JAARVERSLAGENANALYSE 2013 SECTORRAPPORT GEHANDICAPTENZORG

JAARVERSLAGENANALYSE 2013 SECTORRAPPORT GEHANDICAPTENZORG Een analyse van de financiële en operationele kengetallen van zorgorganisaties actief in de gehandicaptenzorg oktober 2014 Intrakoop, de inkoopcoöperatie van de zorg Verstegen, accountants en adviseurs i.s.m. Marlyse-Research

Inhoud 1. Samenvatting... 2 2. Inleiding... 4 2.1 Verantwoording... 4 2.2 Gehanteerde definities... 5 3. Financiële positie... 6 3.1 Resultaat... 6 3.2 Solvabiliteit... 7 3.3 Liquiditeit... 8 4. Bedrijfslasten... 10 4.1 Totale bedrijfslasten... 10 4.2 Inkoopuitgaven... 11 5. Personeel... 13 5.1 Personeelskosten... 13 5.2 Aantal personeelsleden en fte s... 15 5.3 Vacatures... 16 5.4 Verzuim... 17 6. Capaciteit en productie... 18 Jaarverslagenanalyse gehandicaptenzorg 2013 1

1. Samenvatting Van alle sectoren heeft de gehandicaptenzorg de resultaten in 2013 het sterkst zien afnemen. In 2012 was de gehandicaptenzorg qua rendement nog de best presterende deelsector in de zorg met een rendement van 2,7%. Dit is in 2013 afgenomen tot 1,3%. De resultaten in de sector staan onder druk door de afschaffing van de zogenaamde Agema -gelden (intensiveringsmiddelen). Doordat deze middelen in 2013 zijn afgeschaft, zijn de bedrijfsopbrengsten -ondanks indexering van tarieven en een lichte toename van de zorgproductie gestabiliseerd op circa 8,1 mld. De bedrijfslasten zijn daarentegen met circa +1,5% gestegen van 7,7 naar ruim 7,8 mld. De toegenomen bedrijfslasten worden veroorzaakt door de stijging in de personeelskosten, waar de inkoop-uitgaven met -0,2% ongeveer op het niveau van 2012 blijven. De personeelskosten zijn niet alleen gestegen door cao stijgingen, maar ook door forse dotaties aan reorganisatievoorzieningen. De omvang van de voorzieningen is in 2013 gestegen van 431 mln. naar 509 mln. Doordat deze dotaties niet afzonderlijk worden gepresenteerd in de jaarverslagen bestaat er geen totaal beeld van de invloed van de dotaties aan reorganisatievoorzieningen op het totale sectorresultaat, maar uit analyse van individuele jaarrekeningen blijkt dat dit voor het overgrote deel reorganisatiekosten betreft. Een andere oorzaak van de toegenomen personeelskosten zijn de hogere sociale lasten en pensioenpremies. Deze stijgen sterk, gemiddelde met +6%. Binnen de inkoop-uitgaven zijn het vooral de investeringen die stijgen: +2,7% in 2013. De transitie waarbij mensen met een beperking indien mogelijk steeds meer thuis wonen, lijkt gepaard te gaan met investeringen in nieuwe concepten voor verblijf en zorg. De sector weet de uitgaven aan patiënten bewonersgebonden kosten met -0,4% op niveau te houden bij een gelijkblijvende intramurale productie en een toename van het aantal cliënten dat thuis gebruik maakt van het dienstenaanbod van organisaties in de sector. Na jaren van toenemende flexibilisering en stijgende kosten voor werk derden, dalen deze inkoopgerelateerde personeelskosten in 2013 aanzienlijk met -8,9%. De sector lijkt daarmee voor te sorteren op een periode van krimp en maakt de keuze om in eerste instantie te snijden in het aantal ingehuurde externe arbeidskrachten. Op basis van signalen in de media en politiek zou een omvangrijke impairment (het afboeken van het materieel vast actief vanwege een verminderde terugverdiencapaciteit) in de jaarrekening 2013 mogen worden verwacht. Niets blijkt echter minder waar. De impairmentverliezen zijn juist sterk gedaald van 101 mln. in 2012 tot 67 mln. in 2013, mede doordat in het zorgakkoord van april 2014 de maatregelen in het kader van de extramuralisering van de lichtere zorg zijn verzacht. De bescheiden positieve exploitatieresultaten in 2013 betekenen ook licht verbeterde solvabiliteits-, en liquiditeitsratio s voor de gehandicaptenzorg. Het eigen vermogen als percentage van de totale Jaarverslagenanalyse gehandicaptenzorg 2013 2

