Studiegids Industriële Wetenschappen. Deel2 SCH-CE. Schakelprogramma Industriële Wetenschappen Chemie. Vakfiches met o.m. inhouden en doelstellingen

Katholieke Hogeschool Limburg Industriële Wetenschappen en Technologie Faculteit Industrieel Ingenieur FI² Studiegids Industriële Wetenschappen Deel2 Vakfiches met o.m. inhouden en doelstellingen SCH-CE Schakelprogramma Industriële Wetenschappen Chemie Academiejaar 2012-2013

Stpt OO doo Coörd. Verantw. Contract OD Stpt/dOO Punt/dOO Punten/OO 4-12-2012, 12:56 Schakelprogramma Chemie, optie Chemie SCH-CE Semester 1 Semester 2 OO Naam OO/dOO Ex Stpt KO BKV L Ex Stpt KO BKV L FFYSS Fysica schakel 3 FFYSS WiEl S 3 18 15 e 3 30 30 FMECHS Mechanica schakel 4 FMECHS DmuMa S 4 18 18 e 4 40 40 FFLTH Fluïdomechanica + Thermo schakel 4 FFLTH DaMi M 4 24 18 e 4 40 40 FMAT12 Materiaalkunde 12 3 FMAT12 VaBe S 3 12 3 c 3 30 30 FWIS6 Wiskunde 6 6 FWIS6 ThLe S 3 12 24 S/L 3 12 24 e 6 60 60 FELI1S Elektriciteit1 schakel 6 c 60 Elektriciteit1_1 schakel FELI1_1S DaMi S 3 18 12 J 3 30 Elektriciteit1_2 schakel FELI1_2S DaMi S/P 3 12 6 8 J 3 30 FORG2A Organische Chemie2A 5 e 50 Algemene organische chemie FORG2A_1 VaEt S 1 15 J 1 10 Reactiemechanismen deel 1 FORG2_2 VaEt 1 12 J 1 10 Reactiemechanismen deel 2 FORG2_3 VaEt S 3 24 J 3 30 FELCHEM1 Elektrochemie 1 5 c 50 Elektrochemie1_1 FELCHEM1_1 DeRi M 4 24 6 J 4 40 Analoge Elektronica 8 FANEL8+L SmDi S 1 6 6 J 1 10 FINCE1B Industriële chemie 1B 6 e 60 Industriële proceschemie FPCHES LyMy M/P 2 18 J 2 20 Meet- en regeltechniek FMREG4 XxXx M/S/P 4 16 10 10 J 4 40 FCING1 Chemische ingenieurstechnieken 1: Massa en warmte: balansen en transport 3 FCING1 DkJo S/M 3 15 15 e 3 30 30 FCING2 Chemische thermodynamica 3 FCING2 DkJo M/S 3 15 18 e 3 30 30 FCING3 Chemische ingenieurstechnieken 3 6 c 60 Scheidingsprocessen FCING3_1 BrLe M/S 4 24 15 J 4 40 Toegepaste Informatica (Aspen) FCING3_S BrLe P 1 12 J 1 10 Labo CING FCING3_L ThLe P 1 12 J 1 10 FCING4 Reactorkunde 3 FCING4 ThLe M/S 3 24 e 3 30 30 FPOET Poedertechnologie 3 FPOET DeRa M 3 21 e 3 30 30 Totaal 60 186 126 6 154 55 45 60 600 600 Aantal Opleid.Ond. -- Aantal examens 14 10 9 Totaal aantal contacturen 318 254 Gemidd. aantal contacturen / week 24 20 ECTS-punten / semester 31 29 Aantal creditattesten 5 9 14 KO: Kennisoverdracht ; BKV: Begeleide kennisverwerking; L : Lab(o) Contract: e: examencontract is mogelijk; c: geen examencontract mogelijk Ex: P: permanente evaluatie ; L: lab(o)-examen ; S: schriftelijk examen ; M: mondeling examen OO: Opleidingsonderdeel --- OD: indien J: overdracht punten deelvak mogelijk

