Raamsdonk Christa Heyting Tekst en fotoos mogen gebruikt worden voor educatieve doeleinden. In andere gevallen, neem contact op met: wvraams1@xs4all.nl of c.heyting10@hetnet.nl