Wijkveiligheidsprogramma Zuidwest 2018
1. Inleiding Dit is het wijkveiligheidsplan voor Zuidwest 2018. Het is een korte samenvatting van de uitgangspunten en kaders voor ons werk, een overzicht van de geregistreerde criminaliteit in 2017 in de wijk (High Impact Crimes en Veel Voorkomende Criminaliteit) en onze geplande werkzaamheden en prioriteiten voor 2018. Samen met bewoners, ondernemers, instellingen, organisaties en talrijke (veiligheids)partners werken we aan een wijk en een stad waar mensen veilig zijn en zich veilig voelen. Preventie vormt de basis, en waar nodig wordt hard opgetreden tegen criminaliteit en overlast. Het algemene beeld is dat Utrecht steeds veiliger wordt. De daling van het aantal in de gemeente Utrecht geregistreerde misdrijven bevestigt dit beeld (zie infographic in de bijlage op pagina 11). Voor het eerst sinds we dat meten, is in 2017 het percentage bewoners dat onveiligheidsgevoel ervaart in Zuidwest gedaald. Wij zijn ervan overtuigd dat deze positieve resultaten mede beïnvloed zijn door de betrokkenheid en inzet van bewoners, ondernemers en andere maatschappelijke partners en aan de integrale en professionele aanpak van al onze veiligheidspartners. Veiligheidsvraagstukken kennen vaak diverse oorzaken en kunnen onder invloed van tijd of ontwikkelingen veranderen. De leefomgeving en ontwikkelingen in de samenleving spelen een belangrijke rol. Er zijn vrijwel altijd verschillende partijen en een integrale aanpak nodig om vraagstukken op te lossen. Integraal Veiligheidsplan Kader voor onze werkzaamheden in de wijk vormt het Integraal Veiligheidsplan 2015-2018 https://www.utrecht.nl/fileadmin/uploads/documenten/wonen-en-leven/veiligheid/integraal- Veiligheidsplan-Utrecht_GU-IVP-26022015.pdf De voorbereidingen voor het maken van het IVP 2018-2022 zijn gestart. Doelen op het gebied van veiligheid in het Integraal Veiligheidsplan voor de periode 2015-2018 zijn: een afname van criminaliteit een toename van het veiligheidsgevoel het voorkomen en bestrijden van incidenten en verstoringen van de openbare orde Prioriteiten Integraal Veiligheidsplan 2015-2018 Veiligheidsproblemen met een grote maatschappelijke, sociale en individuele impact die vragen om langdurige inzet en structurele bestuurlijke en ambtelijke aansturing krijgen prioriteit. Het betreft: High Impact Crimes Delicten met een grote impact op de slachtoffers, de directe omgeving van het slachtoffer en op de samenleving als geheel: woninginbraken, straatroven en overvallen. Jeugdoverlast en criminaliteit Er kunnen zich problemen voordoen die niet van tevoren zijn vastgelegd of direct zichtbaar zijn, maar die wel zo urgent zijn dat ze direct aangepakt moeten worden. Waar nodig wordt besluitvorming hierover voorgelegd aan het Driehoeksoverleg (burgemeester, politie en Openbaar Ministerie) of aan de gemeenteraad. 2
De aanpak We werken intensief samen met onze veiligheidspartners en met bewoners en ondernemers en andere betrokken partijen. We zullen deze samenwerking blijven opzoeken en stimuleren. De aanpak is persoons-, delict- of gebiedsgericht of een combinatie hiervan. We werken informatie gestuurd en flexibel. In 2018 gaan we door op de ingeslagen weg. Daarnaast blijven we zoeken naar nieuwe en zinvolle interventies. 