FANEL8+L_1213_SmDi doo Analoge Elektronica 8 FANEL8+L Coördinator Dirk Smets (SmDi) Lesgever(s) Rita Dewaele (DeRi), Dirk Smets (SmDi) Opleidingsfase 3ABA-CE, 3ABA-BIO, SCH-CE, SCH-BIO ECTS-punten 1 Tot.: 28u KO: 6u BKV: 0u Labo: 6u ZS: 16u Niveau Inleidend Competenties, codes verwijzen naar decretale competenties (zie deel 1 van de studiegids) De student beschikt over: (AC1, AC2, AWC1, AWC2, WC1, BC2, BC4) 1. een ruime, veelzijdige wetenschappelijke en technologische basiskennis die hij gericht kan toepassen 1.1, 1.2, 1.3, 1.5,1.6; 2. praktische vaardigheden 2.1, 2.2, 2.3; 4. algemene beroepsattitudes 4.2, 4.3, 4.5, 4.6, 4.11; 6. elementaire onderzoekscompetenties en kan onder begeleiding probleemgericht en projectmatig handelen 6.3, 6.4, 6.5, 6.7. Beoordelingscriteria s verwijzen naar de decretale competenties (zie verklarende lijst in deel 1 van de studiegids) De student kan: - de werking van (lineaire en niet-lineaire) OpAmp schakelingen verklaren WC1,AC1,AC2,1.1,1.2,1.3,1.5,1.6 - de schematische voorstelling van verschillende OpAmp schakelingen tekenen WC1,AC1,AC2,1.1,1.2, 1.3,1.5,1.6 - een OpAmp schakeling voor een specifieke toepassing ontwerpen, opbouwen, uitmeten en verifiëren. AWC1,AWC4,2.2,2.3,6.1,6.4,6.6 - de toepassingen van de OpAmp in de galvanostaat en potentiostaat verklaren WC1,AC1,AC2,1.1,1.2,1.3,1.5,1.6 Inhoud Werkvorm Studiemateriaal Theorie: - Algemene versterkertechniek - Basisschakelingen met operationele versterkers (OpAmp) - Toepassingen met operationele versterkers o De instrumentatieversterker o Opamp als comparator o Opampschakelingen bij een potentiostaat en een galvanostaat Lab: - Basisschakelingen met OpAmps ontwerpen en opbouwen en hierop enkele metingen/testen uitvoeren Hoorcollege (met geïntegreerde oefeningen) en labzittingen Eigen cursustekst en slides Eigen labopgaven Examenvorm 1 ste examenkans Schriftelijk examen (met theorievragen en oefeningen). 2 de examenkans Schriftelijk examen (met theorievragen en oefeningen).

FANEL8+L_1213_SmDi doo Algemene visie Begincompetenties Analoge Elektronica 8 FANEL8+L Door de toenemende digitalisering van de elektronische schakelingen lijkt het aandeel van de analoge elektronica steeds kleiner te worden. Aangezien echter de meeste sensoren van fysische grootheden analoge waarden meten (temperatuur, druk, licht, enz.), zal de analoge elektronica niet weg te denken zijn. Het doel van dit vak is de studenten de principes en vaardigheden aan te reiken om, uitgaande van een te meten grootheid, de nodige signaalconditionering en -verwerking te kunnen uitvoeren. Ook is het de bedoeling dat de student in dit vak specifieke competenties, vaardigheden en het nodige inzicht verwerft om zelfstandig nieuwe informatie te verwerken en analoge elektronische basisopdrachten op te lossen. Basiskennis en -vaardigheden rond elektriciteit en analoge elektronica. Situering in het curriculum / Volgtijdelijkheid onderzoek werkveld Aanvullende info FANEL8+L vormt de theoretische en praktische achtergrond om de werking van bepaalde toestellen die gebruikt worden in de elektrochemie (potentiostaat, galvanostaat) te begrijpen. Gezien de student(e) de laboproeven zelfstandig moet uitvoeren en verwerken, zal hij/zij hierbij de basisprincipes aanleren om onderzoeksgegevens te verzamelen, te analyseren, te verwerken en te presenteren, ook al bevatten de laboproeven op zich meestal geen vernieuwende materie. FANEL8+L voorziet de toekomstige ingenieur mee van een brede basiskennis en achtergrondinformatie over toestellen die in de elektrochemie gebruikt worden. - Onderwijstaal: Nederlands - Lab: verplichte aanwezigheid

