Extra- and intracellular atypical and cys2c forms of spirochetes in the cerebral cortex of a pa2ent with pathologically and serologically confirmed

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Extra- and intracellular atypical and cys2c forms of spirochetes in the cerebral cortex of a pa2ent with pathologically and serologically confirmed"

Transcriptie

1

2 Extra- and intracellular atypical and cys2c forms of spirochetes in the cerebral cortex of a pa2ent with pathologically and serologically confirmed chronic Lyme neuroborreliosis where Borrelia burgdorferi sensu stricto was cul2vated from the brain.

3 Is it thee or me? autoimmunity in Lyme disease Mark S. Klempner & Brigi2e T. Huber Nature Medicine 5, (1999)

4 Lyme consensusberaad

5 KriJek lobbygroepen t.a.v. Lyme- diagnosjek: Er is geen gouden standaard, derhalve testen niet goed te beoordelen. SensiJviteit serologie 30-60%, derhalve sluit negajeve serologie een infecje niet uit. onvoldoende standaardisaje en validaje van commerciële testen voor de nederlandse situaje.

6 Gebruikte testen rondzending Lyme 2011 Screenings EIA/IF DAKO/Oxoid 1 Diasorin 1 Enzygnost (Siemens) 19 Mikrogen (recomwell) 2 Virion/Serion 4 Virotech +VlsE 1 Liason (Diasorin) 3 IFA Biomerieux 2 VIDAS 4 C6 pepjde (ImmuneJcs) 18 Andere: 3 ConfirmaJe/immunoblot Diasorin 1 Euroimmuun 4 Mikrogen 23 Virotech 5 Viramed 1

7 Lyme borreliosis Diagnostic problems with EIA low specificity ü % of seropositive patients are asymptomatic. Kuyper et al. EJCMIF 1993:12; Nohlmans et. Al. NTVG 1991:135; ü Cross reactivity (Trep.pal., Rheumafactor, SLE, Virus inf. e.g. EBV.) ü Live Long Lyme IgG (no protection). ü Inter test variability (diversity of pooled ag.) -> confirmation!

8 KLINISCHE STADIA Vroeg gelokaliseerd Erythema migrans (EM) Lymfocytoom. zeldzaam Vroeg gedissemineerd MulJple EM, (meest in VS) Neuroborreliose: facialis parese, meningo(radiculijs) Lyme cardijs: zeldzaam. Late lyme AcrodermaJJs chronica atrophicans (ACA). ArtriJs Chronische neuroborreliose.

9 SensiJviteit van IgM en IgG anjstof detecje bij bewezen Lyme pajënten. Stadium Sensitiviteit (%) Opmerking Vroeg gelocaliseerd Vroeg gedissemineerd Laat Bijna 100 Voornamelijk IgM In geval van een korte ziekteduur voornamelijk IgM; bij lange ziekte duur IgG Meestal alleen IgG

10 Lyme- serologie, bron van discussie Ø Trage seroconversie: IgM gemiddeld na 3 weken, IgG na 6 weken. ( Steere 2001, Wilske 2002) Ø Niet verder ontwikkelen van serologie na vroege behandeling. Studie Patienten Resultaat Aguero rosenfelt 1996 Hammers-Berrgren EM 9% blijft seroneg 30 EM 18/19 IgM alleen; bij incusie blijft IgG neg Lomholt EM 41% blijft seroneg 35% blijft geisoleerd IgM pos Luft EM 27% blijft seroneg Ø IgM kan langduring posijef blijven, ook na behandeling, zonder IgG seroconversie.

11 Lyme- serologie, bron van discussie Sensitiviteit bij langere ziekteduur? >98% studie patienten Sensitiviteit Hansen ACA 100% Hansen NB Sens overall: 84% >42 dgn 100% Hansen NB Sens overall 84% >54 dgn sens 100% Wilske artritis 19 ACA 100% Bacon artritis, 11 late NB 98% Goetner ACA, 10 artritis Old Line blot 95% New Line blot 100% Steere NB, 31 artritis 100% Seronegatieve late lyme : case reports, in vrijwel alle gevallen twijfel aan gebruikte test of diagnose

12 Lyme- serologie, bron van discussie AsymptomaJsche infecjes: Ø seroprevalenje in Nederland 4-8% (PIENTER sera) Ø AsymptomaJsche seroconversies komen veel voor; in 32% van seroconversies symptomen gemeld (Berglund 1995)

13 AnJstoffen & Borrelia anjgenen C6 pepjde (specifiek) P41 flagel (niet specifiek)

14 Borrelia serologie; EIA / IFA 1 e generatie Antigeen: Sonicaat of intacte Borrelia spirocheten 2 e generatie Whole cell Ag + precipitatie met andere spirocheten. 3 e generatie Recombinant Ag los of in combinatie (VlsE, C6 peptide) Specificiteit m.n. IgG Specificiteit. Sens iets lager dan 2 e generatie. 2 e generatie + VlsE Whole cell Ag + Recombinant Ag Sensitiviteit, specificiteit idem 2 e generatie.

15 2 ACA 7 Lyme artrijs 1 neuroborreliose 5 EM 2 artrijs non- lyme 3 bloeddonoren Rondzending 25 sera 5 sera verdunningsreeks van ACA pajent

16 Number of laboratoria Uitkomsten conclusies Non Lyme Serum samples Conclusion after confirmation

17 Conclusies rondzending Lyme consensusberaad VariaJe in resultaten voornamelijk veroorzaakt door verschil in gebruikte assays, niet door intra assay variaje. DiscrepanJes voornamelijk in vroeg lokale en vroeg systemische infecjes StandaardisaJe serologie en interpretaje is gewenst

18 Lyme diagnosjek, aanbevelingen: Ø Diagnose Lyme is aljjd een combinaje van klinisch beeld en laboratoriumdiagnosjek. Ø Voor de interpretaje van Lyme serologie zijn klinische gegevens en informaje over ziekteduur noodzakelijk. Ø AnJstofrespons ( sensijviteit) is akankelijk van fase van ziekte: Ø SensiJviteit laag in vroege fase Ø SensiJviteit hoog in late fase Ø Geisoleerd pos IgM bij > 8 weken klachten late Lyme maar een doorgemaakte Lyme

