Doe de tienkamp Kwaliteit van het planproces Henk Puylaert 25 september 2018 Platform31
Drijfveren: mooier en duurzamer Duurzaamheid Ruimtelijke kwaliteit Balans
Zie ruimtemettoekomst Kernwaarden: wat drijft je?
Maatschappelijke uitdagingen: voorbeelden van gebiedsopgaven
Thema s: wat is er zoal aan de orde?
Actuele duurzaamheidthema s Toppers : Transitie naar duurzame energiebronnen (klimaatmitigatie), waarin duurzame mobiliteit past Klimaatadaptatie: waterveiligheid, wateroverlast, droogte, hittestress, verzilting en bodemdaling Groeiers : Gezondheid (en veiligheid) Identiteit Over de top (op gebiedsniveau): Ecosysteemdiensten Cradle2cradle/circulaire economie
Vijf principes: hulp bij duurzaam handelen?
Kortom: complex en chaotisch?
Planproces: divergeren en convergeren
Cyclisch proces
Rondjes lopen
Trechteren
Vijf principes Analyserend problematiserend Inspirerend oplossingsgericht In elke fase van het proces
Begrijpen voor ingrijpen
Hoe zit het in elkaar? Hoe krijg je het voor elkaar? Inhoud én actoren Van begin tot eind: Detailniveau neemt toe Gevolgen voor gebruik en beheer begrijpen en vertalen naar ingrijpen
Begrijpen voor ingrijpen Inbreng vanuit goede systeem-/gebiedskennis Investeren in wat boeit de ander? Informatie gericht op kansen en urgenties Onzekerheden en belemmeringen expliciet maken Punt van afweging (risico-inschatting) Onderzoeksagenda Beeldend materiaal gericht op doelgroep
Voorbeelden
Voorbeelden
Voorbeelden Joint fact finding met SWOT
Sterk en zwak Zuidelijk Randpark Rotterdam
Strategieën
Fuseer belangen
Belangen en claims komen in een gebied samen Zoek hoger én gedeeld belang: maatschappelijke urgentie en gebiedskwaliteit Alle belanghebbenden doen mee Inzet op win/win; iedereen gaat er op vooruit (people, planet én profit)
Hulpmiddelen ateliers games
Hulpmiddelen
Voorbeeld Zuidelijk Randpark Urgenties: (Sociale) problematiek Rotterdam-zuid Slechte waterkwaliteit Zuiderpark Opgave waterberging uitgangspunten voordelen nadelen (Water)recreatie - Faciliteren bestaande doelgroepen - Voldoen aan kwaliteitseisen kanobond Waterberging - Taakstelling waterschap realiseren Waterkwaliteit - Voldoen aan eisen KRW - Zwemwaterkwaliteit bij strandje - Doorgaande vaarroute voor kano s en kleine (motor)boten - verbetering kwaliteit zwemwater - Combinatie met recreatie - Natuurvriendelijke oevers - Helofytenfilters; natuurvriendelijke zuivering - Betere doorspoeling - In de weg zitten van verschillende doelgroepen (bijv. vissers en vaarders, hondenbezitters en niet-hondenbezitters) - Minder oppervlakte groene recreatie - Hondenstrand - Paardenroute in nabijheid zwemwater
Voorbeeld Schieblock Hoe realiseer je in het centrum van Rotterdam ruimte om te tuinieren, een goede luchtkwaliteit, wateropvang, aangename verblijfsruimte en draag je tevens bij aan minder hittestress en energiegebruik?
Creëer identiteit
Gebieden met herkenbaar smoel Mensen willen zich identificeren met een plek DNA van het gebied Ook nieuwe iconen Mentaal eigenaarschap
Hulpmiddelen Matrix ruimtelijke kwaliteit
Voorbeelden Zuidelijk Randpark Benut de ondergrond. Het bodem- en watersysteem is vaak bepalend voor identiteit.
Voorbeeld Stormpolder Krimpen ad IJssel Stormpolder Krimpen aan den IJssel
Koppel droom en werkelijkheid
Dromen mag (aan het begin) Hoge ambities in de verkenning, realistisch in het vervolg Verbinding van procesfasen Trechteren
Aandachtspunten Programma van eisen is scharnierpunt: thema s publieke belang, financieel kader, etc. Stapeling van sectorale claims Combineren van functies is (meestal) een kans Beheer is cruciaal punt Mogelijkheden open houden vraagt om nadenken over langere termijn
Hulpmiddelen WKO-tool
Voorbeeld Zuidelijk Randpark Blauwe verbinding schetsontwerp - Kosten schetsontwerp - beschikbare investeringsmiddelen - Eisen vanuit veiligheid Betuwelijn - Beheer van het gebied - Verdienmogelijkheden na realisatie definitief ontwerp
Voorbeelden Rotterdam Dakpark Vierhavens A2 Maastricht Groene loper
Verzilver toekomstwaarde nu
Nu investeren in toekomstige kwaliteit (toekomstwaarde) Verdeling kosten, baten en risico s Verdienen en besparen door duurzaam te ontwikkelen
Verzilver toekomstwaarde nu Grote voorfinanciering: wie doet dat en waarom? Toekomstig beheer: scheiding grond-, opstal- en gebiedsexploitaties Maatschappelijke waarde operationaliseren (bijvoorbeeld ecosysteemdiensten) Split incentives Meer inzetten op risico s beperken en kosten verminderen (bijvoorbeeld als het om de ondergrond gaat) Geld rolt (nog) minder hard als voor 2008
MKBA (effect-arena) Hulpmiddel
Voorbeelden Spoorzone Delft Grensmaas
Voorbeeld Bron: NOS
Afdwingen hoge(re) duurzaamheidsambities door gemeente Eigendom bepaalt wat gemeente kan afdwingen Wettelijke vereisten ( normopvulling ) Eindgebruikers: indien financieel aantrekkelijk Mogelijkheden: overtuigen, groene leges, prestatieafspraken woningcorporaties en durf Omgevingswet biedt meer ruimte
Lastige kwesties Ambities vasthouden in een (zeer) lang proces
(gebaseerd op milieuambities)
Lastige kwesties Ambities vasthouden in een (zeer) lang proces Betrokkenheid van de eindgebruiker Fixatie op enkele thema s (vooral op energie) Businesscase rond krijgen en gesloten houden
Een succesvolle tienkamp vraagt: een gedegen voorbereiding; focus op eindresultaat; geen onnodige risico s; optimaliseren i.p.v. maximaliseren; een lange adem. Dit is niet anders voor duurzame gebiedsontwikkeling