Implementatieplan Voortgangstoetsing in de doorstroom mbo-hbo 1 april 2014 Projectleider: C.J.B. (Kees) Ritmeester, c.j.b.ritmeester@driestar-educatief.nl Naam contactpersoon: H.L. (Laura) Boele - de Bruin, h.l.boele@driestar-educatief.nl
Inhoud Implementatie voortgangstoetsing Nederlands en rekenen... 3 1. Inleiding... 3 2. Afnamedata... 3 3. Contactpersonen... 3 4. QMP-toegang... 3 5. Communicatie... 3 6. Remediëring... 4 7. Verankering in de opleiding... 4 8. Tot slot... 4 Bijlage 1. Tekst personeelsintranet Driestar Educatief... 6 Bijlage 2. Remediëring Rekenen... 7
Implementatie voortgangstoetsing Nederlands en rekenen 1. Inleiding Dit implementatieplan is opgesteld op basis van de ervaringen die zijn opgedaan met de voortgangstoetsing. Een belangrijk knelpunt bij de afnames in de projectperiode was de motivatie van studenten, zowel op mbo als hbo. Er was weinig intrinsieke motivatie om deel te nemen aan de toetsen, omdat studenten de waarde voor hun eigen studieloopbaan nog niet zagen. Een goede communicatie tussen studenten en docenten van zowel mbo als hbo is daarom van wezenlijk belang. In het implementatieplan wordt deze communicatie geborgd. De basis van het plan is voor elk van de drie instituten gelijk; de uitwerking en uitvoering verschillen in details. De expertgroepen beogen met dit implementatieplan de voortgangstoetsing maximaal in de opleidingen te verankeren. 2. Afnamedata De voortgangstoetsen worden acht keer afgenomen: twee keer in mbo 2, twee keer in mbo 3; twee keer in pabo 1 en twee keer in pabo 2. De toetsen worden in het najaar (bij voorkeur oktober; voor de herfstvakantie) en in het voorjaar (bij voorkeur maart) afgenomen. Er wordt naar gestreefd de toetsen van rekenen en taal op verschillende dagen te plannen. Deze toetsdata worden vastgelegd door de roostermaker c.q. het toetsbureau. In de toekomst hopen we de toets ook te kunnen gebruiken voor een bredere groep studenten, als voorbereiding op de kennisbasistoets in pabo 3. Als de toets voldoende verankerd is in het curriculum van mbo en hbo zal verplichte deelname overgaan naar vrijwillige deelname, passend bij het formatieve karakter van de toets. 3. Contactpersonen Per instituut is er één contactpersoon voor de voortgangstoetsing. Deze persoon is aanspreekpunt voor zowel rekenen als taal, intern en extern, voor de studenten en voor de medewerkers van het eigen instituut. 4. QMP-toegang De student kan de jaren door met dezelfde ID-gegevens inloggen op de QMP-site om de toetsen te maken en zijn scores en voortgang in te zien. 5. Communicatie 5.1 E-mail aan studenten Studenten worden drie weken voor de toetsafname per e-mail op de hoogte gebracht van moment en locatie van de toets. Bij de aankondiging worden suggesties gedaan voor het oefenen met de leerstof.
5.2 Communicatie op intranet voor studenten en docenten Naast een persoonlijke e-mail aan de betreffende studenten wordt ook van de toetsafname periodiek melding gemaakt op het intranet, met het doel de bekendheid en daardoor de betrokkenheid te vergroten, zowel bij studenten als bij de docenten en studieloopbaanbegeleiders (SLB ers). Op het intranet voor de studenten is een plaats ingeruimd waar alle informatie, zowel praktische als achtergrondinformatie, te vinden is. Voor docenten en SLB ers is op het personeelsintranet een plaats ingericht met achtergrondinformatie, gegevens voor de studieloopbaanbegeleiders en de docenten (zie bijlage 1). 6. Remediëring Aan het einde van de toets krijgen de studenten per domein te zien op welk niveau ze zich bevinden, gekoppeld aan de referentieniveaus van Meijerink. Naar aanleiding van deze feedback kunnen zij op het intranet adviezen voor remediëring vinden waarmee ze deficiënties kunnen wegwerken en hun niveau verbeteren. Ze kunnen voortdurend controleren of ze op het gewenste niveau zitten, werken aan hun deficiënties en ook algemenere maatregelen opvolgen en adviezen ter harte nemen. De gegevens zijn concreet en doelgericht per onderwerp en per niveau aangegeven (zie bijlage 2 waarin als voorbeeld de adviezen bij de voortgangstoets Rekenen zijn opgenomen). 