omzet was over 2013 23,1%, terwijl dit over 2012 21,8% bedroeg. Daarmee beschikt de sector als geheel over een gezonde maar ook noodzakelijke buffer met het oog op de toenemende bedrijfsrisico s door de bezuinigingen waar de gehandicaptenzorg vanaf 2015 mee te maken zal krijgen. De liquiditeitsratio (current-ratio), is toegenomen van 0,9 naar 1,0. De verwachting is echter dat de druk op de liquiditeit de komende jaren sterk zal toenemen. De bezuinigingen zullen in het algemeen de operationele resultaten en daarmee de liquiditeit geen goed doen. Daarnaast zal door verschuiving van bekostiging van de AWBZ naar zorgverzekeraars en gemeenten de bevoorschotting door zorgkantoren afnemen en is er nog de uitgaande cashflow die gepaard gaat met reorganisatie- en afvloeiingskosten. De vraag is dan ook nadrukkelijk, of de huidige liquiditeit in dat licht als toereikend kan worden gezien. Jaarverslagenanalyse gehandicaptenzorg 2013 3

2. Inleiding 2.1 Verantwoording Intrakoop 1 en Verstegen accountants en adviseurs 2 hebben een analyse uitgevoerd op de 176 jaarverslagen van zorgorganisaties actief in de gehandicaptenzorg die medio september 2014 beschikbaar waren over het jaar 2013. Doel van deze jaarverslagenanalyse is de financiële en operationele kengetallen van deze zorgorganisaties in kaart te brengen en om het belang van inkoop in de bedrijfsvoering van organisaties in de gehandicaptenzorg zichtbaar te maken. De analyse is uitgevoerd op basis van 174 bruikbare jaarverslagen van zorgorganisaties actief in de gehandicaptenzorg in Nederland over het jaar 2013 met vergelijkende cijfers over 2012. Van twee relatief kleine zorgorganisaties zijn geen cijfers beschikbaar, omdat deze gebruik maken van een beperkte jaarverantwoording. Bij de analyse is gebruik gemaakt van de gegevens uit DigiMV (bron: CIBG, Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, bewerkt en beschikbaar gesteld door Intrakoop). Bij interessante verschillen is ook een uitsplitsing gemaakt naar organisatie-omvang, uitgedrukt in NVTZ 3- omzetklasse: 0 tot 10 mln. 10 tot 25 mln. 25 tot 60 mln. 60 tot 150 mln. 150 tot 300 mln. 300 mln. of meer. 1 Intrakoop is de inkoopcoöperatie van de zorg en helpt 580 zorgorganisaties op circa 7.006 locaties efficiënter te werken. 2 Verstegen accountants en adviseurs is de huisaccountant van meer dan 100 zorgorganisaties, waarbij zij de jaarcijfers controleren en bedrijfseconomisch en fiscaal advies verstrekken. 3 Nederlandse Vereniging van Toezichthouders in de Zorg Jaarverslagenanalyse gehandicaptenzorg 2013 4

