Provinciaal coördinatieproject voor de aanpak van dak- en thuisloosheid 1. Subsidieaanvrager Naam: CAW Oost-Vlaanderen Rechtsvorm: vzw Straat en nummer: Visserij 153 Postcode en gemeente: 9000 Gent Telefoonnummer: 09/265 89 20 e-mailadres: secretariaat@cawoostvlaanderen.be Website: http://www.cawoostvlaanderen.be IBAN: B E 1 6 0 6 8 8 9 7 5 2 6 3 7 4 BIC: C K C C B E B B op naam van CAW Oost-Vlaanderen Ondernemingsnummer: 1 0 5 0 8. 7 7 4. 6 0 1 Naam projectverantwoordelijke: Leen Baeke (coördinator regio Gent-Eeklo) leenbaeke@cawoostvlaanderen.be - 0496 50 03 57 Contactpersoon: Patrick Seys (Algemeen directeur) patrickseys@cawoostvlaanderen.be - 0476 54 38 25 2. van de aanvraag CAW Oost-Vlaanderen onderschrijft de Europese doelstellingen ter bestrijding van dak- en thuisloosheid in Oost-Vlaanderen zoals vermeld in de projectoproep. Als eerstelijns welzijnsorganisatie heeft CAW Oost- Vlaanderen een divers aanbod voor dak- en thuislozen, zowel in kader van preventie, (bv. preventieve woonbegeleiding om een dreigende uithuiszetting te voorkomen), onthaal, dienstverlening (inloopcentra, nacht- en winteropvang)en begeleiding (zowel ambulant, mobiel als residentieel). Omdat dak- en thuisloosheid een complex probleem is die vele levensdomeinen van mensen beslaat, werkt CAW Oost-Vlaanderen nauw samen met een veelheid van partners (o.a. OCMW s, steden en gemeenten, jeugdzorg, geestelijke gezondheidszorg, Samenlevingsopbouw, Straathoekwerk, VAPH, ) Zoals omschreven in de projectoproep wil CAW Oost-Vlaanderen volgende opdrachten op zich nemen: Provinciale coördinatie van de dak- en thuislozenzorg; Inhoudelijke ondersteuning van alle op basis van dit reglement gesubsidieerde netwerkprojecten; Advies en begeleiding op vraag van de gemeenten en OCMW s in de provincie Oost-Vlaanderen; Registratie en inventarisatie van het aanbod dak- en thuislozenzorg, met inbegrip van winteropvang; 1
3. Probleemanalyse en omschrijving van het project CAW Oost-Vlaanderen werd van 2010 tem eind 2014 door de provincie Oost-Vlaanderen gesubsidieerd om te werken aan volgende strategische doelstelling: De Oost Vlaamse Centra voor Algemeen Welzijnswerk ontwikkelen samen een afgestemde aanpak om dak- en thuisloosheid efficiënt aan te pakken en zoveel mogelijk te voorkomen. In deze periode ondernam CAW Oost-Vlaanderen heel wat concrete acties in samenwerking met diverse partners om dak- en thuisloosheid beter en meer gecoördineerd aan te pakken op maat van de mensen die dak- en/of thuisloos zijn. Door dit 5-jarenproject was er afstemming tussen de toen nog 6 bestaande Oost-Vlaamse CAW s (die op 1 januari 2014 fusioneerden tot CAW Oost-Vlaanderen), groeiden de sectoren meer naar elkaar toe en werden er al enkele bruggen geslagen om beter samen te werken in kader van gedeelde zorg. Toch is er nog heel wat werk aan de winkel om dak- en thuisloosheid te voorkomen in Oost-Vlaanderen of - wanneer dit niet kan- een intersectoraal aanbod op maat te kunnen bieden aan mensen met een woonproblematiek. Met dit coördinatieproject willen we de ingeslagen weg verder bewandelen en de samenwerking tussen de sectoren verder uitbouwen en versterken. Daarom willen we in 2015 tem 2017 werken aan volgende strategische doelstelling: CAW Oost-Vlaanderen biedt vanuit vernieuwende trends en maatschappelijke evoluties i.s.m aanverwante sectoren een gedifferentieerd aanbod op maat van mensen met een woonproblematiek. CAW Oost-Vlaanderen omschrijft de groep mensen met een woonproblematiek ruim, gaande van mensen die geconfronteerd worden met beginnende problemen rond wonen (vb. bij een dreigende uithuiszetting of jongeren die de overstap maken naar zelfstandig wonen) waarbij we door kort op de bal te spelen dak- en/of thuisloosheid kunnen vermijden tot mensen die zich in een situatie van chronische thuisloosheid bevinden. 2
