4 Nieuw WIBON-systeem Gebruiksgemak voorop. 6 De bewuste keuze van Dunea. 8 Kadaster klaar voor de toekomst met KLIC-WIN

Vergelijkbare documenten
Nationaal Buisleidingen Platform

Samenvatting Ketenacceptatietesten en Akkoord voor productie

2 Wat verandert er door KLIC-WIN voor de direct betrokken stakeholders?

Verzoek tot coördinatie en medegebruik

NedWibon

Bent u al klaar voor de WIBON?

8 KLIC-WIN gaat veel veranderen

4 Nieuwe WIBON We zijn er klaar voor

4 Het nieuwe WIBON Systeem Geen zorgen, altijd in control. 6 Complex samenspel tussen leidingen en bomen Risico s in beeld met Boomregister

KLIC-WIN KLO Kabel en Leidingen Congres Herman Waijers, programmamanager KLIC-WIN 2 november 2016

BETER INZICHT IN DE OPENBARE RUIMTE. Slim meten is vooruit denken!

Aansluiting nieuw informatie-uitwisselingssysteem netbeheerders en Kadaster

De KLIC vergroot het vakmanschap van het graafteam. Samen voorkomen we graafschades in Nederland

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

NedWibon De complete oplossing voor uw aansluiting op KLIC-WIN

halveren 4 WION aan de Waal Veel meer dan een Klic-melding 6 KLO-voorzitter Peters: In vijf jaar graafschades

Caag CRM. Informatie Brochure

Bent u klaar voor digitale informatie-uitwisseling?

Graafschade bij aanleg Glasvezel

Grondroerders Wat u moet weten

0.1 Klantinstructie. NTD Actualiseren. Datum. 25 augustus Versie. 1.2 Vastgoedinformatie en Advies

Informatiebijeenkomst KLIC 8 maart 2019

IFECTIVE KNOWLEDGE FRAMEWORK

Referentiecase. Het CAK Informatievoorziening op orde met SharePoint intranet

De alles-in-1 Zorgapp

Programma vandaag. 15:30 Inloop en ontvangst

Wet- en regelgeving Telecommunicatie 16 november 2016

WION levering (producten) 14 maart 2018

Wet informatie-uitwisseling ondergrondse netten

Euronics. Case. Euronics haalt maximale uit een deal voor haar aangesloten retailers FLOWFABRIC OPTIMISATION ENGINEERS

de Straat bij LSNed INSPIRE- deadline? Maasgouw wel 4 De staat van 6 Klaar voor de 8 Warme woontorens dankzij WION Systeem

WION, wat is het belang

Samen verminderen we graafschade

INTENTIEVERKLARING KLIC-WIN, 27 november 2013

ALLIANDER. Neemt de wind in de zeilen en transformeert het inkoopproces

Beheren Contactpersonen

Augmented Reality. En hoe we dit inzetten bij het voorkomen van graafschade

Graafwerkzaamheden nabij Gasunie-leidingen

Het sector initiatief welke moet leiden tot CO2 reductie door met een CO2 bril naar software ontwikkeling te kijken

BeheerVisie ondersteunt StUF-ZKN 3.10

Quick Guide Snel aan de slag of inzicht in je voortgang. Versie 3 - Februari 2018

0.1 Klantinstructie. NTD Actualiseren. Datum. 29 augustus Versie. 1.3 Vastgoedinformatie en Advies

White Paper WION en INSPIRE: van KLIC (WION) naar KLIC WIN

12 Het Waterschapshuis

Coördinatie ondergrondse infrastructuur. Gemeente Oosterhout - Halderberge

KLIC API voor afwijkende situatie Pilot

KLIC-WIN M A S T E R P L A N A C C E P T A T I E C R I T E R I A K L I C - W I N

Totaal oplossing voor loopbaanbegeleiding. coacher

Case CED FLOWFABRIC OPTIMISATION ENGINEERS

BRO.JLR Eneco Elektrisch Laden Rijden op HollandseWind

winst is steeds meer voelbaar 4 Vijf jaar WION: 6 Graafschades voorkomen door slim toezicht 8 Prinses Amaliawindpark: exportkabel van zee naar land

Graafschade voorkomen we samen. Trends en uitdagingen om graafschade te voorkomen

ONTZORG DE ZORGPROFESSIONAL DOOR VIRTUALISATIE

Tijdbesparing in de zorg met apps

De grondroerdersregeling. Wat betekent dit voor u? informatie voor gravers

Qsuite in een mobiele applicatie. Geschikt voor telefoon en tablet

Gebruik KLIC melding Implementatie (werk)proces & applicaties

Samen verminderen we graafschade. Wat moet u weten?