2.2 Gehanteerde definities In deze rapportage vallen de bedrijfslasten uiteen in personeelskosten en inkoopuitgaven. Personeelskosten bestaan uit: Salariskosten Sociale lasten Pensioenpremies Overige personeelskosten en Kosten voor personeel niet in loondienst (PNIL). Waarvan de laatste twee in deze rapportage ook gerekend worden tot de inkoopuitgaven. De inkoopuitgaven omvatten alle uitgaven van een organisatie waar een externe factuur tegenover staat. Binnen de inkoopuitgaven wordt onderscheid gemaakt tussen kosten die in de exploitatie worden opgenomen en investeringen: Inkoopgerelateerde exploitatiekosten, waaronder: Voedingsmiddelen en hotelmatige kosten Algemene kosten Patiënt- en bewonersgebonden kosten Onderhoud en energiekosten Huur en leasing Personeel niet in loondienst Overige personeelskosten (grotendeels inkoopgerelateerd) Investeringen: Investeringen in gebouwen en terreinen Investeringen in machines en installaties Investeringen in andere bedrijfsmiddelen, technische en administratieve uitrusting Investeringen in materiële vaste bedrijfsactiva in uitvoering en vooruitbetalingen Jaarverslagenanalyse gehandicaptenzorg 2013 5

3. Financiële positie Figuur 3.1 Financiële kengetallen gehandicaptenzorg 2013 Resultaat Totaal resultaat (x 1 mln.) Resultaatsratio Norm 2013 2012 106 216 1,3% 2,7% Solvabiliteit Totaal eigen vermogen (x 1 mln.) Omzetratio 15% 1.866 23,1% 1.760 21,8% Liquiditeit Liquiditeitsratio 1,0 1,0 0,9 3.1 Resultaat Algemeen De gehandicaptenzorg heeft over 2013 nog positieve resultaten behaald. Wel was het rendement in 2013 aanzienlijk lager dan in 2012. De 176 organisaties in de gehandicaptenzorg verdienden in 2013 ruim 105 mln. ten opzichte van 216 mln. in 2012. Uitgedrukt in een percentage van de totale bedrijfsopbrengsten, betreft het in beide gevallen relatief geringe rendementen, namelijk 1,3% in 2013 en 2,7% in 2012. Kenmerkend is ook dat 11 organisaties over 2012 een verlies rapporteerden, terwijl over 2013 maar liefst 28 organisaties een rode cijfers presenteerden. De bedrijfsopbrengsten (voornamelijk bestaand uit het wettelijk budget) zijn in 2013 nagenoeg onveranderd gebleven (ruim 8 miljard). Reden van deze stagnatie is het feit dat in 2013 de zogenaamde Agema gelden (intensiveringsmiddelen) uit de tarieven zijn gehaald. Deze tariefsverlaging is slechts ten dele gecompenseerd door indexering van tarieven en een toename van het zorgvolume. Dat het resultaat is afgenomen is te wijten aan een toename van de bedrijfslasten van in totaal ruim 7,7 mld. in 2012 tot ruim 7,8 mld. in 2013. Deze toename van circa +1,5% verklaart voor het overgrote deel de afname van de resultaatratio van 2,7% naar 1,3% in de gehandicaptenzorg. Als de resultaatratio naar omvang van de organisatie wordt geanalyseerd valt op dat naarmate de omzet toeneemt de resultaatratio afneemt. Jaarverslagenanalyse gehandicaptenzorg 2013 6