Meerjarenplan coördinatieproject 2015-2017 Strategische doelstelling CAW Oost-Vlaanderen biedt vanuit vernieuwende trends en maatschappelijke evoluties i.s.m aanverwante sectoren een gedifferentieerd aanbod op maat van mensen met een woonproblematiek. Reeds jaren investeert CAW Oost-Vlaanderen, met de steun van de provincie Oost - Vlaanderen en in heel wat regio s met de steun van de lokale overheid, in het voorkomen en bestrijden van de dak- en thuisloosheid. We weten dat het ervaren van een woonproblematiek vaak meer is dan louter een woonprobleem. Leven op straat of wonen in slechte, ongezonde, ontoereikende, ongeschikte of instabiele huisvesting (ETHOS-typologie 1 ) is vaak gelinkt aan diverse, complexe en onderling verweven problematieken (op het vlak van fysieke en/of mentale gezondheid, sociale rechten, sociale en affectieve relaties, inzetbaarheid op de arbeidsmarkt ). Oplossingen liggen dan ook op deze verschillende terreinen en vragen intersectorale samenwerking. Het uitbannen van thuisloosheid in ruime betekenis (ETHOS-typologie) betekent dat iedereen een (t)huis heeft (op fysiek, sociaal en wettelijk vlak) en de nodige steun krijgt om deze te onderhouden zoals het moet. In 2014 deed het Steunpunt Welzijn, Volksgezondheid en Gezin een nulmeting dak- en thuislozen. In dit coördinatieproject wil CAW Oost-Vlaanderen in samenwerking met alle betrokken partners volgende beleidsaanbevelingen uitwerken in Oost-Vlaanderen: - In kaart brengen van de daklozen in regio s waar op dit moment geen winteropvang wordt voorzien. - Aandacht voor kinderen in de winter-, nacht- of residentiële thuislozenopvang. - Inzetten op preventie van uithuiszetting zowel op de sociale als op de private huurmarkt. - Housing led-benadering als uitgangspunt om thuisloosheid te bestrijden en herval te vermijden. - Meer differentiatie in zowel de woonvormen, verblijfsvormen en begeleidingsvormen in samenwerking met betrokken partners (=intersectoraal aanbod) in Oost-Vlaanderen om op maat te kunnen werken van de cliënt. - Breuken tussen de jeugdhulp en de volwassenenhulp wegwerken om te vermijden dat jongeren en jongvolwassenen in de dak- en/of thuisloosheid terecht komen. CAW Oost-Vlaanderen organiseert zich zodanig en biedt een platform aan zodat, in samenwerking met andere 1 De ETHOS-typologie wordt door Europa gevolgd als gemeenschappelijke kaderdefinitie van thuisloosheid en uitsluiting op vlak van huisvesting.de ETHOS-typologie gaat uit van het inzicht dat een thuis 3 verschillende aspecten inhoudt. Als 1 van deze 3 elementen niet aanwezig is, spreken we van thuisloosheid. Een thuis wordt opgevat als: een geschikte verblijfplaats die een persoon (met zijn gezin) als het zijne kan beschouwen (fysiek aspect), een plaats waar hij de nodige privacy heeft en relaties kan onderhouden (sociaal aspect) en een plaats waar hij/zij wettelijk mag wonen (wettelijk aspect). Vanuit de consensusconferentie wordt daaraan toegevoegd dat binnen de ETHOS-typologie rekening gehouden moet worden met drie subgroepen: transitionele thuislozen (geraken snel uit de thuisloosheid en vervallen er niet opnieuw in), occasionele thuislozen (komen geregeld in de thuisloosheid terecht) en chronische thuislozen. secretariaat@cawoostvlaanderen.be www.cawoostvlaanderen.be ond. nummer 0508 774 601 3