FCING1_1213_DkJo OO Chemische ingenieurstechnieken 1 FCING1 Coördinator Jozefien De Keyzer (DkJo) Lesgever(s) Jozefien De Keyzer (DkJo) Opleidingsfase 2ABA-CE, SCH-CE, SCH-BIO ECTS-punten 3 Tot.: 84 u KO: 15 u BKV: 15 u ZS: 54 u Niveau Uitdiepend Competenties De student: 1. Beschikt over een ruime, veelzijdige, wetenschappelijke en technologische basiskennis die hij gericht kan toepassen. 1.1, 1.2, 1.3 3. Beschikt over communicatievaardigheden 3.1, 3.2, 3.5 Beoordelingscriteria s verwijzen naar de decretale competenties (zie verklarende lijst in deel 1 van de studiegids) De student - kan materiaal- en warmtebalansen opstellen. AC1/WC, 1.1, 1.2, 1.3 - heeft inzicht in en kan onderscheid maken tussen de verschillende vormen van massa- en warmteoverdracht. Hij kan de verschillende basiswetten verklaren en toepassen. AC1/WC11, 1.1, 1.2 - kan de verschillende stappen in een afleiding verklaren AC1/WC, 1.1, 1.2 - kan analogieën trekken en de behandelde begrippen toepassen om gelijkaardige, niet geziene problemen op te lossen en geeft de oplossing van een probleem/oefening op een gestructureerde manier weer AC10, AWC4, 1.3, 3.1, 3.2, 3.5 - kan een warmtewisselaar ontwerpen en/of een bestaande warmtewisselaar evalueren. BC4 Inhoud Theorie & oefeningen: - Massabalansen - Energiebalansen - Stationaire warmte-overdracht: geleiding en convectie in verschillende geometriën, globale warmte-overdrachtscoëfficiënt, berekenen convectieve warmte-overdrachtscoëfficiënt, - Warmtewisselaars: keuze warmtewisselaar, ontwerp en evaluatie van een warmtewisselaar (incl. warmtewisselaars met faseveranderingen) - Niet-stationaire warmte-overdracht: koelen en bevriezen van voedingswaren en andere toepassingen - Stationaire massa-overdracht - Niet-stationaire massa-overdracht met toepassing verdampen - Toepassingen: Roeren en mengen, Drogen, Ovens Werkvorm Studiemateriaal Interactieve werkcolleges met oefeningen en korte hoorcolleges Cursus Materie en energie in chemische processen Examenvorm 1 ste examenkans Theorie (25%): Mondeling met schriftelijke voorbereiding. Rekenmachine en formularium niet toegelaten. Oefeningen (75 %): Mondeling met schriftelijke voorbereiding + schriftelijk. Rekenmachine en formularium toegelaten. 2 de examenkans Idem.

FCING1_1213_DkJo OO Algemene visie Chemische ingenieurstechnieken 1 FCING1 De opleiding industrieel ingenieur wil de student voorbereiden op het werk in een technische bedrijfsomgeving. In dit vak wordt beoogd enkele specifieke onderdelen of toepassingen in de chemische processen toe te lichten. Hierbij wordt vertrokken vanuit de fysische achtergrond die aan bod komt bij de verschillende transportverschijnselen en vanuit de reële toepassingen in de industrie. De studenten leren zo een aantal veel voorkomende ontwerp- en gebruiksproblemen uit de chemische industrie op te lossen, zoals bvb. het ontwerp van een warmtewisselaar. Begincompetenties Er wordt van de student verwacht enige voorkennis te hebben vanuit Chemie (CHEM1, CHEM2, CHEM3), Fluidomechanica en Fysica. Voor het oplossen van differentiaalvergelijkingen wordt gesteund op het vak wiskunde. Situering in het curriculum / Volgtijdelijkheid onderzoek Steunt op: Chemie (CHEM1, CHEM2, CHEM3), Fluidomechanica en Fysica. Voor het oplossen van differentiaalvergelijkingen wordt gesteund op het vak wiskunde. Is basis voor: CING2, CING3, CING4, ONT-CE Aangezien het hier om een typisch basis ingenieursvak gaat, is de relatie met onderzoek eerder beperkt. Wel komen onderzoekscompetenties zoals het analyseren van een probleem uitgebreid aan bod bij d oefeningen. Waar mogelijk worden voor oefeningen, toepassingen of voorbeelden genomen uit recent onderzoek. werkveld Dit vak is een typisch onderdeel van de chemische ingenieurstechnieken. De behandelde onderwerpen zijn dan ook rechtstreeks toepasbaar bij het ontwerpen en de controle van chemische processen, een belangrijk werkveld voor de industrieel ingenieur chemie. Aanvullende info - Onderwijstaal: Nederlands - Aanvullende leermateriaal: Chemical process: design and integration, R.M. Smith Transport Processes and Separation Process Principles, C.J.Geankoplis - Aanvullende informatie over de evaluatie en puntenverdeling: zie examenvorm