7. Verankering in de opleiding De digitale voortgangstoetsing is op verschillende manieren verankerd in de opleiding, namelijk bij het intakegesprek, het SLB-gesprek, de reguliere lesmaterialen, het studenten- en personeelsintranet. Deze lichten we hierna toe. De student legt van de QMP-rapporten een portfolio aan waarmee hij zijn vooruitgang inzichtelijk maakt. Deze rapportage komt aan de orde bij het intakegesprek. De student laat daar zien hoe hij zich op het mbo ingezet heeft voor de vakken en illustreert dat aan de hand van de toetsuitslagen. Naast de scores zijn de persoonseigenschappen als motivatie, zelfstandigheid en doorzettingsvermogen relevant. Vervolgens komt de toetsing aan de orde bij de reguliere SLB-gesprekken. Deze vinden vier keer per jaar plaats. De SLB er is goed hierover geïnformeerd; desgewenst kan hij informatie over de toetsen naslaan op het intranet. Ook in het studiemateriaal van het reguliere curriculum wordt melding gemaakt van de digitale voortgangstoetsing. Voor de pabo betreft het vermelding in de moduleboeken voor de OA-module Nederlands en rekenen én in de stageboeken. Door al deze maatregelen is de toetsing ingebed in de bestaande structuren binnen de instituten. 8. Tot slot Dit implementatieplan is na de zomervakantie van kracht. Alle benodigde afspraken zijn gemaakt; de documenten zijn aangepast op de toetsing. Aan het begin van het nieuwe cursusjaar worden de docenten die bij de intake en de SLB betrokken zijn uitvoerig geïnformeerd. Daarmee zal dan aan
de laatste voorwaarden voldaan zijn. Wij verwachten dat we op deze manier een goede modus hebben gevonden om de digitale voortgangstoetsing ook op de langere termijn te laten slagen.
Bijlage 1. Tekst personeelsintranet Driestar Educatief Voortgangstoetsing in de doorstroom mbo-hbo Algemene informatie Om de aansluiting tussen de mbo-opleiding Onderwijsassistent en de hbo-opleiding Leraar basisonderwijs te verbeteren zijn er digitale toetsen ontwikkeld voor de vakken rekenen en Nederlands. Deze digitale formatieve toetsen maken voor de student inzichtelijk welke basiskennis ze al beheersen en aan welke onderdelen zij nog moeten werken. De toetsen kennen verschillende domeinen en niveaus. Na de afname krijgt een student feedback op welk niveau hij/zij presteert en aan welk domein er nog gewerkt moet worden. Op het mbo wordt gestart met het afnemen van deze voortgangstoetsen. Twee keer per jaar worden de toetsen afgenomen. In het tweede en derde jaar van het mbo is deze toetsing begonnen; die lijn wordt afgerond na twee jaar pabo. In totaal maakt de student dus acht toetsen per vakgebied. De student verzamelt de uitslagen van de voortgangstoetsen in een portfolio. Bij het toelatingsgesprek wordt hier naar gevraagd en dient een student zijn/haar ontwikkeling toe te lichten. Tijdens SLB-gesprekken komt deze ontwikkeling, n.a.v. dit portfolio, telkens weer aan de orde. De student is geheel zelf verantwoordelijk voor zijn/haar ontwikkeling en moet dus kunnen tonen op welke manier er in de achterliggende tijd gewerkt is. Betrokkenen Ontwikkelaars De toetsen zijn ontwikkeld door docenten van het Hoornbeeck College, van de Christelijke Hogeschool Ede en van Driestar Educatief. Contactpersonen zijn: Janneke de Jong-Slagman voor Nederlands en Anja van der Hoek voor rekenen. Coördinator OA De coördinator OA voert de intakegesprekken met de mbo-studenten. Hij/zij moet op de hoogte zijn van het bestaan van de voortgangstoetsen en dit tijdens de intake aan de orde stellen. SLB-ers Alle slb-ers, die OA-studenten begeleiden moeten op de hoogte zijn van het bestaan van de voorgangstoetsen en dit tijdens de SLB-gesprekken aan de orde stellen. Op portaal zal een bericht komen als er weer een voortgangstoets is afgenomen.
