TRAJECT WELZIJN; ONTWIKKELING EN OPVOEDING_9789006815627_INHOUD_KORT Thema 1 Inleiding op ontwikkeling en opvoeding 1 Begeleiden bij ontwikkeling 1.1 Begeleiden als kerntaak 1.2 Begeleiden bij ontwikkeling en opvoeding 1.3 Begeleiden is leuk! 2 Ontwikkelen gaat vanzelf, of niet? 2.1 Ontwikkelingspsychologie, wat is dat? 2.2 Het begrip ontwikkelen 2.3 Het begrip ontwikkelingsfasen 2.4 Factoren die de ontwikkeling bepalen 2.5 Ontwikkelingsaspecten 2.6 Voorwaarden voor ontwikkeling 3 Spelontwikkeling 3.1 Spel en ontwikkeling 3.2 Soorten spel 3.3 Spelbevorderende en spelbelemmerende factoren 4 Taalontwikkeling 4.1 Taal en ontwikkeling 4.2 Taalontwikkeling bij kinderen 5 Opvoeden moet 5.1 Pedagogiek 5.2 Opvoeden: wat is dat? 5.3 Opvattingen over opvoeden 5.4 Zelfstandig en verantwoordelijk 5.5 Opvoedingsmiddelen 6 Vertrouwensrelatie 6.1 Vertrouwen 6.2 Relatie 6.3 Vertrouwensrelatie 7 Als de ontwikkeling anders gaat 7.1 Normale en niet-normale ontwikkeling 7.2 Opgroeien in een achterstandssituatie 7.3 Kenmerken van sociale problematiek 8 Beperkingen en stoornissen 8.1 Functionele beperkingen 8.2 Vormen van beperkingen 8.3 Ontwikkelingsstoornissen 9 Thema 2 Ontwikkeling en opvoeding van baby s en peuters 1 Ontwikkeling van de baby 1.1 Lichamelijke ontwikkeling 1.2 Cognitieve ontwikkeling 1.3 Sociale ontwikkeling en persoonlijkheidsontwikkeling 1.4 Emotionele ontwikkeling 2 Ontwikkeling van de peuter 2.1 Lichamelijke ontwikkeling 2.2 Cognitieve ontwikkeling 2.3 Sociale ontwikkeling en persoonlijkheidsontwikkeling 2.4 Emotionele ontwikkeling 2.5 Het eigen lichaam ontdekken Traject Welzijn; Ontwikkeling en opvoeding_9789006815627_inhoud_kort 1 van 6
3 Taalontwikkeling bij baby's en peuters 3.1 Taalontwikkeling bij baby s 3.2 Taalontwikkeling bij peuters 3.3 Taalontwikkeling stimuleren 4 Spelontwikkeling bij baby's en peuters 4.1 Spelontwikkeling bij baby s 4.2 Spelontwikkeling bij peuters 4.3 Spelontwikkeling stimuleren 5 Opvoeding van baby's en peuters 5.1 De vier R s 5.2 Contact 5.3 Ruimte en kansen geven 5.4 Geduld beoefenen 5.5 Opvoedingsmiddelen 6 Temperament en huilen 6.1 Temperamentstypen 6.2 Huilbaby s 7 Hechting bij baby's en peuters 7.1 Het eerste vertrouwen 7.2 Hechtingsproces 7.3 Voorwaarden voor veilige hechting 7.4 Oorzaken van onveilige hechting 7.5 Belang van hechting voor de ontwikkeling 8 Kindermishandeling 8.1 Soorten kindermishandeling 8.2 Oorzaken van kindermishandeling 8.3 Gevolgen van kindermishandeling 8.4 Signalen die kunnen wijzen op kindermishandeling 8.5 Kindermishandeling en verwaarlozing bij baby s en peuters Thema 3 Ontwikkeling en opvoeding van kleuters en schoolkinderen 1 Ontwikkeling van vier tot twaalf jaar 1.1 Van kleuter naar puber 1.2 Lichamelijke ontwikkeling 1.3 De wereld ontdekken 1.4 Sociaal en zelfbewust 1.5 Kijk op jezelf 2 Steeds competenter in taal 2.1 Nieuwe woorden en langere zinnen 2.2 Taal als communicatiemiddel 2.3 Van beginnende geletterdheid