AFKORTINGENLIJST ACPA anti-gecitrullineerde eiwit antilichamen ANA antinucleaire antigenen ANCA groep van autoantilichamen tegen neutrofiele granulocyten met cytoplasmatische aankleuring anti-dsdna antilichamen tegen dubbelstrengsdna AP anteroposterior, ofwel anterioposterieur BSE bezinking CRP C-reactief proteïne CT(-scan) scan middels computerized tomografie HRCT high-resolution CT (extra dunne plakjes t.b.v. hogere dieptescherpte) ENA extractable nuclear antigens, zoals SS-A en SS-B MCP metacarpophalangeaal gewricht MRI-scan scan middels magnetic resonance imaging MPA microscopische polyangiitis RA reumatoïde artritis RF reumafactor SA spondylitis ankylopoetica SI sacro-iliacaal gewricht(en) 158 T. Jansen et al., Reumatologie in beeld, DOI 10.1007/978-90-313-8784-7, 2012 Springer Media
AUTEURSLIJST Mevr. drs. W. Armbrust, afd. Kinderreumatologie, UMC Groningen Mevr. drs. M. Baaij, aios Interne Geneeskunde, St. Antoniusziekenhuis, Nieuwegein. Momenteel arts-onderzoeker UMCU, Divisie Interne Geneeskunde en Dermatologie. Mevr. drs. C. Balemans, afd. Inwendige Geneeskunde, Ziekenhuis Rijnstate, Arnhem Mevr. dr. P. Barrera Rico, afd. Reumatologie, UMC St Radboud, Nijmegen Mevr. dr. R.M. van den Berg-Vos, afd. Neurologie, Sint Lucas Andreas Ziekenhuis, Dhr. dr. H.J. Bernelot Moens, afd. Reumatologie, Ziekenhuisgroep Twente, Hengelo Dhr. drs. H. Biermann, afd. Infectieziekten, VUmc, Dhr. prof. dr. J.W.J. Bijlsma, afd. Reumatologie en Klinische Immunologie, UMC Utrecht Dhr. R. Bisoendial, afd. Klinische Immunologie & Reumatologie, AMC, Dhr. dr. R. Bos, afd. Reumatologie, Medisch Centrum Leeuwarden Dhr. dr. E.J. ter Borg, afdeling Reumatologie, St. Antoniusziekenhuis, Nieuwegein Mevr. dr. A.J.W. Branten, afd. Reumatologie, Ziekenhuis Rijnstate, Arnhem Mevr. dr. E. Brouwer, afd. Reumatologie en Klinische Immunologie, UMC Groningen Dhr. dr. G.A.W. Bruijn, afd. Reumatologie, De Stichting IJsselmeerziekenhuizen, Lelystad Mevr. M.S. van Brussel, afd. Reumatologie VUmc,, thans werkzaam MCA Alkmaar Dhr. drs. W. Brussel, afd. Kindergeneeskunde, Ziekenhuis Rijnstate, Arnhem Mevr. dr. I.E.M. Bultink, afd. Reumatologie VUmc Dhr. dr. R. Derksen, afd. Reumatologie en Klinische Immunologie, UMC Utrecht Dhr. prof. dr. B.A.C. Dijkmans, afd. Reumatologie, VUmc, Mevr. drs. C.M.P.G. van Durme, aios Reumatologie, afd. Interne Geneeskunde/Reumatologie, UMC Maastricht Mevr. drs. I.A.A.M. van Echteld, aios Reumatologie, afd. Interne Geneeskunde/Reumatologie en afd. Oogheelkunde, UMC Maastricht Dhr. drs. P.J.M. van der Eerden, afd. Radiologie, UMC Groningen Dhr. dr. R. Erckens, afd. Interne Geneeskunde/Reumatologie en afd. Oogheelkunde, UMC Maastricht T. Jansen et al., Reumatologie in beeld, DOI 10.1007/978-90-313-8784-7, 2012 Springer Media 159
