4 e editie RECREATIE EN TOERISME 2018 Voorne PutteN Opzet en inhoud Recreatie en toerisme is voor Voorne- Putten een belangrijke bedrijfstak. De sector levert niet alleen een bijdrage aan de regionale economie, maar is ook belangrijk voor het imago en de uitstraling van de regio. In aanvulling op de factsheet van de economische monitor presenteert deze factsheet kerncijfers ten aanzien van bezoek en aanbod van toeristisch-recreatieve voorzieningen, werkgelegenheid in de R&T-sector en een raming van de economische toegevoegde waarde van de sector. Meer cijfers vindt u op https://voorne-putten.incijfers.nl/ 5 GEMEENTEN RECREATIE en toerisme Voorne Putten 2018 1
Recreatie en toerisme op Een regio die aantrekkelijk is voor toeristisch-recreatieve bezoekers is ook een prettige regio om te wonen en te ondernemen. Daarnaast genereren bezoekers economische meerwaarde in de vorm van bestedingen en werkgelegenheid. Ook indirect levert toerisme meerwaarde in de vorm van draagvlak voor lokale voorzieningen (bijvoorbeeld zwembad, detailhandel) waar de lokale bevolking en toeleveranciers van profiteren. Om meer inzicht te bieden in het belang van de toeristisch-recreatieve functie van heeft onderzoeksbureau I&O Research een aantal feiten en cijfers over deze sector verzameld (onder meer voorzieningenaanbod en werkgelegenheidsbelang). De cijfers laten zien dat de toerist veel te bieden heeft en dat de toeristisch-recreatieve sector een belangrijke en groeiende bijdrage levert aan de regionale werkgelegenheid en economie. een regio die aantrekkelijk is voor toeristischrecreatieve bezoekers Minder museumbezoekers op Om een beeld te krijgen van de omvang en verzorgingsfunctie van de toeristisch-recreatieve voorzieningen zijn bezoekersaantallen op een rij gezet. Hiervoor is een telefonische inventarisatie onder de diverse voorzieningen op uitgevoerd. Musea op zijn onder meer Historisch Museum Den Briel in, Droogdok Jan Blanken en het Nationaal Brandweermuseum in en museum In den Halven Maen in Tinte. In trokken alle musea op in totaal een kleine 57.000 bezoekers. Dit is zo n 1.500 bezoekers minder dan in 2016. De afname van het aantal bezoekers komt mede doordat er ten opzichte van voorgaand jaar minder bezoekers zijn bij de Droogdok Jan Blanken en bij het Historisch Museum Den Briel (vorig jaar trok deze extra veel bezoekers door de diverse activiteiten rondom de archeologische opgravingen in ). Lichtschip Noord Hinder heeft in meer bezoekers getrokken dan in 2016. Naast deze musea is ook de Catharijnekerk in geopend voor toeristen; deze heeft in naar schatting zo n 12.000 bezoekers ontvangen. 01 Aantal museumbezoekers (2016-) 31.200 13.000 2016 29.700 12.200 Op staan diverse molens die regelmatig worden opengesteld voor publiek. De bezoekersaantallen variëren met de mate van openstelling. Van 7 molens zijn bezoekersaantallen ontvangen. Deze tellen op tot 9.300 bezoekers, wat zo n 500 meer is dan in 2016. De ontwikkeling verschilt wel per molen, waarbij het aantal bezoekers bijvoorbeeld samenhangt met de mate van schoolbezoek of het weer geopend zijn na een renovatie. Naast musea en molens zijn er diverse andere vrijetijdsvoorzieningen zoals kinderboerderijen, theaters en bioscopen. Deze hebben ook een belangrijke regionaalrecreatieve verzorgingsfunctie en trekken op jaarbasis grote aantallen bezoekers. 13.000 1.000 Bron: I&O Research, Inventarisatie bezoekersaantallen musea 13.600 1.200 02 Aantal Rijksmonumenten per gemeente (2015-) Monumenten op In totaal zijn er op 543 Rijksmonumenten te vinden, 1 meer dan in 2016. Vooral in de gemeente zijn veel Rijksmonumenten aanwezig. De monumenten vormen een belangrijke schakel in het behoud van het cultureel erfgoed. Ze leveren ook een bijdrage aan de aantrekkingskracht van de regio voor toeristen en recreatieve bezoekers. 