Appendix bij Pedagogisch Beleidsplan voor Buiten Schoolse Opvang Versie maart 2017
INLEIDING Algemeen Om tegemoet te komen aan de vraag van ouders vervullen wij op twee locaties ook een BSO functie. Om de combinatie van KDV en BSO zo soepel mogelijk te kunnen laten verlopen, volgt hier een appendix bij het algemeen geldende pedagogisch beleidsplan van Kleine Ark kinderopvang. De manier van werken met de kinderen van 4-12 jaar, vloeit door van de KDV naar de BSO. Pedagogisch beleid Alle onderwerpen die beschreven zijn in ons algemeen pedagogisch beleidsplan gelden in principe ook voor de BSO. Toch zijn er een aantal punten die beschreven en / of aangepast dienen te worden. Deze appendix voegt dus een aantal dingen toe en vervangt een aantal dingen uit het beleidsplan Kleine Ark 2016.
BESCHRIJVING VAN DE ORGANISATIE Kleine Ark kinderopvang is een zelfstandige organisatie met als eerste doel dagopvang bieden met een christelijke identiteit. Wij bieden ruimte aan maximaal 10 BSO kinderen per dag. Kleine Ark biedt dagopvang, voor, tussen en na schoolse opvang, vakantie opvang en opvang op studiedagen. Per 9 mei 2016 is Kleine Ark uitgebreid met een nevenvestiging van de BSO op locatie Naarderweg 2, in basisschool In de Lichtkring. Deze locatie biedt ruimte voor maximaal 25 kinderen. Wij beogen een gemiddelde groepsgrootte van 15 kinderen met 2 leidsters. Deze groep kan door groeien naar 20 kinderen, met 2 leidsters, en dan maken we gebruik van twee ruimten, ons lokaal en de team kamer van de school. DOEL VAN DE OPVANG Kleine Ark biedt opvang op maat. Op maat voor de kinderen door het bieden van een voorziening met speelmogelijkheden die aansluiten bij de verschillende leeftijden en belevingswerelden. Kinderen kunnen er ongedwongen spelen in hun 'vrije tijd' en daarbij worden ook allerlei activiteiten aangeboden. Hierdoor ontstaat een bijkomend voordeel, een educatieve functie: kinderen kunnen van alles leren en oefenen op een 'niet schoolse' manier. Bovenal is het de bedoeling dat kinderen het leuk vinden om naar Kleine Ark te gaan. Ook is de opvang op maat voor de ouders. Zij kunnen met een gerust hart aan hun eigen verplichtingen voldoen in de wetenschap dat zij qua buitenschoolse opvang een beroep kunnen doen op Kleine Ark. Algemene doelstelling: Wederzijds respect, eerlijkheid, vertrouwen en een open communicatie zijn van belang. Zo willen we ook vorm geven aan de christelijke identiteit van Kleine Ark. In Kleine Ark wordt gewerkt binnen de wettelijk vastgestelde kaders voor de kinderopvang. Pedagogische doelstelling: Voor de uitgebreide realisatie van de pedagogische doelstelling zie het beleidsplan KDV, BSO & Peuterspeelzaal. Hier volgt slechts een kleine extra toevoeging. Het realiseren van een pedagogisch klimaat: veiligheid: Fysieke veiligheid: De inrichting van de opvang en de mogelijkheden buiten moeten er op gericht zijn dat het kind zich veilig voelt, ongestoord kan spelen en zich kan ontplooien. De werknemers brengen de risico s wat betreft gezondheid en veiligheid in kaart en de directie ziet toe op een goede inventarisatie en uitvoering van het actieplan. Psychische veiligheid: De relatie tussen kind en leidster en kinderen onderling. We vinden het belangrijk dat er op de BSO een ongedwongen, vrije sfeer is. Kinderen mogen daarom zelf invulling geven aan wat ze willen doen, met wie. Er zijn verschillende hoekjes ingericht waar de kinderen zich even kunnen terugtrekken (alleen of met een klein groepje kinderen). Kinderen kunnen er zelf voor kiezen of ze in of juist uit het zicht van de pedagogisch medewerkers gaan spelen. Door dit zelf te kunnen bepalen, ontstaat er een veilig gevoel. Toch is niet alles helemaal vrijblijvend. Er is een zekere mate van structuur (regels, regelmaat en gewoontes), omdat dit de kinderen duidelijkheid biedt. Het kind weet waar het aan toe is en wat hem te wachten staat. Het herkenbare, terugkerende geeft een gevoel van veiligheid en vertrouwen en bij jonge kinderen een
