Weerbaarheid Wietse de Boer NIOO-KNAW (Microbiële Ecologie) WUR (Bodemkwaliteit)

Vergelijkbare documenten
Plant-bodeminteracties van exotische en areaal-uitbreidende planten

De gemiddelde temperatuur per jaar stijgt in de afgelopen decennia. Uitbreidende planten; nieuwe inzichten in hun onderen bovengrondse interacties

Weerbaarheid in grondgebonden teelten

Bodem zonder grenzen. Wim van der Putten. Netherlands Instituut voor Ecologie Heteren Wageningen

Weerbaarheid in substraten

Symbiont1.0. Tool voor biologische bodemkwaliteit. Daan Kuiper

Bodemweerbaarheid, hoe krijgen we er grip op?

Weerbare productiesystemen

Bodemweerbaarheid & bodemleven

Relatie tussen grondbewerking, bodemleven & bodemstructuur

Bodem/substraat ecosystemen en hun invloed op plantgezondheid. Martijn Bezemer Netherlands Institute of Ecology

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation

Het bodemleven helpt ons. Hoe helpen wij het bodemleven?

Bodem, dood substraat of levend ecosysteem? Joeke Postma, Wageningen Plant Research Congres Beter Bodembeheer, 4 oktober 2016

Bodembiologie: praktische handvaten voor het behoud van een productieve bodem

Introductie. Zin en onzin van microbieel verrijkte producten. Onderwerpen. Het bodemleven. Rol van het bodemleven in de grond

Natuurontwikkeling op akkers sturen door bodemtransplantaties

Beter Bodembeheer de diepte in

Effecten van kalk en organische stof op micro-organismen en labiele stikstof. Jaap Bloem, Rolf Kemmers, Annemieke Kooijman

Van chemie naar ecologie: niet straks maar nu! Louise

Bodemweerbaarheid. Andre van der Wurff

Verbeteren bodem- en substraatweerbaarheid

Organische stof: Impact op bodem en bodemleven

Relatie tussen grondbewerking, bodemleven & bodemstructuur

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Ontwikkelingen analyses weerbaar substraat. Natasja Poot - Productmanager Bodemgezondheid

Tegen Pythium en Meloidogyne 12 Maart 2015, René Corsten, Andre van der Wurff

Bodembeheer in functie van ziekteweerbaarheid

Themadag Exoten, 2 december

LTO Glaskracht - Groene middelen 8 maart Rogier Doornbos Product Specialist

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation

Tot de bodem uitzoeken

Martijn Bezemer

Workshop Inunderen. Gerard Korthals, Johnny Visser en Bart Bruin Dronten

Meetmethoden bodemweerbaarheid Zoektocht naar betaalbare analyses voor de praktijk

Bodemdiensten, Indicatoren en Maatregelen rol biologische indicatoren. CBAV, Wijnand Sukkel, Wageningen Research

Invasieve exoten in de tuin. KNPV Najaarsbijeenkomst, 22 november 2018

NWO projecten Topsector T&U Innovatieprogramma Het Nieuwe Doen in Plantgezondheid

UvA-DARE (Digital Academic Repository) Ecological effects of plant invasions van Hengstum, T. Link to publication

Het belang van bodemleven Inspiratiedag over functionele agrobiodiversiteit Gent, 4 november 2014

Monitoring bodembiodiversiteit:

Uitdaging gewasbescherming 21 e eeuw: Na 10,000 jaar selectie: Herstel weerbaarheid door bv: 8 principes van IPM

Een gezonde bodem. Dr. Marianne Hoogmoed Wetenschappelijk medewerker afdeling Kennis & Ontwikkeling

Sturen op bodemweerbaarheid door toediening van organische materialen

De bodem leeft! Hoe draagt bodemleven bij aan een weerbare bodem bij de teelt van gewassen?

Bodemerfenis van winter groenbemesters

Beheer van bodemweerbaarheid

Bodemweerbaarheid tegen ziektes

Biodiversiteit, ecosysteemfuncties, en ecosysteemdiensten

Robuuste ecosystemen kunnen tegen een stootje

Green Challenges project

Proosten op het leven in de bodem

2. HOOFDSTUK 1 : Micro-organismen en Microbiologie. 1.2 Micro-organismen als cellen (Editie 10 = 1.2)

Exoten in mondiale waterwegen: oorzaken en gevolgen

20 June 2017, Rijtuigenloods Amersfoort

Beter Bodem Beheer met Garnalen?