45 44 44 2016 2015 372 372 372 Het aantal Rijksmonumenten per km 2 bedraagt in 13,5. De andere gemeenten volgen op afstand, met ongeveer 1-2 Rijksmonumenten per km 2. Het landelijk gemiddelde is 1,9 monument per km 2. 93 93 Verder zijn er 262 gemeentelijke monumenten op. De gemeente heeft 99 gemeentelijke monumenten, waarvan de meeste in de kleine kernen in het landelijk gebied te vinden zijn. herbergt er 86, gevolgd door (43) en (34). 33 33 93 33 Bron: Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed RECREATIE en toerisme Voorne Putten 2018 2
Werkgelegenheid - MEER BANEN IN R&T-SECTOR Opgeteld zijn er in in 2.853 banen in de toeristisch-recreatieve sector. Net als in de periode 2014-2016 is het aantal banen in deze sector weer licht gestegen (+3 procent). Ten opzichte van 2012 is de toename 15 procent. Ter vergelijking: de totale werkgelegenheid op nam in deze periode met 0,3 procent toe. Het belang van de sector voor de regio is vergelijkbaar met het landelijke beeld: 6,4 op de 100 banen behoren tot de R&T-sector (Nederland 6,8). Het aandeel is licht gegroeid ten opzichte van 2016. Binnen is het werkgelegenheidsbelang van de R&T-sector verreweg het grootst in (14 procent). In absolute aantallen herbergt de meeste R&T-banen, iets minder dan de helft van de R&Twerkgelegenheid op. In de periode 2013-2015 is het aantal R&T-banen in gestabiliseerd, waarna vanaf 2015 weer een groei is ingezet. Nadat in het aantal banen tussen 2015 en 2016 daalde is deze krimp in voor een groot deel weer hersteld. bleef in 2013 nog achter, maar kende in de afgelopen twee jaar de sterkste groei. Hoewel de werkgelegenheidsontwikkeling van de R&T-sector op een schommelend verloop kent, is de ontwikkeling in de afgelopen 5 jaar wel beter dan landelijk gemiddeld. Waar een totale groei van 15 procent haalt tussen 2012 en is het landelijk groeipercentage met 10 procent bescheidener. Ook in is de R&T-groei op met +3,2 procent weer groter dan het landelijke groeicijfer van +2,6 procent. 03 Aantal banen in R&T-sector per gemeente Bron: LISA 410 383 333 492 593 569 571 550 629 1.093 2016 2012 1.242 1.239 0 200 400 600 800 1.000 1.200 04 Aandeel R&T-sector in totale werkgelegenheid 05 Aantal R&T-banen geïndexeerd, gemeenten en totaal (2012-; 2012=100). 5, 6, 6, 2016 2012 1 13% 0,0% 5,0% 10,0% 15,0% 130 125 120 115 110 105 100 95 90 2012 Voorne - Putten 2013 2014 2015 2016 Bron: LISA Bron: LISA (SBI-afbakening en berekening op basis van Landelijke R&T Standaard). Qua samenstelling van de sector recreatie en toerisme wijkt enigszins af van het landelijke beeld. Vooral cultuur, recreatie en amusement zijn minder vertegenwoordigd. In alle vier gemeenten (met name ) is dit cluster beperkt aanwezig. Hier staat tegenover dat horeca, logiesverstrekking en ook sport een wat zwaarder aandeel hebben in de totale sector. Sport is met name in een verhoudingsgewijs sterk cluster. Hoewel water een belangrijk element vormt in de toeristisch-recreatieve beleving van is het werkgelegenheidsaandeel van watersport niet groter dan het landelijk aandeel van dit R&T-cluster. Recreatie en toerisme Voorne Putten 2018 3
