vierde LEERJAAR 4
Wat eten we van de kip? A. Bij de vleeshandelaar zijn heel wat koks. Ze spreken allemaal een andere taal en willen kip kopen voor hun menu s. Iedere kok wil iets anders, maar je moet ze wel kunnen begrijpen. Met de hulp van dit schema kun je vertalen wat ze zeggen. Doelen vaststellen dat verschillende delen van de kip geschikt zijn voor verschillende recepten; inzien dat de kip veelzijdig kan verwerkt worden. kip en ei vierde leerjaar pagina 1
Wat eten we van de kip? Schrijf nu elk woord dat je gevonden hebt, bij de juiste tekening. braadkip, maiskip, drumstick, soepkip, kippenbout, kippenvleugeltje, kipfilet B. Ken je deze kipbereidingen? Verbind elke zin met de passende tekening. Vol au vent, dat eet je met frietjes of puree. Het zit vaak in een mooi korfje van deegkoek. Een boterham met kipsla, soms met curry, dat smaakt! Een kippenworst bak je in de pan. Een broodje met een kipburger, Dat is een lekker hapje. Een kroketje met kip, wordt ook kipnugget genoemd. kip en ei vierde leerjaar pagina 2
Vind het ei Ei wordt in heel veel producten gebruikt. Soms is het duidelijk, soms spreken we van sporen van ei, dan is er maar een beetje ei gebruikt bij de bereiding. Bij de volgende producten staat een klein eitje met een letter in getekend. Kleur dat eitje wanneer je denkt dat er ei in dat product zit. Verbind dan de gekleurde eitjes. Doelen vaststellen dat er in heel veel producten eieren gebruikt worden; zichzelf controleren aan de hand van de oplossingsleutel. d d g e m e n v 0 b r kip en ei vierde leerjaar pagina 4
Vind het ei Als je de juiste eitjes hebt verbonden, krijg je deze figuur. Welk woord bekom je met de letters uit de gekleurde eitjes? In de winkel zijn er dus heel veel producten waar ei in zit. Zonder het eitje, zouden er veel rekken leeg zijn. Bedankt kippen! kip en ei vierde leerjaar pagina 5
Zo zorg je voor een ei Doelen A. Eitjes, van bij de kip tot in de winkel Knip de prenten uit, en kleef ze bij de juiste tekst. door afbeelding en tekst te combineren, weergeven hoe eieren van bij de boer tot in de winkel behandeld worden ; de code op een ei verklaren; in enkele zinnen noteren hoe je eieren best bewaart. 1. De eieren worden verzameld. 2. De eieren worden gecontroleerd, wanneer ze een barst of een dunne schaal hebben, zijn ze niet bestemd voor de winkel, maar wordt er bijvoorbeeld shampoo van gemaakt. 3. Met een felle lamp worden de eieren doorgelicht. De beste eieren gaan naar de winkel, de anderen naar bedrijven om bijvoorbeeld beschuit, mayonaise of cake van te maken. 4.. Elk ei krijgt voorzichtig een stempel, zodat je kunt weten waar het vandaan komt. 5. De eieren worden zorgvuldig verpakt in doosjes per 4, per 6, per 10, per 12 of in een karton van 30. kip en ei vierde leerjaar pagina 6
Zo zorg je voor een ei B. Lees de identiteitskaart van je ei. Dit ei vertelt wie hij is. 3 betekent dat het een ei is van kippen die in een kooi leven. Wanneer hier 0 staat betekent het dat het ei van biologische herkomst is. Een 1 betekent vrije uitloop, een 2 dat de kippen kunnen scharrelen. Deze getallen verwijzen dus naar de verschillende manieren waarop kippen kunnen gehouden worden. Be betekent dat het ei uit België afkomstig is. Wat betekent dan l denk je? Nu volgt er een nummer dat aangeeft van welk bedrijf het ei afkomstig is. Soms volgt er nog een nummer dat vertelt van welke stal op dat bedrijf het ei komt. Op de verpakking staat dan ook nog: - Houdbaar tot en een datum. Dit betekent: - Het aantal eieren in het doosje, - De grootte van de eieren: S (small) ei van minder dan 53 gram. M (medium) ei van 53 tot 63 gram L (large) ei van 63 tot 73 gram XL (extra large) ei van 73 gram of zwaarder. In een eierdoos zitten eieren van dezelfde gewichtsklasse. - dikwijls staat op het doosje of het bruine of witte eieren bevat. Maak dit doosje en deze eieren in orde. Verzin wat er op kan staan en schrijf het er op, zodat de eieren in de winkel kunnen. kip en ei vierde leerjaar pagina 7
