Drasland. Groot Wilnis-Vinkeveen

Transcriptie

1 Groot Wilnis-Vinkeveen Drasland in de Zouweboezem, provincie Zuid-Holland Bron: provincie Utrecht Drasland Drasland is niet bemest kruidenrijk hooiland dat maximaal 30 cm boven het oppervlaktewaterpeil ligt. De bijbehorende natuurbeheertypen zijn vochtig hooiland en nat schraalland. In de zomer staat er geen water op deze gronden. In de winter kunnen ze blank staan. Binnen elke kraal, de verbindende natuurgebiedjes zoals die in het gebiedsconvenant zijn benoemd, moet de volledige range aan hoogten van 0 tot en met 30 cm boven het oppervlaktewaterpeil aanwezig zijn. In drasland kun je plantensoorten vinden als Echte koekoeksbloem, Dotterbloem, Rietorchis, Blauwe knoop, Egelboterbloem, Blauwe Zegge, Kale Jonker en Grote Ratelaar. In de natuurdoelensystematiek van de provincie en het subsidiestelsel natuur- en landschapsbeheer kan drasland de volgende vormen aannemen: N10.01: Nat schraalland; N10.02: Vochtig hooiland. De jaarlijkse beheervergoedingen per hectare per jaar zijn opgenomen in de bijlage Beheervergoedingen. Waar het land hoger dan 30 cm boven het waterpeil ligt moet er worden afgegraven. Het voordeel daarvan is, dat de voedselrijke bovengrond verwijderd wordt en het maaiveld dichter bij het grondwater komt. Daardoor ontstaan de juiste omstandigheden voor de ontwikkeling van Nat schraalland. Ook als het land lager dan 30 cm boven het waterpeil ligt, is afgraven de manier om Nat schraalland te krijgen. Als er maar voor gezorgd wordt dat het land zomers niet onder loopt en het land maaibaar blijft met een lichte maaimachine. Hoewel afgegraven land natuurlijk niet meteen een Nat schraalland is, wordt het er voor de beheersubsidie toch meteen toe gerekend. Land dat onder de 30 cm ligt dat niet wordt afgegraven moet via maaibeheer worden ontwikkeld tot soortenrijk drasland. Het hoogst haalbare natuurbeheertype is in dat geval op de lange termijn en met een kleine kans - Vochtig hooiland. Zolang er geen sprake is van Vochtig hooiland, valt dit type drasland onder het natuurbeheertype Kruiden- en faunarijk grasland. De jaarlijkse beheervergoeding daarvan per hectare is vermeld in de bijlage Beheervergoedingen. Die is een stuk lager dan de beheersubsidie voor Nat schraalland en Vochtig hooiland omdat het beheer veel makkelijker is en er nog enige opbrengst is. Mocht er op de lange termijn 1

2 door langdurige verschraling Vochtig hooiland zijn ontstaan dan wordt de jaarlijkse beheersubsidie opgetrokken naar die van Vochtig Hooiland (zie bijlage Beheervergoedingen ). Schematisch ziet dit er als volgt uit: DRASLAND NIET AFGRAVEN VIA KRUIDEN- EN FAUNARIJKGRASLAND OP LANGE TERMIJN WELLICHT VOCHTIG HOOILAND AFGRAVEN NAT SCHRAALLAND Beheer Drasland Enkele beheervoorwaarden drasland: geen mest, ook geen vaste mest; zo mogelijk hoog, natuurlijk flexibel, peil: in het voorjaar hoog peil, langzaam uitzakkend in de zomer; niet afgegraven percelen: tenminste 2x per jaar maaien (en afvoeren); Afgegraven percelen: afhankelijke van de aard van de opgekomen vegetatie 1x of 2x per jaar maaien (en afvoeren); maaitijdstip en maaifrequentie laten afhangen van de productiviteit. Voor niet afgegraven percelen, voorheen gangbaar bemest, ligt de eerste maaibeurt in het begin in de tweede helft van mei (rekening houden met weidevogels en hazen). Niet afgegraven percelen hooguit beweiden na de tweede maaibeurt. Afgegraven percelen niet beweiden. Op afgegraven grond kunnen gemakkelijk bomen ontkiemen. Uitgroeien van deze bomen moet worden tegengegaan door direct na het afgraven te beginnen met (mee)maaien van de afgegraven delen. Daarnaast zal zich Pitrus kunnen vestigen, met name wanneer de bodem nog veel voedsel bevat. Als Pitrus de kans krijgt zich ongestoord te ontwikkelen zal het andere planten overwoekeren en grote pollen vormen. Dit moet worden voorkomen door de pollen tijdig en meermalen per jaar te maaien. Een extra maaibeurt in de winter over bevroren grond helpt ook. Vertrapping van de afgegraven bodem door vee zal de kieming van Pitrus bevorderen en is dus ongewenst. Bovendien vreet het vee de Pitrus niet. Bij het maaien moet worden opgelet de bodem niet te verdichten, rijsporen te creëren, want ook dit werkt Pitrus in de hand. Vochtig hooiland met Koekkoeksbloemen en Streepzaad in de Krimpenerwaard Bron: Zuid-Hollands Landschap 2