Mevr. drs. C.M.A. De Gendt, afd. Reumatologie, Ziekenhuis Rijnstate, Arnhem Mevr. dr. D.M. Gerlag, afd. Klinische Immunologie en Reumatologie, AMC, Mevr. dr. S.L. Gorter, afd. Interne Geneeskunde/Reumatologie, UMC Maastricht Dhr. dr. E.N. Griep, afd. Reumatologie, St. Antonius Ziekenhuis, Sneek Dhr. dr. B.P.C. Hazenberg, afd. Reumatologie en Klinische Immunologie, UMC Groningen Mevr. dr. E.B. Haagsma, afd. Maag-darm-leverziekten, UMC Groningen Mevr. drs. M.G.G. Hobbelink, afd. Radiologie en Nucleaire Geneeskunde, UMC Utrecht Mevr. drs. M.A. Hoefnagels, afd. Reumatologie, Sint Maartenskliniek, Nijmegen Mevr. dr. I.E. van der Horst-Bruinsma, afd. Reumatologie, VUMC, Mevr. dr. P.M. Houtman, afd. Reumatologie, Medisch Centrum Leeuwarden Dhr. dr. J.W.G. Jacobs, afd. Reumatologie en Klinische Immunologie, UMC Utrecht Dhr. dr. T.L. Jansen, afd. Reumatologie, UMC St Radboud, Nijmegen Dhr. dr. M. Janssen, afd. Reumatologie, Ziekenhuis Rijnstate, Arnhem Dhr. dr. A.J.L. de Jong, afd. Reumatologie, Ziekenhuis Rijnstate, Arnhem Mevr. drs. M.A.E. de Kanter, afd. Reumatologie, Twee Steden Ziekenhuis, Tilburg Mevr. drs. H.K.A. Knaapen-Hans, afd. Reumatologie, UMC St Radboud, Nijmegen Dhr. M.R. Kok, afd. Klinische Immunologie en Reumatologie, AMC,, thans werkzaam in het Maasstad Ziekenhuis, Rotterdam Dhr. dr. N.D. Kruyt, afd. Neurologie, AMC, Dhr. prof. dr. W.F. Lems, afd. Reumatologie, VUmc Dhr. prof. dr. J.M.J.P. van der Linden, afd. Interne Geneeskunde/ Reumatologie, UMC Maastricht Mevr. drs. E. Mahler, afd. Reumatologie, Sint Maartenskliniek, Nijmegen Dhr. dr. H.A. Martens, afd. Reumatologie, Sint Maartenskliniek, Nijmegen Mevr. dr. W.H. Noort-van der Laan, afd. Reumatologie, Maartenskliniek, Woerden Mevr. dr. M. van Onna, afd. Reumatologie en Klinische Immunologie, UMC Utrecht, thans werkzaam in AMC, Dhr. dr. M.D. Posthumus, afd. Reumatologie en Klinische Immunologie, UMC Groningen Dhr. dr. P.H.J. Remans, afd. Klinische Immunologie en Reumatologie, AMC, Dhr. dr. A.W.A.M van Rijthoven, afd. Reumatologie en Klinische Immunologie, UMC Utrecht 160
Dhr. dr. R.N.P.M. Rinkel, afd. KNO, VUmc, Dhr. dr. D. van Schaardenburg, Jan van Breemen Instituut (thans Reade), Mevr. drs. A.M. Schilder, afd. Reumatologie, VU medisch centrum,, thans werkzaam in Medisch Centrum Leeuwarden Mevr. drs. T.H.M. Schoonbrood, reumatoloog, afd. Interne Geneeskunde/ Reumatologie, UMC Maastricht Mevr. dr. C.P. Schröder, afd. Oncologie, UMC Groningen Dhr. drs. A.M. van Sijl, Jan van Breemen Instituut (thans Reade), Mevr. drs. I. Smid, afd. Reumatologie, Ziekenhuis Rijnstate, Arnhem Mevr. dr. J.P.L. Spoorenberg, afd. Reumatologie, Medisch Centrum Leeuwarden Mevr. dr. K.S.S. Steen, afd. Reumatologie VUmc,, thans Kennemer Gasthuis, Haarlem