PARTICIPATIEBEDRIJF WESTROM

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

White Paper WIBON, INSPIRE en KLIC WIN

INTRANET SUITE: SOCIAL INTRANET IN ÉÉN DAG

Event menu Minigids event app

Hireserve recruitmentsoftware. Brochure 2017

connect MAAKT FIETSEN SLIMMER

Uitnodiging KLO Reflectiesessie Zorgvuldig graven, een kwestie van DOEN KLO Speerpunt Verantwoordelijkheid 19 november 2014

Geachte Mr., Informeert u zich tijdig wat het nieuwe dicteren kan betekenen voor u en uw organisatie. Maak vandaag nog gebruik van de aanbieding.

Handleiding. Opslag Online. voor Android. Versie februari 2014

Elektrische auto s slim opladen. Dé ideale laadoplossing voor uw bedrijfslocatie

GRAAFWERKZAAMHEDEN VEILIG WERKEN IN DE NABIJHEID VAN PIJPLEIDINGEN

Factsheet COOKIE COMPLIANT Managed Services

Uw elektrische auto opladen Thuis en onderweg

Hebt u echter nog vragen welke u niet in dit document terugvindt? Zend dan uw vraag aan: klic@kadaster.nl.

0.1 Veelgestelde vragen KLIC-WIN. Datum. 23 juni Versie. 1.0 ConceptNiet gevonden: wijzig het profiel: "Standaard"

DE REVOLUTIE VAN G O-ICT

ipad integratie in het onderhoud

Optiek Verkerk kiest voor

Handleiding MijnEigenDossier

Business Workflow innovaties in SAP S/4 HANA

NTD Actualiseren netinformatie

privé parkeerplaats gedeelde parkeerplaats leaserijders thuis laden

01/05. Websites Nederland over. Mobile marketing. Whitepaper #03/2013. Mabelie Samuels internet marketeer

owncloud centraliseren, synchroniseren & delen van bestanden

Klantcase. Applicatiebeheer Dennis van Noort van HDSR: Met eherkenning kunnen wij mensen veel beter van dienst zijn

KLIC-WIN. Producten, gebruikers, processen, uitwisselingsformaten. dd. 12 juni2015 KLIC-WIN

DE EERSTE STAP NAAR EEN ONVERGETELIJKE GEBRUIKERSERVARING

MijnQredits: toegang tot jouw coachingstrajecten en het coachingslogboek

4 Waterschap Zuiderzeeland bereidt zich voor op INSPIRE

zorgeloos werken in de cloud

Uw ambitie - onze oplossing

Demonstreer hoe je het werk van de medewerkers bij jouw klant kunt vereenvoudigen. 4. Controle en beveiliging. 2. Vereenvoudig DMS & mail

Handleiding. Opslag Online voor Windows Phone 8. Versie augustus 2014

VRAGEN EN ANTWOORDEN GEBRUIKER GOED BEZIG

Automated Engineering White Paper Bouw & Infra

De nieuwe dimensie in meten ZO EXACT WAS HET NOG NOOIT

Jaaroverzicht Inhoudsopgave. Translink in cijfers Lees verder >> Lees verder >>

Offective > Projecten > Mijn projecten of Projecten

Communicatie bij implementatie

Totaal overzicht met een alarm webgebaseerde servicecentrale.

