COPD Patiënten informatiefolder Wat is COPD? COPD is een afkorting voor het Engelse Chronic Obstructive Pulmonary Disease. Het is een verzamelnaam voor chronische bronchitis en longemfyseem. Klachten zijn hoesten, opgeven van slijm, piepen en brommen als u ademt, en snel kortademig en moe. COPD komt meestal door roken. De rook veroorzaakt een chronische ontsteking van het slijmvlies in de luchtwegen. De schade is blijvend; het slijmvlies herstelt zich niet meer. Dus als u rookt en bovengenoemde klachten herkent; neem dan contact op met uw huisarts. Het is in uw eigen belang als COPD tijdig wordt onderkend. Een goede aanpak kan bijdragen aan een minder snelle achteruitgang van uw longen. Ook kunnen klachten van hoesten en kortademigheid verlicht worden. Het is dus belangrijk om uw klachten serieus te nemen. Wat kunt u zelf doen bij COPD? Om uw longen in zo n optimaal mogelijke conditie te houden is een aantal zaken van groot belang: - Stoppen met roken - Voldoende bewegen - Een gezond dieet - Uitlokkende prikkels vermijden (bijvoorbeeld irriterende stoffen zoals verflucht en rook, verkoudheden en andere infecties zoals griep) - Jaarlijkse griepprik halen Welke zorgverleners kunnen u hierbij ondersteunen? Deze folder is bedoeld om u te informeren over alle zorgverleners met aandachtsgebied COPD. Deze zorgverleners werken nauw samen en hebben onderlinge werkafspraken; naar welke zorgverlener zij verwijzen bij een specifieke klacht of behoefte van de patiënt. De huisarts en praktijkondersteuner spelen hierin een centrale rol. Maar daarnaast vindt verwijzing plaats naar gespecialiseerde fysiotherapeut, ergotherapeut, oefentherapeut Cesar, logopediste of diëtiste. Binnen gezondheidscentrum De Nije Veste en gezondheidscentrum Corlaer is ook een speciaal longrevalidatie programma. Zie hiervoor de folder COPD programma of informeer bij uw huisarts of praktijkondersteuner voor meer informatie. De volgende zorgverleners zijn betrokken bij de zorg rondom COPD. Huisarts in samenwerking met de praktijkondersteuner (POH) Uw huisarts stelt de diagnose en schrijft medicijnen voor. Wanneer u een plotse toename heeft van de klachten, komt u op het spreekuur van de huisarts. De praktijkondersteuner is speciaal opgeleid om patiënten met een chronische aandoening zoals COPD te begeleiden en te
behandelen, Zij voert routine controles uit en kan een longfunctieonderzoek (spirometrie) bij u doen. De praktijkondersteuner werkt altijd onder verantwoordelijkheid van de huisarts. Huisarts en POH werken nauw samen. Beiden kunnen u verwijzen naar de overige disciplines. De fysiotherapeut Bewegen is heel belangrijk voor mensen met COPD. Het liefst zou u elke dag minimaal een half uur bewegen. Ga bijvoorbeeld wandelen, fietsen of zwemmen. Stofzuigen, tuinieren of traplopen tellen ook mee. De fysiotherapeut kan u adviezen geven hoe u uw kracht en uithoudingsvermogen verbetert. Hij of zij stelt een beweegprogramma voor u op. Ook kan de fysiotherapeut u helpen in het effectief ophoesten van hinderlijk slijm. Het traject van bewegen en werken aan de fysieke conditie en ademhalingstechniek heeft bewezen effect; u heeft meer lucht om dingen te ondernemen! Probeer het bewegen ook daarna vol te houden, als u misschien niet meer bij de fysiotherapeut loopt. De oefentherapeut Cesar Een efficiënte manier van ademen is van groot belang bij COPD. Wanneer u bijvoorbeeld even stopt met ademen wanneer u kracht zet, moet u daarna vaak weer sneller ademen om uw ademhaling weer op orde te krijgen. Door zo n onregelmatige manier van ademen kunt u meer kortademigheid of zelfs hyperventilatieklachten ontwikkelen. De oefentherapeut Cesar kan u helpen om een zo optimaal mogelijke ademhalingstechniek toe te leren passen tijdens dagelijkse houdingen en bewegingen zoals opstaan, bukken en lopen. Ook kan zij u helpen op het gebied van houding, en oefeningen geven voor het ophoesten van hinderlijk