Verwerking bevraging: deel en 1. Algemeen Van de en werden 382 bevragingen ingevuld, waaronder - 152 van VCOV (ouderkoepel van het vrij gesubsidieerd onderwijs) - 82 van KOOGO ( ouderkoepel van het Officieel Onderwijs van Steden, Gemeenten en Provincies) - 148 van GO! ouders (ouderkoepel van het GO! Onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap). 2. Aanwezigheid van en, ouderraden en schoolraden In de bevraging werd een onderscheid gemaakt tussen het hebben van een, een ouderraad en een schoolraad. Onder een verstaan we: ouderverenigingen, oudercomité,, enz. Een ouderraad is zoals vastgelegd in het decreet betreffende participatie op school en de Vlaamse Onderwijsraad formeler van structuur. Uit de bevragingen blijkt dat 248 scholen een hebben, 169 een ouderraad en 292 een schoolraad. Bij 136 scholen is er zowel een ouderraad als een schoolraad. 1
3. Aanwezigheid van activiteiten voor en door ouders Organisatie laagdrempelige activiteiten In 33% van de scholen worden volgens de en laagdrempelige vormen van ouderbetrokkenheid georganiseerd. Het gaat hier over moedergroepen, oudercafé, koffiemoment, praatgroep enz. Van die scholen ziet 14% van de en dit als een activiteit specifiek naar bepaalde groepen ouders. 3% 17% Initiatief laagdrempelige vormen 39% 4 Succes van initiatief of 25% 8% 67% zeer Eeerder niet of niet Van de en die de organisatie van de laagdrempelige initiatieven eerder wel vinden, is in 34 scholen de school de initiatiefnemer, ook in 34 scholen is de initiatiefnemer en in 2 scholen zijn de initiatiefnemer. Hiernaast is dit in 15 scholen een gemeenschappelijk initiatief van school en. Organisatie oudercontacten In 98 % van de scholen worden volgens de en oudercontacten georganiseerd. In die scholen ziet van de en dit als een activiteit naar bepaalde groepen ouders. Initiatief oudercontacten 0% 4% 95% 5% Succes van initiatief 1 84% of zeer Eeerder niet of niet 2
Van de en die oudercontacten eerder wel vinden, worden deze in 298 scholen op initiatief van de school, in 3 scholen op initiatief van de en 1 school op initiatief van georganiseerd. Hiernaast zijn er nog 12 op gemeenschappelijk initiatief van school en oudervereniging. Organisatie huisbezoeken In 37.9 % van de scholen worden volgens de en huisbezoeken georganiseerd. In die scholen ziet 8% van de en dit als een activiteit voor bepaalde groepen ouders. Initiatief huisbezoeken Succes van initiatief 2%3% 94% 24% 24% 52% Eerder of zeer of niet Waar de huisbezoeken eerder wel zijn volgens de en, zijn in 69 scholen de school initiatiefnemer, in 1 school de en in 2 scholen de. Hiernaast is dit in 1 school een gemeenschappelijk initiatief van de school en samen en in 1 school een gemeenschappelijk initiatief van de school en samen. Organisatie schoolpoortcontacten met ouders In 53 % van de scholen organiseert men volgens de en schoolpoortcontacten met ouders. In die scholen ziet 2% van de en dit als een activiteit voor bepaalde groepen ouders. 7% Initiatief schoolpoortcontacten 20% 15% 58% Succes van initiatief 22% 12% 66% of zeer of niet 3
Van de en die de organisatie van schoolpoortcontacten eerder wel vinden, is in 77 scholen de school de initiatiefnemer, in 25 scholen de en in 8 scholen de. Hiernaast zijn er nog 23 scholen waar de school en gezamenlijk de initiatiefnemer zijn. Organisatie contactouders In 16% van de scholen zijn er volgens de en contactouders. In die scholen beschouwt 3% van de en dit als een initiatief voor bepaalde groepen ouders. Initiatief contactouders 77% 23% 25% Succes van initatief 13% 62% of zeer of niet Van de en die de organisatie van contactouders eerder wel vinden, is in 10 scholen de school initiatiefnemer en in 29 scholen de. Hiernaast is er 1 gemeenschappelijk initiatief van de school en. Organisatie vertalingen voor ouders In 20% van de scholen wordt volgens de en gezorgd voor vertalingen voor ouders. Dit kan zijn: brieven vertalen, tolken bij activiteiten of oudercontacten enz. In die scholen ziet 12% van de en dit als een initiatief voor bepaalde groepen ouders. 6% Initiatief vertalen 3% 4% 12% 75% oudervereniging 22% of zeer 2 57% Eeerder niet Waar er eerder wel voor vertalingen wordt gezorgd volgens en, zijn in 34 scholen de school initiatiefnemer, in 1 school de en in 6 scholen de als 4
