107717 - De school heeft adequaat opgetreden tegen het pesten van een leerling. inzake de klacht van: ADVIES mevrouw A te B, moeder van G, klaagster tegen mevrouw C, directeur van obs D te B, verweerster 1. VERLOOP VAN DE PROCEDURE Bij klaagschrift van 12 mei 2017, aangevuld op 23 mei 2017, heeft klaagster op grond van de geldende klachtenregeling een klacht tegen verweerster ingediend met de volgende inhoud: Mevrouw A klaagt erover dat de school onvoldoende zorgdraagt voor een veilige schoolomgeving voor haar zoon. Een en ander zoals toegelicht in het klaagschrift. Vanuit het secretariaat van de Commissie is telefonisch met partijen overlegd over de gewenste wijze van klachtafhandeling: interne klachtbehandeling, mediation of formele klachtbehandeling. Naar aanleiding van de uitkomst van deze gesprekken en omdat de interne klachtbehandeling voor klaagster niet naar tevredenheid is verlopen, is de klacht ter beoordeling voorgelegd aan de Commissie. Verweerster heeft op 20 juni 2017 een verweerschrift ingediend. Alle stukken zijn in afschrift aan partijen gestuurd. De mondelinge behandeling van de klacht vond plaats op 5 juli 2017 te Utrecht. Klaagster is ter zitting verschenen. Verweerster was ter zitting aanwezig en werd vergezeld door de heer E, directeur-bestuurder van Stichting F, informant. Onder handhaving van hun standpunten hebben partijen een nadere toelichting gegeven. Hetgeen in de stukken en op de zitting naar voren is gebracht is, voor zover relevant, zakelijk in dit advies weergegeven. 2. DE FEITEN G zat in schooljaar 2016-2017 in groep 8 van obs D. Vanaf groep 5 is G regelmatig door twee klasgenoten gepest. Klaagster en de school hebben in groep 5 de eerste gesprekken over het pestgedrag richting G gehad. In groep 5 is het traject De leuke klas gevolgd, een preventief programma tegen pesten op school, verzorgd door het School Maatschappelijk Werk (H) in samenspraak met de 107717/ advies d.d. 17 augustus 2017 pagina 1 van 5
leerkrachten. In het schooljaar 2016-2017 is schoolbreed gestart met KiVa, een methode voor sociale en emotionele ontwikkeling en gericht tegen pesten. Bij de start van schooljaar 2016-2017 is de nieuwe directeur aangetreden. Op 8 november 2016 zijn de leerkrachten in groep 8 gestart met de steungroepaanpak van KiVa, om het pesten een halt toe te roepen door dit met elkaar bespreekbaar te maken. In groep 8 zijn regelmatig, in de laatste periode van het schooljaar wekelijks, gesprekken gevoerd met klaagster over het pestgedrag richting G. 3. VISIE PARTIJEN Visie klaagster Klaagster neemt het de school kwalijk dat het zo lang - tot in groep 8 - heeft geduurd voordat de school is opgetreden tegen het pesten van G. De school praat alleen maar met de leerlingen en de ouders en daar wordt het probleem niet mee opgelost. Volgens het pestprotocol moeten er ook sancties volgen op pestgedrag. Dat gebeurt echter niet. G wordt al sinds groep 5 mishandeld door twee jongens uit zijn klas. Hij is door deze jongens regelmatig achtervolgd, geschopt en geslagen. Klaagster heeft over het pestgedrag veelvuldig contact gehad met de voormalig directeur. Volgens de voormalig directeur hebben deze jongens een officiële laatste waarschuwing gekregen en zouden zij bij volgend grensoverschrijdend gedrag worden geschorst. Later is het klaagster gebleken dat dat niet is gebeurd. Nadat de nieuwe directeur op school is aangesteld, is de hele procedure van het pestprotocol weer van voren af aan begonnen. In februari 2017 is G tijdens de knutsel les door een van de twee klasgenoten met een stanleymes bedreigd. De klasgenoot stond vlak voor G en wees met het mes in zijn richting. G heeft dit als zeer bedreigend ervaren. Klaagster heeft dit incident bij verweerster gemeld, waarna er opnieuw is gezegd dat er een laatste officiële waarschuwing aan deze jongen zou worden gegeven. Klaagster vindt dat de school het pestgedrag en de incidenten de afgelopen jaren heeft gebagatelliseerd en er weinig mee heeft gedaan. Ter zitting heeft klaagster nog aangevoerd dat het haar in deze