Transcriptie:

JRG 6 NR 10 NAJAAR 2018 Over WION/WIBON en duurzame oplossingen voor Bouw & Infra 4 Nieuw WIBON-systeem Gebruiksgemak voorop 6 De bewuste keuze van Dunea 8 Kadaster klaar voor de toekomst met KLIC-WIN 10 Slim product Klic-toezichtapplicatie bij Eneco Warmte 12 Allego kiest voor WION-systeem Veiligheid boven alles

nieuws 475.000 Klic-meldingen verwerkten we in de eerste 3 kwartalen van 2018. Vorig jaar waren dat er nog 610.000 in totaal. Ketenacceptatietest bij het Kadaster In Memoriam Hans van Triest Geodan Van den Berg neemt actief deel aan de Ketenacceptatietest die momenteel wordt gehouden. In deze test wordt het nieuwe Klic-systeem van het Kadaster getest met alle rollen vanuit de graafketen. Grondroerders en netbeheerders testen dus het nieuwe systeem. En hebben daarbij aandacht voor de functionele eisen, maar ook voor de non-functionele eisen, zoals performance en beveiliging. Geodan Van den Berg neemt deel namens Eneco Warmtenetten, LSNed, Gemeente Maasgouw en Rijkswaterstaat. De uitkomsten van de test moeten aantonen dat het nieuwe systeem van het Kadaster gereed is om in productie te nemen. Op 7 augustus 2018 is Hans van Triest overleden. Wij verliezen in hem een zeer gewaardeerde en enthousiaste collega die zijn werk altijd met veel plezier en toewijding uitvoerde. Als senior consultant en functioneel- & applicatiebeheerder WION-systeem was hij vele jaren verantwoordelijk voor het dagelijkse beheer en onderhoud van het WION-systeem, en voor de implementaties van nieuwe netbeheerders. We wisten dat Hans ernstig ziek was, maar door zijn nietaflatende optimisme hadden we hoop dat hij altijd bij ons zou blijven. Directie en alle collega s bij Geodan Van den Berg in dit nummer Nieuws 2-3 Nieuw WIBON-systeem 4-5 Dunea 6-7 KLIC-WIN programma De nieuwe centrale Kadasteromgeving 8-9 Eneco Warmte en de Klic-toezichtapplicatie 10-1 1 Werk in uitvoering: Allego 12 Geodan en BAM Infratechniek Telecom richten zich sinds 2008 samen op de sector Bouw & Infra. De toegevoegde waarde zit in de bijzondere combinatie van kennis op het gebied van bouw/ondergrondse infrastructuren (BAM Infra - techniek Telecom) en locatie-informatie en geo-informatiesystemen (Geodan). Zo ontwikkelt Geodan Van den Berg voor deze sector duurzame middelen voor het integreren en ontsluiten van digitale en locatie-informatie. www.geodanvandenberg.nl Colofon Klik! is een uitgave van Geodan Van den Berg en wordt gratis verspreid onder relaties van Geodan Van den Berg. Zelf de Klik! ontvangen? U kunt zich inschrijven via www.geodanvandenberg.nl/klik. Reacties op geplaatste artikelen worden zeer gewaardeerd en kunt u mailen naar klik@geodanvandenberg.nl Redactie Bas Heller, Floor Kraan, Doekele Rienks, Jan Smit, Sarah van Wieringen Fotografie Dunea, Eneco Warmte, istock, Marisa Beretta, Shutterstock.com (Roel Slootweg) Realisatie Inpetto, Erwin Rooyakkers tekstproducties Drukwerk Drukgoed, Amsterdam 2 Klik! 2018 10