Figuur 3.2 Resultaatratio gehandicaptenzorg naar omvang zorgorganisatie NVTZ-Omzetklasse Resultaatratio 2013 2012 0 tot 10 mln. 2,3% 3,6% 10 tot 25 mln. 2,9% 3,9% 25 tot 60 mln. 1,2% 3,0% 60 tot 150 mln. 1,8% 3,1% 150 tot 300 mln. 1,2% 2,1% 300 mln. of meer -0,2% 1,9% Bijzondere waardeverminderingen Aan afboekingen van onrendabel materieel vast actief (impairment) is in 2013 66,9 mln. verantwoord ten opzichte van 100,5 mln. over 2012. Deze daling is opmerkelijk, omdat de financiële prognoses op het moment van het opmaken van de jaarrekening 2013 (voorjaar 2014) ongunstiger waren dan een jaar geleden. Verwacht werd dat dit beeld zich zou vertalen in een neerwaartse bijstelling van de verwachte toekomstige opbrengsten en in lijn daarmee verlaging van de bedrijfswaarden van het zorgvastgoed. De daling van de impairmentverliezen kan worden verklaard uit het feit dat in het zorgakkoord van april 2014 de maatregelen in het kader van de extramuralisering van de lichtere zorg zijn verzacht. De zorg voor cliënten met een ZZP VG 3 zou aanvankelijk worden geëxtramuraliseerd, maar deze plannen zijn aangepast waardoor deze cliënten toegang houden tot de Wet Langdurige zorg en daarmee recht houden op intramuraal verblijf. Deze maatregel heeft een positief effect op de waardering van het vastgoed in de GHZ. 3.2 Solvabiliteit Wat betreft het weerstandsvermogen staat de gehandicaptenzorg er goed voor. De solvabiliteit van organisaties in de gehandicaptenzorg is gestegen van 21,8% in 2012 naar 23,1% in 2013. Van 176 onderzochte organisaties hebben er 130 een solvabiliteit van minimaal 15%, een door het Waarborgfonds voor de zorgsector gehanteerde norm. Slechts zes (2012: negen) voornamelijk kleinere organisaties hebben een negatief eigen vermogen. Jaarverslagenanalyse gehandicaptenzorg 2013 7

Indien de solvabiliteit wordt uitgesplitst naar organisatieomvang, blijkt dat ook de solvabiliteit afneemt naarmate de omvang van de organisatie toeneemt. Figuur 3.3 Solvabiliteit gehandicaptenzorg naar omvang zorgorganisatie NVTZ-Omzetklasse Solvabiliteit 2013 2012 0 tot 10 mln. 29,9% 27,8% 10 tot 25 mln. 30,3% 28,4% 25 tot 60 mln. 24,6% 23,3% 60 tot 150 mln. 24,8% 23,1% 150 tot 300 mln. 23,0% 21,8% 300 mln. of meer 13,5% 13,6% 3.3 Liquiditeit Op basis van de liquiditeitsratio s kan worden geconcludeerd dat de liquiditeit in de gehandicaptenzorg is verbeterd. De gemiddelde current ratio is gestegen van 0,9 in 2012 naar 1,0 in 2013. Van de 176 organisaties hebben 124 een liquiditeit boven de traditionele norm van 1,0 ten opzichte van 113 in 2012. Figuur 3.4 Liquiditeit Gehandicaptenzorg naar omvang zorgorganisatie NVTZ-Omzetklasse Solvabiliteit 2013 2012 0 tot 10 mln. 2,1 2,0 10 tot 25 mln. 1,3 1,4 25 tot 60 mln. 1,1 1,1 60 tot 150 mln. 1,2 0,9 150 tot 300 mln. 0,9 0,7 300 mln. of meer 0,6 0,5 Uit bovenstaande opstelling blijkt dat de liquiditeit van grotere organisaties in de gehandicaptenzorg gemiddeld onder de norm ligt. Daarbij moet worden opgemerkt dat deze organisaties over het algemeen wel zeer nadrukkelijk aandacht schenken aan de beheersing van hun liquiditeitspositie en Jaarverslagenanalyse gehandicaptenzorg 2013 8