Bijlage 2. Remediëring Rekenen Inleiding De Voortest Rekenen is bedoeld voor studenten die de opleiding tot Onderwijs Assisstent (OA) volgen en die daarna zo mogelijk de opleiding tot leerkracht Basisschool (Pabo) willen volgen. Met deze Voortest kun je onderzoeken op welk niveau je functioneert en in hoeverre dit perspectief biedt voor het volgen van de colleges Rekenen op de Pabo. Als student op de opleiding OA zal je aan het einde van je opleiding de zgn. COE-toets af moeten leggen. Het behalen van deze toets is voorwaarde om toegelaten te mogen worden op de Pabo. Het niveau van deze toets wordt landelijk aangegeven met niveau 3F. Op de Pabo zal je een keer de zgn. Kennisbasistoets (KB-toets) af moeten leggen. Het behalen van deze toets is voorwaarde voor het verkrijgen van de diploma. Het niveau van deze toets wordt landelijk aangegeven met niveau 3S. Globaal genomen worden landelijk de volgende niveaus aangehouden: 1F Niveau eind basisschool, dus begin VO 2F Niveau eind VMBO, dus begin MBO 3F Niveau eind MBO / eind HAVO, dus begin Pabo 3S Niveau eind Pabo (ook met vragen van enigszins didactische aard) De Voortest die je nu gemaakte hebt bestaat uit dezelfde vier rekendomeinen die bij de COE en bij de KB-toets worden aangehouden. Deze vier rekendomeinen, elk weer met een nadere onderverdeling in subdomeinen, zijn: o Getallen en Bewerkingen daarmee o Verhoudingen, Breuken en Procenten o Meten en Meetkunde o Verbanden, Formules en Grafieken Per domein zal aan het einde van de test worden aangegeven, op welk niveau je rekenvaardigheid op dat domein is. Tevens wordt een suggestie gegeven hoe je je vaardigheid in dat domein verder kunt ontwikkelen. In dit boekje worden de vier domeinen kort beschreven, geïllustreerd met voorbeelden. Bovendien wordt bij elk domein en per niveau aangegeven, welk oefenmateriaal je zou kunnen gebruiken om je rekenvaardigheid in dat domein te vergroten. De rekenvakgroep is van mening dat je rekenen niet echt rekenen kunt leren door alleen maar met oefenmateriaal te gaan oefenen. We vinden interactief leren heel belangrijk. Dat betekent dat wij het verstandig vinden om een 'rekenmaatje' op te zoeken met wie je samen kunt werken aan het verhogen van je rekenvaardigheid. En natuurlijk is interactie met je rekendocent ook van zeer veel waarde. Hij zal je waardevolle tips een aanwijzingen kunnen geven zowel over het rekenen zelf als over de manier waarop je dat het beste zou kunnen leren. Veel succes met dit mooie vakgebied. Boekenlijst Titel Schrijver Uitgever ISBN NU rekenen Bram van der Wal Noordhoff Uitgevers 9789001820770 2F deel A NU rekenen Bram van der Wal Noordhoff Uitgevers 9789001820763 2F deel B NU rekenen Bram van der Wal Noordhoff Uitgevers 9789001818555 3F deel A NU rekenen 3F deel B Bram van der Wal Noordhoff Uitgevers 9789001820787
Start Rekenen 2F Rob Lagendijk Deviant 9789491699450 Start Rekenen 3F Rob Lagendijk Deviant 9789490998172 Samengevat N.C. Keemink e.a. ThiemeMeulenhoff 9789006840483 MBO rekenen 2F Samengevat N.C. Keemink e.a. ThiemeMeulenhoff 9789006840490 MBO rekenen 3F Basisvaardigheden Rekenen pabo Ed de Moor e.a. Noordhoff uitgevers 9789001822972 Oefenwebsites http://www.paborekenwijzer.nl/ Oefenen per domein en per niveau
GETALLEN EN BEWERKINGEN Omschrijving Voorbeelden Naar niveau 2F Beschrijving domein Dit domein kent de volgende subdomeinen: Breuken Getalstructuren Handig rekenen Hele getallen Kommagetallen Rekenregels Op Schiphol is een vliegtuig gearriveerd uit China. Het vliegtuig heeft 20.440 dvd s aan boord. De dvd s zitten verpakt on boxen. Er gaan 8 dvd s in een box. De boxen worden vanaf de luchthaven in vrachtwagens geladen. In elke vrachtwagen passen precies 88 boxen. De vrachtwagens brengen de boxen naar distributiecentra in het hele land. Hoeveel vrachtwagens zijn er nodig om alle boxen te vervoeren? Boek Oefenmateriaal Paragraaf Nu rekenen 2F deel A Hoofdstuk 1, 2 en 3 Nu rekenen 2F deel B Hoofdstuk 7 en 8 Start Rekenen 2F Domein 1 Samengevat MBO rekenen Hoofdtuk 1 en 2 2F Naar niveau 3F Nu rekenen 3F deel A Hoofdstuk 1, 2 en 3 Nu rekenen 3F deel B Hoofdstuk 7 en 8 Start Rekenen 3F Domein 1 Samengevat MBO rekenen Hoofdstuk 1 en 2 3F Basisvaardigheden Rekenen Hoofdstuk 1-5 pabo Naar niveau 3S