LEVENDE BODEM. Natasja Poot

Micro-organismen Effecten van kalk- en organische stofgehalte in de duinen. Jaap Bloem, An Vos en Rolf Kemmers

Duurzame bodembescherming. Nico M. van Straalen. VU Amsterdam. Duurzame gewasbescherming

Samenvatting SAMENVATTING

themadag exoten WEW/NecoV 2012 Thema Wat maakt exoten invasief?

3.1 Akkerranden en wilde bestuivers Jeroen Scheper (WUR)

Wie is wakker op de akker? Veranderingen in bodemkwaliteit meten bij landbouwbodems

Kansen voor weerbaar telen

Inhoud. Naar een levende bodem. Beworteling en bodemleven Meer of minder een wereld van verschil. Functies beworteling

Niveau 2 cursus Microbiele Interacties

Weerbaar bodem of substraat en sterke plant

Chrysant op water. WaterEvent William Quaedvlieg, Tycho Vermeulen

De bodem komt tot leven! Bodembeheer, bodemleven en indicatoren

Plantgezondheid natuurlijke weerbaarheid

Biodiversiteitsmonitor Meetlat voor belonen van boeren voor resultaten op biodiversiteit

Wat zijn duurzame landbouwsystemen, en hoe kunnen we die bereiken?

Beter Bodembeheer de diepte in. Gerard Korthals Centrum voor Bodemecologie (NIOO/WUR) i.s.m. L. Molendijk, J. Visser, W.

Bacteriën in water, bodem en substraat

BIJENLANDSCHAP OP DE KAART. Koos Biesmeijer Naturalis Biodiversity Center

Mengsels van groenbemesters vereisen verstand van zaken

Rijkslandbouwschool. Wageningen UR NIOO-KNAW Centrum voor Bodemecologie. Wageningen Campus: volop innovatie. Drie bodemtypes. Groei wereldbevolking

Blauwband als sluipmoordenaar.

Werkgroep Bodempathogenen en bodemmicrobiologie

Amerikaanse vogelkers door evolutie ingehaald. Barbara Gravendeel & Menno 10 december 2016

VAKGROEP BIOLOGIE ONDERZOEKSGROEP TERRESTRISCHE ECOLOGIE ENDURE. ENsuring DUne REsilience against climate change

Weerbaarheid door diversiteit. Studiedag NVTL 2015, Wijnand Sukkel

Biodiversiteit, levende bodem in relatie tot plantengroei

Vraag 3. Beninca et al., Nature 2008 Maak de volgende zin in minder dan 30 woorden: De belangrijkste boodschap van dit stuk is...

Geeft bodemziekten geen ruimte!

Invasieve plantensoorten zijn in de laatste decennia sterk toegenomen in Nederland

Een weerbaar en vitaal gewas....met het NatuGro systeem.

De bodem draagt de bio-economie

7 e biologische diversiteit een moeilijk te vrijwaren rijkdom

CRISPR-Cas om groentes te verbeteren

CGM/ Advies: Classificatie van Pseudomonas jessenii

ILVO. Bodemleven stimuleren Gereduceerde bodembewerking en organische bemesting/bodem-verbeteraars!

Steenmeel in de praktijk: Van bodem via planten ook effecten op dieren?

Highlights en ontwikkelingen plantgezondheid in de glastuinbouw

Krijg je via bodemanalyses inzicht in het bodemleven?

Leven in een broccoli wereld: Ontwerp van een beslis matrix ter beoordeling van de impact van nieuwe (GM) gewassen op het bodemecosysteem

De stikstofkringloop in kalkrijke en kalkarme duinbodems in de AWD

Lessen uit de studiedag en praktische tips van de wetenschappers. Ivan Nijs (UA) & sprekers van de wetenschappelijke studiedag

VERHOGING ZIEKTEWEERBAARHEID IN LAND- EN TUINBOUWGEWASSEN DOOR GEBRUIK VAN COMPOST. ir. Koen Willekens

Growth and Functioning of the Microbial Plankton Community: Effects of Temperature, Nutrients and Light V.S. Brauer

Transcriptie:

Weerbaarheid Wietse de Boer NIOO-KNAW (Microbiële Ecologie) WUR (Bodemkwaliteit) E-mail:w.deboer@nioo.knaw.nl

Ziekteverwekkers Actoren Activiteit / Mechanisme Gevolg Duur

Ziekteverwekkers Indringers Verstoring

Weerstand en Veerkracht Griffiths & Philippot (2013) Insights into the Resistance and Resilience of Soil Microbial Communities. FEMS Microbiology Reviews 37 (2): 112-129