FCING2_1213_DkJo OO Chemische thermodynamica FCING2 Coördinator Jozefien De Keyzer (DkJo) Lesgever(s) Jozefien De Keyzer (DkJo) Opleidingsfase 3ABA-CE, SCH-CE ECTS-punten 3 Tot.: 84u KO: 15u BKV: 18u Labo: 0u ZS: 51u Niveau Inleidend Competenties De student beschikt over: 1. een ruime, veelzijdige, wetenschappelijke en technologische basiskennis die hij gericht kan toepassen. 1.1, 1.2, 1.3 3. communicatievaardigheden 3.1, 3.2, 3.5 Beoordelingscriteria s verwijzen naar de decretale competenties (zie verklarende lijst in deel 1 van de studiegids) De student kan: - de fysisch-chemische grondslagen van de verschillende aspecten van het fase-evenwicht en het chemische evenwicht weergeven AC1, WC1;1.1, 1.2 - de in dit vak gehanteerde terminologie en begrippen gebruiken AC6; 3.1, 3.2, 3.5 - uitgaande van de analogie met de oefeningen uit de les nieuwe problemen met dezelfde moeilijkheidsgraad zelfstandig oplossen AWC4; 1.3 Inhoud Werkvorm Theorie & oefeningen: - Evenwicht bepaald door de wetten van de thermodynamica - Fase-evenwicht in één-component systemen: toestandsvergelijkingen van ideale en reële gassen, Clausius-Clapeyron, begrip fugaciteit - Systemen met meerdere componenten: partiële molaire grootheden, chemische potentiaal, activiteiten, vloeisof-damp evenwicht, oplosbaarheid, vloeistof-vloeistof evenwicht, eenvoudige fasediagrammen en toepassing van de hefboomregel - Chemisch evenwicht - Berekening van niet-ideale evenwichten aan de hand van toestandsvergelijkingen en modellen (Margules, Van Laar,..) - Ellinghamdiagrammen - Lezen en interpreteren van fasediagrammen in systemen met metallische en oxideverbindingen Interactief hoorcollege en oefeningen Studiemateriaal Cursus Chemische thermodynamica Examenvorm 1 ste examenkans Theorie (25 %): theorievraag met schriftelijk voorbereiding, met mondelinge bijvragen wordt naar inzicht gepeild. Grafisch rekenmachine is hierbij niet toegelaten. Schriftelijk oefeningenexamen (75%) met formularium en rekenmachine 2 de examenkans Idem

FCING2_1213_DkJo OO Algemene visie Begincompetenties Situering in het curriculum / Volgtijdelijkheid onderzoek werkveld Aanvullende info Chemische thermodynamica FCING2 Dit vak beoogt de basiskennis van de student rond chemische thermodynamica, fase-evenwicht en chemisch evenwicht. Het doel is enerzijds de kennis rond deze fysische en chemische begrippen uit de diepen en verbreden, anderzijds de basis te leggen voor rechtstreeks gebruik in de chemische ingenieurstechnieken. Eveneens wordt een kritische ingesteldheid en het actief gebruiken van de verworven kennis beoogd. Er wordt uitgegaan van een kennis van basisbegrippen uit Chemie, Fysica en Wiskunde zoals deze aan bod komen in de opleiding. Logische redeneervaardigheid en analytisch vermogen worden verwacht. Steunt op: Chemie, Fysica en Wiskunde Is basis voor: Chemische ingenieurstechnieken (Scheidingsprocessen FCING3 en Reactorkunde FCING4) en Ontwerpen(ONT-CE). Begrippen als Chemische potentiaal komen eveneens terug in het vak Elektrochemie. Aangezien deze cursus in eerste instantie tot doel heeft om de basisbeginselen van de chemische thermodynamica aan te brengen, is de relatie met onderzoek eerder beperkt. Er wordt wel kort verwezen naar bestaand onderzoek en literatuur, voornamelijk betreffende de opbouw van de verschillende chemische modellen. Dit vak brengt voornamelijk basisbegrippen aan. De relatie met het werkveld komt dan ook vooral aan bod in de vervolgonderdelen van chemische ingenieurstechnieken zoals Scheidingstechnieken, Reactorkunde en Ontwerpen. Het lezen en interpreteren van Fasediagrammen komt eveneens aan bod in het projectwerk (in samenwerking met een bedrijf) van de bachelorproef. - Onderwijstaal: Nederlands - Aanvullende leermateriaal: - Aanvullende informatie over de evaluatie en puntenverdeling:

