Decentralisatie en mededinging Samenwerking 1 oktober 2015
Agenda Introductie 1. Inleiding 2. Hoofdlijnen samenwerking 3. Hoofdlijnen mededinging 4. Samenwerking en mededinging 5. Cases 6. Slot 2
1. Inleiding Centrale vragen workshop: Zorgaanbieders gezamenlijk inschrijven op een opdracht van de gemeente Hoe kunnen gemeenten samenwerken om de zorg zo goed mogelijk te laten verlopen In de aanbesteding wordt gesteld dat de opdrachtnemer het beschikbare budget van de gemeente voor zorg onderling tussen de aanbieders moet gaan verdelen Mag ik als zorgaanbieder met andere zorgaanbieders onderling een tarief hanteren voordat op een aanbesteding wordt ingeschreven? Wij schrijven als combinatie van twee zorgaanbieders in op een aanbesteding, maar geven niet in combinatie uitvoering aan de opdracht NB. Begrip onderneming 3
Case (fictief) Negen jeugdzorgaanbieders hebben zich verenigd in een lokaal jeugdzorgberaad en de betreffende directeuren van de zorgaanbieders stellen voor dat namens het beraad 3 vertegenwoordigers gemandateerd worden om de inhoudelijke en financiële onderhandelingen te verrichten met gemeente A. De reden hiervoor is dat het veel efficiënter is qua tijd/snelheid voor zowel de gemeente als de jeugdzorgaanbieders in het kader van de inkoopronde 2016 en er niet met twaalf aanbieders onderhandeld hoeft te worden over prijzen. Daarnaast kan de samenwerking tussen de zorgaanbieders ook beter worden georganiseerd bij doorverwijzing als er vaste prijzen worden gehanteerd. 4
2. Hoofdlijnen samenwerking Samenwerking bestuurlijk-juridisch inrichten: van licht ( afspraken ) naar zwaar (oprichten rechtspersoon) Privaatrecht Zonder rechtspersoonlijkheid: bijv. contractueel, vennootschap onder firma (vof), commanditaire vennootschap (cv), maatschap Met rechtspersoonlijkheid: bijv. stichting, besloten vennootschap (bv), naamloze vennootschap (nv), vereniging, coöperatie Publiekrecht: Wet gemeenschappelijke regelingen bijv. Openbaar lichaam, centrumconstructie, bedrijfsvoeringsorganisatie Bestuursakkoorden, convenanten etc. NB. - Joint venture, fusie of overname mededinging - Fiscale aspecten samenwerking: btw en vpb 5
2.1 Samenwerking tussen gemeenten Samenwerking tussen gemeenten om zorg goed te laten verlopen Afspraken maken Alternatieven? 6
2.2 Samenwerking tussen zorgaanbieders - voorbeelden Voorbeelden: Hoofd-onderaannemer Combinatievorming Ketensamenwerking 7
2.3 Joint venture Joint venture Samenwerking tussen moederpartijen A en B die een gezamenlijke onderneming C voeren Moederpartijen blijven zelfstandig 1 of meer activiteiten van de moeders of nieuwe activiteiten worden uitgevoerd in de JV Sturing blijft mogelijk vanuit de moeders 8
2.4 Fusie 9
2.5 Fusie en Holding constructie Werk BV 4 was aparte rechtspersoon, nu onderdeel van de holding door bijv. aandelenoverdracht Stichting Holding BV Werk BV 1 Werk BV 2 Werk BV 3 Werk BV 4 10
3. Hoofdlijnen mededinging focus op kartel Basis: verbod van mededingingsafspraken in Mededingingswet (art. 6 Mw / 101 VWEU) Verboden zijn overeenkomsten tussen ondernemingen, besluiten van ondernemersverenigingen en onderling afgestemde feitelijke gedragingen van ondernemingen, die ertoe strekken of ten gevolge hebben dat de mededinging op de Nederlandse markt of een deel daarvan wordt verhinderd, beperkt of vervalst. De verboden overeenkomsten en besluiten zijn van rechtswege nietig tenzij die bijdragen tot verbetering van de productie of van de distributie of tot bevordering van de technische of economische vooruitgang, mits een billijk aandeel in de daaruit voortvloeiende voordelen de gebruikers ten goede komt. Bagatel-bepaling (art. 7 Mw) 1. < 8 ondernemingen betrokken 2. Gezamenlijk marktaandeel < 10% 3. Gezamenlijke omzet < 1,1 miljoen 11