nieuws Als deze lijn zich voortzet, verwerken we dit jaar 640.000 Klic-meldingen; een stijging van 5%. In elke editie van Klik! behandelt Jos Webbink, advocaat bij Gaastra Advocaten te Schiphol, een opvallende juridische kwestie met betrekking tot de WIBON, voorheen WION. Jos is actief in het omgevings-, telecom- en energierecht. Hij is specialist in het recht van kabels en leidingen. De WIBON is er (en wijzigt meteen) Belangrijk nieuws voor grondroerders en netbeheerders: per 1 juli 2018 is de WIBON, de Wet informatie-uitwisseling boven- en ondergrondse netwerken, ingegaan. Deze wet bevat allerlei nieuwe rechten en plichten voor telecombedrijven en infrastructuurbeheerders. Drie maanden na inwerkingtreding is de WIBON alweer gewijzigd. Dit heeft onder meer gevolgen voor de verplichting voor het registreren van huisaansluitingen. Medegebruik en coördinatie Aanleiding voor de invoering van de WIBON is de richtlijn kostenreductie breedband van de Europese Unie (2014/61/EU). Doel van deze richtlijn is het verlagen van de uitrolkosten van snelle internetverbindingen. Alle netwerkbeheerders, behalve drinkwaterbedrijven, zijn nu verplicht bovengrondse en ondergrondse infrastructuren tegen een redelijk tarief ter beschikking te stellen aan telecombedrijven - mits daarvoor ruimte is. Overheid en semioverheidsbedrijven zijn ook verplicht om werkzaamheden - bijvoorbeeld het graven van kabelsleuven of het meeleggen van telecominfrastructuur - gezamenlijk met een telecombedrijf uit te voeren als zij hierom vragen. De verplichtingen tot medegebruik en coördinatie van werkzaamheden zijn op ge nomen in de Telecommunicatiewet (hoofdstuk 5a). De informatie-uitwisseling over medegebruik en coördinatie zal deels plaatsvinden via het Klic-systeem van het Kadaster. Voorkomen graafschade Naast nieuwe rechten en plichten bevat de wet ook regels die al langer bestaan. Deze stonden tot voor kort in de Wet informatie-uitwisseling ondergrondse netten (WION) en hebben vooral betrekking op het voorkomen van schade aan kabels en leidingen bij graafwerkzaamheden. Met de inwerkingtreding van de WIBON is de WION ingetrokken. Registratie huisaansluitingen Per 1 juli is de WIBON alweer gewijzigd. Zo moeten netbeheerders geleidelijk ook infor matie over huisaansluitingen via het Klic-systeem aanleveren. Nu hoeft dat nog niet. Vanwege veiligheids redenen zijn de gastransport leidingen als eerste aan de beurt. Gegevens over deze leidingen moeten vanaf 31 januari 2019 aan het Kadaster worden verstrekt. Liggings informatie over huisaansluitingen van andere netten (telecom, elektriciteit en drinkwater) zijn vanaf 31 december 2027 aan de beurt. Daarbij maakt de wet wel een belangrijke kant tekening: dit geldt alleen als de ligging van deze huisaansluitingen kan worden bepaald zonder dat men hoeft te graven. Dit om de financiële lasten voor de net beheerders te beperken. 2018 10 Klik! 3

Het nieuwe WIBON-Systeem Gebruiksgemak voorop bij nieuw WIBON-systeem Geodan Van den Berg heeft er bewust voor gekozen om niet voort te bouwen op het bestaande WIONsysteem, maar om een volledig nieuw WIBON-systeem te ontwikkelen. Software-architect Jan Boonen hierover: Het WIBON-systeem heeft een andere insteek dan dat voor de WION. Voorheen handelde Geodan Van den Berg alle Klic-meldingen af. Dat doet het Kadaster nu zelf. We wilden een systeem bouwen dat beter aansluit bij onze nieuwe functie. Elbrig Bramer en Jan Boonen: We hebben goed gekeken naar de belangrijkste en meest gebruikte zoekacties en filteropties Gebruiksvriendelijke interface Het grootste verschil tussen het WION- en het WIBON-systeem is de interface. Als je inlogt in het nieuwe WIBON-systeem, krijg je direct een kaart op je scherm waar je makkelijk Klic-meldingen kunt bekijken, licht Elbrig Bramer toe. Als UX-designer (UX staat voor user experience) is het Elbrigs taak om een ideale gebruikservaring te creëren. Dat betekent onder andere een intuïtieve interface en functionaliteiten die aansluiten bij de behoefte van de gebruiker. Per klant kun je de achtergrondkaart aanpassen: de meeste klanten willen die regio of dat gebied zien waarin zij actief zijn. En kun je in het WION-systeem een actie op verschillende manieren uitvoeren; het WIBON-systeem is veel eenduidiger. We hebben ook een aantal filteropties en kaartlagen achter een 4 Klik! 2018 10