19 EvoluJe van immunoblot

20

21

FTO Lyme. Caroline Swanink. Arts-microbioloog 29 april 2014

FTO Lyme. Caroline Swanink. Arts-microbioloog 29 april 2014 FTO Lyme Caroline Swanink Arts-microbioloog 29 april 2014 Borrelia burgdorferi Achtergrond Vector Ixodes ricinus = harde teek of schapenteek In Nederland is 20-50% van de teken besmet met Borrelia burgdorferi

Nadere informatie

Casuspresentaties infectieuse serologie: laboratoriumaspecten. Dr. Alex Mewis Klinisch Bioloog Jessa Ziekenhuis - Campus Virga Jesse Hasselt

Casuspresentaties infectieuse serologie: laboratoriumaspecten. Dr. Alex Mewis Klinisch Bioloog Jessa Ziekenhuis - Campus Virga Jesse Hasselt Casuspresentaties infectieuse serologie: laboratoriumaspecten Dr. Alex Mewis Klinisch Bioloog Jessa Ziekenhuis - Campus Virga Jesse Hasselt Infectieuse serologie Borrelia-serologie (Lyme) Toxoplasma gondii

Nadere informatie

Workshop: Lymeziekte. Afke Brandenburg, arts microbioloog, Izore centrum infectieziekten Friesland

Workshop: Lymeziekte. Afke Brandenburg, arts microbioloog, Izore centrum infectieziekten Friesland Workshop: Lymeziekte Afke Brandenburg, arts microbioloog, Izore centrum infectieziekten Friesland Tom Wolfs, kinderarts infectieziekten WKZ/UMC Utrecht Controverse Lyme ILADS versus IDSA in Europa zelfde

Nadere informatie

Lyme Borreliose Ziekte, diagnos4ek en therapie. Overveen 26 maart 2014 Dr. Dick Veenendaal Arts- microbioloog

Lyme Borreliose Ziekte, diagnos4ek en therapie. Overveen 26 maart 2014 Dr. Dick Veenendaal Arts- microbioloog Lyme Borreliose Ziekte, diagnos4ek en therapie Overveen 26 maart 2014 Dr. Dick Veenendaal Arts- microbioloog d.veenendaal@streeklabhaarlem.nl Lyme ziekte, diagnos4ek en therapie 1. Historie 2. Ixodes ricinus

Nadere informatie

Twee opvattingen over Lyme-ziekte. Alexander Klusman Psychiater en Lyme-patiënt

Twee opvattingen over Lyme-ziekte. Alexander Klusman Psychiater en Lyme-patiënt Twee opvattingen over Lyme-ziekte Alexander Klusman Psychiater en Lyme-patiënt Oude en Nieuwe opvattingen over Lyme-ziekte Nederlandse CBO richtlijn Lyme-borreliose ILADS richtlijnen voor het management

Nadere informatie

Lyme borreliose Nascholing Maastricht

Lyme borreliose Nascholing Maastricht GGD Amsterdam Lyme borreliose Nascholing Maastricht Alje P.van Dam Afd Medische Microbiologie OLVG + Streeklaboratorium GGD Amsterdam Lyme borreliose Vroege Lyme: erythema migrans Vroege gedissemineerde

Nadere informatie

Protocol diagnostiek en behandeling van NEUROBORRELIOSE

Protocol diagnostiek en behandeling van NEUROBORRELIOSE Protocol diagnostiek en behandeling van NEUROBORRELIOSE laatste wijziging: januari 2013 D.C. Velseboer H. Thoonsen Prof. Dr. D van de Beek Eerdere versie: april 2000 Dr. J. de Gans Ad 1: verdenking neuroborreliose

Nadere informatie

Manifestaties van Ziekte van Lyme. Albert Vollaard Afd. Infectieziekten LUMC 17 nov 2014

Manifestaties van Ziekte van Lyme. Albert Vollaard Afd. Infectieziekten LUMC 17 nov 2014 Manifestaties van Ziekte van Lyme Albert Vollaard Afd. Infectieziekten LUMC 17 nov 2014 Casus bespreking 1. Aanloop van enkele weken van malaise en progressieve spierpijn (uitgebreide DD) 2. Geen verhaal

Nadere informatie

Sterke klinische verdenking (1) Diagnostiek in serum en liquor (2) Pleiocytose of i.t. antistofproductie bij positieve serum serologie

Sterke klinische verdenking (1) Diagnostiek in serum en liquor (2) Pleiocytose of i.t. antistofproductie bij positieve serum serologie Richtlijn Neuroborreliose NB: apart stroomdiagram voor kinderen met perifere facialisparese (01.10.2008 houdbaar tot 2018) S.I. van Nes, L.B.S. Gelinck, M.C.Y. de Wit, B.C. Jacobs Sterke klinische verdenking

Nadere informatie

Sta$s$sche analyse van Lyme screening (EIA) ten opzichte van immunoblot.

Sta$s$sche analyse van Lyme screening (EIA) ten opzichte van immunoblot. Sta$s$sche analyse van Lyme screening (EIA) ten opzichte van immunoblot. EIA screening Lyme antistoffen IgM IgG IgM e/o IgG sens 84% 93% 92% spec 64% 85% 51% ppv 28% 55% 39% npv 96% 98% 95% Conclusies

Nadere informatie

Diagnose van tekenziekten: Lyme borreliosis. Veroniek Saegeman, 22 september 2016

Diagnose van tekenziekten: Lyme borreliosis. Veroniek Saegeman, 22 september 2016 Diagnose van tekenziekten: Lyme borreliosis Veroniek Saegeman, 22 september 2016 Infectieus agens: Borrelia burgdorferi sensu lato complex 2 Order Spirochaetales Family Spirochaetaceae Family Leptospiraceae

Nadere informatie

rondzending kinkhoestserologie 2015

rondzending kinkhoestserologie 2015 rondzending kinkhoestserologie 2015 SKML infectieziekten serologie Deelnemersmiddag 24 mei 2016 Thera Trienekens, arts-microbioloog VieCuri kinkhoest Catarraal Paroxysmaal Reconvalescentie Incidentie

Nadere informatie

Q-koorts, een complexe diagnostiek! (the JBZ experience!)