procedure gaat om de kinderen die na G op deze school komen. Het pestprotocol moet strenger worden ingezet en er moet sneller worden doorgepakt als er sprake is van pesten op school. Visie verweerster Verweerster erkent dat sprake is geweest van structureel en langdurig pestgedrag richting G. Verweerster betreurt het dat de school er onvoldoende in is geslaagd om G gedurende zijn schoolperiode een fijn en veilig gevoel te geven. De aandacht die ervoor is geweest en de acties die gedurende jaren zijn ingezet, hebben voor een kortdurende verbetering in het gedrag en veiligheidsgevoel van G gezorgd, maar niet voor een structurele oplossing. Na een incident op school worden er altijd gesprekken gevoerd met de betrokken ouders, ook in het bijzijn van leerlingen. Ook na het incident met het stanleymes is er met de betrokken leerling en zijn ouders gesproken. Ter zitting heeft verweerster hierover verklaard dat volgens 107717/ advies d.d. 17 augustus 2017 pagina 2 van 5
de leerkracht die bij het incident aanwezig was, het een dicht stanleymes was en dat de situatie door hem niet als bedreigend is ervaren. Het mes is wel direct afgepakt. Tijdens het buitenspelen is er steeds voor gezorgd dat er een leerkracht in de buurt van G surveilleerde. Na weer een incident in maart 2017 met dezelfde twee leerlingen zijn zij allebei naar huis gestuurd. Dit ging om een time-out van een dag en geen schorsing en daarom is deze ook niet gemeld bij het bestuur, aldus verweerster. De leerplichtambtenaar is wel op de hoogte gesteld van deze time-out. Verweerster heeft ter zitting bevestigd dat de voormalig directeur aan deze twee jongens geen officiële waarschuwingen heeft gegeven. Het pestprotocol wordt wel gevolgd. Sinds in groep 8 is gestart met KiVa is het pestprotocol aangepast en zal er nog verder worden gekeken of het nog wat steviger kan worden neergezet. Het pestprotocol is meer gericht op acties dan op het geven van sancties, aldus verweerster. In groep 8 zijn ook regelmatig, zelfs wekelijks, gesprekken gevoerd met G en is ook de mogelijkheid van extra ondersteuning, bijvoorbeeld de inzet van een gezinsspecialist, voor G besproken. 4. OVERWEGINGEN VAN DE COMMISSIE De Commissie overweegt allereerst dat de Commissie alleen oordeelt over wat zich in het afgelopen jaar, in dit geval vooral in groep 8 richting G heeft voorgedaan. Wat zich heeft afgespeeld toen G in groep 5, 6 en 7 zat laat de Commissie, gezien de door de Commissie gehanteerde verjaringstermijn, buiten beschouwing omdat dat te lang geleden is. De door klaagster overgelegde informatie over de jaren waarin G in groep 5, 6 en 7 zat, dienen wel ter illustratie en maken aan de Commissie duidelijk dat er gedurende langere tijd sprake is geweest van terugkerend pestgedrag van G. In het onderwijs geldt als uitgangspunt dat een school een veilige en geborgen omgeving voor de leerlingen dient te zijn. Van een school mag daarom verwacht worden dat er voldoende aandacht wordt besteed aan het bieden van een veilige omgeving. Indien zich voorvallen voordoen waarbij de veiligheid in het geding is en waarbij een leerling zich vanwege pestgedrag niet veilig voelt op school, zoals in het geval van G, wil dat op zichzelf nog niet zeggen dat de school tekortgeschoten is in het bieden van veiligheid. Daarvoor is meer nodig. Een klacht over het onvoldoende bieden van veiligheid door onvoldoende optreden tegen pestgedrag zal pas gegrond kunnen worden verklaard als er sprake is van verwijtbaar handelen of nalaten van de school. De Commissie stelt vast dat partijen niet verschillen van mening over het feit dat er sprake is geweest van langdurig pestgedrag richting G. Partijen verschillen wel van mening over de vraag of de school de afspraken uit het pestprotocol heeft nageleefd en of er door de school adequaat tegen het pesten is opgetreden. Uit de stukken en het verhandelde ter zitting is het de Commissie gebleken dat sinds het aantreden van de huidige directeur er vanuit school veel aandacht is geweest voor het 107717/ advies d.d. 17 augustus 2017 pagina 3 van 5