initiatiefnemer. Hiernaast is er 1 gemeenschappelijk initiatief van de school en oudervereniging en 2 gemeenschappelijke initiatieven van de school en. Organisatie infomomenten op school In 9 van de scholen worden volgens de en infomomenten voor ouders georganiseerd. In die scholen ziet van de en dit als een initiatiefvoor bepaalde groepen ouders. 12% Initiatief infomomenten 33% 2% 53% Oudervereniging oudervereniging 2 succes initiatief 14% 65% Waar de infomomenten eerder wel zijn volgens de en, is in 134 scholen de school de initiatiefnemer en in 14 scholen de. Hiernaast is het in 73 scholen een gemeenschappelijk initiatief van school en en in 4 scholen een gemeenschappelijk initiatief van de school en. Organisatie openklasdagen In 67% van de scholen worden volgens de en openklasdagen georganiseerd. In die scholen ziet 2% van de en dit als een activiteit voor bepaalde groepen ouders. Initiatief openklasdagen 0% 6% 93% 9% 9% 82% 5
Waar de openklasdagen eerder wel zijn volgens de en, zijn in 192 scholen de school de initiatiefnemer, in 2 scholen de en in 1 school de. Hiernaast is dit in 13 scholen een gemeenschappelijk initiatief van school en. Organisatie specifieke activiteiten naar doelgroepouders In 14% van de scholen worden volgens de en specifieke activiteiten georganiseerd voor doelgroepouders. 4% 10% 6% 15% Initiatief specifieke activiteiten 65% 23% 3 46% Waar de specifieke activiteiten voor doelgroepouders eerder wel zijn volgens de en, is dit in 17 scholen op initiatief van de school, in 1 school van de en in 2 scholen van de. Hiernaast is er in 2 scholen een gemeenschappelijk initiatief van school en en in 2 andere scholen een gemeenschappelijk initiatief van de school en. Organisatie feesten, activiteiten en klusjes In 97% van de scholen worden volgens de en feesten, activiteiten en klusjesdagen georganiseerd. In de scholen waar feestjes en dergelijke georganiseerd worden, ziet geen enkele dit als een activiteit voor bepaalde groepen ouders. 6
Initiatief feesten, activiteiten, klusjes 0% 0% 16% 57% 26% 0% en, en 5% 10% 85% Waar de feesten, activiteiten en klusjesdagen eerder wel zijn volgens de en, is in 41 scholen de school de initiatiefnemer, in 80 scholen de, in 1 school de en in 187 scholen een gemeenschappelijk initiatief van school en en in 1 school een gemeenschappelijk initiatief van de en. In 3 scholen is het een gemeenschappelijk initiatief van de school, de en. Organisatie helpende hand In 95% van de scholen worden volgens de en ouders ingeschakeld om te helpen bij de organisatie van feesten/activiteiten/klusjes. In de scholen waar ouders ingeschakeld worden voor hand- en spandiensten, ziet geen enkele dit als een activiteit voor bepaalde groepen ouders. 7
Initiatief helpende hand 0% 10% 42% 46% en, en 17% 10% 73% Waar de helpende hand van ouders voor feesten, activiteiten en klusjesdagen eerder wel is volgens en, is in 22 scholen de school de initiatiefnemer, in 120 scholen de en in 2 scholen de. In 115 scholen is het een gemeenschappelijk initiatief van school en en in 1 school een gemeenschappelijk initiatief van de en. In 2 scholen is het een gemeenschappelijk initiatief van de school, de en. Organisatie ondersteuning in de klas of bij uitstappen In 73% van de scholen geven volgens de ouders ook ondersteuning in de klas of bij uitstappen. In die scholen ziet minder dan van de en dit als een activiteit voor bepaalde groepen ouders. 8% Initiatief klasondersteuning 17% 73% en 13% 13% 74% 8