Klanten kunnen Klic-meldingen eenvoudig koppelen aan hun eigen software en naar wens kaartmateriaal toe voegen aan de kaartviewer. De komst van de letter B in de WION heeft Geodan Van den Berg aangegrepen om een geheel nieuw WIBONsysteem te ontwikkelen, en dus ook een nieuwe webclient. Belangrijkste veranderingen voor u als klant, ten opzichte van het huidige WION-systeem? Een nieuwe webclient waarin de kaart centraal staat, met makkelijk te selecteren filters. En het systeem is responsive: het werkt nu ook uitstekend op mobiele apparaten. menu gestopt, zodat de gebruiker niet wordt afgeleid door minder vaak gebruikte functionaliteiten. Nog een grote verbetering ten opzichte van het WION-systeem: het WIBON-systeem is gebruiksvriendelijk voor gebruikers met een tablet of smartphone. Elbrig: Alle functionaliteiten zijn prima te bedienen via een touchscreen. Belangrijkste opties duidelijkst zichtbaar En er zijn nog meer verbeteringen. Ten opzichte van een aantal jaren geleden is er natuurlijk veel veranderd op het gebied van online veiligheid en de beveiliging van persoonsgegevens, aldus Jan. Met het nieuwe WIBON-systeem voldoen we nu aan al die aangescherpte regelgeving en veiligheidseisen. Ook hebben we goed gekeken naar de belangrijkste en meest gebruikte zoekacties en filteropties, vult Elbrig aan. We hebben de interface daarop geoptimaliseerd. Kaarten met meer detail Tot slot noemt Jan de nieuwe cloud-oplossing: Hiermee is het makkelijk om data te integreren. Zo kunnen klanten Klic-berichten eenvoudig koppelen aan hun eigen software en kunnen ze naar wens kaartmateriaal toevoegen aan de kaartviewer. Standaard krijgen gebruikers meer kaartmateriaal tot hun beschikking. Daarbij merkt Jan ook op dat de kaarten van Geodan Van den Berg gedetailleerder zijn dan die van het Kadaster. Op die van ons kan je verder inzoomen. Zeker als netwerken dicht bij elkaar liggen, is dat noodzakelijk. Meer weten? Neem contact op met Doekele Rienks of Patrick Straver via info@geodanvandenberg.nl Calamiteitenmelding in het vernieuwde WIBON-systeem 2018 10 Klik! 5

inbedrijf Dunea werkt agile Een agile aanpak. Dat was een belangrijke voorwaarde van drinkwaterbedrijf Dunea voor het IT-bedrijf dat zij zochten. De opdracht: maak een applicatie waarmee wij straks voldoen aan de strengere eisen voor onze informatievoorziening aan de grondroerder en Europese burger. Die applicatie had Geodan Van den Berg al in ontwikkeling: het WIBON-systeem. Daarmee vinden beheerders van ondergrondse netwerken (netbeheerders) aansluiting op de centrale omgeving van het Kadaster. We hebben nu zelf een applicatie hiervoor, zegt projectleider bij Dunea voor het WIBON-project Marcel Rutte. Maar met de strengere eisen, vooral rondom de snelheid van informatievoorziening, leek het ons verstandiger om hiervoor een externe partij in te schakelen. Vanwege alle voordelen die het biedt, werken wij sinds een jaar agile. Dat verlangden we ook van onze nieuwe samenwerkingspartner. Agile Het belangrijkste voordeel van agile werken is volgens Marcel dat je met multidisciplinaire teams aan een project werkt. De verschillende disciplines communiceren daardoor veel sneller met elkaar. Bovendien houd je overzicht door te werken in sprints. Die duurden bij dit project steeds twee weken. De wekelijkse voortgangsgesprekken handelden we telefonisch af. Dat duurde steeds zo n half uurtje. Of Marcel van een succesvol traject spreekt? Dat meet je af aan het feit of aan het einde van elke sprint de onderdelen worden opgeleverd, die zijn overeengekomen. In de regel is dat steeds gebeurd. Dus ja, ik spreek van een succesvol traject. Dataconversie Het grootste struikelblok in het traject was de dataconversie. Marcel: We moesten ons dataformat een-op-een laten matchen met dat van het Kadaster. Je hebt het dan over de kleinste details. Dat we bijvoorbeeld dezelfde begrippen hanteren. Geodan Van den Berg heeft hier een tool voor gemaakt en die moest worden ingericht. De data specialisten van Geodan Van den Berg en Dunea hebben een dag bij elkaar gezeten om de eerste slag te maken, waarbij 80 procent van de data geconverteerd zou moeten worden. Op basis van de resultaten is de conversietool vervolgens aangepast en hebben we ter controle een nieuw bestand gestuurd. We hebben vier of vijf van die rondes gehad. Onlangs hebben we de laatste dataset aan Geodan Van den Berg geleverd. 6 Klik! 2018 10