Q-koorts, een complexe diagnostiek! (the JBZ experience!) Q-koorts, een complexe diagnostiek! (the JBZ experience!) De microbiologen zagen zieke mensen. In hun ogen waren dat er veel meer dan normaal en zij spraken van een epidemie. ( ) We hebben de epidemie

Nadere informatie

(sero) logisch denken

(sero) logisch denken CLINIC ZGV 17 november 2010 (sero) logisch denken Ries Schouten arts-microbioloog reizigersgeneeskundige Infectie en afweer Patient met blaasjes gelaat HSV IgM + IgG 20 VZV IgM + IgG 200 Leishmania Casus

Nadere informatie

De ziekte van Lyme anno 2015 Joppe Hovius

De ziekte van Lyme anno 2015 Joppe Hovius De ziekte van Lyme anno 2015 Joppe Hovius Amsterdams Multidisciplinair Lyme Centrum Infectieziekten, AMC www.amc.nl/amlc am Vrouw, 38 jaar Wat zou u doen? A Start doxycycline 10 dagen (2 dd 100 mg) B Start

Nadere informatie

Harmonisatie in de Q koorts serologie

Harmonisatie in de Q koorts serologie Harmonisatie in de Q koorts serologie Vergelijking van de prestaties van de CBR, IFA en ELISA voor de serodiagnose van Q koorts met behulp van een rondzending 14 juni 2011 SKML Congres Kwaliteit in Harmonisatie

Nadere informatie

Verdeling Borrelia species

Verdeling Borrelia species Verdeling Borrelia species in Europa naar an2geniciteit i.e. outer surface proteine (Osp) A, voorkomen in teken, liquor, huid en synoviaal vocht. Species Osp A type Verdeling in teken (%) N=90 Liquor N=43

Nadere informatie

Lyme-borreliose: soms ongrijpbaar, vaak behandelbaar

Lyme-borreliose: soms ongrijpbaar, vaak behandelbaar Overzichtsartikel Lyme-borreliose: soms ongrijpbaar, vaak behandelbaar Auteurs B.H. Postma, dr. H.T. Tjhie en dr. C.M. Verduin, artsen-microbioloog* Samenvatting Lyme-borreliose is een door teken van het

Nadere informatie

Samenvatting. Een complex beeld

Samenvatting. Een complex beeld Samenvatting Een complex beeld Vroeg herkende lymeziekte na een tekenbeet is goed te behandelen met antibiotica. Het beeld wordt echter complexer als de symptomen minder duidelijk zijn of als de patiënt

Nadere informatie

Huisartsensymposium Presentatie dr. J.Schellekens, Lyme-Borreliose 9 november 2010

Huisartsensymposium Presentatie dr. J.Schellekens, Lyme-Borreliose 9 november 2010 Huisartsensymposium 2010 Presentatie dr. J.Schellekens, Lyme-Borreliose 9 november 2010 De teek Ixodes ricinus complex 3 stadia 1. Larve 2. Nimf 3. Volwassene Lyme Borreliose Spirocheet Borrelia burgdorferi

Nadere informatie

Standaardisatie kinkhoestserologie. We weten hoe het moet Nu nog doen

Standaardisatie kinkhoestserologie. We weten hoe het moet Nu nog doen Standaardisatie kinkhoestserologie We weten hoe het moet Nu nog doen Indeling praatje State of the art Welke antigenen en welke isotypen zijn geschikt voor diagnostiek? Wat weten we over de antistofrespons?

Nadere informatie

Chronisch vermoeidheidssyndroom (CVS) en ziekte van Lyme

Chronisch vermoeidheidssyndroom (CVS) en ziekte van Lyme Academiejaar 2015-2017 Chronisch vermoeidheidssyndroom (CVS) en ziekte van Lyme Ine LIETAER Promotor: Prof. Dr. Dirk Vogelaers Co-promotor: Prof. Dr. An Mariman Begeleider: Liesbeth Delesie Masterproef

Nadere informatie

vroegeziektevanlyme; vroege gedissemineerde ziekte van Lyme; late ziekte van Lyme; postinfectieuze klachten en symptomen.

vroegeziektevanlyme; vroege gedissemineerde ziekte van Lyme; late ziekte van Lyme; postinfectieuze klachten en symptomen. 2 Ziekte van Lyme A.A.M. Blaauw 2.1 Inleiding De ziekte van Lyme is een infectieziekte, veroorzaakt door de spirocheet Borrelia burgdorferi (B. burgdorferi), die wordt overgedragen door een beet van een

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/21004 holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/21004 holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/21004 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Burgel, Nathalie Daniëlle van Title: Host-pathogen interactions in Lyme disease

Nadere informatie

Epidemiologische surveillance van Lyme borreliose Borrelia burgdorferi s.l

Epidemiologische surveillance van Lyme borreliose Borrelia burgdorferi s.l Epidemiologische surveillance van Lyme borreliose Borrelia burgdorferi s.l. - 217 Auteurs: T. Lernout, M. Depypere, S. Patteet, K. Lagrou, D. Van Cauteren, B. Kabamba- Mukadi Hoofdpunten - In 217 werden

Nadere informatie

106 10 Samenvatting Richtlijnen Dermatologie 2012 Lymeborreliose Inleiding Diagnostiek Vroege lymeborreliose

106 10 Samenvatting Richtlijnen Dermatologie 2012 Lymeborreliose Inleiding Diagnostiek Vroege lymeborreliose 106 10 Samenvatting Richtlijnen Dermatologie 2012 Lymeborreliose Dr. J.J.E. van Everdingen, dr. A.C. Rönnau De richtlijn dateert uit 2004. De herziene versie komt uit in 2012. Inleiding Lymeborreliose

Nadere informatie

Nieuwsbrief 42 Maart - April 2008 DE WEEK VAN DE TEEK

Nieuwsbrief 42 Maart - April 2008 DE WEEK VAN DE TEEK Nieuwsbrief 42 Maart - April 2008 DE WEEK VAN DE TEEK Naar aanleiding van de internationale week van de teek (30 maart tot en met 6 april) is het interessant om de gevaren van teken op landbouwgebied even