Waar de ondersteuning van ouders in de klas of bij uitstappen eerder wel is volgens en, is in 148 scholen de school initiatiefnemer, in 17 scholen de en in 21 scholen de. In 35 scholen is dit een gemeenschappelijk initiatief van school en en in 1 school een gemeenschappelijk initiatief van de en. In 2 scholen is het een gemeenschappelijk initiatief van de school en. Organisatie meedenken over schoolse activiteiten In 82% van de scholen denken ouders mee na over de schoolse activiteiten volgens de. In die scholen ziet geen enkele dit als een activiteit voor bepaalde groepen ouders. Initiatief meedenken schoolse activiteiten 40% 20% 37%, en 18% 1 7 Waar het meedenken van ouders over schoolse activiteiten en eerder wel is volgens de en, is de school initiatiefnemer in 37 scholen, in 85 scholen de en in 1 school de. In 91 scholen is het een gemeenschappelijk initiatief van school en en in 1 school een gemeenschappelijk initiatief van de school, en. Organisatie meedenken over schoolbeleid In 78 % van de scholen denken ouders mee na over het schoolbeleid volgens de. In die scholen ziet geen enkele dit als een activiteit voor bepaalde groepen ouders. 9
Initiatief meedenken schoolbeleid 2% 0% 32% 34% 3 24% 14% 62% en Waar het meedenken van ouders over het schoolbeleid eerder wel is, is de school initiatiefnemer in 48 scholen, in 65 scholen de en in 2 scholen de. In 68 scholen is het een gemeenschappelijk initiatief van school en en in 1 school een gemeenschappelijk initiatief van de school, en. Organisatie inschakeling van In 28 % van de scholen worden volgens de en ingeschakeld om de ouderbetrokkenheid te verhogen. In die scholen, ziet men dit in 3% van de en als een activiteit specifiek voor bepaalde groepen ouders. Initiatief inschakeling van 6% 3% 14% 76% 33% 16% 5 10
Waar het inschakelen van eerder wel is volgens de en, is de school initiatiefnemer in 48 scholen en in 8 scholen de. In 5 scholen is het een gemeenschappelijk initiatief van school en en in 1 school een gemeenschappelijk initiatief van de school, en. Besluit Er worden heel wat initiatieven genomen voor en door ouders. De meest voorkomende activiteiten zijn volgens de en de oudercontacten, organisatie van feestjes, helpende hand van ouders bij activiteiten, infomomenten en het meedenken van ouders over schoolse activiteiten. Het minst worden activiteiten specifiek voor doelgroepouders, contactouders en vertalingen georganiseerd. De organisatie van feesten, oudercontacten en openklasdagen worden als het meest beschouwd door de en. De specifieke initiatieven, het inschakelen van en huisbezoeken als het minst. Volgens de en is de school het vaakst de initiatiefnemer van oudercontacten en is de het vaakst initiatiefnemer van het organiseren van contactouders. 4. Knelpunten en succesfactoren Succesfactoren bij het werken aan ouderbetrokkenheid op school Van de 379 bevragingen hebben 349 en deze vraag ingevuld. Om de verwerking van deze vraag te vergemakkelijken werden de antwoorden geclusterd naar thema. Er werd een onderscheid gemaakt tussen informele en formele contacten, schoolcontext, schoolcultuur en ouderfactoren. Volgende factoren worden als de belangrijkste succesfactoren beschouwd door en: - Goede samenwerking - Communicatie - Inzet en enthousiasme 11
Belangrijkste succesfactoren voor ouderbetrokkenheid goede samenwerking 57 51 140 130 78 inzet/enthousiasme van de ouders communicatie lage drempel ouderraad Informele contacten 29 13 3 schoolpoort/speelpl aats schoolomgeving 1 context kleinschaligheid 70 communicatie festiviteiten 32 brugfiguur/schoolo pbouwwerk/extern en cultuur lage drempel Formele contacten communicatie inspraak van ouders 22 21 130 51 goede samenwerking respecteren van elkaars rollen onthaalbeleid 9 9 0 11 57 1 38 70 autonomie van de ouders oudercontacten CLB aanwezigheid op school infoavonden ouderraad 78 Ouderfactoren 10 keuzevrijheid vormen participatie contacten ifv welbevinden kind inzet/enthousiasm e vd ouders 12