tijdsgevoel waardoor de dag overzichtelijk wordt. Om een relatie op te kunnen bouwen tussen een kind en een pedagogisch medewerker is het belangrijk dat er regelmatig onderling contact is. Dit begint bij de kennismaking (wennen) van het kind met de groep en de pedagogisch medewerkers ongeveer een week voordat het kind daadwerkelijk op de opvang komt. We gaan serieus om met de emoties van kinderen. Hierdoor leren we het kind beter kennen en het geeft het kind een gevoel van veiligheid. Het kind wordt geaccepteerd in het uiten van zijn blijheid, geluk, angst, boosheid, tevredenheid, enz. en leert met die emoties om te gaan. Wij willen het kind leren zijn emoties te uiten zonder anderen te kwetsen of pijn te doen. De pedagogisch medewerkers houden in de gaten of alle kinderen zich veilig kunnen voelen, zonder "last" te hebben van andere kinderen. Als een kind iets aan het vertellen is in de groep, krijgt het hiervoor ook de ruimte, en zorgen de pedagogisch medewerkers ervoor dat het kind niet gestoord wordt in zijn verhaal. Het contact met de ouders / verzorgers van het kind is erg belangrijk. Op die manier leer je het kind kennen zoals het thuis is en kun je met het kind over de thuissituatie praten. Het geeft het kind een veilig gevoel dat je zijn ouders / verzorgers kent. Omdat bij de BSO meestal alleen sprake is van haalcontacten (met uitzondering van de schoolvakanties), worden er jaarlijks activiteiten georganiseerd, waarbij ouders en andere familieleden van harte welkom zijn. persoonlijke competentie: Door het stimuleren van de zelfstandigheid van kinderen, wordt er een bijdrage geleverd aan het vergroten van het gevoel van eigenwaarde en zelfvertrouwen. Dit doen we o.a. op de volgende manieren: We laten de kinderen zoveel mogelijk doen wat ze al zelf kunnen. De pedagogisch medewerker probeert zoveel mogelijk hiervan op de hoogte te zijn van wat een kind al kan, en waar eventueel nog hulp geboden is. Denk hierbij aan dagelijkse handelingen zoals het strikken van schoenveters, het dichtritsen van de jas, maar ook het leren fietsen of bouwen met constructiemateriaal. Door het kind te stimuleren, aan te moedigen, samen naar oplossingen te zoeken en te complimenteren wanneer het goed gaat proberen we het kind te helpen. Dit stimuleert het zelfvertrouwen en de zelfredzaamheid van het kind. De ruimte is zodanig ingericht dat kinderen zelf kunnen doen wat ze willen, en zelf het spel- of knutselmateriaal kunnen pakken wat ze willen. We laten de kinderen zoveel mogelijk zelf verzinnen op welke manier een spel gespeeld moet worden, of wat en hoe er geknutseld wordt. We laten de kinderen zelf kiezen welke activiteit ze willen doen, en bieden daarbij nieuwe mogelijkheden en materialen aan. Als kinderen niet weten wat ze moeten doen / zich vervelen kunnen we ze kort een paar activiteiten voorstellen. Als ze hier geen zin in hebben, mogen ze zich even gaan "vervelen": dit stimuleert de kinderen zelf een oplossing te bedenken voor hun probleem, en daarmee dus de creativiteit. Er is voldoende spelmateriaal aanwezig dat de persoonlijke competentie van kinderen stimuleert. Zo zijn er verschillende spelletjes waarbij kinderen oefenen in tactisch spel, kennis van cijfers, algemene kennis, motoriek en geduld. Door het spelen van spelletjes leren de kinderen (naast sociale vaardigheden) bovendien incasseren / verliezen. sociale competentie: Binnen de groepsopvang wordt het welzijn van het kind bevorderd door positieve interactie tussen kinderen. Door deze positieve ervaringen wordt de sociale competentie van het individuele kind vergroot. De leidsters beschikken over vaardigheden om deze interacties tussen kinderen op een positieve manier te beïnvloeden. Dit stimuleren we o.a. op de volgende manieren: In de dagelijkse omgang is het noodzakelijk kinderen te stimuleren samen te spelen, te delen, op elkaar te wachten en samen op te ruimen. We stimuleren de kinderen