2. De cijfers in Zuidwest 2.1 De cijfers weergegeven in een tabel In onderstaande tabel ziet u een overzicht van de ontwikkeling van de geregistreerde criminaliteit in de afgelopen jaren in Zuidwest. In paragraaf 2.2 wordt nader ingegaan op de ontwikkeling van de cijfers, mede ten opzichte van de stedelijke cijfers. De stedelijke cijfers vindt u in de bijlage op pagina 11. Tabel 1 Ontwikkeling veiligheid in Zuidwest geregistreerde criminaliteit 2011 2015 2016 2017 11 - '17 16- '17 totaal aantal misdrijven 3.757 3.448 3.325 3.362-11% 1% Woninginbraak 375 179 214 211-44% -1% Geweldsdelicten 377 251 242 186-51% -23% Overvallen 5 5 6 1-80% -83% Straatroven 37 19 13 12-68% -8% Autokraak 848 829 750 953 12% 27% Fietsendiefstal 193 341 319 321 66% 1% Zakkenrollen 118 42 59 61-48% 3% Winkeldiefstal 70 135 206 168 140% -18% Bedrijfsinbraak 124 80 94 101-19% 7% Veiligheidsbeleving 2011 2015 2016 2017 11 - '17* 16 - '17* alg. onveiligheidsgevoelens (% vaak onveilig) 5,1% 6,3% 8,0% 5,4% 0% -3% onveiligheidsgevoelens in eigen buurt (% wel eens onveilig) 31% 36% 43% 38% 7% -5% ervaren jongerenoverlast (% vaak) 30% 31% 34% 33% 3% -1% Bron: BVH Politie Midden Nederland; Inwonersenquête, gemeente Utrecht * in procentpunten 2.2 Analyse Zuidwest op basis van de geregistreerd criminaliteit in 2017 Als we kijken naar de ontwikkelingen in Zuidwest van de geregistreerde criminaliteit dan zien we dat het totaal aantal misdrijven in Zuidwest helaas is toegenomen in 2017 ten opzichte van 2016. Deze stijging wordt onder andere beïnvloed door de grote toename van het aantal autokraken: van 750 in 2016 naar 953 in 2017, een toename van 27%.Voor de stad geldt ten aanzien van autokraken een afname van 1% ten opzichte van 2016. De cijfers geven geen volledig beeld van de werkelijkheid. We merken vaak dat de meldingsbereidheid in de wijk laag is en er is sprake van bijvoorbeeld ondermijnende criminaliteit die zich grotendeels aan onze waarneming onttrekt. 2.2.1 Autokraken en fietsendiefstallen Afgelopen jaar zijn de autokraken rondom de Aziëlaan en Livingstonelaan en omgeving toegenomen. Dit is waarschijnlijk in belangrijke mate beïnvloed door forensen die hun auto parkeren en verder richting de binnenstad reizen met de tram. Naast diefstal van auto-onderdelen maken we helaas nog opvallend vaak mee dat waardevolle spullen die door de automobilist zijn achtergelaten, worden 3
buitgemaakt. Het gaat hier bijvoorbeeld om laptops, zonnebrillen, sleutels of camera s. Diverse acties in het afgelopen jaar (flyeren, tekstkarren, banieren) hebben onvoldoende invloed gehad op het gedrag en / of bewustzijn van automobilisten die dure spullen in hun auto laten liggen. Het aantal geregistreerde fietsendiefstallen in de wijk is vrijwel gelijk gebleven (319 in 2016 en 321 in 2017). Een fietsgraveeractie, tekstkarren en extra fietsenrekken die zijn geplaatst hebben dit cijfer niet omlaag gebracht. 2.2.2 Woninginbraken, winkeldiefstallen en zakkenrollen Het aantal woninginbraken is ten opzichte van 2016 vrijwel gelijk gebleven. Met een afname van 1% in 2017 ten opzichte van 2016 blijven we achter bij de gemiddelde afname in de stad (11% ten opzichte van 2016). In Kanaleneiland-Noord wordt naar verhouding het meest ingebroken in woningen. Voor de rest van de wijk vinden woninginbraken verspreid plaats, waardoor de aanpak wordt bemoeilijkt. Het aantal geregistreerde winkeldiefstallen in de wijk is met 18% verminderd. Dit steekt gunstig af bij de stedelijke daling van 5%. Waarschijnlijk is dit cijfer positief beïnvloed door de maatregelen van winkelcentrum NOVA. Zij hebben afgelopen jaar voor het eerst gewerkt met collectieve verboden voor veelplegers. De cijfers zakkenrollen kennen een lichte stijging ten opzichte van 2016 (3%) ondanks preventieactiviteiten op de markt in Kanaleneiland en gerichte inzet op het bevrijdingsfestival in Park Transwijk. Dit cijfer steekt wel gunstige af bij de stedelijke toename van 13%. 