Een moeilijke beslissing en dat moet het ook blijven Paul Schnabel Universiteit Utrecht 22 november 2017, KNMG/SCEN
Wet Toetsing Levensbeëindiging op Verzoek Arts: overtuiging vrijwillig en weloverwogen verzoek patiënt - uitzichtloos en ondraaglijk lijden - patiënt voorgelicht over situatie en vooruitzichten - met patiënt eens geen redelijke andere oplossing voor de situatie - onafhankelijke andere arts ziet patiënt en geeft oordeel (SCEN-arts) - medisch zorgvuldige uitvoering - toetsing door RTE achteraf op zorgvuldigheid procedure
Bijzondere kenmerken WTL - geen objectieve criteria, indicaties of leeftijdaanduidingen, alleen zorgvuldige uitvoering - sterk proceduregericht - empatisch oordeel arts (lijden is subjectief) - advies tweede arts (SCEN-arts) - gedeelde besluitvorming arts-patiënt - melding en toetsing bij RTE
Vraag ministers VWS en V&J 2014 Advies over de juridische mogelijkheden en de maatschappelijke dilemma s met betrekking tot hulp bij zelfdoding aan mensen die hun leven voltooid achten: - maatschappelijke context en impact conclusies - jurid.mogelijkheden en beperkingen - indicatie voor-en nadelen jurid.mogelijkheden - mogelijkheden om te voorkomen dat mensen hun leven voltooid achten Commissie van Wijzen
Advies van de Cie. - De huidige wetten ( art 293/294 WvSr en WTL) voldoen: - de wet ten einde denken. - Beperkende interpretatie: medische grondslag ; verruimende interpretatie: opstapeling ouderdomsklachten - Houdt bij hulp positie arts centraal ( gezalfde ) - Terughoudendheid ten aanzien rol familieleden - Geen leeftijdsgrens nodig - Toetsing blijft belangrijk (code of practice) - Impliciet: opvattingen in de politiek lopen zeer uiteen, beter geen nieuwe jarenlange discussie - Verbetering voorlichting artsen over reikwijdte wet - Probeer eenzaamheid te voorkomen - Pas op voor combinatie moeilijke en makkelijke wet
Regeerakkoord Rutte III - aanbevelingen Waardig ouder worden (CU) - aanbevelingen Cie-Schnabel, waaronder verruiming van de kennis over de euthanasiewetgeving ter hand nemen - onderzoek omvang en omstandigheden groep voltooid leven - brede discussie faciliteren - Kamer kan zelfstandig besluiten over initiatiefwetgeving
Wat betekent dit? Kabinetsreactie Rutte II is geschiedenis, geen uitwerking Schippers/Van der Steur Alle tijd voor discussie bij alle betrokken partijen over voltooid leven Versterking ouderenzorg (preventie) Opnieuw onderzoek voltooid leven Initiatiefwetsvoorstel Pia Dijkstra krijgt de ruimte Geen fractiediscipline op dit gebied
Lastige kwesties medische grondslag : vaag begrip, niet in de wet (HR/MvJ) patiënt : niet de lijder, maar de verzoeker vrijwillig en weloverwogen : dementie, psychiatrie zorgvuldigheidseisen ad artikel 1 WTL bij schriftelijke vastlegging euthanasiewens (art2) liever door de arts dan door de verzoeker zelf
Voorstel Voltooid Leven Niet perse arts, maar stervensbegeleider Gezond en wel, maar genoeg geweest Minstens 75 jaar Toetsing achteraf Niet pure autonomie
Gemakkelijker en moeilijker Gemakkelijker besluitvorming: - terminale fase, - hoge leeftijd,- opeenstapeling van ouderdomsklachten Moeilijker:- dementie, lage leeftijd, - psychiatrie,- voltooid leven Moeilijker uitvoering: arts; barmhartigheid Makkelijkere uitvoering: niet-medische stervensbegeleider; autonomie
Einde WTL? - Waarom voor de gemakkelijkere gevallen een moeilijke weg kiezen (WTL) als er straks een gemakkelijke is? - waarom nog arts als er een professionele stervensbegeleider is? Voltooid leven wet maakt WTL obsoleet
Nieuwe ontwikkelingen 2017 Uit vrije wil eigen laatstewilpil OM voor het eerst in actie ( euthanasie bij dementie zonder vrije wil-uitspraak) KNMG : geen steun Schippers/Van der Steur of Dijkstra Voorzitter RTE s Jacob Kohnstamm: - cassatie in het belang der wet tegen het oordeel van een RTE: grenzen van de wet zonder belasting individuele arts
Voltooid leven of autonomie? - NVVE e.a. : grote angst verlies autonomie en afkeer afhankelijkheid arts laatstewilpil, stervensbegeleiders - Hoop op (veel) minder agressieve suïcides MAAR OOK DAARTEGENIN: - Opdracht overheid leven te beschermen - Bezorgd over morele druk om te sterven - Zelfdoding is geen recht, maar een vrijheid (EHRM: recht )
De veranderende dood 1850: 25 per 1000, 42% < 5 jr, 4,5% > 80 jaar vooral kinderen en jongeren; snelle sterfte door infectieziekten 2000: 8 per 1000, 1% < 5r, 48% > 80 jaar ouderen en zeer ouden; langzame sterfte door chronische aandoeningen STRAKS: zeer ouden; opeenstapeling ouderdomsklachten; eenzaamheid
BREDER KADER 1965/75: abortusdiscussie baas in eigen buik, maar ook verdwijnen babysterfte maakt geboortenregeling noodzakelijk 1995/2005: euthanasiediscussie nachtkaarssterfte, hogere levensverwachting en minder hoge gezonde levensverwachting baas over eigen dood, maar wel met hulp