Nadere informatie

Optimalisatie van de rapportering van infectieuze serologie

Optimalisatie van de rapportering van infectieuze serologie 1 h.-hartziekenhuis vzw Critically Appraised Topic Optimalisatie van de rapportering van infectieuze serologie Laura Peeters Supervisie: Apr. Wim Laffut & Dr. Ellen Van Even H.-Hartziekenhuis Lier 15 mei

Nadere informatie

Werkstuk Biologie De lymneziekte en teken

Werkstuk Biologie De lymneziekte en teken Werkstuk Biologie De lymneziekte en teken Werkstuk door een scholier 1833 woorden 14 mei 2003 6,3 12 keer beoordeeld Vak Biologie De Lymeziekte Wat is een teek? Teken zijn kleine, geleedpotige (spinachtige)

Nadere informatie

Samenvatting multidisciplinaire richtlijn arbeid en lymeziekte

Samenvatting multidisciplinaire richtlijn arbeid en lymeziekte Samenvatting multidisciplinaire richtlijn arbeid en lymeziekte Doel van de richtlijn De richtlijn richt zich op de preventie en gewenste aanpak van lymeziekte bij werkenden en geldt als aanvulling op de

Nadere informatie

Lymeborreliose. Inleiding. Diagnostiek. Drs. M.V. Starink. De richtlijn dateert uit 2004. De herziene versie kwam uit in 2013.

Lymeborreliose. Inleiding. Diagnostiek. Drs. M.V. Starink. De richtlijn dateert uit 2004. De herziene versie kwam uit in 2013. 164 17 Samenvatting Richtlijnen Dermatologie 2015 Lymeborreliose Drs. M.V. Starink De richtlijn dateert uit 2004. De herziene versie kwam uit in 2013. Inleiding Lymeborreliose is een infectieziekte, veroorzaakt

Nadere informatie

Legionella. De overdracht. Jacob P. Bruin Streeklaboratorium voor de Volksgezondheid Kennemerland Haarlem

Legionella. De overdracht. Jacob P. Bruin Streeklaboratorium voor de Volksgezondheid Kennemerland Haarlem Legionella De overdracht Jacob P. Bruin Streeklaboratorium voor de Volksgezondheid Kennemerland Haarlem Legionella Inhoud: Legionella bacterie Infectieroute Diagnostiek Kweek Urine antigeentesten Serologie

Nadere informatie

Valkuilen bij diagnostiek hepatitis ABC

Valkuilen bij diagnostiek hepatitis ABC Valkuilen bij diagnostiek hepatitis ABC Streeklab GGD Amsterdam, 30 okt 2009 Hans L. Zaaijer, arts-microbioloog AMC - Klinische Virologie / Sanquin - Bloedoverdraagbare Infecties leverontsteking chemisch/toxisch

Nadere informatie

RICHTLIJNEN BEROEPSZIEKTEN

RICHTLIJNEN BEROEPSZIEKTEN LYME-BORRELIOSE ICD-10 A69.2 ziekte van Lyme - erythema (chronicum) migrans door Borrelia burgdorferi A69.2 + G01* meningitis A69.2 + G63.0* polyneuropathie A69.2 + M01.2* Lyme-artritis L90.4 acrodermatitis

Nadere informatie

CVS en somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten (SOLK): organisatie van de zorg Prof. Dr. Dirk Vogelaers

CVS en somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten (SOLK): organisatie van de zorg Prof. Dr. Dirk Vogelaers CVS en somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten (SOLK): organisatie van de zorg Prof. Dr. Dirk Vogelaers Dienst Algemene Inwendige Ziekten Universitair Ziekenhuis Gent Niet zelden mengbeeld

Nadere informatie

Nabespreking Reuma en Collageen

Nabespreking Reuma en Collageen Nabespreking Reuma en Collageen 18 november 2014 Marco Schreurs Immunologie, Erasmus MC SKML Reuma en Collageen * Rondzendingen 2012.1 t/m 2014.1 * Analyten - Reuma: reumafactor en anti-ccp - Collageen:

Nadere informatie

Basisinformatie over Lyme-borreliose Door AWB Klusman

Basisinformatie over Lyme-borreliose Door AWB Klusman Basisinformatie over Lyme-borreliose Door AWB Klusman Inleiding Hierna volgt een overzicht van de relevante evidence based informatie over Lymeborreliose. De informatie is gebaseerd op de in 2004 verschenen

Nadere informatie

1. RSV: testaanbod. 1.1 RSV antigeen = sneltest

1. RSV: testaanbod. 1.1 RSV antigeen = sneltest RSV en influenza seizoen 2018-2019 Met het nieuwe RSV seizoen voor de deur en het daaropvolgend influenza seizoen, wilden we graag even stil staan bij de optimale diagnostische keuze. - Voor de detectie

Nadere informatie

Lyme-borreliose: soms ongrijpbaar, vaak behandelbaar

Lyme-borreliose: soms ongrijpbaar, vaak behandelbaar Overzichtsartikel Lyme-borreliose: soms ongrijpbaar, vaak behandelbaar Auteurs B.H. Postma. dr. H.T. Tjhie en dr. C.M. Verduin. artsen-microbioloogx Samenvatting Lyme-borreliose is een door teken van het

Nadere informatie

Ziekte van Lyme in Belgie

Ziekte van Lyme in Belgie Ziekte van Lyme in Belgie Dr. Elizaveta Padalko Afdelingshoofd Virologie, Klinische Biologie UZ Gent 08/05/2007 Algemeen Geschiedenis Spirocheetbiologie Transmissie Epidemiologie Risicobevolkingsgroepen

Nadere informatie

Problemen in de diagnose en behandeling van Lyme-borreliose in Nederland

Problemen in de diagnose en behandeling van Lyme-borreliose in Nederland Problemen in de diagnose en behandeling van Lyme-borreliose in Nederland AMC227 Periode 5, 2006 Opdrachtgever: Begeleidend opdrachtgever: Ronald Vorenhout Namens de NVLP In opdracht van: Bram ten Cate

Nadere informatie

VVK Wintervergadering Sectie Neonatologie 18 januari 2013

VVK Wintervergadering Sectie Neonatologie 18 januari 2013 VVK Wintervergadering Sectie Neonatologie 18 januari 2013 Congenitale Toxoplasmose: Hoe gebruik je de diagnostische informatie op een zinvolle manier? Filip Cools, MD, PhD Neonatologie, UZ Brussel Scenario