elkaar te helpen, bijvoorbeeld door hen samen een taak te geven. De oudere kinderen stimuleren we samen een activiteit te organiseren (bijvoorbeeld het bedenken van een speurtocht, hindernisbaan). We geven kinderen complimenten als ze zich prettig gedragen. Dit is een goede stimulerende beloning. Om alles zo goed mogelijk te laten verlopen zijn er verschillende regels, welke zoveel mogelijk met en door de kinderen gemaakt zijn. Wanneer een kind zich niet aan de regels houdt kunnen de pedagogisch medewerkers hierop inspelen en het betreffende kind aanspreken. Schelden, schreeuwen, vloeken, slaan e.d. worden niet getolereerd. Samen met de kinderen zoeken we naar een compromis waarbij we er naar streven hen uit te leggen wat wel en niet aanvaardbaar is, en hoe we in die situatie rekening kunnen houden met elkaar. Er is voldoende spelmateriaal aanwezig dat de sociale competentie van de kinderen stimuleert. Buitenspeelgoed als een voetbal, springtouw zorgt ervoor dat kinderen met elkaar gaan spelen. Binnen zijn er verschillende spelletjes die de kinderen samen kunnen doen. Deze spellen leren de kinderen op hun beurt te wachten, omgaan met winnen en verliezen. Ook zijn er verschillende hoeken ingericht, zoals een huis-/restaurant- / poppenhoek. Kinderen spelen hier situaties na uit het "echte" leven, en leren hierdoor op een passende manier met elkaar omgaan. We stimuleren een bepaalde mate van verantwoordelijkheidsgevoel. De oudere kinderen helpen en begeleiden de jongere kinderen bij bepaalde activiteiten. Dit kan heel klein en simpel van aard zijn, maar bevordert wel het verantwoordelijkheidsgevoel. waarden en normen: Kleine Ark vindt het belangrijk dat kinderen zich thuis voelen. In groepsverband maakt het kind kennis met waarden en normen. Respect voor God en zijn schepping, dus ook voor elkaar. Volwassenen hebben hierin een voorbeeld functie. In principe zullen de leidster gewenst, respectvol gedrag proberen te bevorderen. Het uiten van verbaal of fysiek geweld is onacceptabel. Als een kind ongewenst gedrag vertoont wordt het gedrag gecorrigeerd. Naast respect voor anderen vinden wij het belangrijk dat kinderen leren omgaan met materialen en de omgeving (wereld) om ons heen. Van de kinderen wordt verwacht dat ze voorzichtig omgaan met het speelgoed van de BSO of van de andere kinderen, en dat ze met respect omgaan met knutselwerken van andere kinderen. Wij willen kinderen leren met zorg om te gaan met de natuur en het milieu. belonen en corrigeren: Het kind staat centraal in Kleine Ark. Met respect voor het kind wordt uitgegaan van geborgenheid, veiligheid en uitdaging. Om hier tussen een goed evenwicht te vinden hanteert de leidster regels. Door het kind op een positieve manier te leren omgaan met deze regels, ervaart het kind dit als en natuurlijk deel van de opvang. De leidster gaat hierbij uit van de eigenheid van het kind. Belangrijk is de positieve benadering van het kind. Dit wordt gerealiseerd door het geven van complimenten. Hiermee levert de leidster een bijdrage aan de ontwikkeling van een positief zelfbeeld waardoor het kind meer zelfvertrouwen krijgt. Hierdoor wordt het kind gestimuleerd om gewenst gedrag te laten zien. Als gevolg hiervan zal het kind ook vaker gewenst gedrag laten zien en zal ongewenste gedrag afnemen. De leidster is er zich van bewust dat corrigeren een beperkend effect heeft op het gedrag van het kind. Zeker als het vaker wordt toegepast. Dit verhinderd de vorming van een eigen geweten bij een kind.