Knelpunten bij het werken aan ouderbetrokkenheid op school Van de 379 bevragingen hebben 337 en deze vraag ingevuld. Er wordt opnieuw een onderscheid gemaakt tussen informele en formele contacten, schoolcontext, schoolcultuur en ouderfactoren. De voornaamste knelpunten zijn - Inzet en enthousiasme van de ouders - Tijdsgebrek - Te veel/te weinig inspraak van ouders Belangrijkste knelpunten voor 27 ouderbetrokkenheid inzet/enthousiasme van ouders 63 145 tijdsgebrek te veel/te weinig inspraak van ouders Informele contacten cultuur te hoge drempel 1 8 communicatie festiviteiten 14 7 7 11 geen goede samenwerking niet respecteren van elkaars rollen te bedreigende participatie Formele contacten ouderraad 6 4 geen communicatie 27 14 te veel/te weinig inspraak van ouders infoavonden 13
Succesfactoren bij specifieke initiatieven naar moeilijk bereikbare ouders Van de 379 bevragingen hebben 281 en deze vraag ingevuld. Bij specifieke initiatieven voor moeilijk bereikbare ouders zijn de voornaamste succesfactoren: - Persoonlijk contact - Organiseren van laagdrempelige activiteiten - Activiteiten rond eigen kind 1 9 12 Succesfactoren bij specifieke initiatieven naar moeilijk te bereiken ouders 47 2 4 0 0 26 9 6 3 laagdrempelige activiteiten doorgeven positieve boodschap vertalingen/tolk appreciatie/begrip/openheid persoonlijk contact activiteiten rond eigen kind samenwerking met aanwezigheid van gangmakende ouders huisbezoeken praktische infoavonden brugfiguren beroep doen op expertise van ouders Knelpunten bij specifieke initiatieven naar moeilijk bereikbare ouders Van de 379 bevragingen hebben 115 en deze vraag ingevuld. Bij specifieke initiatieven voor moeilijk bereikbare ouders zijn de voornaamste knelpunten: - Het bereiken van de ouders - Taal - Communicatie 14
Knelpunten bij specifieke initiatieven naar moeilijk te bereiken ouders schriftelijke communicatie wordt niet gelezen drempelvrees 10 8 7 bereikbaarheid van de ouders 22 communicatie 7 culturele verschillen 4 9 57 doorstroming gegevens onbegrip 18 taal weinig respons op vraag toetreding ouderraad Besluit en geven communicatie, samenwerking en inzet en enthousiasme van ouders aan als belangrijkste succesfactoren voor ouderbetrokkenheid op school. Tegelijk is ook de inzet en enthousiasme van ouders samen met een gebrek aan tijd het grootste knelpunt. Specifiek met betrekking tot moeilijk bereikbare ouders is persoonlijk contact met hen de succesfactor bij uitstek terwijl de bereikbaarheid van die groepen ouders het grote knelpunt is. 5. Prioriteiten met betrekking tot ouderbetrokkenheid De hoogste prioriteiten liggen volgens de en bij het verbeteren van de communicatie tussen ouder en school verbeteren informatiedoorstroom naar ouders organiseren van laagdrempelige activiteiten. Grenzen stellen aan ouders en en vinden zij de minst belangrijke prioriteit. In onderstaande tabel worden de verschillende prioriteiten aangegeven. 15
90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 82 70 66 60 56 56 45 42 40 4039 35 31 33 32 32 27 29 27 29 30 21 22 22 17 19 18 21 12 6 Score 1 Score 2 Score 3 Organiseren van laagdrempelige activiteiten Verhogen van de aanwezigheid van ouders op oudercontacten Meer betrekken van ouders bij klasactiviteiten Verhogen van de participatie van ouders aan het schoolbeleid Grenzen stellen aan ouders/en Betrekken van bepaalde groepen ouders (allochtonen, kansarme, ) Betrekken van ouders bij feestelijkheden of evenementen Verbeteren van het onthaalbeleid Verbeteren van de communicatie tussen ouders en school Verbeteren van informatiedoorstroom naar ouders 6. Uitspraken over ouderbetrokkenheid In de bevraging werden enkele uitspraken opgenomen over ouderbetrokkenheid waarop de en konden waar of niet waar aanduiden. Uit de resultaten blijkt dat Ouderbetrokkenheid verhoogt het wederzijds respect en begrip Ouderbetrokkenheid draagt bij tot een positieve uitstraling van de school Ouderbetrokkenheid verhoogt het welbevinden bij leerlingen, leerkrachten en ouders de drie uitspraken zijn die volgens de en het meeste gekozen zijn als waar. 256 118 38 350 Uitspraken 'waar' Verhoogt het welbevinden bij leerlingen, leerkrachten en ouders Verhoogt het wederzijds respect en begrip Draagt bij tot een positieve uitstraling van de school Voorkomt probleemsituaties 352 361 Zorgt voor inmenging van de ouders met te weinig kennis van zaken Zorgt ervoor dat ouders niet meer weten wat wel en niet kan 16