Dhr. prof. dr. P.P. Tak, afd. Klinische Immunologie en Reumatologie, AMC, Dhr. dr. S.W. Tas, afd. Klinische Immunologie en Reumatologie, AMC, Mevr. dr. J. Tekstra, afdeling Reumatologie en Klinische Immunologie, UMC Utrecht Mevr. drs. E. Ton, afd. Reumatologie en Klinische Immunologie, UMC Utrecht Mevr. drs. K.L. Tsoi, afdeling Reumatologie en Klinische Immunologie, UMC Utrecht Dhr. dr. F. Turkstra, afd. Reumatologie, VUmc,, thans afd. Reumatologie, Reade, Dhr. dr. J. Veenstra, afd. Interne Geneeskunde, Sint Lucas Andreas Ziekenhuis, Dhr. prof. dr. E. Vellenga, afd. Interne geneeskunde, Hematologie, UMC Groningen Mevr. drs. A.C. Venhuizen, afd. Reumatologie en Klinische Immunologie, UMC Utrecht Mevr. drs. R. Verberkt, afd. kindergeneeskunde, Ziekenhuis Rijnstate, Arnhem Dhr. drs. G. Verhave, afd. Interne Geneeskunde, Sint Lucas Andreas Ziekenhuis, Dhr. dr. H. Visser, afd. Reumatologie, Ziekenhuis Rijnstate, Arnhem Mevr. drs. P.A.J.M. Vos, afd. Reumatologie en Klinische Immunologie, UMC Utrecht, en afd. Reumatologie, Amphia Ziekenhuis, Breda Dhr. dr. A.E. Voskuyl, afd. Reumatologie, VUmc, Dhr. dr. N. de Vries, afd. Klinische Immunologie en Reumatologie, AMC, 161
F.R.A.M. van Warmerdam, afd. Reumatologie, Maasstad Ziekenhuis, Rotterdam Mevr. dr. J. Wesseling, afd. Kindergeneeskunde, Ziekenhuis Rijnstate, Arnhem Dhr. drs. R. Westra, afd. Reumatologie, Ziekenhuis Emmen Dhr. prof. dr. P.H.B. Willemse, afd. Oncologie, UMC Groningen Mevr. drs. F.R. Wink, afd. Reumatologie, UMC Groningen Dhr. drs. M. Wondergem, afd. Radiologie en Nucleaire Geneeskunde, UMC Utrecht 162
REGISTER A AA-amyloïdose, 87, 124, 146, 148 acute calcificerende tendinitis, 126 adalimumab, 152 aderlating, 133 aderlatingstherapie, 132 AL-amyloïdose, 124 alizarine-rood, 112 allopurinol-intolerantie, 145 amyloïdose, 41, 87, 93, 124 amyloïdstapeling, 148 ANA, 131 anakinra, 131 ANCA-geassocieerde vasculitis, 116 ANKH-gen, 142 anti-dsdna, 131 anti-dubbelstrengs DNA, 138 antifosfolipidensyndroom primaire, 138 aortabifurcatieprothese, 76 aortitis, 56, 57 aromataseremmers, 66 bijwerkingen, 136 artralgie, 55 artritis, 157 enkel-, 99, 153 hydroxyapatiet-, 16 juveniele idiopathische, 97 kristal-, 16 septische, 69 artrose, 33, 121 atrofie progressieve hemifaciale, 147 autologe stamceltransplantatie, 118 B bamboospine, 81 Bechterew, ziekte van, 79, 81, 142 Behçet, ziekte van, 97 T. Jansen et al., Reumatologie in beeld, DOI 10.1007/978-90-313-8784-7, 2012 Springer Media 163