GEBRUIK VAN DE RUIMTES IN EN BUITEN KLEINE ARK Locatie Kleine Ark Krachtenveld Kleine Ark locatie Krachtenveld heeft de mogelijkheid tot 2 groepen. Boven een verticale groepssamenstelling met kinderen van 0-12 jr. Dit alleen wanneer de groepsgrootte dit toelaat. Wanneer de groepssamenstelling erom vraagt opgesplitst te worden in leeftijdscategorieën, zullen wij gebruik maken van de beneden-ruimte. De boven groep is voornamelijk ingericht op de leeftijd 0-4 jr. maar biedt ook vele mogelijkheden voor de oudere kinderen. Te denken valt aan knutselen en spelletjes aan de grote tafel. Meestal worden de oudere kinderen die na schooltijd naar Kleine Ark komen in de beneden groep opgevangen. Hier kunnen ze zelfstandig spelen met allerlei soorten materiaal, zoals verschillende soorten constructie materiaal (bijv. lego, playmobiel, kapla), computeren, lezen, tafelvoetballen, gezelschapsspellen, enz. Daarnaast maken we veel gebruik van onze buitenruimte en de buitenruimte aan de overkant van de Kringloop. Hier kunnen de kinderen tafeltennissen, omheind voetballen, basketballen, klauteren op het klimtoestel, schommelen, skaten in een halfpipe, enz. Locatie Kleine Ark In de Lichtkring Sinds 9 mei 2016 beschikken we over een ruimte in Basisschool In de Lichtkring. Dit is een nevenvestiging van Kleine Ark met een eigen LKR nummer voor BSO en voor KDV. Deze locatie biedt ruimte voor 25 kinderen. Een lokaal voor max.15 kinderen en een nevenruimte voor max.10 kinderen. Wij beogen een gemiddelde groepsgrootte van 15 BSO kinderen in de leeftijd 4-13 jaar. Bij overschrijding van dit aantal, zullen de kinderen samen in de stamgroep (groep van max. 20) opstarten en vervolgens de activiteiten uitvoeren in de verschillende ruimten die tot onze beschikking zijn in de school. Er is dus sprake van één stam groep, en zij zullen deze groep alleen voor activiteiten verlaten en weer terugkeren naar het lokaal. Het lokaal is ingericht met materiaal geschikt voor kinderen in de leeftijd 2-13 jaar. De nevenruimte (een teamkamer van de school) is geschikt als ruimte voor de rustige activiteiten. Hier is geen spel materiaal aanwezig, maar hier nemen de kinderen en leidsters het mee naar toe. Hier wordt ook niet gespeeld zonder toezicht. De buitenruimte van In de Lichtkring is een omheind schoolplein met veel uitdaging en natuurlijke elementen. Aangrenzend een speeltuin van de gemeente met uitdagende toestellen en voetbal/basketbal veld. Voor het mogen gebruik maken van deze buitenruimte wordt toestemming gevraagd aan de ouders, zij moeten hiervoor tekenen wanneer hun kind hier (ook zonder direct toezicht) mogen spelen. Voor de (incidentele) vakantieopvang maken de BSO kinderen gebruik van de locatie Krachtenveld. INDELING EN ORGANISATIE VAN DE BUITENSCHOOLSE TIJD Kleine Ark streeft ernaar dat het kind de opvang ervaart als een vorm van vrijetijdsbesteding. Hieronder verstaan wij, dat het kind kan spelen en ergens mee bezig zijn en daaraan plezier beleven, zonder dat dit functioneel of leerzaam hoeft te zijn. Het kind bepaald zelf wat hij doet en met wie hij dit doet, binnen de regels van de opvang. Binnen deze vrijetijdsbesteding bestaat voor het kind de mogelijkheid om deel te nemen aan activiteiten. De leidster houdt rekening met de verschillende leeftijden en interesses van het kind.