slijm of ter ontspanning. De diëtiste Bij COPD kost ademhalen veel energie en dit kan ten koste gaan van uw (long)spierkracht. Een goede spiermassa is belangrijk. Zorg ervoor dat u gezond eet. De diëtiste kan u hierin goed advies geven. Een goed uitgebalanceerde voeding versterkt uw spieren, verhoogt uw weerstand en vermindert de kans op infecties. Bij overgewicht is het belangrijk om gezond te eten en meer te bewegen. Bezoekt u ook dan eens de diëtiste voor advies. Met een gezond gewicht voelt u zich fitter en heeft u meer energie. Dat kan enorm schelen bij kortademigheid. De ergotherapeut Wanneer u belemmering ondervindt van uw COPD bij dagelijkse activiteiten, dan is het raadzaam ook eens de ergotherapeut te vragen u een huisbezoek te brengen. Dagelijkse activiteiten kunnen zijn aan- en uitkleden, douchen, huishoudelijk werk, boodschappen doen, uitvoeren van hobby s en noem maar op. De ergotherapeut kijkt samen met u of deze activiteiten misschien ook op een andere, minder energie vragende manier kunnen. Ook geeft zij advies in het gebruik van
hulpmiddelen en over aanpassingen in huis. POH-ggz in samenwerking met maatschappelijk werk of psycholoog Het kan zijn dat uw COPD u dusdanig klachten geeft of beperking, dat u somber wordt of angstig. Het kan ook zijn dat u door uw beperking bij COPD problemen krijgt op uw werk of financiële problemen of problemen in uw relatie. De praktijkondersteuner GGZ of maatschappelijk werker of psycholoog kunnen u in deze klachten begeleiden en ondersteuning bieden. Overlegt u met uw huisarts bij wie u het beste terecht kunt. stemgebruik. Ook richt de logopedist (naast de oefentherapeut Cesar) zich op een goede ademhalingstechniek en geeft adviezen bij hyperventilatie. Stoppen met roken Stoppen met roken heeft het grootste positieve effect op de ontwikkeling van uw COPD. Als u wilt stoppen met roken, maakt u dan een afspraak bij uw huisarts of praktijkondersteuner. Leest u van te voren de informatie over stoppen met roken eens goed door op de site van Thuisarts. nl. U kunt dan samen bespreken hoe en wanneer u wilt stoppen en of u daarbij hulpmiddelen wilt gebruiken. Wijkverpleging De wijkverpleging kan bij u thuiskomen en helpen met het innemen van uw medicijnen, waaronder bijvoorbeeld pufjes en tabletten. Afhankelijk van uw energie kan u geholpen worden met uw wasbeurt of douchen. Wanneer nodig kan de wijkverpleging ook huishoudelijke hulp aanvragen. En zij geven adviezen voor het saneren van uw huis als u specifieke allergieën heeft, zoals bijvoorbeeld een huisstofmijtallergie. Op aanvraag kan een specialistische COPD verpleegkundige eens bij u thuis langskomen. Logopedist Als u merkt dat u last heeft van uw COPD tijdens het praten of als u last heeft van heesheid, zou u eens een afspraak kunnen maken bij de logopediste. Ga wel eerst langs uw huisarts, zodat deze kan kijken of de heesheid misschien een andere oorzaak heeft dan verkeerd Kosten De meeste behandelingen vallen onder de basisverzekering en worden (deels) vergoed door uw zorgverzekeraar. Als u zeker wilt weten of een behandeling wordt vergoed, neemt u dan contact op met uw zorgverzekeraar. Ten slotte We hopen u zo van voldoende informatie te hebben voorzien om uw eigen keuze te maken in de behandeling van uw klachten bij COPD. Voor vragen of opmerkingen, aarzelt u niet om contact op te nemen met uw huisarts, praktijkondersteuner of andere zorgverlener. Op de achterzijde van deze folder vindt u de belangrijkste contactgegevens.
Contactgegevens Gezondheidscentrum De Nije Veste Algemeen telefoonnummer: 033-7210500 Kijkt u voor de contactgegevens van overige disciplines op de website: www.denijeveste.nl Gezondheidscentrum Corlaer Algemeen telefoonnummer: 033-7210400 Kijkt u voor de contactgegevens van overige disciplines op de website: www.gc-corlaer.nl Informatieve websites: www.thuisarts.nl www.longfonds.nl www.stoppen-met-roken.nl www.rokeninfo.nl