partners, nieuwe initiatieven zich kunnen ontwikkelen met het oog op het bieden van gepaste antwoorden op maatschappelijke noden en behoeften. Tegen 2018 is er in Oost-Vlaanderen een meer afgestemde aanpak met betrekking tot de dak- en thuislozenproblematiek. Operationele doelstellingen Operationele doelstelling 1.1: Er is in Oost-Vlaanderen een intersectorale gedragenheid om vanuit de huidige trends en maatschappelijke evoluties vernieuwend te werken om dak- en thuisloosheid te voorkomen Actie 2015 De laatste jaren zijn er verschillende evoluties en trends merkbaar waar verschillende, vooral lokale, projecten en nieuwe werkwijzen in organisaties een antwoord op willen bieden. Deze projecten en goede praktijken bestaan vaak los van elkaar waardoor er weinig tot geen kennisdeling en samenwerking is over de lokale grenzen en/of organisatiegrenzen heen. Een betere en gecoördineerde afstemming tussen het huidige aanbod enerzijds en het in kaart brengen van gedeelde knelpunten waar de verschillende sectoren zich op vast rijden anderzijds, dragen bij om dak- en thuisloosheid efficiënt aan te pakken en te bestrijden en om gemeenschappelijke strategieën voor mensen met een woonproblematiek te ontwikkelen. In elke regio (Aalst, Zuid-Oost-Vlaanderen, Gent, Meetjesland, Dendermonde en Waasland) is er een platform aanbod voor mensen die een woonproblematiek ervaren. Opstart van (inter)regionale, intersectorale platforms rond mensen met een woonproblematiek ism de regionale welzijnsoverleggen in Oost-Vlaanderen secretariaat@cawoostvlaanderen.be www.cawoostvlaanderen.be ond. nummer 0508 774 601 4
Operationele doelstelling 1.2: Operationele doelstelling 1.3: Er is in Oost-Vlaanderen een regio-dekkend, gedifferentieerd, intersectoraal aanbod dienstverlening, hulpverlening en (vormen van) wonen voor mensen met een woonproblematiek i.f.v. het voorkomen van dak- en thuisloosheid. Er is in Oost-Vlaanderen een regio-dekkend, gedifferentieerd, intersectoraal aanbod voor mensen die dak- en/of thuisloos zijn i.f.v. het bieden van een antwoord op maat. Eén van de kerntaken van CAW Oost-Vlaanderen is werken aan algemene preventie. Naast het signaleringsbeleid vindt CAW Oost-Vlaanderen het belangrijk om vanuit de signalen, die enerzijds aangebracht worden door medewerkers en cliënten en anderzijds door andere sectoren, effectieve acties ter voorkoming van dak- en thuisloosheid uit te werken/te coördineren. Vanuit diverse projecten in binnen- en buitenland rond Housing First, komt naar voor dat het bieden van huisvesting voor dak- en thuislozen vaak een eerste noodzakelijke stap is om aan andere levensdomeinen te kunnen werken. Oplossingen liggen dan ook op verschillende terreinen. In Oost-Vlaanderen wordt momenteel vooral gefocust op het doorlopen van verschillende fases waarin de problemen stap voor stap aangepakt worden en thuislozen geleidelijk aan voorbereid worden op het zelfstandig wonen (herankeringsmodel). Maar meer en meer gaan er stemmen op om de logica om te keren: eerst focussen op stabiele huisvesting en pas nadien op de andere problemen (normalisatiemodel), zoals bij het Housing Firstmodel. Het normalisatiemodel (ook wel burgerschapsmodel genoemd) is een model dat zich de laatste jaren heeft ontwikkeld onder invloed van de vermaatschappelijking van de zorg. De overgang van het herankeringsmodel naar het burgerschapsmodel gaat vaak gepaard met een proces van