tot zelf lezen 2.4 Nederlands leren naast de moedertaal 2.5 Een rijke taalomgeving 3 Spelontwikkeling 3.1 Spel en karakter 3.2 Kinderen van vier tot acht 3.3 Kinderen van acht tot twaalf 3.4 De spelcomputer hoort erbij 3.5 Spel begeleiden 4 Kinderen begeleiden 4.1 Werken aan zelfvertrouwen 4.2 Begeleiden naar zelfverantwoordelijkheid 4.3 Regels zorgen voor veiligheid en rust Traject Welzijn; Ontwikkeling en opvoeding_9789006815627_inhoud_kort 2 van 6
4.4 Begeleiding afstemmen op leeftijd 5 Werken aan sociale vaardigheid 5.1 Piramide van sociale vaardigheid 5.2 Sociaal vaardige kinderen in een sociaal vaardige groep 6 Pesten komt bij ons niet voor 6.1 Pesten anders dan plagen 6.2 Pesten aanpakken 6.3 Voorkomen is beter 6.4 Gerichte aandacht voor pesten Thema 4 Ontwikkeling en begeleiding van pubers en adolescenten 1 Ontwikkeling van pubers 1.1 Lichamelijke ontwikkeling 1.2 Cognitieve ontwikkeling 1.3 Sociale ontwikkeling en persoonlijkheidsontwikkeling 1.4 Emotionele ontwikkeling 2 Ontwikkeling van adolescenten 2.1 Lichamelijke ontwikkeling 2.2 Cognitieve ontwikkeling 2.3 Sociale ontwikkeling en persoonlijkheidsontwikkeling 2.4 Emotionele ontwikkeling 2.5 Seksuele ontwikkeling 3 Ontwikkeling van het brein 3.1 Puberhersenen 3.2 Breinontwikkeling en de gevolgen voor de begeleiding 4 Sociale ontwikkeling 4.1 Relatie met de ouders 4.2 Relatie met vrienden 5 Opvoeden en begeleiden 5.1 Inzicht hebben 5.2 Ruimte geven 5.3 Zelfstandigheid, vrijheid en verantwoordelijkheid geven 5.4 Emotionele steun en waardering geven 5.5 Jezelf zijn 6 Grensoverschrijdend gedrag 6.1 Sociale problematiek 6.2 Wetsovertredend gedrag 6.3 Jongeren die weglopen 6.4 Jongeren die zwerven 6.5 Jongeren met verslavingsproblematiek 7 Vertrouwensrelatie bij het werken met jongeren 7.1 Aangaan van vertrouwensrelatie 7.2 Opbouwen van een vertrouwensrelatie 7.3 Onderhouden van een vertrouwensrelatie 7.4 Afbouwen van een vertrouwensrelatie Thema 5 Ontwikkeling en begeleiding van volwassenen en ouderen 1 Volwassen? Oud? Het is maar hoe je het bekijkt 1.1 Het begrip volwassenheid nader bekeken 1.2 Het begrip oud nader bekeken 1.3 De levensloop 1.4 Fasen in de ouderdom Traject Welzijn; Ontwikkeling en opvoeding_9789006815627_inhoud_kort 3 van 6
1.5 Verouderingsproces 2 Ontwikkeling van de volwassene 2.1 Sociale ontwikkeling en persoonlijkheidsontwikkeling 2.2 Emotionele ontwikkeling 2.3 Cognitieve ontwikkeling 2.4 Lichamelijke ontwikkeling 2.5 Seksuele ontwikkeling 3 Ontwikkeling van de oudere 3.1 Lichamelijke achteruitgang 3.2 Seksuele ontwikkeling 3.3 Sociale ontwikkeling en persoonlijkheidsontwikkeling 3.4 Emotionele ontwikkeling 3.5 Cognitieve ontwikkeling 4 Volwassen mensen en hun werk 4.1 De betekenis van werk 4.2 De pensioenleeftijd 5 Motiveren: vertrouwen geven 5.1 Motivatie 5.2 Het motiveren van de cliënt 6 Sociale problematiek bij volwassenen 6.1 Verschillende situaties 6.2 Armoede 6.3 Werkloosheid 6.4 Burn-out 