3 N Nat schraalland Valt onder: Drasland Beheervergoeding N: Nat schraalland: de beheervergoeding per hectare per jaar is opgenomen in de bijlage Beheervergoedingen. Algemene beschrijving Nat schaalland kwam in het verleden algemeen voor in de grote veengebieden van o.a. Utrecht. Het ging/gaat om een combinatie van blauwgrasland met zeggenvegetaties. Hiermee in mozaïek voorkomende dotterbloemhooilanden en veldrusschraallanden worden ook tot nat schraalland gerekend. In de laagveengebieden komen Nat schraallanden voor bij een combinatie van hoge grondwaterstanden, tijdelijke overstromingen in de winter met gebufferd schoon oppervlaktewater of wat beter gebufferde bodems. Vaak zijn de bodems matig zuur. In de graslanden zijn er vaak kleine verschillen in hoogte. Juist deze overgangen maken het type zeer soortenrijk. Nat schraalland is door de rijkdom aan zeldzame planten- en diersoorten van groot Europees en nationaal belang. Blauwgraslanden zijn beperkt tot een klein gebied aan de Atlantische kust van Europa. Nat schraalland is tegenwoordig beperkt tot enkele geïsoleerde, oude en kleine natuurreservaten. Uitbreiding van de oppervlakte is daarom hard nodig. Nat schraalland (blauw grasland) met Spaanse ruiter Bron: Wikinatuurbeheer Kenmerken - vanuit gangbare landbouwgrond is afgraven noodzakelijk; - grote variatie in kruiden en zeggen (Blonde zegge, Blauwe zegge, Geelgroene zegge, Vlozege, Tweehuizige zegge) en orchideeën (Brede orchis, Rietorchis, Gevlekte orchis, Vleeskleurige orchis, Moeraswespenorchis); - gedurende de winter ligt het waterpeil tenminste op of rond het maaiveld (0-20 cm beneden maaiveld); 's zomers slechts oppervlakkige uitdroging. - weinig draagkrachtige bodem - hooiland

4 Beheer voor recent afgegraven percelen niet bemesten 1-2x per jaar maaien indien boomopslag en/of pitrus 2x maaien plus eventueel een extra keer in de winter niet beweiden (uitzondering: boomopslag en/of pitrus eventueel tijdelijk in de winter aanpakken met speciale schapen) Beheer voor bestaand nat schraalland niet bemesten 1x per jaar maaien niet beweiden Daarnaast zijn de volgende aspecten voor het beheer van belang Als er is afgegraven voor de ontwikkeling van nat schraalland op voormalige landbouwgrond kunnen er eventueel bomen ontkiemen. Als dat het geval is moet in het eerste jaar na het afgraven worden begonnen met (mee)maaien van de afgegraven delen; Daarnaast zal zich pitrus kunnen vestigen. Indien pitrus de kans krijgt zich ongestoord te ontwikkelen zal het andere planten overwoekeren en grote pollen vormen. Dit moet worden voorkomen door aanvankelijk tijdig en meermalen per jaar te maaien; Vertrapping van de afgegraven bodem door vee zal de kieming van pitrus bevorderen, dit is dus ongewenst; Bij het maaien moet worden opgelet de bodem niet te verdichten, geen rijsporen te creëren, want ook dit werkt bevorderlijk voor de vestiging van pitrus.

5 N: Vochtig hooiland Valt onder: Drasland Beheervergoeding N: Vochtig hooiland: de beheervergoeding per hectare per jaar is opgenomen in de bijlage Beheervergoedingen. Algemene beschrijving Vochtig hooiland is ooit ontstaan door de ontginning van moerassen of natte bossen en vervolgens langdurig gebruik als hooiland. Vochtig hooiland komt voor op natte veen-en kleibodems met een redelijke draagkracht. Het gaat om kleurige graslanden omdat er zo veel bloeiende planten in staan. Net als bij natte schraallanden zijn kleine verschillen in het vochtgehalte belangrijk. In vochtig hooiland komen overgangen naar grote zeggenvegetaties en bloemrijke ruigten met Moerasspirea voor. Vochtige hooilanden zijn botanisch belangrijk en daarnaast nationaal van belang als leefgebied van diverse karakteristieke diersoorten, waaronder kritische weidevogels, zoals kemphaan en watersnip. Vochtige hooilanden zijn door ontginning, ontwatering en bemesting zeldzaam geworden. Belangrijke gebieden met Vochtig hooiland zijn o.a. te vinden in het veenweidegebied. Vochtig hooiland met Koekkoeksbloemen en grote ratelaar in de Krimpenerwaard Bron: Dienst Landelijk Gebied Kenmerken van bestaand Vochtig hooiland - vochtig, oud, weinig productief en voedselarm boerengrasland; - grote variatie in kruiden, minder zeggenrijk dan nat schraalland; - omvat onder andere Dotterbloem- en Veldrusschraallanden; - leefgebied van o.a. grutto, watersnip, zomertaling, paapje; - gemiddeld waterpeil van cm onder maaiveld, waarbij in de winter tijdelijk water op het land mag staan en het peil in de zomer alleen gedurende korte tijd dieper mag wegzakken. - redelijk draagkrachtige bodem - hooiland Ontwikkelingsbeheer Ook voor Vochtig hooiland is het bijna altijd nodig de voedselrijke bovengrond af te graven. Op landbouwgrond die vlak boven het waterpeil ligt kan dat niet. Dan moet via langdurig

6 ontwikkelingsbeheer geprobeerd worden zo ver mogelijk te komen. Zolang er geen sprake is van Vochtig hooiland, valt dit drasland onder het natuurbeheertype Kruiden- en faunarijk grasland. De jaarlijkse beheervergoeding daarvan is opgenomen in de bijlage Beheervergoedingen. Het ontwikkelingsbeheer is gericht op het verschralen van de bodem door zo veel mogelijk te maaien (en afvoeren). Dat betekent: niet bemesten 2 (in het begin zelfs 3 of 4) keer per jaar maaien eerste maaibeurt vroeg (aanvankelijk tweede helft mei) niet beweiden of hooguit na de tweede snede Instandhoudingsbeheer Voor bestaande Vochtige hooilanden is het beheer: 1 of 2x per jaar maaien (afhankelijk van de productie) 1x maaien eind augustus, bij 2 x eind juni en september