2.2.3 Geweldsdelicten, straatroven en overvallen Het aantal geregistreerde geweldsdelicten, straatroven en overvallen is verminderd ten opzichte van 2016 met respectievelijk -23% geweldsdelicten, -8% straatroven en -83% overvallen. Er is dit jaar 1 overval geweest ten opzichte van 6 overvallen vorig jaar. De afname van deze cijfers is ook een stedelijke tendens (geweldsdelicten -7%, straatroven -38% en overvallen -36%). 2.2.4 Ervaren jongerenoverlast en meldingen jongerenoverlast Over de beleving van jongerenoverlast is het volgende te melden: in lijn met de stedelijke afname van jongerenoverlast (-2%) die wordt ervaren, zien we ook in Zuidwest een afname van deze cijfers (van 34% naar 33%). Bij de politie zijn dit jaar 719 registraties gemaakt van jongerenoverlast in Zuidwest. Dat zijn er aanzienlijk meer dan in 2016 (+27%). De meeste registraties komen uit Kanaleneiland-Noord en Rivierenwijk. De duiding van deze toename is waarschijnlijk toe te schrijven aan meerdere factoren. Meldingen in de categorie jongerenoverlast zijn vaak een verzameling van verschillende soorten overlast, waaronder overlast van drugsgebruik, afval op straat, verkeersen parkeeroverlast en geluidsoverlast. Dat beïnvloedt de cijfers en heeft onder andere invloed op de zuiverheid van (het aantal) meldingen. Jongerenoverlast wordt niet altijd gemeld, onder andere door intimidatie en angst voor represailles. 2.2.5 Onveiligheidsgevoelens Algemene onveiligheidsgevoelens laten een afname zien van 8% naar 5,4% in onze wijk en ook de geregistreerde gevoelens van onveiligheid in de eigen buurt laten een afname zien. In 2016 voelde 43% zich wel eens onveilig in de eigen wijk, in 2017 was dit 38%. We zijn blij met deze daling, zeker ook gezien de stedelijke toename van gevoelens van onveiligheid in eigen buurt (3%). Uiteraard zien we dit cijfer graag verder afnemen. 4
2.3. De cijfers weergegeven in een factsheet 5
3. Inzet en werkwijze 2018 In 2018 gaan we door met onze reguliere werkzaamheden in de wijk, gebaseerd op de uitgangspunten van het Integraal Veiligheidsplan. Belangrijke doelen voor de wijk sluiten aan bij de stedelijke doelen: een afname van criminaliteit, toename van het veiligheidsgevoel en het voorkomen en bestrijden van incidenten en verstoringen van de openbare orde. We acteren op meldingen van bewoners en werken graag met hen samen. Zij leven en werken in de wijk en zijn onze belangrijkste bron van informatie. Daarnaast werken we intensief samen met onze directe veiligheidspartners (politie, Jongerenwerk en afdeling Vergunningen, Toezicht & Handhaving van de gemeente) en met diverse andere belangrijke organisaties, instellingen en contactpersonen. Bijvoorbeeld de woningcorporaties, Stichting Trendy, de moskeeën, bewonersorganisaties, de sociaal makelaars van Doenja Dienstverlening, scholen en een breed scala aan gemeentelijke partners (zoals de wijkadviseurs, Stadsbedrijven, Leerplicht, Volksgezondheid). Onze inzet is gericht op preventie en bestrijding van overlast en criminaliteit. Op basis van meldingen, signalen, nieuwe