biopsie buikvet-, 124 bipiramidaal syndroom, 47, 127 bloedzuiger, 133 Borrelia, 43, 90 Borrelia burgdorferi, 90, 147 botoedeem, 75 Brouet, classificatie volgens, 25, 117 buikvetbiopsie, 124 C calcificerende tendinitis, 46 calciumhydroxyapatiet, 126 canakinumab, 131 CAPS, 131 cardiomyopathie, 148 cholesterolkristallen, 110 cholesterolkristalsynovitis, 110 cholesterolmonohydraat, 110 cholesterolmonohydraatkristallen, 14 cholesterolmonohydraatplaatjes, 134 chondrocalcinosis, 142 chronische gonartritis, 134 CIAS1, 131 classificatie volgens Brouet, 25, 117 colonbiopsie, 41 cryoglobulinemie, 24, 25, 116, 117 cryoglobulines, 24, 116 cryopyrine, 131 cryopyrinopathie, 131 CT-scan, 75 Cys282Tyr, 132 D Darier, teken van, 131 Depomedrol, 152 dermatomyositis, 38 diastolische disfunctie, 148 diffuse idiopathische skelet hyperostose (DISH), 79, 81 discitis, 69 DISH, 79, 81 DNA, anti-dubbelstrengs, 138 164
dyspnoe, 50 progressieve, 124 dyspnoe d effort, 17 E echografie, 34 enkelartritis, 99, 153 epiduritis, 48 F fasciitis, 43, 125 FDG-PET, 103, 155 febris e.c.i., 86 fibroblastproliferatie, 113, 118 G gepegileerd uricase, 145 gewrichtsproblemen bij lepra, 22 Gitelman-/Barrtersyndroom, 150 Glomerulonefritis, pauci-immuun, 17 glucocorticoïden, 117 gonartritis, 61 chronische, 134 gonokokkeninfectie, 35 GPA, 48, 103 Granter, 44 granulomateuze infiltraten, 21 granulomatosis met polyangiitis (GPA), 48, 103 H HCV, 23, 117 Heberden, noduli van, 30 hemochromatose, 60 Henoch-Schönleinpurpura, 116 hepatitis-c-virus (HCV), 23, 117 hepatoom, 132 hereditaire artro-oftalmopathie, 132 HLA-B27-bepaling, 151 HOA, 77, 141 honeycombing, 113 HRCT, 113 HRCT-thorax, 128 huidsclerose, 64, 135 165
huidvasculitis, 115 hydroxyapatietartritis, 16 hydroxyapatietkristallen, 112 hydroxychloroquine, 55 hypertrofische osteoartropathie (HOA), 77 hyperurikemie, 144 I IgG-lambda, 29 ijzerstapeling, 132 INH-profylaxe, 127 interleukine-1, 129 interleukine-1-blokkers, 131 iridocyclitis, 151 isotopenbotscintigrafie, 140 J jicht, 104 topheuze, 145 jichttophus, 144 juveniele idiopathische artritis, 97 K kraakbeenbiopt, 155 kristalartritis, 16 kristalartropathie, 115 L lepra, 22, 115 longbiopsie, 113 longfibrose, 17, 113 Lyme, ziekte van, 125 M M. tuberculosis, 100, 153 Mantouxtest, 48 MCTD, 38 mechanische overbelasting, 33 methotrexaat, 20 microscopische polyangiitis (MPA), 17 misvouwing, 146 mixed connective tissue disease, 38 monoartritis, 61, 157 166
monohydraatcholesterol, 110 morfea, 90, 147 MPA, 17, 113 MRI, 75, 137 mucinedepositie, 118 mucinekleuring, 118 Muckle-Wellssyndroom, 59, 131 multicentrische reticulohistiocytose, 120 multipele sclerose, 138 musculus longus colli, tendinitis, 126 myalgie, 55, 66 Mycobacterium leprae, 115 myelitis transversa, 72, 73, 138 N N. gonorrhoeae, 122 naaldbiopsie, 124 natriumuraatnaaldjes, 144 necrotiserende vasculitis, 155 NLRP3-gen, mutaties, 131 noduli van Heberden, 30 NT-pro-BNP, 148 O ochronose, 81 omartritis, 13 osteïtis, 75, 140 osteolyse, 104, 107, 157 overbelasting, mechanische, 33 P palindroom reuma, 55 PAN, 116 panuveïtis, 151 pauci-immuun glomerulonefritis, 17 PEG-uricase, 145 peri-arteriïtis nodosa (PAN), 116 perifere polyartritis, 30 Pierre-Marie-Bamberger syndroom, 77, 141 Plaques, progressieve sclerotische, 64 plasmaceldyscrasie, 119 plasmacytoom, 135 polarisatiemicroscopie, 13, 15, 134 167