Ecologische Veerkracht Stabiliteit: Functie van weerstand en veerkracht Griffiths & Philippot (2013) Insights into the Resistance and Resilience of Soil Microbial Communities. FEMS Microbiology Reviews 37 (2): 112-129

Verstoring Weerbaarheid Gewasopbrengst Griffiths & Philippot (2013) Insights into the Resistance and Resilience of Soil Microbial Communities. FEMS Microbiology Reviews 37 (2): 112-129

Verstoring door Indringers 1 : 1000 Nieuwe Niche Concurrentie-kracht Exoot Vegetatie Concurrentie-kracht Geen niche beschikbaar Weerbaarheid - Biodiversiteit MacDougall et al. (2009) Plant invasions and the niche. Journal Ecology 97: 609-615.

Amerikaanse Vogelkers Agressieve inheemse Pythium stammen Inheemse Pathogenen beperken inheemse Prunus uitbreiding Inheemse Pathogenen = Minder onderdrukking van Exotische Prunus Reinhart et al. (2003). Ecology Letters 6: 1046-1050.

Plant-Bodem Terugkoppeling plantensoort A - > bodemgemeenschap X bodemgemeenschap A + >

Relatief bodemeffect Plantenetende nematoden total plant parasitic nematodes per pot per gram DW root NEUTRAAL NEGATIEF Areaaluitbreiders Range expanders Exotics Inheemse planten Bron: Engelkes et al. 2008, Nature 2500 2000 1500 * 1000 500 0 Areaaluitbreiders Range expanders Inheemse Natives planten Bron: Morriën et al. 2011, OIKOS

Weerbaarheid vegetatie tegen exoten en rol van plantendiversiteit? Positieve Relatie Succesvolle exoten: concurrentiekrachtig of eigen niche

Plantendiversiteit & Weerbaarheid tegen Herbivoren Toename Planten diversiteit Toename Aantal en Diversiteit Bestuivers Toename Predatoren Afname bladluizen Krauss et al. (2011) Decreased Functional Diversity and Biological Pest Control in Conventional Compared to Organic Crop Fields. PLoS ONE 6(5): e19502.

Krauss et al. (2011) Decreased Functional Diversity and Biological Pest Control in Conventional Compared to Organic Crop Fields. PLoS ONE 6(5): e19502.

Verstoring door Bodempathogenen Gaeumannomyces graminis

Plantendiversiteit & Weerbaarheid tegen Bodempathogenen Mengteelt Gewasrotatie Letourneau et al. (2011) Does plant biodiversity benefit agroecosystems. A synthetic review. Ecological Applications 21:9-21

Microbiële diversiteit & Weerbaarheid tegen Pathogenen Bacteriën Schimmels

Kweekbare versus niet-kweekbare Bacteriën Totale aantallen: 10 8 10 10 per gram droge grond Kweekbare aantallen: 10 6 10 8 per gram droge gram grond 1 10 %

Wat is een bacterie soort? Bacteriële Streepjescode DNA direct uit bodem > 97% overeenkomst = OTU ATCG Soort > 97% overeenkomst

Diversiteit bacteriën in landbouwbodems Ongeveer 2000 OTU`s per gram of landbouwbodem Bosbodem Roesch et al. (2007) ISME Journal 1:283-290.

Vergelijking ziektewerende en ziektegevoelige bodems Geen verschil in diversiteit Geen verschil in samenstelling phyla Rhizoctonia Verschil in samenstelling soorten Mendes et al (2011) Science 332:1097-

Verstoring Weerbaarheid Gewasopbrengst Griffiths & Philippot (2013) Insights into the Resistance and Resilience of Soil Microbial Communities. FEMS Microbiology Reviews 37 (2): 112-129

Frequentie verdeling van Bacterie soorten Organotrofen Veerkracht Pathogenen Predatoren Pathogenen Specialisten Organotrofen Antagonisten 1 10 Rank of OTU (or Species) 1000

Verhoging Weerbaarheid met Biocontrole Microorganismen

Verstoring door Indringers Nieuwe Niche Concurrentie-kracht Exoot Vegetatie Concurrentie-kracht Geen niche beschikbaar Weerbaarheid - Biodiversiteit MacDougall et al. (2009) Plant invasions and the niche. Journal Ecology 97: 609-615.

Verstoring door Indringers 1 : 1000? Biocontrole microbe Nieuwe Niche Concurrentie-kracht Concurrentie-kracht Microbiële Gemeenschap Geen niche beschikbaar Weerbaarheid - Biodiversiteit

Verhoging Weerbaarheid Stimuleren van bodemeigen biocontrole microben