De leidster stimuleert het kind zelfstandig te spelen en initiatieven te nemen. Naarmate het kind ouder wordt, laat de leidster het kind meer los. Het is mogelijk dat het afspreekt met vriend(innet)jes, zowel binnen als buiten de buitenschoolse opvang. Dit alleen na duidelijke afspraken tussen ouders, kind en Kleine Ark. Over meer vrijheid (zoals alleen naar huis of naar school gaan) worden afspraken gemaakt met de ouders en deze afspraken worden schriftelijk vast gelegd en ondertekend door de ouders. Meer vrijheid voor het kind betekent ook meer verantwoordelijkheid voor het kind. Een aantal terugkerende elementen geeft structuur aan de dag. VSO: 's morgen binnenkomst in de boven- of beneden-groep. Even een rustige activiteit kiezen tot we naar school moeten. De pedagogisch medewerkster bepaald in overleg met ouders hoe wanneer er naar school gegaan wordt. NSO: Ophalen bij Het Mozaïek, In de Lichtkring, De Regenboog en bij De Richtingwijzer. Bij binnen komst even iets gezamenlijk eten (meestal fruit en/of een plak ontbijtkoek, biscuit of rijstwafel) en drinken. Hierbij wisselen we altijd wat ervaringen van de dag of de week uit. Of dit in boven of beneden plaatsvindt of op de dislocatie is afhankelijk van de groepsgrootte en de planning. Een kind wat uit school komt heeft behoefte aan 'vrijheid' en mag dan ook in grote mate zelf de invulling van de middag bepalen. Waar nodig en naar behoefte worden er activiteiten aan geboden. Tijdens vakantie opvang proberen we ook uitjes te organiseren en/of te zorgen voor een leuk dagprogramma. ROL VAN DE PEDAGOGISCH MEDEWERKER De pedagogisch medewerkers van Kleine Ark is organiserend en voorwaarden scheppend bezig, zodat het kind zelf kan spelen. Zij houden afstand en stimuleren tegelijk de kinderen die dit nodig hebben. Zij observeert en pikt signalen op van het kind. Zij kent de omgeving van de opvang goed en weet waar de uitdaging en de gevaren zitten voor kinderen. De pedagogisch medewerker geeft het kind ruimte om zijn vrije tijd zelf in te vullen. Er wordt voor gezelligheid gezorgd en er wordt een binding gecreëerd tussen de kinderen. Tevens wordt er voor gezorgd dat het kind zich veilig en geborgen voelt. De pedagogisch medewerkers staan open voor het bespreken van de ervaringen van kinderen. De pedagogisch medewerkers van Kleine Ark zijn mensen die iets te bieden hebben voor het kind dat de opvang bezoekt. Zij hebben competenties ontwikkeld en oog voor het oudere kind. Hun rol is dat zij open staan voor inspraak van kinderen. Zij overleggen en discussiëren met de grotere kinderen en komen samen met hen tot ideeën. De pedagogisch medewerkers zijn instaat op leeftijd gerichte activiteiten aan te bieden. Tevens zijn zij verantwoordelijk voor het veilig vervoeren van het kind van Kleine Ark naar school en van school naar Kleine Ark, tijdens uitstapjes of overige buiten activiteiten. Ondersteuning beroepskracht Beroepskrachten in de BSO voldoen aan de gestelde eisen en beschikken over de juiste diploma s. Zij worden ondersteund door stagiaires, door ouders, bij uitstapjes indien nodig, of door externe personen die een goede bijdrage kunnen leveren aan een (educatieve) invulling van de tijd. Bijv. sportcoaches, muzikant die workshops geeft. Dit altijd onder begeleiding van de vaste pedagogisch medewerker. De kind leidster ratio (max.10 kinderen per beroepskracht) is bepalend voor het aantal kinderen op de groep. Deze zal nooit worden overschreden. Zou er sprake zijn van een goede stagiaire die op dat moment alle taken kan uitvoeren die gelden voor een gediplomeerde beroepskracht, zal in overleg met de ou-