De actieve voedingsdriehoek C. Eieren bewaren. Dit hebben we niet graag! Bekijk de prenten en schrijf een zin die vertelt wat niet goed is om eieren te bewaren. We hebben een dunne schaal, daarom kip en ei vierde leerjaar pagina 8
De actieve voedingsdriehoek Dit hebben we wel graag: Dit mag: Een ei houdt dus niet van hoge en lage temperaturen, van sterke geuren of vocht. Je bewaart een ei best in zijn doosje in de koelkast. kip en ei vierde leerjaar pagina 9
Eieren, kippen en getallen Tip voor de leerkracht: het werken met procent in deze oefening is als kennismaking bedoeld! Doelen ruimtelijke voorstelling ontwikkelen bij het bepalen van het aantal eieren in een doos; de relatie leggen tussen een breuk in honderdsten uitgedrukt en procent ; het begrip gemiddelde gewicht kunnen verwoorden; omzettingen op basis van hoeveelheden uitvoeren. A. Nadenken en rekenen... uit het hoofd! Hoeveel eieren zitten er in elke doos? Hoeveel zijn er in totaal? In doos A zitten in doos B: in doos C: in doos D: in karton E: eieren; eieren; eieren; eieren; eieren. In totaal dus: eieren. Als we van elk twee dozen kopen bezitten we... eieren. B. Eieren van groot naar klein. Bij de groothandelaar worden gemiddelde prijzen bepaald. Natuurlijk moeten de eieren nog verpakt worden, naar de winkel gebracht Dat zijn kosten die er nog bijkomen. Bekijk de eerste zin en vul de overige aan De gemiddelde prijs voor 10000 eieren bedraagt 320 euro. De gemiddelde prijs van 1000 eieren is dan De gemiddelde prijs van 100 eieren is dan De gemiddelde prijs van 5000 eieren is dan Voor braadkippen was de gemiddelde prijs 774 euro voor 1 ton. 1 ton = kg. 1000kg kost dus: 100 kg kost dan: 10 kg kost dan: kip en ei vierde leerjaar pagina 10
Eieren, kippen en getallen C. Vleeskippen in ons land. In de veeteelt noemt men het houden van kippen: de pluimveehouderij. Behalve kippen worden bijvoorbeeld ook kalkoenen of kwartels gekweekt. Kippen zijn natuurlijk het meest voorkomende en gevraagde pluimvee. Bij de kippen hebben we drie groepen: kippen voor de vleesproductie, voor de eiproductie, of om jonge kippen te kweken. In dit schema zie je de verdeling van de vleeskippen in ons land. Deze is weergegeven in procent. Dat wil dus zeggen in een breuk met als noemer 100. Wanneer men alle kippen bedoelt, spreekt men van 100% of de breuk 100. 100 In dit schema zie je alleen het getal van Wallonië en Brussel. Hoe groot is het aandeel van Vlaanderen? In dit schema zie je hoe de vleeskippenproductie verdeeld is over de provincies. Alle provincies samen stemmen overeen met 100% of 100. 100 Zoek nu hoe groot het aandeel van de provincie Limburg is in het houden van vleeskippen. In Limburg worden % van de vleeskippen gehouden. D. De sorteermachine geeft elk ei een code naargelang het gewicht: S (small): minder dan 53 gram M (medium): van 53 tot 63 gram L (large): van 63 tot 73 gram XL (extra large): meer dan 73 gram Ik neem 3 eieren van gewichtsklasse M en 3 eieren van gewichtsklasse XL. Zo reken ik het uit: Deze 6 eieren wegen samen minstens: g. kip en ei vierde leerjaar pagina 11
Het sprookje van de kip De koning had het al vaker gemerkt, de mensen in zijn land waren slap, futloos, altijd moe. Wanneer ze s morgens opstonden en begonnen te werken, waren ze s middags al doodmoe. Hij liet omroepen dat wie een middel vond om de mensen sterker te maken, een grote beloning zou krijgen. De omroepers geraakten niet ver, ze waren te vlug moe, ze voelden zich zo slap. Ze sleepten zich terug naar het paleis nadat ze nog maar aan enkele mensen hun boodschap hadden overgebracht. Wat wou de koning graag dat de mensen in zijn land wat meer energie en kracht hadden! Doelen