Nadere informatie

BULLETIN INFECTIEZIEKTEN

BULLETIN INFECTIEZIEKTEN BULLETIN INFECTIEZIEKTEN RUJRIRer 6 Het Infectieziekten-Bulletin is een uitgave van de Geneeskundige Hoofdinspectie (GHI) en het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieuhygiëne (RIVM), in samenwerking

Nadere informatie

De waarde van laboratoriumdiagnostiek bij neuroborreliose. Afsluitende scriptie Klinische Chemie

De waarde van laboratoriumdiagnostiek bij neuroborreliose. Afsluitende scriptie Klinische Chemie De waarde van laboratoriumdiagnostiek bij neuroborreliose Afsluitende scriptie Klinische Chemie Ing. AM Bolderdijk Technische Universiteit Eindhoven Faculteit Biomedische Technologie December 2005 Inhoudsopgave

Nadere informatie

Atypische cutane manifestaties van lymeziekte

Atypische cutane manifestaties van lymeziekte NEDERLANDS TIJDSCHRIFT VOOR DERMATOLOGIE EN VENEREOLOGIE VOLUME 25 NUMMER 05 mei 2015 223 leerzame ziektegeschiedenissen Atypische cutane manifestaties van lymeziekte N. Atiq 1, R. Blanken 2, A.H. Brandenburg

Nadere informatie

LYME-BORRELIOSE (Infectie met Borrelia) 2016

LYME-BORRELIOSE (Infectie met Borrelia) 2016 Werkgroep: Leïla Belkhir, Bénédicte Delaere, Geert De Loof, Paul De Munter, Frédéric Frippiat, Frédérique Jacobs, Benoît Kabamba Mukadi, Patrick Lacor, Tinne Lernout, Koen Magerman, Sophie Quoilin, Hector

Nadere informatie

www.printo.it/pediatric-rheumatology/nl/intro Lyme Artritis Versie 2016 1. WAT IS LYME ARTRITIS 1.1 Wat is het? Lyme artritis (artritis=gewrichtsonsteking) is een van de ziekten die veroorzaakt wordt door

Nadere informatie

Richtlijn. Lyme-borreliose

Richtlijn. Lyme-borreliose Richtlijn Lyme-borreliose Richtlijn Lyme-borreliose Colofon Richtlijn Lyme-borreliose ISBN: 90-76906-89-0 2004, Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg CBO Postbus 20064, 3502 LB Utrecht Internet:

Nadere informatie

De ziekte van Lyme. Symptomen. Ziekteverschijnselen

De ziekte van Lyme. Symptomen. Ziekteverschijnselen De ziekte van Lyme Symptomen Ziekteverschijnselen Een infectie met de bacterie Borrelia Burgdorferi leidt niet altijd tot Lyme-Borreliose. Wanneer er ziekte-verschijnselen ontstaan worden deze in drie

Nadere informatie

Diagnostiek van lymeborreliose

Diagnostiek van lymeborreliose Wim Ang, Tom Wolfs Nascholing Diagnostiek van lymeborreliose I Inleiding In 2013 heeft het CBO de herziening van de Richtlijn Lymeziekte gepubliceerd. 1 In datzelfde jaar heeft de Gezondheidsraad het rapport

Nadere informatie

Wanneer je in het algemeen informatie zoekt over de ziekte van Lyme, vind je meestal de standaard informatie.

Wanneer je in het algemeen informatie zoekt over de ziekte van Lyme, vind je meestal de standaard informatie. Een overzicht van wetenschappelijke inzichten en artikelen die mijn visie over de ziekte van Lyme ondersteunen. Wanneer je in het algemeen informatie zoekt over de ziekte van Lyme, vind je meestal de standaard

Nadere informatie

Exanthemen diagnostiek & surveillance

Exanthemen diagnostiek & surveillance Exanthemen diagnostiek & surveillance Jeroen Kerkhof Onderzoeksmedewerker IDS/VIR Mazelen (MV) Rodehond/rubella (RV) Vijfde ziekte (B19V) Disclosure belangen spreker (Potentiële) belangenverstrengeling

Nadere informatie

Beroepsziekten: a blessing in disguise

Beroepsziekten: a blessing in disguise Disclosure-slide voor sprekers op nascholingsbijeenkomsten Disclosure belangen spreker (potentiële) Belangenverstrengeling geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of

Nadere informatie

Inhoudsopgave CARE - 2 -

Inhoudsopgave CARE - 2 - TEEK Inhoudsopgave CARE De preventie en behandeling van Lyme-Borreliose drs. ing. Herman Aa - 2 - TEEK-CARE TEST en BEWAAR de TEEK www..nl Eigenaar: - 1 - TEEK-CARE TEST en BEWAAR de TEEK Colofon: mede

Nadere informatie

Twents Netwerk Zoönosen Partners in strijd tegen zoönosen

Twents Netwerk Zoönosen Partners in strijd tegen zoönosen Twents Netwerk Zoönosen Partners in strijd tegen zoönosen Lyme diagnostiek en behandeling Hadewych ter Hofstede Internist-infectioloog 24-3-2015 Disclosures Geen (potentiële) belangenverstrengeling Voor

Nadere informatie

www.printo.it/pediatric-rheumatology/be_fm/intro Lyme Artritis Versie 2016 1. WAT IS LYME ARTRITIS 1.1 Wat is het? Lyme artritis is een van de ziekten die veroorzaakt wordt door de bacterie Borrelia burgdorferi

Nadere informatie

Titel: Optimalisatie van de rapportering van infectieuze serologie.