06 Samenstelling R&T-sector naar cluster, vergeleken () WERKGELEGENHEID Nederland Aantal vestigingen Nederland horeca 5 5 3 29% logiesvertrekking sport 1 1 19% 1 GROEIPERCENTAGE 2012- cultuur, recreatie, amusement vervoer detailhandel/groothandel 3% 1 1 19% 1 10% watersport Landelijk overig R&T 8% 8% Totaal Bron: LISA (conform landelijke R&T-standaard) Werkgelegenheidsbelang R&T-sector VERVOLG Ten opzichte van vorig jaar is het aantal banen in de handel en vervoer verder gedaald en hebben de clusters cultuur, recreatie en amusement en sport op een bescheiden banengroei. De schommelingen in het aantal banen tussen 2016 en zijn echter erg klein, dus de aandelen van de clusters per gemeente zijn ongeveer gelijk gebleven. Aantal banen in handel en vervoer op voorne-putten verder gedaald 07 Samenstelling R&T-sector naar cluster, gemeenten op () aandeel in R&T-sector Voorne - Putten groei 2016- banen horeca 5 5 60% 4 1.590 logiesverstrekking 2 9% 43% - 490 sport 1 8% 210 cultuur, recreatie, amusement 9% 180 vervoer - 120 detailhandel/groothandel 3% -9% 70 watersport - 70 overig R&T 120 Totaal 3% 2.850 Bron: LISA (conforma landelijke R&T-standaard) RECREATIE en toerisme Voorne Putten 2018 4
Toegevoegde waarde van r&t-sector De toegevoegde waarde 1 van de R&T-sector bedroeg in 2012 bijna 82 miljoen. Dit is in 5 jaar tijd met 24 procent toegenomen tot meer dan 101 miljoen in (uitgedrukt in constante prijzen van het jaar 2010). Het aandeel van R&T-sector in de totale toegevoegde waarde van is ook gestegen van 2,7 procent in 2012 tot 3,2 procent in. Landelijk is het aandeel van de R&T-sector in de totale toegevoegde waarde in dezelfde periode gegroeid van 2,8 procent naar 3,4 procent. TOegevoegde waarde van DE R&T-SECTOR 101 MILJOEN 1 Toegevoegde waarde: het verschil tussen de marktwaarde van productie en de daarvoor ingekochte grondstoffen. Het is dus gelijk aan de omzet minus het aankoopbedrag (niet gelijk aan omzet minus de kosten, dit is winst). 08 Toegevoegde waarde in constante prijzen, R&T-sector (2012-) 100 101,6 80 81,8 86,1 84,1 86,9 88,5 60 40 20 0 2012 2013 2014 2015 2016 Bron: LISA (conform landelijke R&T-standaard) Het R&T-cluster logiesverstrekking kende tussen 2012 en de grootste groei van de toegevoegde waarde, zowel absoluut als procentueel. Ook horeca droeg veel bij aan de groei van de toegevoegde waarde. Bij de clusters sport en watersport was er juist sprake van een afname van de toegevoegde waarde. In was de horeca goed voor bijna de helft van de toegevoegde waarde in de recreatie- en toerismesector (46 procent). Het aandeel van logiesverstrekking bedroeg bijna een kwart. 09 Toegevoegde waarde R&T-sector naar cluster (in milj. ; 2012 - ) 2012 Ontw. 2012-207 ABS. PROC. % aandeel horeca 38,4 47,0 8,6 2 4 logiesverstrekking 15,1 24,0 8,9 59% 2 vervoer 6,3 9,0 2,7 43% 9% sport 6,5 watersport 6,7 cultuur, recreatie, amusement 3,9 detailhandel/groothandel 3,7 6,0 5,5 4,5 3,7-0,5-1,2 0,7-0,0 - -18% 1 - cluster LOGIESVERSTREKKING heeft de grootste procentuele en absolute groei overig R&T 1,2 1,8 0,6 49% Totaal R&T 81,8 101,6 19,8 2 Bron: LISA (conform landelijke R&T-standaard) RECREATIE Recreatie en toerisme Voorne Putten 2018 5
Raming totale bestedingen in de toeristisch-recreatieve sector Naast de totale economische toegevoegde waarde van de sector is ook een raming te geven van de totale bestedingen in de R&T-sector 2. Deze totale bestedingen komen voor uit op zo n 253 miljoen en dat is dan inclusief bestedingen door buitenlandse toeristen en inwoners van zelf. ontvangt met ongeveer 108 miljoen de meeste bestedingen. TOTALE BESTEDINGEN IN DE R&T-SECTOR 253 MILJOEN 2 Raming bestedingen: Productiewaarde R&T-sector (bron: LISA) opgehoogd met gemiddeld BTW-percentage van. 10 Raming totale bestedingen R&T-sector (in milj. ; ) WESTVOORNE HELLEVOETSLUIS NISSEWAARD Voorne - PUTTEN 37 53 56 108 253 Bron: LISA (conform landelijke R&T-standaard); bewerking I&O Research 2018 I&O Research in opdracht van Regiegroep RECREATIE Recreatie en toerisme Voorne Putten 2018 6