welbevinden van G, zowel op individueel als op groepsniveau. Individueel gezien zijn er intensieve gesprekken gevoerd met klaagster, is er persoonlijk toezicht gehouden op G tijdens de pauzes en is er contact geweest met het H. Tijdens de gesprekken is ook de zorg over de sociale contacten van G binnen de groep en de mogelijkheid van het inzetten van een gezinsspecialist voor G aan de orde geweest. Schoolbreed is er in schooljaar 2016-2017 gestart met de KiVa-methode. In dat kader is in de groep van G gebruik gemaakt van de steungroepaanpak om pestgedrag met elkaar te bespreken en met de klas de verantwoordelijkheid te nemen voor het welbevinden van alle klasgenoten en met als uiteindelijke doel het pesten een halt toe te roepen. In dat kader zijn er ook gesprekken gevoerd in aanwezigheid van leerkrachten en klaagster. Wat betreft het incident met het stanleymes in februari 2017 overweegt de Commissie dat de visies daarover uiteenlopen. Niet valt vast te stellen wat er zich precies heeft voorgedaan en in welke mate het handelen van de klasgenoot daadwerkelijk voor een bedreigende situatie voor G heeft gezorgd. Wat daar ook van zij, een incident waarbij een mes wordt gebruikt kan hoe dan ook niet worden geaccepteerd. Vaststaat dat de leerkracht heeft ingegrepen door het stanleymes direct af te pakken. Verweerster heeft na dit incident vervolgens gehandeld conform het eigen pestprotocol, zowel naar de pesters, hun ouders als naar klaagster. Daarbij is ook aangegeven dat bij een volgend incident de school de leerlingen buiten de groep zal plaatsen. Uit de stukken is het de Commissie gebleken dat na weer een incident in maart 2017, waarbij dezelfde twee leerlingen betrokken waren, deze leerlingen ook daadwerkelijk en conform het pestprotocol door verweerster naar huis zijn gestuurd. Alles overziende constateert de Commissie dat het pesten van G te lang heeft aangehouden. De acties vanaf groep 5 hebben er in ieder geval niet toe geleid dat het pesten is afgenomen of gestopt. Wellicht had de school eerder sanctionerend dienen op te treden. Onder leiding van de nieuwe directeur is in elk geval in het afgelopen schooljaar het pestprotocol gevolgd en is er zo veel als mogelijk gedaan om het pestgedrag van G in groep 8 te verminderen dan wel te voorkomen. De Commissie begrijpt dat klaagster liever had gezien dat de school eerder en sneller had doorgepakt om het pestgedrag te stoppen, maar dat maakt niet dat de school het afgelopen jaar niet adequaat heeft gehandeld. Dit doet ook niet af aan het feit dat de inspanningen van de school om voor G een veiligere schoolomgeving te waarborgen, niet hebben geleid tot een structurele verbetering in het gevoel van veiligheid bij G. Hoewel de Commissie begrip heeft voor de zorgen van klaagster over het pestgedrag richting G, kan de Commissie niet anders dan op grond van het voorgaande vaststellen dat de school tijdens het afgelopen schooljaar structureel, voldoende en adequaat heeft opgetreden tegen het pesten van G. Daarmee heeft verweerster voldoende zorggedragen voor een veilige schoolomgeving van G. De Commissie acht daarom de klacht ongegrond. Tot slot heeft de Commissie ervan kennisgenomen dat de school sinds het aantreden van de nieuwe directeur het pestprotocol heeft aangepast en de directeur voornemens is om het pestprotocol nog steviger te maken, omdat het pestprotocol nog onvoldoende effect heeft. 107717/ advies d.d. 17 augustus 2017 pagina 4 van 5
5. OORDEEL VAN DE COMMISSIE De Commissie komt op grond van bovenstaande overwegingen tot het oordeel dat de klacht ongegrond is. 6. AANBEVELINGEN VAN DE COMMISSIE De Commissie ziet geen aanleiding om naast het gestelde in de overwegingen nog nadere aanbevelingen aan het bevoegd gezag te richten. Aldus gedaan te Utrecht op 17 augustus 2017 door mr. drs. P.H.A. van Geel, voorzitter, mr. drs. G.W. van der Brugge en drs. C. van Vliet, leden, in aanwezigheid van A. Gordon, secretaris. mr. drs. P.H.A. van Geel voorzitter A. Gordon secretaris 107717/ advies d.d. 17 augustus 2017 pagina 5 van 5