vermaatschappelijking. Echter, Housing First richt zich enkel op de chronische dak- en thuislozen. Omdat er in Oost-Vlaanderen een grote diversiteit is onder de dak- en thuislozen is Housing First niet het ultieme antwoord op de moeilijkheden die alle dak- en thuislozen ervaren. Daarom moeten we, naast Housing First, samen met alle betrokkenen (wonen en welzijn) op zoek gaan naar bijkomende, andere creatieve en intersectorale woon- en begeleidingsvormen om het recht op wonen voor iedereen te kunnen garanderen. Ook in ons eigen aanbod merken we dat er nood is aan nog meer diverse tijdelijke woonvormen en nog meer diverse begeleidingsvormen. Om in te kunnen spelen op de individuele situaties van dak- en thuislozen is er dus nood aan een meer divers, regio-dekkend en intersectoraal aanbod zowel van dienstverlening, woonvormen als van begeleidingsvormen. Er is in Oost-Vlaanderen een divers, regio-dekkend intersectoraal aanbod van dienstverlening, van permanente en tijdelijke woonvormen en van begeleidingsvormen op maat van het individu/systeem. secretariaat@cawoostvlaanderen.be www.cawoostvlaanderen.be ond. nummer 0508 774 601 5
Operationele doelstelling 1.2: Operationele doelstelling 1.3: Er is in Oost-Vlaanderen een regio-dekkend, gedifferentieerd, intersectoraal aanbod dienstverlening, hulpverlening en (vormen van) wonen voor mensen met een woonproblematiek i.f.v. het voorkomen van dak- en thuisloosheid. Er is in Oost-Vlaanderen een regio-dekkend, gedifferentieerd, intersectoraal aanbod voor mensen die dak- en/of thuisloos zijn i.f.v. het bieden van een antwoord op maat. Acties 2015 - Het aanbod winteropvang wordt geïnventariseerd en van daaruit worden concrete aanbevelingen geformuleerd. - Het aanbod van CAW Oost-Vlaanderen voor dak- en thuislozen wordt ge-update. - CAW Oost-Vlaanderen werkt een visienota uit rond het aanbod voor mensen met een woonproblematiek. - Inzet preventieve woonbegeleiding private huurmarkt (project gesubsidieerd door provincie Oost-Vlaanderen) Operationele doelstelling 1.4: CAW Oost-Vlaanderen organiseert, in samenwerking met relevante partners, naadloze dienst- en hulpverleningstrajecten op maat voor mensen met een woonproblematiek Veel van de mensen met een woonproblematiek dragen een rugzak met daarin een hoeveelheid aan dienst- en hulpverleningstrajecten en met vele breuken tussen het ene aanbod en het vervolgaanbod. Deze breuklijnen zorgen voor de persoon telkens voor een breuk in zijn/haar traject waardoor er telkenmale een zekere terugval is en het wantrouwen t.o.v. de hulp- en dienstverlening en t.o.v. de maatschappij stijgt. In de huidige werking van CAW Oost-Vlaanderen creëren we zelf ook breuklijnen in de trajecten, onder andere door de modulaire werking en omwille van de wachtlijsten bij de verschillende deelwerkingen. Hierdoor kan de vervolghulp vaak niet naadloos aansluiten. Maar ook intersectoraal zijn er breuklijnen waardoor de cliënt niet naadloos kan overgaan van het ene hulpaanbod naar de nodige vervolghulp. Ook hier speelt het modulair werken en de (lange) wachtlijsten een rol. Om naadloze trajecten te kunnen organiseren wil CAW Oost-Vlaanderen het eigen aanbod bekijken en bijsturen waar nodig. Daarnaast wil CAW Oost-Vlaanderen samen met andere partners bekijken hoe de trajecten van mensen met een multi-complexe problematiek naadloos kunnen verlopen vanuit een gedeelde verantwoordelijkheid en vanuit het subsidiariteitsprincipe. Er zijn samenwerkingsafspraken zodat de overgangen naar vervolghulp naadloos kunnen verlopen secretariaat@cawoostvlaanderen.be www.cawoostvlaanderen.be ond. nummer 0508 774 601 6