ook reeds anticiperen op mogelijke tekorten door tijdig afspraken te maken met banken voor kredietverschaffing. Voor de gehele care-sector is het sterk de vraag of de traditionele norm van 1,0 voor de komende periode nog toereikend is. Veel zorgorganisaties ondervinden grote moeite om financieringsafspraken te maken. Banken reageren terughoudend met het aanbieden van financieringen of het aanpassen van rekening courant-afspraken. En zeker in een periode van reorganisaties kunnen organisaties te maken krijgen met acute financiële aanspraken. Daarbij moet rekening worden gehouden met het gegeven dat de aanzienlijke reorganisatievoorzieningen die in 2013 zijn gevormd veelal binnen 1 á 2 jaar worden geëffectueerd en beslag leggen op liquiditeit. Daarnaast zal de overgang van een deel van AWBZ-activiteiten naar de WMO en de Zorgverzekeringswet een afname van bevoorschotting door het zorgkantoor betekenen en daarmee negatieve effect hebben op de liquiditeit. Kortom, de toereikendheid van de liquiditeit verdient alle aandacht. Faillissementen worden immers veroorzaakt door een gebrek aan cash en niet door een ontoereikend eigen vermogen. Jaarverslagenanalyse gehandicaptenzorg 2013 9

4. Bedrijfslasten 4.1 Totale bedrijfslasten De gehandicaptenzorg ziet de totale bedrijfslasten in 2013 licht stijgen met +1,5%. Een stijging die sterker is dan de ontwikkeling in de bedrijfsopbrengsten, die met +0,1% nagenoeg gelijk blijft. Net als in andere deelsectoren van de gezondheidszorg is ook in de gehandicaptenzorg voor het eerst in jaren sprake van afvlakkende toename in kosten en opbrengsten. Ter vergelijk: in 2012 stegen de bedrijfslasten en opbrengsten nog met respectievelijk +8,7% en +9,3%. Het totaal aan bedrijfslasten bedraagt in de gehandicaptenzorg zo n 8 mld. Figuur 4.1 Verbijzondering bedrijfslasten gehandicaptenzorg 2013 23% 5% 72% Personeelskosten Afschrijvingen Overige bedrijfskosten Jaarverslagenanalyse gehandicaptenzorg 2013 10

4.2 Inkoopuitgaven De totale inkoopuitgaven in de gehandicaptenzorg omvatten 3,6 mld. en bestaan voor het grootste deel (= 61%) uit exploitatiekosten. De overige 39% betreft investeringen met een totale waarde van 1,4 mld. in 2014. De inkoopuitgaven blijven in 2013 met een daling van -0,2% nagenoeg op het niveau van 2012. Dit is het resultaat van enerzijds licht oplopende investeringen (+2,7%) en anderzijds licht dalende inkoopgerelateerde exploitatiekosten (-2,0%). Binnen de inkoopuitgaven ziet de gehandicaptenzorg voor de kosten voor energie en de investeringen voor machines en installatie toenemen. Dalende uitgaven betreffen de kosten voor personeel niet in loondienst (-8,9%), algemene kosten (-5,5%) en de investeringen in materiele vaste bedrijfsactiva in uitvoering (-12,6%). Tot deze laatste categorie worden de lopende bouwprojecten gerekend. Figuur 4.2 Verbijzondering inkoopuitgaven gehandicaptenzorg 2013 Exploitatiekosten (-2,0%): Voedingsmiddelen en hotelmatige kosten Algemene kosten Patiënt- en bewonersgebonden kosten Inkoopuitgaven Totaal: 3,6 mld. 0,2 0,4 0,5 Ontwikkeling 2013-2012 Totaal: -0,2% -5,3% -5,5% -,4% Energie 0,1 +12,4% Onderhoud 0,2 +3,5% Huur en leasing 0,3 +5,5% Personeel niet in loondienst Overige personeelskosten 0,2 0,3-8,9% -1,5% Investeringen (+2,7%): Bedrijfsgebouwen en terreinen 0,9 +4,3% Machines en installaties 0,2 +12,9% Andere vaste bedrijfsmiddelen, technische en adm. Uitrusting Materiële vaste bedrijfsactiva in uitvoering 0,2 0,2-12,6% +3,8% - 0,5 1,0 Miljarden -30% -20% -10% 0% 10% 20% 30% Jaarverslagenanalyse gehandicaptenzorg 2013 11