inzichten of ontwikkelingen stellen we waar nodig onze activiteiten bij. Kort samengevat is de basis van ons werk: Monitoren van High Impact Crimes (woninginbraken, overvallen en straatroven), veel voorkomende criminaliteit (onder andere autokraken) en jongerenoverlast en daar passende maatregelen tegen nemen. Acteren op meldingen en signalen over veiligheid in de wijk van bewoners, andere betrokkenen, samenwerkingspartners, organisaties en belanghebbenden. Aanpakken waar mogelijk. Dat betreft bijvoorbeeld inzet op hotspots, beheerafspraken, fysieke maatregelen, cameratoezicht, voorlichting en preventieactiviteiten. De aanpak kan persoons-, delict- of gebiedsgericht zijn of een combinatie daarvan. We sluiten aan bij bestaande uitgangspunten of aanpakken binnen de wijk, zoals Vreedzaam. Anticiperen op actuele ontwikkelingen die onze aandacht vragen (Oud & Nieuw, WK voetbal, autobranden, ondermijnende criminaliteit, drugsoverlast, cybercrime, Ramadan). De input en uitkomst van een aantal structurele overleggen met onze samenwerkingspartners geven naast meldingen en signalen sturing aan onze inzet. Belangrijke overleggen in dit kader zijn de Signaleringsoverleggen (zowel die van Kanaleneiland en Transwijk als die van Rivierenen Dichterswijk), het Handhavingsoverleg, het overleg Jeugd en Veiligheid, het overleg Aanpak Jeugdgroepen, het Bondgenotenoverleg en het overleg School en Veiligheid. 3.1 Prioriteiten 2018 Binnen onze hier bovenbeschreven reguliere werk focussen we ons in 2018 op 3 prioriteiten: Jeugdoverlast en jeugdgroepen Aanpak hotspot Rijnbaan en omgeving Verhogen van de meldingsbereidheid in de wijk Vanzelfsprekend zullen we anticiperen op noodzakelijke andere prioriteiten als die zich voordoen. 6
3.2 Jeugdoverlast en jeugdgroepen Jongeren vormen een wezenlijk onderdeel van de samenleving. Er zijn veel jongeren in onze wijk, zoals te zien is in onderstaand overzicht. We vinden het belangrijk dat jongeren worden begeleid naar een kansrijke toekomst en dat problemen worden voorkomen. Naast ouders/opvoeders vormen scholen, sportverenigingen, speeltuinen, jongerenwerk, de jeugdgezondheidszorg en tal van andere organisaties hierin een belangrijke ondersteunende factor. In het kader van preventie van jeugdoverlast is er een divers activiteitenaanbod in de wijk door Jongerenwerk, Doenja, Harten voor Sport en tal van andere organisaties. Ook de Vreedzame School en Vreedzame Wijk en de voorlichting van Pretty Woman en Halt spelen hierin een belangrijke rol. Uitgangspunt van de veiligheidsaanpak van jeugdoverlast en criminaliteit is dat we kansen bieden en dat we grenzen stellen. We tolereren geen overlast gevend en crimineel gedrag. 7
Overlast gevend gedrag wordt veelal veroorzaakt door pubers en adolescenten, een levensfase waarin jongeren experimenteren. Dit kan zich uiten in risicovol gedrag (zoals alcohol - en drugsgebruik), overlast en criminaliteit. Overlast en criminaliteit door jongeren gebeurt vaak in groepsverband. Jeugdgroepen krijgen door het gebruik van sociale media en verhoogde mobiliteit een meer fluïde karakter. Jongeren bewegen zich in verschillende netwerken, wat de aanpak bemoeilijkt. Samen met politie, Jongerenwerk en Toezicht & Handhaving monitoren we de jeugdoverlast in de wijk. Waar jongeren onvoldoende rekening houden met hun omgeving en overlast veroorzaken, nemen we gerichte maatregelen om de jeugdoverlast zoveel mogelijk te voorkomen