ENERGIESTRATEGIE Regio Rotterdam Den Haag Programma 19.30 19.35: Opening: wat gaan we doen? door Gerard Ankoné (beleidsadviseur gemeente Wassenaar) 19.35 19.45: Inleiding door Lia de Ridder (wethouder duurzaamheid Wassenaar) 19.45 20.05: RES: aanleiding, context, proces door Floris de Groot (procesmanager Appm) 20.05 20.20: Toelichting tussenresultaat: perspectieven RES door Taco Kuijers (projectmanager Generation.Energy) 20.20 20.30: korte pauze 20.30 21.15: Reflecteren op de perspectieven. Werksessie o.l.v. Floris en Taco 21.15: Afsluiting: wat doen we met de inbreng, hoe gaat het verder? door Gerard Ankoné 1
ENERGIESTRATEGIE Regio Rotterdam Den Haag 12 februari 2019 Floris de Groot - Appm 2
ENERGIESTRATEGIE Regio Rotterdam Den Haag INHOUD Context van de RES Werking en Meerwaarde RES Proces en stand van zaken Vervolg 3
Samenwerking 9 februari 2018 - ondertekening 23 gemeenten 4 waterschappen Provincie Zuid-Holland Bijdrage aan nationale opgave CO2 besparing en PJ opwek op basis van regionale kansen en gezamenlijke weging. Centrale vraag: In welke regio willen we leven in 2050? Regionale ambitiebepaling (CO2/ PJ) volgt op gewenst toekomstbeeld 4
5
Klimaatakkoord Parijs akkoord Nationaal bijdragen 49% -55% (EU en VN) Klimaatakkoord Sectorale afspraken RES - Geb. omgeving en elektriciteit Concreet voelbaar Sluiting kolencentrales Uitfaseren Gronings aardgas Nieuwbouw aardgasloos Warmtevisies per gemeente + wijkaanpak 6
Werking en meerwaarde RES is: Verplichtend - klimaatakkoord (en regeerakkoord) Een instrument m.n. ruimtelijk en energetisch t.b.v. planvorming en uitvoering Basis voor een aanbod Regionale bijdrage aan nationale CO2 opgave (ruimte bieden aan) Hoofdlijn van een strategie keuzes maken, prioriteiten, rollen, taken enz. bepalen Hoe tot de regionale bijdrage te komen (tot 2030) Aanzet tot meerjarige samenwerking 7
Energieopgave, ruimtelijk beleid en plannen RES Regionaal - Energieopgave +CO2 van de regio - potentieel voor duurzame opwekking en besparingen - Richtinggevende uitspraken over benutting van dat potentieel Bron: Energiestrategie Midden Holland Transitievisie Warmte Gemeente breed - Volgorde en tijdspad aardgasvrije wijken - Voorsorteren alternatieve warmteopties Omgevingsvisie en omgevingsplan Transitieplan Per wijk - Definitieve selectie van het warmtealternatief - Kaders voor investeringsbeslissingen
Samenwerking - Met maatschappelijke partners (breed) - Regionaal gedragen keuzes maken - Invulling van de nationale CO2 opgave GO en E - Horizon 2030 doorkijk 2050 Leidt tot - Langjarige samenwerking - Voorbereiding en implementatie van projecten - Bouwsteen voor omgevingsbeleid - Zekerheid bieden voor investeringen Bron: Energiestrategie Midden Holland (Posad) mei 2017 9
Inhoud RES Gebouwde omgeving en Elektriciteit - Besparingsopgave - Regionale kansen voor warmte, opwek hernieuwbaar & netwerken - Aanzet tot: - afwegingen t.a.v. Infrastructuur en opslag - bronnenstrategie - Strategie voor realisatie - Randvoorwaarden in beeld Wat lokaal kan, blijft lokaal en doen we niet regionaal. Bron: Energiestrategie Midden Holland (Posad) mei 2017 10
Regionaal energieverbruik 11
Energiepotentieel 12
Atelier 1 B. Atelier 1 Atelier 2 B. Atelier 2 Atelier 3 B. Atelier 3 Atelier 4 Atelier 5 B. Atelier 4 Atelier 6 B. Atelier 5 Proces en stand van zaken Markeren vetrekpunt Ontwikkelen van perspectieven Uitwerken van 3 perspectieven Samenvoegen tot 1 geïntegreerd perspectief Definitief maken RES 1 2 3 4 5 Basis document 3 contouren van perspectieven 3 uitgewerkte perspectieven Eén geïntegreerd perspectief RES, uitgewerkt voorkeursperspectief (kansen) Brede consultatie Voorjaar 2019 10-7-2018 1-9-2018 12-2018 1-6-2019 Publicatie Hoofdlijnen Klimaatakkoord Fase 2 onderhandelingen Start Kwartiermaker RES-NL Aanbieding Ontwerp van het Klimaatakkoord Aanleveren RES + aanbod 13
ENERGIESTRATEGIE Regio Rotterdam Den Haag Lokale weging Concept - RES Lokale weging Bron: Energiestrategie Midden Holland RES 3.0 RES 2.0 RES 1.0 Lokale Lokale weging weging Lokale weging 14
ENERGIESTRATEGIE Regio Rotterdam Den Haag Vragen Bron: Energiestrategie Midden Holland Floris de Groot - Appm 15
PERSPECTIEVEN Regio Rotterdam Den Haag 12 februari 2019 Taco Kuijers - Generation.Energy 16
Studie naar perspectieven LOKALE KRACHT
Perspectieven: proces en werking Van drie hoekpunten naar geïntegreerd perspectief Drie hoekpunten (extreme perspectieven): onderscheidend, consequent, begrijpelijk niet per sé realistisch geen opties waartussen gekozen wordt! bedoeld om bouwstenen te duiden Geïntegreerd perspectief: samenhangend, realistischer, samengesteld obv elementen hoekpunten basis voor RES