de moraal van het sprookjesverhaal kunnen verwoorden; een afbeelding kunnen relateren aan een fase uit het verhaal; in groep een dramastukje uitwerken en voorstellen aan de klas, aan de hand van een scène uit het verhaal. Enkele vermoeide mensen kwamen naar het paleis geslenterd met een idee om hun landgenoten sterker te maken. Een man met rood krullend haar en een bril legde zijn idee uit. Van oefenen en bewegen word je sterk, dus moeten we overal sportvelden aanleggen en de mensen de kans geven te bewegen en aan sport te doen, zo worden ze vanzelf sterk. De koning was onder de indruk van deze redenering: een fantastisch idee... laat onmiddellijk de werken beginnen. Maar de werkmannen werden zo vlug moe, en toen er eindelijk een sportveld klaar was, hadden de mensen echt de kracht niet meer om er te gaan rennen en sporten. Een geleerde -met een punthoofd van het vele denken- wreef over zijn grijze snor en zei: We moeten de mensen melk laten drinken, daar worden ze sterk van! Dat leek een schitterend idee. De koeien werden gemolken, de melk werd in grote kruiken gedaan. Maar toen de melk moest vervoerd worden, waren de helpers van de boer zo moe, dat ze naast de kruiken in slaap vielen. Toen ze uiteindelijk wakker werden, was het te laat: de melk was zuur geworden! De koning voelde zich radeloos, en lag dagenlang op de zetel te piekeren wat hij toch moest doen om zijn landgenoten sterker te maken. Op een dag hoorde hij iemand met kwieke stappen over het grind voor het paleis lopen. Een zeeman droeg een rieten mand, en vertelde de koning dat daarin het geheim school dat zijn volk sterk zou maken. Hij haalde enkele vogels uit de mand, die niet wegvlogen maar in de paleistuin begonnen rond te scharrelen en in de grond te pikken. De zeeman vertelde dat ze een hok voor de vogels moesten maken, met een stok in om op te zitten. De volgende dag vonden de bedienden een ei op het grasveld. De volgende dagen werden steeds maar eieren gevonden, en wie van die eieren at, voelde zich sterk en fit. De vogels kregen ook kuikentjes, die naar andere plaatsen in het land werden gebracht en die legden daar ook weer eieren kip en ei vierde leerjaar pagina 12
Het sprookje van de kip Toen de koning merkte dat de mensen meer energie kregen, wou hij ze nóg gezonder maken. De zeeman vertelde hoe hij tijdens zijn lange zeereizen steeds zorgde voor groenten en vers fruit. In de havens kocht hij altijd de beste granen voor zijn matrozen. Hij liet hen regelmatig melk drinken en kaas eten. De koning liet de goede raad van de zeeman in heel zijn land verder vertellen. Zo werden de mensen in zijn land sterker en gezonder, en iedereen bewonderde de zeeman die de vogels naar hun land had gebracht. De koning gaf de zeeman een ei, helemaal uit goud gemaakt, zodat de zeeman een rijk man was geworden. Ik zal deze vogels die zoveel geluk brengen naar jou noemen, hoe was uw naam ook alweer? vroeg de koning. Kipachlychamanybrahwanzdrichstanshrov is mijn naam, geachte koning, antwoordde de zeeman. Euh, goed, sprak de koning, we zullen de vogels maar kip noemen, dat kan ik nog net onthouden. Als je nu in dat land komt, moet je weten dat er meer kippen dan mensen wonen, en ze voelen zich er allemaal... kiplekker! Aan de slag met het verhaal. A. Deze prenten vertellen iets uit het verhaal, verzin enkele goede zinnen en schrijf ze er bij. B. Maak groepjes die elk een deel van het verhaal uitbeelden. 1. Al de mensen zijn moe, ze werken traag, vallen om van vermoeidheid 2. De koning stuurt boodschappers uit. 3. De man met het rode haar stelt voor sportvelden aan te leggen, het plan mislukt. 4. De man met het punthoofd stelt voor de koeien te melken, ook dit plan mislukt. 5. De zeeman brengt een mand met kippen bij de koning. De mensen eten eieren en worden sterk. kip en ei vierde leerjaar pagina 13