Wij zijn altijd op zoek naar (nieuwe) oplossingen en mogelijkheden voor drinkwater en natuur Testen In feite rest voor Dunea nu (we spreken Marcel begin oktober) alleen nog het testen van het WIBONsysteem. Daar heeft hij alle vertrouwen in. De testfase zal nog één of twee maanden duren. Op 1 januari 2019 moet de informatievoorziening vanuit onze kant gereed zijn. Dat gaat lukken. Grootste vraag volgens Marcel is of het Kadaster zelf straks alle data van de netbeheerders op een goede manier weet te verwerken. De daadwerkelijke overgang, halverwege volgend jaar, zal nog even spannend zijn. Tot die tijd werken we in elk geval gewoon met ons eigen systeem. Na een voortraject van twee jaar en een project van bijna driekwart jaar, kijkt Marcel tevreden terug op de samenwerking met Geodan Van den Berg. Een prettige partij om mee samen te werken, met over het hele traject een uiterst professionele houding. Dat mag best eens gezegd worden. Waarvan akte. Dunea, duin en water Dunea produceert en levert drinkwater aan circa 1,3 miljoen klanten in het westelijke deel van Zuid-Holland. Bovendien ontvangt het jaarlijks 1 miljoen recreanten in de duinen tussen Monster en Katwijk. Daar beheert Dunea al circa 140 jaar de prachtige natuur en beschermt het de drinkwaterwinning. 2018 10 Klik! 7

interview ALLES OVER KLIC-WIN Centrale Kadasteromgeving: Een Het Kadaster leidend op en weg landsdekkend systeem naar KLIC-WIN om trots op te zijn Wat is de rol en verantwoordelijkheid van het Kadaster in KLIC-WIN? Henk Geurts: Met KLIC-WIN bieden we als Kadaster één toekomstproof informatiesysteem met één loket voor de WIBON en voor INSPIRE. We zijn eigenaar van de nieuwe centrale opslag omgeving. Die omgeving moet zorgen voor een efficiënter proces en een snelle en veilige uitwisseling van kabel en leidinginformatie. We maken ons hiermee als sector en land echt klaar voor de toekomst. Er veranderen nogal wat zaken? Caroline Groot: Zeker, dat geldt voor zowel de grondroerder als de netbeheerder. Zo gaat bijvoorbeeld de uitwisseling van (net)informatie in vectorformaat en volgens het nieuwe informatiemodel IMKL (v 1.2.1) plaatsvinden. Daarnaast is het berichtenprotocol (BMKL 2.0) vernieuwd. En in de nieuwe werkwijze kunnen er ook gelijk INSPIRE-aanvragen worden afgehandeld. Daar slaan we twee vliegen in één klap. Een grote verandering is verder toch wel dat netbeheerders hun gegevens nu (kunnen) opslaan in de nieuwe centrale omgeving van het Kadaster. Hoe kijken jullie terug op de afgelopen tijd? Henk: Positief; hoewel het een omvangrijk en langdurig traject is. De evaluatie van de WION is even geleden, en zorgvuldige nieuwe wet geving kost tijd weten we inmiddels. Daarbij hebben we te maken gehad met heel veel verschillende partijen in de graafsector. De ervaring leert dat die pas in beweging komen als er duidelijkheid is op het gebied van wetgeving. Wat was de grootste uitdaging? Caroline: Natuurlijk waren er tal van technische uit dagingen. Toch geloof ik dat het tempo erin houden én iedereen aan boord krijgen en houden, de grootste uitdaging is geweest. Om een idee te geven: we hebben te maken met ongeveer tienduizend grondroerders en elfhonderd netbeheerders. Henk vervolgt: En hoewel we lang op de nieuwe WIBONwetgeving moesten wachten, wilden we als Kadaster wel starten met het ontwikkelen van het nieuwe informatie systeem. Daarin waren we afhankelijk van een aantal frontrunners. De input en medewerking van verschillende netbeheerders en serviceproviders is cruciaal voor de ontwikkeling van het systeem zoals het er nu staat. Onderweg hebben we op verschillende borden en op verschillende snelheden moeten schaken. 8 Klik! 2018 10