en te beperken. De aanpak van jeugdoverlast bevindt zich vaak in het spanningsveld tussen verbinden en aanpakken. Ook hierbij spelen tal van partners een belangrijke rol. Zoals bijvoorbeeld ook de woningcorporaties en de moskeeën. Het kan gaan om extra inzet op de plek van de jeugdoverlast, maar bijvoorbeeld ook om fysieke maatregelen (borden plaatsen, extra verlichting, snoeien) waardoor plekken minder aantrekkelijk worden voor jongeren. Jongeren die extreem veel overlast veroorzaken of crimineel gedrag vertonen komen in een persoonsgerichte- of groepsgerichte aanpak met als doel de overlast en criminaliteit te verminderen en de jongere(n) toe te leiden naar zorg-/hulpverlening. Uiteraard worden ouders hierbij betrokken. Bij de aanpak van criminele jeugdgroepen sluiten we aan bij het 7 stappenmodel van Beke en Ferwerda. Jongeren en hun ouders of verzorgers worden geïnformeerd dat zij onderdeel vormen van deze aanpak en dat gegevens onderling worden uitgewisseld. Er wordt (systeem) informatie gedeeld door politie, Jongerenwerk en Gemeente binnen de kaders die daarvoor zijn. Uiteraard worden jongere en ouders / verzorgers betrokken en waar nodig ook andere relevante partijen. Pijlers van de aanpak zijn (psychosociale) problematiek, houding, criminaliteit, groepskenmerken en impact op de buurt. 3.3 Hotspot Rijnbaan: een gebiedsgerichte aanpak Rond winkelstrip Rijnbaan en omgeving spelen veel zaken op het gebied van veiligheid die om een gerichte en integrale aanpak vragen. Er wordt intensief samengewerkt door verschillende partijen: bewoners, ondernemers, eigenaar, beheerder, woningcorporaties, Jongerenwerk, buurtvaders, Stichting Trendy en verschillende afdelingen van de gemeente. Op de volgende pagina wordt de problematiek en de aanpak in 2018 kort samengevat. 8
9
3.4. Verhogen van de meldingsbereidheid In 2018 willen we de betrokkenheid en samenwerking met bewoners en ondernemers verder ontwikkelen en versterken. Door meer samen op te trekken staan we sterker in de aanpak van problemen. We hebben meldingen van bewoners nodig om te weten wat zich in een buurt afspeelt. Dit zorgt ervoor dat wij een beeld krijgen van de overlast of de criminaliteit die plaatsvindt op de betreffende locatie. Op basis van deze informatie kunnen wij specifieke acties in zetten om de ervaren overlast of criminaliteit in de buurt tegen te gaan of te verminderen. We zullen dit doen door bewoners te attenderen op het belang van melden en investeren in het geven van voorlichting over de noodzaak van bewonersmeldingen bij de aanpak en preventie van criminaliteit. We zullen de verschillende vormen van melden actief onder de aandacht brengen. Daarnaast gaan we ons verdiepen in factoren die de lage meldingsbereid in stand houden en passende maatregelen treffen om de meldingsbereidheid te verhogen, in nauw overleg met onze samenwerkingspartners. 3.5 Ten slotte Mocht u vragen of opmerkingen hebben naar aanleiding van dit concept wijkveiligheidsplan, laat het ons weten. U kunt hiervoor contact opnemen met het secretariaat van afdeling veiligheid (secretariaatveiligheid@utrecht.nl,telefoon 030 286 0000 of via www.utrecht.nl/veiligheid) en vragen naar Marjan Potze, Esther Baas of Hayat Darkaoui. 10
Bijlage 1: Registratie Veiligheidscijfers Stad Utrecht 2017 Meer informatie in bijbehorende raadsbrief: http://ris2.ibabs.eu/reports/viewlistentry/utrecht/958a78ab-ef1a-4870-b249-4a293e55aad3 11