Titel: Optimalisatie van de rapportering van infectieuze serologie. CAT Critically Appraised Topic Titel: Optimalisatie van de rapportering van infectieuze serologie. Author: Laura Peeters Supervisor: Apr. Wim Laffut Date: 15 mei 2018 CLINICAL BOTTOM LINE Het doel van

Nadere informatie

ZIEKTE VAN LYME, EEN UPDATE

ZIEKTE VAN LYME, EEN UPDATE ZIEKTE VAN LYME, EEN UPDATE Recent publiceerde de Belgische Commissie voor de Coördinatie van het Antibioticabeleid (BAPCOC), in samenspraak met de Belgische Vereniging voor Infectiologie en Klinische

Nadere informatie

De waarde van aviditeitstesten in diagnostiek en rondzendingen

De waarde van aviditeitstesten in diagnostiek en rondzendingen De waarde van aviditeitstesten in diagnostiek en rondzendingen Greet Boland, klinisch microbioloog / MMM er Aviditeitstesten Wat is aviditeit? Wat betekent de uitslag? Wanneer is toepassing zinvol/niet

Nadere informatie

Flavivirus serologie. Jean-Luc Murk, arts-microbioloog

Flavivirus serologie. Jean-Luc Murk, arts-microbioloog Flavivirus serologie Jean-Luc Murk, arts-microbioloog Flaviviridae POWV TBEV Mogelijk grootste Familie onder de virussen ZIKV SLEV WNV MVEV Virus taxonomy 9 th ed 2012 Flaviviridae Zika virus Kunjin virus

Nadere informatie

Kinderneurologie.eu. Neuroborreliose. www.kinderneurologie.eu

Kinderneurologie.eu. Neuroborreliose. www.kinderneurologie.eu Neuroborreliose Wat is neuroborreliose? Neuroborreliose is een ontsteking van het zenuwstelsel als gevolg van een infectie met een klein beestje (spirocheet) die Borrelia wordt genoemd. Hoe wordt neuroborreliose

Nadere informatie

Wat te doen als een Italiaanse zwangere bezorgd is en een kind vreemd kijkt?

Wat te doen als een Italiaanse zwangere bezorgd is en een kind vreemd kijkt? Wat te doen als een Italiaanse zwangere bezorgd is en een kind vreemd kijkt? Rebecca van Grootveld AIOS Medische Microbiologie Werkgroep Klinische Parasitologie, NVP & WAMM Toxoplasmose 2 Werkgroep klinische

Nadere informatie

Dermatologie. Lyme-borreliose / Ziekte van Lyme

Dermatologie. Lyme-borreliose / Ziekte van Lyme Dermatologie Lyme-borreliose / Ziekte van Lyme 1 Wat is Lyme-borreliose? Lyme-borreliose is een infectieziekte, die wordt veroorzaakt door de bacterie Borrelia burgdorferi. Deze bacterie wordt op de mens

Nadere informatie

(Hoe) krijgen we met een One Health-aanpak Lyme-ziekte onder de knie? Hein Sprong

(Hoe) krijgen we met een One Health-aanpak Lyme-ziekte onder de knie? Hein Sprong (Hoe) krijgen we met een One Health-aanpak Lyme-ziekte onder de knie? Hein Sprong One Health: Gezonde mensen en gezonde dieren in een gezonde natuur Gezondheid betekent voor mensen is iets anders dan gezondheid

Nadere informatie

NHG-Behandelrichtlijn Tekenbeet en erythema migrans Wichers IM, Verduijn MM, Bouma M

NHG-Behandelrichtlijn Tekenbeet en erythema migrans Wichers IM, Verduijn MM, Bouma M 5 NHG-Behandelrichtlijn Tekenbeet en erythema migrans Wichers IM, Verduijn MM, Bouma M 10 15 20 25 30 35 40 Kernboodschappen De kans op de ziekte van Lyme na een tekenbeet is 2 tot 3% en als er ziekte

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle   holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/37168 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Shi, Jing Title: Anti-carbamylated protein antibodies in rheumatoid arthritis Issue

Nadere informatie

Laboratoria Nieuwsbrief Juni 2012 Klinisch Chemisch en Hematologisch Laboratorium Medisch Microbiologisch Laboratorium

Laboratoria Nieuwsbrief Juni 2012 Klinisch Chemisch en Hematologisch Laboratorium Medisch Microbiologisch Laboratorium Laboratoria Nieuwsbrief Juni 2012 Klinisch Chemisch en Hematologisch Laboratorium Medisch Microbiologisch Laboratorium In dit nummer: Express-info Inleiding Bereikbaarheid laboratoria / specialisten Ziekenhuis

Nadere informatie

Editoriaal. nieuwsbrief PB- PP BELGIE(N) - BELGIQUE COLOFON

Editoriaal. nieuwsbrief PB- PP BELGIE(N) - BELGIQUE COLOFON nieuwsbrief PB- PP BELGIE(N) - BELGIQUE Jaargang 2 nr. 5 I november 2015 I afgiftekantoor 3680 Maaseik Mgr. Koningsstraat I erkenningsnummer P910715 Editoriaal De impact van de veroudering van de bevolking

Nadere informatie

PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen

PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen The following full text is a publisher's version. For additional information about this publication click this link. http://hdl.handle.net/2066/20590

Nadere informatie

PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen

PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen The following full text is a publisher's version. For additional information about this publication click this link. http://hdl.handle.net/2066/26176

Nadere informatie

Jaar N Jaar N. Leeftijdsgroep < 1 j. 0 1 j. - 4 j j j j j j j j j. 96 > 65 j.

Jaar N Jaar N. Leeftijdsgroep < 1 j. 0 1 j. - 4 j j j j j j j j j. 96 > 65 j. Referentielaboratorium Brussel Inleiding De resultaten in de onderstaande tabel zijn gebaseerd op patiënten van wie : een staal naar het referentielaboratorium is verstuurd (U.C.L. - Brussel) voor diagnose;

Nadere informatie

Multidisciplinaire richtlijn arbeid en lymeziekte

Multidisciplinaire richtlijn arbeid en lymeziekte Multidisciplinaire richtlijn arbeid en lymeziekte Colofon RIVM en NVAB, 014 Uitgave RIVM en NVAB Auteurs Dr. F. (Fedor) Gassner, bioloog onderzoeker infectieziekten Dr. D.J. (David) Bruinvels, bedrijfsarts

Nadere informatie

LYME ARTRITIS

LYME ARTRITIS www.pediatric-rheumathology.printo.it LYME ARTRITIS Wat is het? Lyme artritis is één van de ziektes die wordt veroorzaakt door de Borrelia burgdorferi bacterie (Lyme borreliosis) die wordt overgedragen

