Types en evolutie van orgaandonatie in België Lic. Alexander Heyneman Lokale donorcoördinator UZ Gent Alexander.Heyneman@uzgent.be
Historiek 1954: eerste niertransplantatie (Murray et al. US )
Historiek 1963: eerste longtransplantatie (Hardy et al. US)
Historiek 1963: eerste levertransplantatie (Starzl et al. US)
Historiek 1966: eerste pancreastransplantatie (Kelly & Lillehei US)
Historiek 1967: eerste harttransplantatie (Barnard ZA)
Historiek 1988: eerste succesvolle darmtransplantatie (Deltz DE)
Historiek UZ Gent 1965: eerste niertransplantatie 1968: eerste donor aangeboden aan Eurotransplant 1968: eerste longtransplantatie 1989: start dienst transplantatiecoördinatie UZ Gent 1991: eerste levertransplantatie 1991: eerste harttransplantatie 1996: eerste domino levertransplantatie 2004: 100 ste harttransplantatie 2005: 1000 ste niertransplantatie 2006: eerste gecombineerde lever-pancreas-darmtransplantatie 2009: eerste aangezichtstransplantatie 2013: 1000 ste levertransplantatie 20XX: eerste???
Types orgaandonatie Gerelateerd Levende donatie Niet-gerelateerd Orgaandonatie
Types orgaandonatie Niet-gerelateerd levende donatie: nier crossover programma
Types orgaandonatie 80 Levende donatie in België (2000-2016) 70 68 67 63 60 57 57 50 40 30 20 10 20 13 13 27 15 30 10 40 25 25 32 24 41 18 42 26 45 13 49 49 23 33 40 37 32 42 40 33 46 Kidney Liver 0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Bron: Donor & transplant statistics, BTS 2016
Types orgaandonatie Gerelateerd Levende donatie Orgaandonatie Cadaver donatie Niet-gerelateerd Donation after Brain Death (DBD)
Types orgaandonatie - DBD Vermoeden van hersendood Vaststellen van hersendood Gesprek met familie ivm hersendood Orgaanprelevatie Effectieve orgaandonor Informatiegesprek met familie ivm donatie
Types orgaandonatie Gerelateerd Levende donatie Orgaandonatie Cadaver donatie Niet-gerelateerd Donation after Brain Death (DBD) Donation after Circulatory Death (DCD)
Types orgaandonatie - DCD DCD categorieën van Maastricht (1994) Cat I = Dead on Arrival Irreversibele circulatiestilstand bij aankomst professionele hulpverleners Cat II = Unsuccesful Resuscitation Niet-succesvolle reanimatie Cat III = Awaiting Cardiac Arrest In afwachting van een hartstilstand Cat IV = Cardiac Arrest in a Brain dead Donor Hartstilstand bij hersendode donor
Types orgaandonatie - DCD Evrard et al. Transpl Proc 2014
Types orgaandonatie DCD III Patiënt met fatale, onomkeerbare aandoening Multidisciplinaire consensus over therapiestop Gesprek met familie ivm therapiestop Orgaanprelevatie Effectieve orgaandonor Informatiegesprek met familie ivm donatie
Evolutie van orgaandonatie 800 Potentieel voor overleden orgaandonatie in België (1990-2016) 700 600 500 400 300 200 100 289 285 285 341 338 307 342 379 337 399 396 365 345 375 391 438 501 541 485 545 521 617 670 640 621 677 710 0 Bron: Donor & transplant statistics, BTS 2016
Evolutie van orgaandonatie Verhouding DBD-DCD in België (2007-2016) 100% 90% 80% 70% 39 38 58 45 61 70 65 78 105 95 DCD 60% 50% 40% 30% 20% 252 227 218 218 260 250 241 204 210 226 DBD 10% 0% 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Bron: statistics.eurotransplant.org, 2017
Evolutie van orgaandonatie 100% 6 3 1 0 Verhouding DBD-DCD in Oostenrijk (2007-2016) 6 4 3 6 6 5 90% 80% 70% DCD 60% 50% 40% 175 165 208 189 189 187 184 201 190 203 30% 20% DBD 10% 0% 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Bron: statistics.eurotransplant.org, 2017
Evolutie van orgaandonatie 100% Verhouding DBD-DCD in Nederland (2007-2016) 90% 80% 70% 95 82 85 73 111 124 150 121 139 118 DCD 60% 50% 40% 30% 20% 162 119 130 143 110 128 105 150 126 117 DBD 10% 0% 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Bron: statistics.eurotransplant.org, 2017
Evolutie van orgaandonatie 120 Effectieve DCD donoren in België (2005-2016) 100 8 2 5 1 Euthanasie 80 60 2 1 3 2 3 4 DCD IV 40 20 0 1 96 89 1 0 74 67 1 57 57 62 41 38 37 27 1 8 2 1 1 1 3 3 1 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 DCD III DCD II Bron: Donor & transplant statistics, BTS 2016
Evolutie van orgaandonatie 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Geen donatie versus effectieve donatie (%) in België (1990-2016) 1990 n = 289 2016 n = 710 54,8% 45,2% Geen Refusals donatie Effectieve Effective donatie Bron: Donor & transplant statistics, BTS 2016
Evolutie van orgaandonatie 40 Reden geen donatie (%) in België (1991-2016) 35 35,7 30 25 20 15 Family refusal Medical CI Objection Registry Objection coronor Other/unknown 10 13,1 5 0 3,5 1,5 1 Bron: Donor & transplant statistics, BTS 2016
Evolutie van orgaandonatie 100% Leeftijd van effectieve orgaandonoren België (1990-2016) 90% 60+ 80% 70% 60% 40-59 50% 40% 20-39 30% 20% 10% < 20 0% 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 00 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 Bron: Donor & transplant statistics, BTS 2016
Evolutie van orgaandonatie Leeftijd van effectieve orgaandonoren Eurotransplant (1990-2016) Bron: statistics.eurotransplant.org, 2017
Evolutie van orgaandonatie 35 Aantal donoren per miljoen inwoners België (2003-2016) 30 25 23,9 21,2 22,7 26 27,5 24,8 25,7 24,3 29,2 28,8 27,4 25,3 28 28,4 20 15 10 5 0 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Bron: Donor & transplant statistics, BTS 2016
Evolutie van orgaandonatie Aantal donoren per miljoen inwoners Eurotransplant (1990-2016) Bron: statistics.eurotransplant.org, 2017
Evolutie van orgaandonatie Aantal donoren per miljoen inwoners Europa (2016) Bron: Newsletter Transplant 201, EDQM 2017
Evolutie van orgaandonatie 500 450 Getransplanteerde versus gepreleveerde organen in België (2016) 453 449 400 350 300 250 255 256 240 271 Transplanted Getransplanteerd (n= organ) 200 Procured Gepreleveerd 150 100 70 72 50 0 11 11 0 0 Heart Lung Liver Kidney Pancreas Intestine
Conclusies Lange traditie op nationaal en internationaal vlak Substantiële toename van het donorpotentieel sinds 2005-2006 Verschuiving van DBD naar DCD en levende donatie Jongere naar oudere donoren Mee aan de top binnen Eurotransplant en Europa (donoren/pmp)