Operationele doelstelling 1.5: Vrijwilligers nemen een complementaire plaats in, in het aanbod ten aanzien van mensen met een woonproblematiek. Actie 2015 Het inschakelen van vrijwilligers is voor CAW Oost-Vlaanderen een bewuste keuze. Vrijwilligerswerk wordt als een meerwaarde beschouwd voor de bredere samenleving en voor het algemeen welzijnswerk an sich. Daarnaast streeft CAW Oost-Vlaanderen met de inzet van vrijwilligers een kwaliteitsvolle en specifieke dienst- en hulpverlening na, een versterking van de organisatie en een verrijkende ervaring voor de vrijwilliger. Vanuit de vermaatschappelijking van de zorg wil CAW Oost-Vlaanderen op bepaalde hulpvragen inspelen met het inzetten van vrijwilligers. CAW Oost-Vlaanderen wil vrijwilligers inzetten zodat de mensen die woonmoeilijkheden ervaren als volwaardige burger in de samenleving kunnen wonen en leven mits tijdelijke ondersteuning van de minst ingrijpende zorg, als burgers onder elkaar. Het aantal opgestarte initiatieven en het aantal vrijwilligers die mensen met een woonproblematiek, rechtstreeks en onrechtstreeks, ondersteunen en/of begeleiden. Afstemming tussen de 3 goedkeurde projecten door de provincie Oost-Vlaanderen Wonen-Zorg-Welzijn intersectoraal woonzoekteam Regio Gent (ingediend door RWO regio Gent), woonclub Hamme-Zele- Dendermonde (ingediend door Samenlevingsopbouw Oost-Vlaanderen) en het Oost-Vlaamse project vrijwillige woonbuddys (ngediend door CAW Oost-Vlaanderen) Operationele doelstelling 1.6: Structurele cliëntparticipatie maakt een wezenlijk deel uit van de uitwerking van het aanbod voor mensen met een woonproblematiek. Omdat structurele participatie van cliënten bijdraagt tot een meer kwaliteitsvolle dienst- en hulpverlening en omdat het cliënten versterkt in hun sociale vaardigheden en zelfvertrouwen zet CAW Oost-Vlaanderen actief in op participatie van mensen die een woonproblematiek ervaren. Een goed beleid kan maar gemaakt worden wanneer geluisterd wordt naar de stem van de mensen die gebruik willen/moeten maken van het aanbod. Participatie is m.a.w. een essentiële bouwsteen voor een kwaliteitsvolle dienst- en hulpverlening en een kwaliteitsvol beleid daar rond. Cliënteninbreng is vaak heel praktisch en vernieuwend en draagt bovendien vaak bij aan de menselijke maat in het beleid. secretariaat@cawoostvlaanderen.be www.cawoostvlaanderen.be ond. nummer 0508 774 601 7
Operationele doelstelling 1.6: Structurele cliëntparticipatie maakt een wezenlijk deel uit van de uitwerking van het aanbod voor mensen met een woonproblematiek. Bij wijzigingen aan het beleid of aan het aanbod voor mensen met een woonproblematiek in Oost-Vlaanderen wordt er een bevraging gedaan bij (potentiële) cliënten in samenwerking met andere partners Operationele doelstelling 1.7: CAW Oost-Vlaanderen stimuleert intersectorale kennisdeling en expertise-uitwisseling i.f.v. mensen met woonproblematiek Het ervaren van een woonproblematiek is vaak meer dan louter een woonprobleem. Leven op straat of wonen in slechte, ongezonde, ontoereikende, ongeschikte of instabiele huisvesting is vaak gelinkt aan diverse, complexe en onderling verweven problematieken. Oplossingen liggen dan ook op deze verschillende terreinen en vragen intersectorale samenwerking. Tijdens het provinciaal project thuislozenzorg 2010-2014 kwamen er vanuit verschillende hoeken (o.a. OCMW s, GGZ, jeugdzorg, VAPH) verschillende signalen dat medewerkers