Nadere informatie

Laboratoriumdiagnostiek van ANCA: dagelijkse praktijk in Nederland

Laboratoriumdiagnostiek van ANCA: dagelijkse praktijk in Nederland Laboratoriumdiagnostiek van ANCA: dagelijkse praktijk in Nederland Renate van der Molen Medisch Immunoloog Afdeling Laboratoriumgeneeskunde Laboratorium Medische Immunologie Universitair Medisch Centrum

Nadere informatie

LymeProspect onderzoek naar gevolgen van Lyme-ziekte

LymeProspect onderzoek naar gevolgen van Lyme-ziekte LymeProspect onderzoek naar gevolgen van Lyme-ziekte Prospectieve studie naar het vóórkomen van langdurige klachten na behandeling voor Lyme-ziekte en mogelijke oorzaken hiervan. Informatie voor artsen,

Nadere informatie

Diagnostiek van DVT en LE bij ouderen. Fred Haas

Diagnostiek van DVT en LE bij ouderen. Fred Haas Diagnostiek van DVT en LE bij ouderen Fred Haas 28-06-2012 1 PAOKC Fred Haas 28-06-2012 Vereenvoudigd stolschema 2 PAOKC Fred Haas 28-06-2012 3 PAOKC Fred Haas 28-06-2012 4 PAOKC Fred Haas 28-06-2012 Vereenvoudigd

Nadere informatie

SAMENVATTING VOOR NIET-INGEWIJDEN Kattenkrabziekte. Diagnostische en klinische aspecten van Bartonella henselae infectie

SAMENVATTING VOOR NIET-INGEWIJDEN Kattenkrabziekte. Diagnostische en klinische aspecten van Bartonella henselae infectie 166 Samenvatting SAMENVATTING VOOR NIET-INGEWIJDEN Kattenkrabziekte. Diagnostische en klinische aspecten van Bartonella henselae infectie Deel I Introductie In de introductie van dit proefschrift (Hoofdstuk

Nadere informatie

Microbiologische diagnostiek bij infecties op de Intensive Care. Dr. Jeroen Schouten Intensivist CWZ Nijmegen

Microbiologische diagnostiek bij infecties op de Intensive Care. Dr. Jeroen Schouten Intensivist CWZ Nijmegen Microbiologische diagnostiek bij infecties op de Intensive Care Dr. Jeroen Schouten Intensivist CWZ Nijmegen Casus bespreking Hr M, 1967, SEH op 20 oct 2010 VG -, medicatie - Sinds 1 week niet fit, grieperig.

Nadere informatie

Rubella Synoniemen: rodehond, German measles, Röteln

Rubella Synoniemen: rodehond, German measles, Röteln Rubella Synoniemen: rodehond, German measles, Röteln B06 Bijlage I Rubella en zwangerschap, richtlijnen voor de praktijk Beleid naar aanleiding van een (mogelijk) contact (zie toelichting 1) Inventariseer

Nadere informatie

Attentie Lymepreventie

Attentie Lymepreventie 127 Attentie Lymepreventie Attention for Lyme prevention; Educational tools to prevent tick bites and Lyme borreliosis Dr. D.J.M.A. Beaujean Dit artikel is een bewerking van: Beaujean DJMA. Attentie Lympreventie.

Nadere informatie

De Q koorts epidemie in Nederland

De Q koorts epidemie in Nederland De Q koorts epidemie in Nederland Coxiella burnetii Wim van der Hoek, artsepidemioloog, Centrum Infectieziektebestrijding 1 Huisarts Herpen Toename Q koorts? Microbioloog Huisarts Sint Oedenrode Mei Juni

Nadere informatie

Commentaar op artikelen van het Consensusberaad Lyme Laboratorium Diagnostiek (Nederlands Tijdschrift voor Medische Microbiologie )

Commentaar op artikelen van het Consensusberaad Lyme Laboratorium Diagnostiek (Nederlands Tijdschrift voor Medische Microbiologie ) Commentaar op artikelen van het Consensusberaad Lyme Laboratorium Diagnostiek (Nederlands Tijdschrift voor Medische Microbiologie 2012-3) door Niek Haak Stichting Tekenbeetziekten maart 2013 Inleiding

Nadere informatie

Amsterdam, 5 september Geachte heer Lobach, beste Hans,

Amsterdam, 5 september Geachte heer Lobach, beste Hans, Amsterdam, 5 september 2018 Geachte heer Lobach, beste Hans, Dank voor uw brief van 3 augustus jongstleden, als reactie op het besluit van de Lymevereniging om niet te werven voor de zogenoemde chronische

Nadere informatie

Richtlijn Lyme-borreliose

Richtlijn Lyme-borreliose Voor de praktijk Richtlijn Lyme-borreliose p.speelman, b.m.de jongh, th.f.w.wolfs en j.wittenberg* Lyme-borreliose is een door teken overgebrachte infectieziekte die wordt veroorzaakt door spirocheten

Nadere informatie

Tekenbeetziekte of niet? Laat u niet beetnemen

Tekenbeetziekte of niet? Laat u niet beetnemen klinische lessen Tekenbeetziekte of niet? Laat u niet beetnemen S.A.Neuvel, R.ten Houten, B.Boersma en J.de Gans Zie ook het artikel op bl. 863. Dames en Heren, Lymeborreliose is een infectieziekte die

Nadere informatie

CASUISTIEK VAN HET CEREBROSPINAAL VOCHTONDERZOEK? Dr. C. Willems Dr. R. Cartuyvels Dr. V. Peeters Dr. Ap. M. De Ruyter

CASUISTIEK VAN HET CEREBROSPINAAL VOCHTONDERZOEK? Dr. C. Willems Dr. R. Cartuyvels Dr. V. Peeters Dr. Ap. M. De Ruyter CASUISTIEK VAN HET CEREBROSPINAAL VOCHTONDERZOEK? Dr. C. Willems Dr. R. Cartuyvels Dr. V. Peeters Dr. Ap. M. De Ruyter 22/11/2005 CASUS 1 J - P 75 jarige vrouw Voorgeschiedenis: - arteriêle hypertensie

