Harmonisatie in de Q koorts serologie Vergelijking van de prestaties van de CBR, IFA en ELISA voor de serodiagnose van Q koorts met behulp van een rondzending 14 juni 2011 SKML Congres Kwaliteit in Harmonisatie
Waarom is harmonistatie zo belangrijk? Verbetering onderlinge vergelijkbaarheid van uitslagen tussen laboratoria zelfde methoden zelfde cut off zelfde klinische interpretatie Vergelijkbaarheid methoden en algoritme inzicht in de mogelijkheden en beperkingen
Harmonisatie van extra belang voor Q koorts vanwege de meldingsplicht Q koorts is een meldingsplichtige ziekte groep C Het laboratorium en de arts melden aan de GGD De interpretatie van de test geschiedt door het laboratorium dat de test heeft verricht 250 Aantal gemelde patienten met Q-koorts naar week van ontvangst melding bij de GGD, periode 01-01-2007 tot 17-02-2010. 2007: N=168, 2008: N=1.000, 2009: N=2.359 200 overige GGD'en GGD Zuid Limburg GGD Brabant Zuid Oost GGD Hart voor Brabant Aantal meldingen. 150 100 50 0 1 5 9 13172125293337414549 1 5 9 13172125293337414549 1 5 9 1317212529333741454953 4 8 1216 2007 2008 2009 Jaar en week van ontvangst melding bij GGD
Serologie is een belangrijk hulpmiddel bij de laboratorium diagnose van (acute) Q koorts Gebruikte methoden: Immunofluorescencie (IFA) Complement Bindings Reactie (CBR) ELISA s Gebruikte isotypen IgM en IgG Gebruikte antigenen: fase I (chronisch) en fase II (acute)
Komen de verschillende laboratoria met verschillende methoden tot dezelfde klinische interpretatie? Zijn er verschillen tussen testen? Mogelijkheden en beperkingen? Zijn er verschillen tussen laboratoria? Onderlinge vergelijkbaarheid Standaardisatie, gebruik cut off Q koorts Consensus beraad: rondzending
De deelnemende laboratoria voornamelijk uit endemische gebieden 10 Laboratoria 5 deelnemers IFA 6 deelnemers CBR 5 deelnemers ELISA Basis test 3 labs IFA 6 labs CBR 1 labs ELISA
Samenstelling van het serum panel: In totaal 25 sera Negative controles (n=5) Q koorts patiënten (n=6) Verdunningsreeks positieve patiënt (n=8) +/ omslag punt Extra s (n=6) -Doorgemaakte oude infectie (laag positief) Solitaire IgM fase 2 (fout positief) Anticomplementair (fout positief)
Alle assays hadden een goede specificiteit negatieven (n=5) 1:32 1:64 96% 100% 100% 100% 92% 100% 100% 100% 1:10 1:20 93% 100% 96% 96%
Alle assays hebben een goede sensitiviteit voor acute Q koorts patiënten (n=6) 1:32 1:64 93% 87% 100% 96% 100% 100% 86% 65% 67% 100% 70% 1:10 1:20 61% 50% 100% 100%
Resultaten oude doorgemaakte infectie: IgG laag positief/igm negatief range 1:32-1:64 range 1:128-1:512 range 1:10-1:20
Resultaten solitaire fase 2 IgM positief serum range 1:32-1:128
Resultaten anticomplementair serum
% positief IFA is de meest gevoelige test voor IgG fase 2 verdunningreeks hoog positief serum Verdunningsreeks
% positief IFA is de meest gevoelige test voor IgG fase 1 verdunningreeks hoog positief serum Verdunningsreeks
Wat is de klinische waarde van lage IFA titers? 12.0 IFA IgG fase 2 titer verdeling 10.0 2006 8.0 2007 % 6.0 4.0 2.0 0.0 1:32 1:64 1:128 1:256 1:512 1:1024 1:2048 1:4096 1:8192 1:16384 1:32768 1:65536 1:131072
De titers tussen labs zijn goed vergelijkbaar 4 3 IFA CFA phase 1 IgM phase 2 IgM phase 1 IgG phase 2 IgG 4 3 phase 1 phase 2 n= 2 1 2 1 0 <32 32 64 128 256 512 1024 2048 4096 8192 16384 0 <10 10 20 40 80 160 320 640 1280 titer titer
Waarom zijn de titers zo goed vergelijkbaar? IFA: alle 5 deelnemers zelfde fabrikant CBR: 5/6 zelfde fabrikant Deels zelfde batch gebruikt
Zijn de resultaten vergelijkbaar met de buitenlandse referentie laboratoria? 3 internationale referentie laboratoria (in house IFA) ARRL Australië APHM Marseille CDC USA
Resultaten patiënten, NL versus referentielabs
Fase II IFA titer vergelijking referentie laboratoria verdunningreeks hoog positief serum % positief Verdunningsreeks
Fase I IFA titer vergelijking referentie laboratoria verdunningreeks hoog positief serum % positief Verdunningsreeks
Heeft de rondzending de vragen beantwoord? - Verschillen tussen de testen? Kwalitatief zijn de resultaten vergelijkbaar - Acute infecties: alle deelnemers juiste klinische interpretatie Kwantitatief is de IFA meest gevoelige test - Oude infecties: t.b.v. prevaccinatie screening - Chronische infecties: IFA beter? - Klinische relevantie lage titers? - Verschillen tussen de laboratoria? - Door gebruik zelfde test goede overeenkomst in titers - Verschillende cut off CBR titers in gebruik - Cut off titers IFA referentie labs niet van toepassing op de nederlandse situatie
Harmonisatie is nooit klaar! Steeds weer nieuwe spelers in het veld Nieuwe assays en methoden Nieuwe laboratoria Nieuwe medewerkers Kunnen veel van elkaars ervaringen leren! 23 14 juni 2011
Met dank aan alle deelnemers Sanquin *: Boris Hogema, Hans Zaaijer UMC St Radboud*: Joep Galama, Marrigje Nabuurs St Elisabeth Ziekenhuis*: Marcel Peeters, Harold Verbakel * Carla Nijhuis, Daan Notermans, Henk Bijlmer AZM: Inge van Loo CWZ: Marrigje Nabuurs, Alphons Horrevorts Hanneke Berkhout PAMM: Marjolijn Wegdam Antonius/ Bart Vlaminckx JBZ: Peter Schneeberger ARRL: John Stenos Marseille: Didier Raoult, Cristina Socolovschi CDC: William Nicholson *= materiaal aangeleverd
Bedankt voor uw aandacht 25 Q-fever research in the Netherlands 07 February 2011
Vragen? tineke.herremans@rivm.nl