polarisatiemicroscopisch onderzoek, 112 polyangiitis bij granulomatosis, 48, 103 microscopische, 17 polyartritis, perifere, 30 polyneuropathie, 17 PPHP, 81 primaire antifosfolipidensyndroom, 138 progressieve hemifaciale atrofie, 147 progressieve sclerotische plaques, 64 proteïnurie, 41 pseudo-pseudohypoparathyreoïdie (PPHP), 81 pyrofosfaatkristallen, 95, 134 Q quadrupeltherapie, 101 R Raynaudfenomeen, 27, 37, 118 relapsing polychondritis (RPC), 103, 155 reticulohistiocytose, 31 multicentrische, 120 reumatoïde artritis, 20, 115, 140, 148 reuzenlis, 38 rice bodies, 62, 134 rijstkorrels, 62, 134 rilonacept, 131 rituximab, 117 RPC, 103, 155 S S. aureus-sepsis, 69 SAA-eiwit, 146, 149 sacro-iliitis, 98, 151 SAPHO-syndroom, 75, 83, 140 sarcoïdose, 97, 139 SC-gewrichten, 140 Schnitzler, syndroom van, 54, 129 sclerodermapatroon, 38 sclerodermie, 38, 135, 147 scleromyxoedeem, 27, 118 SC-monoartritis, 74 secundaire hypertrofische osteoartropathie (HOA), 141 168
septische artritis, 69 serologie, virale, 138 shrinking lung-syndroom, 51, 128 Shulmansyndroom, 43 sialogram, 139 Sjögren, ziekte van, 73 sjögrensyndroom, 72, 139 SLE, 50, 131, 138 slijtage, 33, 121 spondylartritis, 97, 140, 152 axiale, 152 spondylitis ankylopoetica, 151, 152 spondylodiscitis, 68, 69, 137 alarmsymptomen, 70 stamceltransplantatie, autologe, 118 statines, 110 Sticklersyndroom, 132 syndroom Gitelman-/Barrter, 150 Pierre-Marie-Bamberger, 77, 141 SAPHO-, 75, 83, 140 sjögren-, 72, 139 Stickler-, 132 van Schnitzler, 54, 129 synoviaal vocht, 112 synovitis, actieve, 140 systemische lupus erythematosus (SLE), 50, 131 T Takayasu, ziekte van, 48, 127 TARA-studie, 110 tbc, 69 teken van Darier, 131 tekenbeet, 42 tendinitis acute calcificerende, 126 calcificerende, 46 tendinopathie, 67 tenosynovitis, 19, 35, 106, 122 TNFα-blokker, 152 topheuze jicht, 145 TRAPS, 87, 146 TTR-amyloïdose, 124 169
tuberculose, 100 tumornecrosisfactor-receptor-1-associated periodic syndrome (TRAPS), 87, 146 U uraatnaaldjes, 134 uricase, gepegileerd, 145 uricolyticum, 145 urticaria, 131 uveïtiden, 102 uveïtis, 47, 97, 151 V vasculitis, 24, 116 ANCA-geassocieerde, 116 necrotiserende, 155 virale serologie, 138 W Wegener, ziekte van, 48, 103 wekedelenzwelling, 45 Whipple, ziekte van, 56 X xanthoom, 144 Z zadelneus, 102 Ziehl-Neelsen-kleuring, 153 ziekte van Bechterew, 79, 81, 142 ziekte van Behçet, 97 ziekte van Lyme, 125 ziekte van Sjögren, 73 ziekte van Takayasu, 48, 127 ziekte van Wegener, 48, 103 ziekte van Whipple, 56 170