We hebben te maken met ongeveer tienduizend grondroerders en elfhonderd netbeheerders Met het KLIC-WIN programma maakt de graaf sector zich klaar voor de toekomst. Daarin veranderen er verschillende zaken voor grondroerders, netbeheerders en service - providers. Eén daarvan is de nieuwe centrale Kadaster omgeving voor de opslag en verstrekking van kabel- en leidinginformatie. Henk Geurts (programmamanager KLIC-WIN) en Caroline Groot (productmanager KLIC) vertellen over de voortgang van het KLIC-WINtraject en blikken vooruit naar die belangrijke datum van 1 januari 2019. Hoe belangrijk is de communicatie geweest? Caroline: Dat is niet te onderschatten en heeft sector breed en in alle fasen van het programma een doorslag gevende rol gespeeld. Websites, bijeenkomsten, vakbladen; van Bouwend Nederland, EZK, tot de VELIN, Netbeheer Nederland, Rijkswaterstaat en ProRail. In het proces zijn we voortdurend met elkaar in gesprek geweest, hebben naar elkaar geluisterd en gecommuniceerd over de voortgang. En het thema veiligheid, was daar veel aandacht voor? Henk: Naast de focus op performance van de techniek, was security het andere grote aandachtspunt. Dat is vanaf dag één in het gehele proces ingeregeld. We hebben security officers benoemd en constant geschakeld met de belangrijkste stake holders. We wilden niet alleen een goed functio nerend en modern, maar ook een uiterst betrouwbaar en veilig systeem neerzetten. Waar liggen de uitdagingen na 1 januari 2019? Caroline: De eerste maanden van 2019 is er nog voldoende werk aan de winkel, verwachten we. Niet alle netbeheerders zullen klaar zijn en hun informatie als vectorbestand, en volgens het nieuwe informatiemodel, hebben aangeleverd. We gaan dus gecontroleerd en gefaseerd over naar de nieuwe situatie. Maar na zes maanden moeten alle partijen wel zover zijn. Dat is ook het moment waarop de toezichthouder in actie komt. En voor vele is dat toch vaak een stok achter de deur om dat laatste stapje te zetten. Hoe kijken jullie naar serviceproviders en een partij als Geodan Van den Berg? Er is bij serviceproviders vaak al heel veel technische kennis aanwezig, weet Henk. Dat geldt zeker ook voor Geodan Van den Berg. Al jaren ontzorgen zij verschillende grote en kleinere netbeheerders en soms fungeren ze zelfs als aanspreekpunt richting de sector of ons. Dat zegt veel over het vertrouwen dat zij genieten en hun ervaring. Trots op de stappen die tot dusver gezet zijn? Henk: Na een wat moeizame start is het testen nu op stoom. Er zijn zeker bevindingen, maar deze lijken tot op heden allemaal op korte termijn oplosbaar. Caroline: We zitten inderdaad nog midden in het testen, maar het gevoel is heel goed. Met KLIC-WIN leveren we een leidend en landsdekkend systeem op dat tot het modernste in Europa behoort. Daar mogen we best trots op zijn. 2018 10 Klik! 9

slim product Klic-toezichtapplicatie Toezicht houden op basis van risico op graafschade! Graafschades aan warmteleidingen; ze zorgen voor onderbrekingen in de warmtelevering en voor grote financiële schadeposten. Met de Klic-toezichtapplicatie kan Eneco Warmte niet alleen inschatten waar het risico op graafschade het grootst is; de tool helpt ook passende maatregelen te nemen, erover te communiceren en deze vast te leggen. Zo kan Eneco Warmte nu al voldoen aan de nieuwe Wet informatie-uitwisseling boven- en ondergrondse netwerken (WIBON). Eneco Warmte voorziet met zijn warmtenet zo n 130.000 huishoudens en bedrijven van duurzame warmte. Restwarmte die vrijkomt bij de afvalverbranding van Afvalverwerking Rijnmond wordt bijvoorbeeld ingevoerd in het stadsverwarmingsnet van Rotterdam. Om die warmte te transporteren, stroomt kokend water door leidingen tot wel 80 cm diameter dik. Graafschade voorkomen Vanzelfsprekend is Eneco er veel aangelegen om beschadigingen aan deze leidingen door graaf werkzaamheden te voorkomen. In 2017 vroeg de duurzame energie leverancier dan ook om een systeem te ont wikkelen dat inschat op welke plekken het risico op graaf schade het grootst is. En dat mede werkers vaste werk processen biedt om toezicht te houden op de graaf werkzaamheden. Risico s berekenen Jaarlijks komen er zo n 15.000 Klic-meldingen binnen over werkzaamheden in de buurt van de Eneco Warmte-leidingen. Er is een algoritme bedacht dat auto matisch bepaalt welke van deze werkzaamheden het grootste risico op graafschade met zich mee brengen. Daarvoor vermenigvuldigt het systeem de kans op graafschade met het mogelijke effect van die schade. Andere relevante factoren zijn bijvoorbeeld het type werkzaamheden en de diameter, leeftijd en het materiaal van de betreffende leiding. Alles vastgelegd in een matrix. Beter samenwerken De Klic-toezichtapplicatie is inmiddels een onmisbare tool in de dagelijkse praktijk van Eneco Warmte. Dankzij de app zien medewerkers nu in één oogopslag welke meldingen een hoog risico profiel 10 Klik! 2018 10

