Masterplan Mineralenmanagement Bodemdag Vredepeel, 17/08/2012 Peter Stevens, 1
Aanleiding MMM Directe aanleiding voor de totstandkoming van het Masterplan MineralenManagement (MMM) is de voedselzekerheid en de toenemende schaarste van minerale grondstoffen voor de plantaardige productie. Of samengevat: Aanleiding MMM Masterplan MineralenManagement 2
Aanleiding MMM Masterplan MineralenManagement e e r Aanleiding MMM Masterplan MineralenManagement e e e t r 3
Aanleiding MMM Masterplan MineralenManagement e t e e r i n d e r Doelstelling MMM De akkerbouw streeft naar een emissieneutrale akkerbouw in 2030 waarbij de bijdrage van het landbouwkundig handelen (lees: de verliezen van nutriënten naar bodem, water en lucht) niet hoger is dan de emissie op onbemeste gronden, met maximaal rendement en maximaal gebruik van biodiversiteit. Tussendoelen in 2017: maximaal rendement; voldoen aan de kaderrichtlijn water; voldoen aan de nitraatrichtlijn; maximaal gebruik van biodiversiteit; op koers voor het halen van de doelstellingen Schoon en Zuinig. 4
Uitvoering MMM Thema 1: Thema 2: Thema 3: Thema 4: Thema 5: Timing en management van mineralen Vitale bodem Mineralen en klimaat/energie Mineralenkringlopen Communicatie Thema 1: Timing en management van mineralen Mineralen op de juiste plaats, in de juiste hoeveelheid, in de juiste vorm en op het juiste moment voor het gewas beschikbaar stellen/hebben. 5
Thema 1: Project uitgelicht Nieuwe bijmestsystemen en strategieën in aardappelen Samenwerking tussen onderzoekers en telers (klankbordgroep). Aardappelen hebben in het begin van de groei veel stikstof nodig. Te weinig stikstof betekent achterblijvende groei. Risicobeperking (te)veel stikstof (bij)bemesten. Het project richt zich op een verbeterde afstemming van de N-gift op de gewasbehoefte en het N-aanbod uit andere bronnen. Thema 1: Project uitgelicht Optimale bodem- en bemestingsstrategie; van papier naar praktijk 5 akkerbouwers. 5 regio s. Directe samenwerking tussen onderzoek (MMM) en teler. 5 plannen van aanpak. Werken aan de doelstellingen van het MMM. Resultaten breed verspreiden en praktische problemen oplossen. 6
Thema 2: Vitale bodem Het vermogen van de grond om op korte en lange termijn voldoende water, lucht en nutriënten te leveren voor een gezonde bodem, hoge gewasproductie en lage omgevingsbelasting. Thema 2: Project uitgelicht Sturen van N-mineralisatie met kennis over organische stof Bemestingsadvies houdt geen rekening met N-levering van de bodem. Bij uitsluitend gebruik van kunstmest loopt het OS-gehalte van de bodem terug. Bij maximale aanvoer van organische stof stijft het OS-gehalte in de bodem. In dit project wordt een reken-/adviesmodule ontwikkeld. Deze module laat het effect van aanvoer van kunstmest en/of organische stof zien. 7
Thema 2: Project uitgelicht Effecten en beïnvloeding bodembiodiversiteit Handvatten om doelgericht te werken aan verbetering van de bodemkwaliteit. Rol bodemorganismen voor de gewasproductie en het meten en interpreteren van maatregelen. Binnenkort -zeer waarschijnlijk- intensieve samenwerking met EL&I op het gebied van bodemindicatoren. Thema 3: Mineralen en klimaat/energie Verbetering van het mineralenmanagement moet leiden tot een energiereductie of een reductie in broeikasgasemissies, zoals koolzuurgas (CO 2 ), lachgas (N 2 O) en in mindere mate methaan (CH 4 ). Emissie, Productiviteit 8
Thema 3: Project uitgelicht Structuur- en bodemverbeteraars Bodemverbetering reduceert emissies: (de)nitrificatie. Gemaakte claims in de praktijk toetsen: Wat zijn de echte bodemverbeteraars in termen van verhoogde gewasopbrengst en fysische, chemische en biologische bodemvruchtbaarheid? Veldproeven op vijf locaties verspreid over Nederland. Getoetste bodemverbeteraars : PRP, Betacal flow, Humifirst, Xurian optimum, Brandkalk, Gips en Biochar. Thema 4: Mineralenkringlopen Bij het zoveel mogelijk sluiten van mineralenkringlopen kan op vier verschillende niveaus worden gedacht: 1. Kringlopen op bedrijfsniveau; 2. Kringlopen op regionaal niveau; 3. Kringlopen op nationaal niveau; 4. Kringlopen op mondiaal niveau. 9
Thema 4: Project uitgelicht BioNPK Mineraal recycling en upcycling uit natte processtromen. Kringloop akkerbouw - verwerkende industrie - akkerbouw. Schone (zonder NPK) organische stof terugwinnen uit natte processstromen? N- en P-winning uit digestaat? Schone organische stof terugbrengen op de akker? EU-gesubsidieerde samenwerking. BioNPK: Mineralenkringloop 10
Thema 5: Communicatie Door een zo efficiënt mogelijke benutting van areaal en nutriënten met een minimale belasting van de omgeving wil de akkerbouw in 2030 emissieneutraal, rendabel, divers en zuinig zijn. Doelgroep(en): akkerbouwers; intermediairs (toelevering, afnemers, voorlichting en onderzoek); bestuur en overheid; maatschappelijke organisaties. Thema 5: Project uitgelicht Wijzer met mineralen Consortium WUR, NMI en DLV Plant werkt namens het MMM aan het: opstellen van praktische brochures; verzorgen van bijeenkomsten. Tijdens het groeiseizoen of in de winterperiode kunnen studiegroepen het MMM verzoeken om onderzoeksresultaten en/of praktijkervaringen toe te komen lichten. De inhoud van ieder programma wordt in overleg afgestemd. 11
Vormen van samenwerking Programma-inhoudelijke samenwerking met het Ministerie van EL&I. In de race (topsector Agri&Food) om het EL&I onderzoekprogramma bodem 2013 mede vorm te geven (voorstel Publiek-Private Samenwerking Bodem positief beoordeeld). Op projectniveau (BioNPK) financiële samenwerking vanuit de EU. Kansen tot samenwerking op het gebied van (bodem)biodiversiteit. 12
Meer informatie over het MMM? www.kennisakker.nl 13
Bedankt voor uw aandacht 14