Patiënt- en bewonersgebonden kosten De patiënt- en bewonersgebonden kosten omvatten de kosten die het dichtst bij de behandeling en verzorging van cliënten liggen. Het zijn de kosten die voortkomen uit de kernactiviteit van de gehandicaptenzorg. Onder meer de uitgaven aan therapieën, geneesmiddelen en hulpmiddelen worden tot de patiënt- en bewonersgebonden kosten gerekend. Het totaal aan patiënt- en bewonersgebonden kosten bedraagt in 2013 214 mln. Het is positief dat de patiënt- en bewonersgebonden kosten in 2013 ongeveer op het niveau van 2012 blijven (-0,4%). Dit te meer, omdat de sector te maken heeft met een toenemende extramuralisering en gelijktijdig een vooralsnog gelijkblijvende intramurale productie. Zo n 3% van de totale bedrijfslasten betreft patiënt- en bewonersgebonden kosten. Energie In 2013 geeft de gehandicaptenzorg 104 mln. uit aan energie. Van de inkoopkosten die tot de exploitatie worden gerekend, stijgen de energiekosten met +12,4% het hardst. Het jaar 2013 kende een betrekkelijk koude winter: ten opzichte van 2013 lag het aantal graaddagen 7,8% hoger (3.047 graaddagen in 2013 versus 2.868 graaddagen in 2012) 4. Het aantal graaddagen is het aantal dagen dat de temperatuur onder de 18 graden lag, maal het aantal graden dat de temperatuur naar beneden afweek van de 18 graden. Bedrijfsgebouwen en terreinen Binnen de inkoopuitgaven nemen de investeringen in bedrijfsgebouwen en terreinen met 853 mln. het grootste aandeel in. De gehandicaptenzorg ziet de investeringen in deze categorie in 2013 toenemen met +4,3 na in 2012 nog vrijwel gelijk te zijn gebleven met -0,7%. De transitie waarbij mensen met een beperking indien mogelijk steeds meer thuis wonen lijkt gepaard te gaan met investeringen in nieuwe concepten voor verblijf en zorg. 4 Bron: KNMI 2013, 2012 Jaarverslagenanalyse gehandicaptenzorg 2013 12

5. Personeel 5.1 Personeelskosten Bijna 70% van de totale bedrijfslasten van een gemiddelde zorgorganisatie in de gehandicaptenzorg betreft personeelskosten. In 2013 ziet de sector de personeelskosten in totaal stijgen met +3,4% na eerder in 2012 nog te zijn gestegen met +5,3%. De totale personeelskosten bedragen in 2013 5,6 mld. Lonen en salarissen maken voor ruim 70% deel uit van de personeelskosten. De flexibele schil van personeel niet in loondienst (PNIL) vertegenwoordigt circa 5-6% van de kosten. Het overige kwart van de personeelskosten betreft pensioenpremies, sociale lasten en overige personeelskosten, waaronder kosten voor opleidingen en inkoop van ARBO-gerelateerde dienstverlening. Figuur 5.1 Verbijzondering personeelskosten gehandicaptenzorg 2013 10% 6% 4% 7% 73% Lonen en salarissen Sociale lasten Pensioenspremies Personeel niet in loondienst Overige personeelskosten Jaarverslagenanalyse gehandicaptenzorg 2013 13