Perspectief Lokale Kracht LOKALE KRACHT
Lokale Kracht Keuzes Warmte Geen warmterotonde, maar kleine lokale warmtenetten Groengas mogelijke bron van warmte Elektriciteit Wind nabij (dorps)kernen (buurtwind), in kleine clusters bij bijvoorbeeld glastuinbouw. Rotterdamse Haven. Zon maximaal op daken gebouwen Zonnevelden mogelijk in veenweidegebied met bodemdalingsproblemen. Algemene uitgangspunten - Overal een flinke isolatiestap in de woningen (minimaal label C, verdere isolatie waar dat kostenoptimaal is) - Personenvervoer maakt gebruik van elektrische auto s Mobiliteit Personenvoer: Elektrisch Vrachtvervoer: Waterstof/elektrisch
Lokale Kracht Ruimtelijke inrichting Ruimtelijke kwaliteit behouden en vergroten van de ruimtelijke kwaliteit impact op de fysieke leefomgeving klein houden Aansluiten bij gebiedseigen karakteristieken schaal van de energielandschappen is passend bij de regionale landschappen. Meekoppelen andere ruimtelijke opgaven Zo dicht mogelijk bij de gebruiker
Perspectief Lokale Kracht
Perspectief Lokale Kracht
Lokale Kracht Duurzaamheid 56 Restwarmte vraag productie import vraag productie export vraag productie import Elektriciteit Warmte Gas
Perspectief Energiepotentieel LOKALE KRACHT
Energiepotentieel Keuzes Warmte Maximaal benutten aanwezige warmte in de regio: Grootschalige warmtenetten, veel geothermie export van warmte naar buiten de regio = overproductie. Groengas gereserveerd voor verkeer en industrie: geen mogelijke bron van warmte voor woningen. Elektriciteit Wind Maximaal invullen mogelijke ruimte voor windenergie. Daarnaast extra molens door versoepeling bestaande restricties (geluid, externe veiligheid, natuur). Zon maximaal op daken gebouwen Zonnevelden waar mogelijk Algemene uitgangspunten - Overal een flinke isolatiestap in de woningen (minimaal label C, verdere isolatie waar dat kostenoptimaal is) - Personenvervoer maakt gebruik van elektrische auto s Mobiliteit Personenvoer: Elektrisch Vrachtvervoer: Waterstof/ Bio-LNG
Energiepotentieel Ruimtelijke inrichting Ruimtelijke kwaliteit Grote impact op fysieke leefomgeving Concentratie (m.n. in haven en grote open landschappen) Meervoudig ruimtegebruik ten dienste van energie Ruimtelijke loskoppeling vraag en aanbod
Perspectief Energiepotentieel
Perspectief Energiepotentieel
Energiepotentieel Duurzaamheid 120 Energiebalans(PJ) 100 80 60 Restwarmte 40 20 0-20 94 65 50 40 44 34 productie vraag productie import vraag productie export vraag 3 Elektriciteit -25 Warmte Gas import -31-40 Vraag elektriciteit Productie elektriciteit import elektriciteit Vraag warmte Productie warmte export/overschot warmte Vraag gas Productie gas import gas
Perspectief Euro s LOKALE KRACHT
Euro s Keuzes Warmte Warmte inzetten in gebieden waar dit kosteneffectief de goedkoopste optie is. Hierdoor veel gebruik restwarmte, minder van geothermie. Toestaan vaste biomassa in het buitengebied (pelletketels). Groen gas mogelijk voor gebouwde omgeving. Elektriciteit Wind dicht bij bestaande infrastructuur Zon op daken gebouwen, maar niet gemaximaliseerd Zonnevelden dicht bij bestaande infrastructuur. Algemene uitgangspunten - Overal een flinke isolatiestap in de woningen (minimaal label C, verdere isolatie waar dat kostenoptimaal is) - Personenvervoer maakt gebruik van elektrische auto s Mobiliteit Personenvoer: Elektrisch Vrachtvervoer: Biobrandstoffen (Bio- LNG)
Euro s Ruimtelijke inrichting Ruimtelijke kwaliteit Grote impact op fysieke leefomgeving Concentratie (m.n rond netinfrastructuur) Meervoudig ruimtegebruik wanneer gecombineerd kan worden met andere economische opgaven (bodemdaling, etc..) Ruimtelijke koppeling netwerk en aanbod
Perspectief Euro s
Euro s Duurzaamheid Restwarmte 52 productie vraag productie import vraag productie vraag Elektriciteit Warmte Gas export import
INBRENG Op de perspectieven
Vraag voor vanavond: Wat zijn elementen van de uitgewerkte perspectieven die het meest aanspreken? 38
Werkwijze: Drie perspectieven Ophalen van de meest aansprekende elementen Richting op het element en beknopte onderbouwing Verdiepend gesprek Aanvulling Opbrengst categoriseren in schema 39
Opzet: 2 groepen Gespreksleiders aanwezig Centraal staat de vraag Wat zijn elementen van de uitgewerkte perspectieven die het meest aanspreken?? > Dat is input regionaal traject 40