Doordat we als Eneco Warmte groeien, zijn we genoodzaakt om slimmer te werken in plaats van harder te werken. Deze applicatie helpt ons daarmee. hebben en krijgen zij - afhankelijk van het vastgestelde risicoprofiel - een overzicht van alle processtappen die ze moeten doorlopen. Eis-voorzorgsregel Bovendien worden alle genomen acties, zoals contact met de grondroerder, direct in het systeem vastgelegd: een vereiste om te kunnen voldoen aan de nieuwe WIBON. Die verplicht betrokken partijen immers onder meer om bij het indienen van een Eis-voorzorgsmaatregel de afspraken tussen net beheerders en grondroerders zorgvuldig vast te leggen. Tot slot geeft de tool collega s helder inzicht in de stappen die men al heeft gezet en ontstaat er automatisch een juridisch dossier voor eventuele claims. Wat kan de Klic-toezichtapplicatie voor u betekenen? Handig overzicht van alle ondergrondse netten in één app Mogelijkheid om eigen bedrijfsspecifieke processen te implementeren Koppeling met het huidige WION- en toekomstige WIBON-systeem waardoor gebruikers voldoen aan alle wet- en regelgeving Gebruiksvriendelijke interface op een eigen tablet met internet 2018 10 Klik! 11

werkinuitvoering LOCATIE DOOR HEEL EUROPA MET FOCUS OP NEDERLAND, BELGIË, FRANKRIJK, UK EN DUITSLAND Allego Wie: Allego Wat: Inzet WION-systeem Waarom: Voorkomen van graafschades aan de kabels van laadpalen In opdracht van de overheden, gemeenten, bedrijven en vervoersmaatschappijen realiseert en beheert Allego laadpunten voor elektrisch vervoer. Allego werkt onafhankelijk in Europa. Elektrisch rijden is enorm in opkomst. Bestuurders willen hun auto overal en altijd kunnen opladen. Allego draagt hieraan bij door de laadinfrastructuur verder uit te breiden. Zo bouwen ze ook laadstations waar elektrische auto s razend snel kunnen worden opgeladen: snellaadstations. In deze nieuwe generaties laadstations is het mogelijk om de auto s op gelijk spanning t/m 350 kw op te laden. Veiligheid voorop Dit moet natuurlijk wel veilig gebeuren. Na de plaatsing van de snellaadpalen worden alle aangelegde ondergrondse kabels op de juiste manier geregistreerd met het WION-systeem van Geodan Van den Berg. Zodat bij toekomstige graafwerkzaamheden alle partijen precies weten waar de kabels liggen. Om auto s nog sneller op te laden, maken de elektrische palen op de laadstations ge bruik van zeer hoge vermogens. Je moet er niet aan denken wat er gebeurt als zo n kabel wordt geraakt. Daarom is het noodzakelijk dat de grondroerder (of graver) de nodige maatregelen neemt tijdens werkzaamheden in de buurt van deze stations. De laadoplossingen van Allego bieden service en gemak, passend bij de mobiliteit van de toekomst. Geodan Van den Berg helpt hierbij door er met het WIONsysteem voor te zorgen dat alle kabels en leidingen van de geplaatste laadstations bekend zijn bij grondroerders. Veiligheid boven alles. > Wilt u weten wat wij voor u kunnen betekenen of heeft u vragen over de WION/WIBON? Neem dan contact met ons op via info@geodanvandenberg.nl 12 Klik! 2018 10