van de verschillende sectoren elkaars werking niet of onvoldoende kennen. Ook op de dialoogdag rond thuislozen met een psychische problematiek die doorging op 2/12/2014 werd in de verschillende projectfiches, die het resultaat waren van de dialoogtafels, meermaals de nood geuit aan kennismaking met elkaars werking en sector, kennisdeling en ervaringsuitwisseling om efficiënt samen te kunnen werken in functie van gedeelde zorg voor personen met een woonproblematiek. - Overzicht van het aantal keer dat inhoudelijke ondersteuning werd gevraagd, door wie en op welke manier deze gegeven werd. - Jaarlijks brengt CAW Oost-Vlaanderen minimaal 1 keer betrokkenen samen rond een bepaald thema, trend of signaal - Aantal keer dat CAW Oost-Vlaanderen op vraag van een partner van een netwerkproject de betrokkenen samen rond de tafel brengt. secretariaat@cawoostvlaanderen.be www.cawoostvlaanderen.be ond. nummer 0508 774 601 8
Operationele doelstelling 1.7: CAW Oost-Vlaanderen stimuleert intersectorale kennisdeling en expertise-uitwisseling i.f.v. mensen met woonproblematiek Acties 2015 - CAW Oost-Vlaanderen biedt inhoudelijke ondersteuning en informeert de partners - Op vraag van één de partners van een netwerkproject roept CAW Oost-Vlaanderen de betrokkenen samen - CAW Oost-Vlaanderen organiseert een (thematisch) dialoogmoment aansluitend bij de doelstelling zoals geformuleerd in het reglement (art 5, 1) secretariaat@cawoostvlaanderen.be www.cawoostvlaanderen.be ond. nummer 0508 774 601 9
Begroting Provinciaal coördinatieproject voor de aanpak van dak- en thuisloosheid 2015-2017 Begroting 1 januari 2015-31 december 2015 Vraag aan de provincie Oost-Vlaanderen Personeelskost Loonkost inhoudelijke stafmedewerker (1 VTE - PC 319.01 - B1A met 18 jaar anciënniteit) 67.500,00 Werkingskosten inhoudelijke stafmedewerker (werkplek, verplaatsing, GSM, laptop, ) 6.750,00 Netwerking en overleg (catering, kopies, ) 1.000,00 Totaal 75.250,00 Eigen bijdrage CAW Oost-Vlaanderen Loonkost coördinator (3,8u per week - PC 319.01 K5 met 22 jaar anciënniteit) 8.127,95 Werkingskosten coördinator 812,79 Permanente vorming en opleiding inhoudelijke stafmedewerker 300,00 Totaal 9.240,74 Begroting 1 januari 2016-31 december 2016 Vraag aan de provincie Oost-Vlaanderen Personeelskost Loonkost inhoudelijke stafmedewerker (1 VTE - PC 319.01 - B1A)* 68.850,00 Werkingskosten inhoudelijke stafmedewerker (werkplek, verplaatsing, GSM, laptop, ) 6.885,00 Netwerking en overleg (catering, kopies, ) 1.000,00 Totaal 76.735,00 Eigen bijdrage CAW Oost-Vlaanderen Loonkost coördinator (3,8u per week - PC 319.01 - K5)* 8.290,51 Werkingskosten coördinator 829,05 Permanente vorming en opleiding inhoudelijke stafmedewerker 300,00 Totaal 9.419,56 Begroting 1 januari 2017-31 december 2017 Vraag aan de provincie Oost-Vlaanderen Personeelskost Loonkost inhoudelijke stafmedewerker (1 VTE - PC 319.01 - B1A)* 70.227,00 Werkingskosten inhoudelijke stafmedewerker (werkplek, verplaatsing, GSM, laptop, ) 7.022,70 Netwerking en overleg (catering, kopies, ) 1.000,00 Totaal 78.249,70 Eigen bijdrage CAW Oost-Vlaanderen Loonkost coördinator (3,8u per week - PC 319.01 - K5)* 8.456,32 Werkingskosten coördinator 845,63 Permanente vorming en opleiding inhoudelijke stafmedewerker 300,00 Totaal 9.601,95 secretariaat@cawoostvlaanderen.be www.cawoostvlaanderen.be ond. nummer 0508 774 601 10
* Berekend op basis van kosten vorig werkingsjaar + 2% indexering secretariaat@cawoostvlaanderen.be www.cawoostvlaanderen.be ond. nummer 0508 774 601 11