Binnen de personeelskosten stijgen de salariskosten met +4,0% en de daaraan gerelateerde sociale lasten met +5,7%. Het meest in het oog springen echter de kosten voor personeel niet in loondienst. Na jaren van toenemende flexibilisering en stijgende kosten voor werk derden, dalen deze inkoopgerelateerde personeelskosten in 2013 aanzienlijk met -8,9%. De sector lijkt daarmee voor te sorteren op een periode van krimp en maakt de keuze om in eerste instantie te snijden in het aantal ingehuurde externe arbeidskrachten. Uit aanvullende grootboekanalyses van Intrakoop blijkt ruim 60% van de PNIL-uitgaven uitzendkrachten betreft. 40% omvat overige kosten voor werk derden, zoals zzp-ers. Figuur 5.2 Verbijzondering personeelskosten gehandicaptenzorg 2013 Personeelskosten Totaal: 5,5 mld. Ontwikkeling 2013-2012 Totaal: +3,4% Lonen en salarissen 4,0 +4,0% Sociale lasten 0,6 +5,7% Pensioenpremies 0,4 +6,6% Personeel niet in loondienst 0,2-8,9% Overige personeelskosten 0,3 0 2 4 6 8 10 Miljarden -1,5% -10% 0% 10% 20% 30% Jaarverslagenanalyse gehandicaptenzorg 2013 14

5.2 Aantal personeelsleden en fte s Bij de 137 organisaties actief in de gehandicaptenzorg met cijfers beschikbaar over het aantal medewerkers werken in 2013 134.850 medewerkers. De overige 40 organisaties hebben geen cijfers beschikbaar gesteld over het aantal medewerkers. Op basis van extrapolatie wordt het totaal aantal medewerkers bij deze organisaties geschat op 20.500, waarmee het totaal aantal medewerkers in de sector uitkomt op 155.350 medewerkers. De afgelopen jaren kende de gehandicaptenzorg een jaarlijkse toename van het aantal medewerkers rond de +3%. De sector ziet in 2013 het medewerkersbestand voor het eerst kleiner worden en wel met -2,3%. De instroom van nieuwe medewerkers bij de 137 organisaties met beschikbare cijfers bedraagt in 2013 16.740 medewerkers. Hiertegenover staat een uitstroom van 19.863 medewerkers. De daling in het aantal personeelsleden lijkt samen te hangen met een toenemende extramuralisering de komende jaren. Figuur 5.3 In- en uitstroom personeel per saldo gehandicaptenzorg, naar organisatie-omvang In- en uitstroom personeel per saldo 0 tot 10 mln. 10 tot 25 mln. per saldo uitstroom -30 164 per saldo instroom 25 tot 60 mln. -707 60 tot 150 mln. -1201 150 tot 300 mln. -1106 300 mln. of meer -231-2.500 0 2.500 Uitgedrukt in fte s werken in de gehandicaptenzorg 93.800 fte. Door het totaal aantal fte s in de sector te delen door het aantal medewerkers is de deeltijdfactor te berekenen. De gemiddelde deeltijdfactor in de gehandicaptenzorg bedraagt in 2013 60%. Een fte in de gehandicaptenzorg kost in 2013 gemiddeld 53.000 aan salariskosten, sociale lasten en pensioenpremies. Jaarverslagenanalyse gehandicaptenzorg 2013 15

5.3 Vacatures De onderzochte organisaties in de gehandicaptenzorg laten in 2013 een daling in het aantal vacatures zien van -18% naar een totaal van 3.143 vacatures in 2013. Cliëntgebonden vacatures maken circa 72% uit van het totaal aantal vacatures in de sector. Het aantal cliëntgebonden vacatures daalt in 2013 met -19,5%. Ondanks het dalende totaal aantal vacatures blijkt het nog lastig voor de sector om moeilijk vervulbare vacatures vervuld te krijgen. Dit zijn vacatures waarvoor binnen een periode van drie maanden geen indiensttreding heeft plaatsgehad. Het aantal moeilijk vervulbare vacatures stijgt in 2013 met +23% naar een totaal van 260. Figuur 5.4 Aantal vacatures in de gehandicaptenzorg 2013, uitgesplitst naar type 2% 26% 6% 66% Cliëntgebonden Niet-cliëntgebonden Cliëntgebonden, moeilijk vervulbaar Niet-cliëntgebonden, moeilijk vervulbaar Jaarverslagenanalyse gehandicaptenzorg 2013 16