3.1 Is onze (beoogde) samenwerking / alliantie vanuit mededinging toegestaan? ACM: Samenwerking tussen ondernemingen mag! uitgangspunt is dat de Mededingingswet geen samenwerkingsvormen belemmert die voordelen opleveren voor patiënten en verzekerden. Om rekening mee te houden: Casuïstiek! Kartel is nietig Verzoek om via een informele zienswijze een oordeel van ACM te krijgen (zie Vuistregels informele zienswijzen, Staatscourant 2010 nr. 2667-24 februari 2010) 12
4. Samenwerking en mededinging Workshop aanbestedingsrecht: Vanuit aanbestedingsrecht kan worden samengewerkt tussen gemeenten onderling en tussen zorgaanbieders onderling 4.1 Samenwerking tussen gemeenten mededingingsrecht? Informatie uitwisselen tussen gemeenten onderling (ook zorgkantoren) Informatie opvragen bij een zorgaanbieder door gemeente Gemeente is geen onderneming als inkoper NB. Wet Markt en Overheid van toepassing? 13
4.2 Samenwerking tussen zorgaanbieders / mededingingsrecht Enkele hoofdregels: Geen hardcore afspraken die de mededinging / concurrentie kunnen verstoren Geen concurrentie gevoelige informatie delen: Bijv. tarieven, kostprijs, omzet, prijsafspraken of verdeling van de markt/toewijzing van capaciteit, bijv. cliënten over een gebied of regio) Kan een zorgaanbieder zelfstandig inschrijven, dan in beginsel niet gezamenlijk inschrijven Zorgaanbieders zijn zelf verantwoordelijk voor naleving van de mededingingsregels NB. Zie ook ACM Uitwisselen van informatie binnen de kaders van de Mededingingswet 14
Rol van gemeente Wat kan gemeente wel vragen? Let op: geen uitschakeling van de mededinging Bijvoorbeeld: Combinatievorming in belang van cliënten, bijv. breder aanbod mits voldoende ander zorgaanbod beschikbaar blijft Complementair aanbod zorgaanbieders zijn niet in staat zelf alle of meerdere hulpvormen aan te bieden die wordt gevraagd 15
5.1 Case (fictief) Negen jeugdzorgaanbieders hebben zich verenigd in een lokaal jeugdzorgberaad en de betreffende directeuren van de zorgaanbieders stellen voor dat namens het beraad 3 vertegenwoordigers gemandateerd worden om de inhoudelijke en financiële onderhandelingen te verrichten met gemeente A. De reden hiervoor is dat het veel efficiënter is qua tijd/snelheid voor zowel de gemeente als de jeugdzorgaanbieders in het kader van de inkoopronde 2016 en er niet met twaalf aanbieders onderhandeld hoeft te worden over prijzen. Daarnaast kan de samenwerking tussen de zorgaanbieders ook beter worden georganiseerd bij doorverwijzing als er vaste prijzen worden gehanteerd. 16
5.2 Uw praktijkcase Inbreng eigen cases ter bespreking Knelpunten.herkenbaar? Oplossingsrichtingen? 17
6. Slot Vragen / opmerkingen? Contact: Il Shik Sloover i.s.sloover@berenschot.nl 06-55 36 47 27 18
Opmerkelijke inzichten, opmerkelijke resultaten Al 75 jaar verrassen wij opdrachtgevers in de publieke én private sector met slimme en nieuwe inzichten die leiden tot opmerkelijke resultaten