6.5 Echtscheiding 6.6 Overlijden van partner 6.7 Vereenzaming 7 Volwassen mensen begeleiden 7.1 Zelfstandigheid en onzelfstandigheid 7.2 Belang van zelfstandigheid 7.3 Vormen van zelfstandigheid 7.4 Oorzaken van onzelfstandigheid 7.5 Zelfstandigheid bevorderen 7.6 Werken aan zelfstandigheid 7.7 Interventietechnieken Thema 6 Ontwikkeling en begeleiding van mensen met een verstandelijke beperking 1 Mensen met een verstandelijke beperking 1.1 Definitie 1.2 Indelingen 1.3 Gehandicapt of niet? 1.4 Een andere ontwikkeling 1.5 Alarmsignalen ontwikkelingsachterstand 1.6 Een ontwikkeling die anders verloopt 2 Beeldvorming 2.1 De maatschappij 2.2 Plaats in de maatschappij 3 Mensen met een ernstiger verstandelijke beperking 3.1 Zeer ernstige verstandelijke beperkingen 3.2 Ernstige verstandelijke beperkingen 3.3 Communicatieve beperking 4 Mensen met een meervoudige beperking 4.1 Definitie Traject Welzijn; Ontwikkeling en opvoeding_9789006815627_inhoud_kort 4 van 6
4.2 Mensen met een autistische stoornis 4.3 Bijkomende stoornissen 5 Mensen met een lichtere verstandelijke beperking 5.1 Matige verstandelijke beperkingen 5.2 Lichte verstandelijke beperkingen 5.3 Syndromen 5.4 Laag gevoel van eigenwaarde 5.5 Ondersteunen bij netwerkontwikkeling 6 Kinderen met een leer- of aandachtstekortstoornis 6.1 Wat is een leerstoornis? 6.2 Oorzaken van leerstoornissen 6.3 Verschillende leerstoornissen 6.4 Kinderen met een aandachtstekortstoornis 7 In relatie staan tot mensen met een verstandelijke beperking 7.1 Uitgangspunten in de begeleiding 7.2 Relatie met vertrouwelijk karakter Thema 7 Ontwikkeling en begeleiding van mensen met een lichamelijke beperking 1 Mensen met een lichamelijke beperking 1.1 Het hebben van een lichamelijke beperking 1.2 ICF 1.3 Vormen van lichamelijke beperkingen 1.4 Leven met een lichamelijke beperking 2 Een andere ontwikkeling 2.1 Ontwikkeling van cliënten met een beperking 2.2 Kinderen 2.3 Pubers 2.4 Volwassenen 3 Mensen met een motorische beperking 3.1 Indeling 3.2 Begeleiding bieden 4 Mensen met een zintuiglijke beperking 4.1 Doofheid 4.2 Slechthorendheid 4.3 Blindheid 4.4 Slechtziendheid 4.5 Niet kunnen ruiken 5 Mensen met een hersenaandoening 5.1 Het wonder van onze hersenen 5.2 Hersenletsel 5.3 Begeleiding bieden 6 Mensen met een orgaanbeperking 6.1 Diabetes mellitus 6.2 Astma en COPD 6.3 Nierziekten 6.4 Hart- en vaatziekten 6.5 Begeleiding bieden 7 Mensen met spraak- en taalstoornissen 7.1 Spraak en taal 7.2 Spraakstoornissen 7.3 Taalstoornissen 8 Mensen met ernstige geheugenstoornissen 8.1 Dementie Traject Welzijn; Ontwikkeling en opvoeding_9789006815627_inhoud_kort 5 van 6
8.2 Syndroom van Korsakov 8.3 Omgaan met cliënten 9 In de maatschappij 9.1 Gelijkwaardigheid is uitgangspunt 9.2 Belemmeringen 9.3 Dezelfde rechten 9.4 Maatschappelijke functies van de zorg 9.5 Maatschappelijke participatie Traject Welzijn; Ontwikkeling en opvoeding_9789006815627_inhoud_kort 6 van 6