5.4 Verzuim Het jaar 2013 laat een aanzienlijke daling in het verzuimpercentage zien van -9%. Het verzuimpercentage daalt van 5,3% in 2012 naar 4,8% in 2013. Indien het verzuimpercentage wordt uitgesplitst naar organisatie-omvang uitgedrukt in NVTZomzetklasse, valt op dat het verzuim bij de kleinere organisaties met een omzet tot 10 mln. aanzienlijk lager is dan bij de grotere organisaties. Figuur 5.5 Verzuimpercentage uitgesplitst naar organisatie-omvang Verzuimpercentage 2013 Totaal: 4,8% Ontwikkeling 2013-2012 Totaal: -8,9% 0 tot 10 mln. 10 tot 25 mln. 4,3% 5,3% - 11,9% -4,9% 25 tot 60 mln. 5,0% -5,1% 60 tot 150 mln. 5,1% -4,6% 150 tot 300 mln. 5,2% -8,5% 300 mln. of meer 5,1% -8,% 0% 2% 4% 6% -15% -10% -5% 0% Jaarverslagenanalyse gehandicaptenzorg 2013 17

6. Capaciteit en productie De gehandicaptenzorg laat in 2013 een geringe stijging in het aantal cliënten zien. In 2013 stijgt het aantal cliënten met +1,5% naar een totaal van 177.000. Het aantal intramurale cliënten op basis van een ZZP bedraagt aan het eind van 2013 zo n 72.000 cliënten: een geringe toename van +0,3% ten opzichte van 2012. De trend waarin cliënten steeds vaker zorg thuis ontvangen, is in de cijfers van 2013 zichtbaar. Het aantal extramurale cliënten, dat al dan niet gebruik maakt van begeleiding of dagbesteding, stijgt met +9,1%, maar er is vooral een toename in het aantal cliënten dat op basis van een volledig pakket thuis (VPT) zorg ontvangt. Deze laatste categorie is met ruim de helft toegenomen (+51,7%). Figuur 6.1 Aantal cliënten gehandicaptenzorg Cliënten gehandicaptenzorg 2013 Totaal: 177.000 Ontwikkeling 2013-2012 Totaal: +1,5% Cliënten in instelling op basis van een ZZP 72 +,3% Cliënten met verblijf op basis van volledig pakket thuis (VPT) Extramurale cliënten (inclusief cliënten met begeleiding of dagbesteding 2013 3 102 0 50 100 150 200 x 1.000 +9,1% +51,7% 0,00% 20,00% 40,00% 60,00% De intramurale capaciteit, uitgedrukt in het aantal beschikbare plaatsen, is in de gehandicaptenzorg in 2013 op het niveau gebleven van het voorgaande jaar (+/- 0%) en bedraagt circa 75.300 plaatsen. Doordat het aantal intramurale cliënten nauwelijks is gestegen en het aantal beschikbare plaatsen gelijk is gebleven, blijft ook de bezettingsgraad ten opzichte van 2012 hetzelfde: 95,2%. Jaarverslagenanalyse gehandicaptenzorg 2013 18

2014 Intrakoop en Verstegen accountants en adviseurs. Overname of reproductie van de inhoud van deze rapportage, op welke wijze dan ook, is uitsluitend toegestaan met bronvermelding Intrakoop en Verstegen accountants en adviseurs: Jaarverslagenanalyse Zorgsector 2013. Het gegevensbestand dat ten grondslag ligt aan deze rapportage is eigendom van Intrakoop en voor geïnteresseerden tegen vergoeding opvraagbaar. Intrakoop u.a. Regterweistraat 11a, 4181 CE Waardenburg Postbus 67, 4180 BB Waardenburg http://www.intrakoop.nl http://twitter.com/intrakoop Verstegen accountants en adviseurs Noordendijk 189, 3311 RN Dordrecht Postbus 574, 3300 AN Dordrecht http://www.verstegenaccountants.nl http://twitter.com/verstegenacc Jaarverslagenanalyse gehandicaptenzorg 2013 19