dercommissie en op basis van resultaten en verslagen uit de stage besloten kunnen worden deze persoon in te zetten als beroeps kracht, maar zal deze persoon nooit alleen op de groep staan, nooit voor meer dan 25% worden ingezet, en uitsluitend op de eigen stagelocatie. Achterwachtregeling In Locatie Krachtenveld is altijd een tweede pedagogisch medewerker aanwezig op de momenten van de buitenschoolse opvang. In locatie In de Lichtkring zijn er leerkrachten aanwezig in de school, bij ontbreken van aanwezigen in de school is de directie aangewezen achterwacht en bij afwezigheid een andere aangewezen volwassene en moet binnen 5 minuten ter plekke kunnen zijn in geval van nood. Intake procedure en wennen Wanneer er een aanmelding van een kind bij de BSO binnenkomt, vindt er altijd een kennismakingsmoment plaatst voor ouders/verzorgers en kind(eren). Liefst op een dag dat ook de daadwerkelijke opvang gaat plaatsvinden. Dan ontmoet het kind de stamgroep en de leidster(s). Wanneer het kind geen bekende gezichten heeft in de groep, is het van belang om tijd te nemen voor de gewenning, om het kind zich veilig te kunnen laten voelen en om te kunnen laten wennen aan de pedagogisch medewerker en de kinderen van de groep. Wij vragen dan ouders nog een (aantal) keer langs te komen met hun kind of evt. met een korte middag van een uur te starten. Bij plaatsing vullen ouders/verzorgers een intakeformulier deze wordt besproken tijdens het intakegesprek en ondertekend. OUDERCOMMISSIE De taak van de oudercommissie is het behartigen van de belangen van de ouders. Minimaal twee ouders van kinderen die op het KDV of de BSO geplaatst zijn, maken deel uit van de oudercommissie. De oudercommissie: denkt mee over het pedagogisch beleid van het KDV en de BSO, kan, gevraagd of ongevraagd, advies geven aan de leiding of het bestuur, heeft geen beslissingsbevoegdheid, maar heeft een verzwaard adviesrecht op diverse punten, vergadert minimaal drie maal per jaar, stelt in samenwerking met de directie een stukje samen voor de tweemaandelijkse nieuwsbrief, organiseert mede de ouderavonden. Ouders kunnen te allen tijde vragen of suggesties kwijt aan de oudercommissie. Dit kan via: oudercommissiekleineark@gmail.com KLACHTEN Kleine Ark heeft in het kader van de Wet kinderopvang een interne klachtenregeling opgesteld. Deze regeling beschrijft de werkwijze bij het behandelen en registreren van klachten van ouders. Bij voorkeur maken ouders/verzorgers een klacht eerst bespreekbaar bij de direct betrokkene. Leidt dit niet tot een bevredigende oplossing, dan kan een formele klacht ingediend worden. Afhankelijk van de klacht kan deze worden ingediend bij de locatiemanager. Zij is te bereiken per email: kleineark@kleineark.nl. Een formele klacht wordt schriftelijk ingediend.
Mocht interne klachtafhandeling niet leiden tot een bevredigende oplossing dan staat ouders de weg vrij naar informatie, advies en mediation bij Klachtloket Kinderopvang, gevestigd in Den Haag. www.klachtenloket-kinderopvang.nl of aanmelding van het geschil bij de Geschillencommissie www.degeschillencommissie.nl. In sommige gevallen is het van belang de klacht rechtstreeks in te dienen bij de Geschillencommissie. Het reglement van de Geschillencommissie vindt u hier https://www.klachtenloket-kinderopvang.nl/klachtmelden/