Nadere informatie

Borrelia. Algemeen Medisch Laboratorium Antwerpen. Dr. M. Berth

Borrelia. Algemeen Medisch Laboratorium Antwerpen. Dr. M. Berth Algemeen Medisch Laboratorium Antwerpen Dr. M. Berth Lyme disease Borrelia burgdorferi sensu lato Vector-borne zoönose Harde teken, vnl Ixodes ricinus Reservoir: kleine knaagdieren en vogels Mens/groter

Nadere informatie

LCI-richtlijn Kinkhoest

LCI-richtlijn Kinkhoest LCI-richtlijn Kinkhoest Diagnostiek (met medewerking van de NVMM) Microbiologische diagnostiek Directe diagnostiek Voor detectie van infectie met B.pertussis is PCR van nasofaryngeaal materiaal aanzienlijk

Nadere informatie

Serologische testen in de routine diagnostiek: een update

Serologische testen in de routine diagnostiek: een update Dierengezondheidszorg Vlaanderen vzw Serologische testen in de routine diagnostiek: een update Dr. Ellen Van Driessche, DVM, MSc, PhD Serologie in routinediagnostiek: update 1. Inleiding 2. Serologische

Nadere informatie

DEFINITIEF GLOBAAL RAPPORT NIET- INFECTIEUZE SEROLOGIE ANA ENQUETE 2014/3

DEFINITIEF GLOBAAL RAPPORT NIET- INFECTIEUZE SEROLOGIE ANA ENQUETE 2014/3 scope EXPERTISE, DIENSTVERLENING EN KLANTENRELATIES KWALITEIT VAN MEDISCHE LABORATORIA COMMISSIE VOOR KLINISCHE BIOLOGIE COMITE VAN EXPERTEN EXTERNE KWALITEITSEVALUATIE VOOR ANALYSEN KLINISCHE BIOLOGIE

Nadere informatie

werkwijze en evaluatie NVvA symposium, 25 maart 2009 Ton Spee, Arbouw, Harderwijk

werkwijze en evaluatie NVvA symposium, 25 maart 2009 Ton Spee, Arbouw, Harderwijk Screening van schilders op CTE: werkwijze en evaluatie NVvA symposium, 25 maart 2009 Ton Spee, Arbouw, Harderwijk Medeauteurs: Cor van Duivenbooden, Arbouw, Gert van der Laan, NCvB, Harry Emmen, TNO voor

Nadere informatie

Multicenter validatie van een nieuwe TSI antistoffen assay

Multicenter validatie van een nieuwe TSI antistoffen assay Multicenter validatie van een nieuwe TSI antistoffen assay Manou Batstra Reinier Haga Medisch Diagnostisch Centrum - Afdeling Medische Immunologie en Microbiologie, Delft Michiel Heron Laboratorium Medisch

Nadere informatie

Jaar N Jaar N. Leeftijdsgroep < 1 j. 0 1 j. - 4 j. 4 5 j j j j j j j j. 88 > 65 j.

Jaar N Jaar N. Leeftijdsgroep < 1 j. 0 1 j. - 4 j. 4 5 j j j j j j j j. 88 > 65 j. Referentielaboratorium Brussel Inleiding De resultaten in de onderstaande tabel zijn gebaseerd op patiënten van wie : een staal naar het referentielaboratorium is verstuurd (U.C.L. - Brussel) voor diagnose;

Nadere informatie

Fysieke fitheid, vermoeidheid en fysieke training bij sarcoïdose patiënten

Fysieke fitheid, vermoeidheid en fysieke training bij sarcoïdose patiënten Fysieke fitheid, vermoeidheid en fysieke training bij sarcoïdose patiënten 5 april 2017 Sarcoïdose ontsporing afweersyteem ophoping afweercellen: granulomen overal in lichaam: longen, lymfesysteem, huid,

Nadere informatie

ACHTERGRONDEN BIJ DE CASUSSCHETSEN INCLUSIEF LEERDOELEN EN STELLINGEN

ACHTERGRONDEN BIJ DE CASUSSCHETSEN INCLUSIEF LEERDOELEN EN STELLINGEN INTERLINE INFECTIEZIEKTEN januari 2015 ACHTERGRONDEN BIJ DE CASUSSCHETSEN INCLUSIEF LEERDOELEN EN STELLINGEN Inleiding Werkgroepleden: Mevrouw J.W. (Jolande) Bouwhuis, internist-infectioloog De heer P.H.P.

Nadere informatie

Centraal zenuwstelsel betrokkenheid in cutaan T-cel lymfoom. MDO-praatje

Centraal zenuwstelsel betrokkenheid in cutaan T-cel lymfoom. MDO-praatje Centraal zenuwstelsel betrokkenheid in cutaan T-cel lymfoom MDO-praatje Casus Patient CutaanT-cel lymfoom, type mycosis fungoides met aanwijzingen voor lymfeklierbetrokkenheid (niet PA-bewezen). Buikproblemen

Nadere informatie

Nabespreking rondzendingen SKML ANCA-GBM

Nabespreking rondzendingen SKML ANCA-GBM UMCG laboratoriumgeneeskunde Nabespreking rondzendingen SKML ANCA-GBM Dr Caroline Roozendaal en Prof dr Pieter C. Limburg, medisch immunologen UMCG Wil van Beers, SSDZ Delft 24 november 2009 c.roozendaal@lc.umcg.nl

Nadere informatie

Oculaire myositis als uiting van een vroeg gedissemineerde Borrelia burgdorferi-infectie

Oculaire myositis als uiting van een vroeg gedissemineerde Borrelia burgdorferi-infectie 5 Oculaire myositis als uiting van een vroeg gedissemineerde Borrelia burgdorferi-infectie Ocular myositis as an expression of an early disseminated Borrelia burgdorferi infection S. Neve, H. Jacobs, T.J.

Nadere informatie

Pariëtaal Cel Antistoffen en Intrinsic Factor Antistoffen: Een CMI validatie van huidig beschikbare testen

Pariëtaal Cel Antistoffen en Intrinsic Factor Antistoffen: Een CMI validatie van huidig beschikbare testen Pariëtaal Cel Antistoffen en Intrinsic Factor Antistoffen: Een CMI validatie van huidig beschikbare testen Bart Jan Kroesen: b.j.kroesen@umcg.nl Laboratory Medicine, UMCG, The Netherlands achtergronden

Nadere informatie