FCING3_1_1213_BrLe doo Scheidingsprocessen CING3_1 Coördinator Leen Braeken (BrLe) Lesgever(s) Leen Braeken (BrLe) Opleidingsfase 3ABA-CE, SCH-CE ECTS-punten 4 Tot.: 110u KO: 24u BKV: 15u Labo: 0u ZS: 71u Niveau Uitdiepend Competenties De student beschikt over: 1. een ruime, veelzijdige, wetenschappelijke en technologische basiskennis die hij gericht kan toepassen 1.1, 1.2, 1.3, 1.4,1.6, 1.7 3. communicatievaardigheden 3.5 4. algemene beroepsattitudes 4.2, 6. elementaire onderzoekscompetenties en kan onder begeleiding probleemgericht en projectmatig handelen 6.5, 6.7 Beoordelingscriteria s verwijzen naar de decretale competenties (zie verklarende lijst in deel 1 van de studiegids) De student moet inzicht verwerven in de fundamentele principes van diverse scheidingsprocessen en dit kunnen gebruiken om nieuwe gelijkaardige systemen te analyseren WC1/AC1, 1.1,1.2,1.3, 6.5. De student kan de in de oefeningen aangeleerde procedures voor de dimensionering en selectie van apparatuur zelfstandig toepassen AWC4, 1.3,1.4, en het bekomen resultaat kritisch beoordelen AWC1, 6.7. De student is in staat om Engelstalige eenheden / grafieken te verwerken AC6, 3.5. De student toont inzicht in bestaande technische realisaties en kan de geziene theorie toepassen in een bestaand productieproces o.b.v. processchema en een korte procesbeschrijving AC10/AC11/BC3, 1.6, 4.2. De student is op de hoogte van recent onderzoek (voornamelijk membraanprocessen en kristallisatie) AWC13,1.7. Inhoud - Overzicht van verschillende scheidingsprocessen - Destillatie: Binaire continue destillatie (basis + complexe systemen) Batch destillatie Flash destillatie - Extractie - Uitloging - Absorptie - Adsorptie - Kristallisatie - Deeltjesscheiding (filtratie bezinking cyclonen) - Membraanprocessen Seminarie: Scheidingsprocessen in raffinage Werkvorm Studiemateriaal Interactieve werkcolleges met oefeningen en korte hoorcolleges, Seminarie Gastspreker Cursustekst BrLe Scheidingsprocessen (Cursusdienst) Kopies van transparanten uit de les Artikels Examenvorm 1 ste examenkans Theorie (1/3):Mondeling met schriftelijk voorbereiding, Gesloten boek Oefeningenexamen (2/3): Schriftelijk, open boek 2 de examenkans Idem.

FCING3_1_1213_BrLe doo Algemene visie Begincompetenties Situering in het curriculum / Volgtijdelijkheid onderzoek werkveld Aanvullende info Scheidingsprocessen CING3_1 Scheidingsprocessen zijn eenheidsoperaties die in chemische en biochemische industrie veelvuldig voorkomen. In de opleiding is het dan ook noodzakelijk dat voldoende aandacht wordt besteed aan de basisprincipes van deze eenheidsbewerkingen. Dit omvat enerzijds een goede kennis en begrip van essentiële principes en anderzijds toepassen van deze kennis in bestaande productieprocessen. De nagestreefde competenties zijn een systematische probleemanalyse, logische redeneervaardigheden, zelfstandig toepassen van de verworven methodologie bij het sturen en ontwerpen van chemische processen, kritisch beoordelen van bekomen resultaten en aandacht voor veiligheidsaspecten. De student is vertrouwd met een aantal eenheidsbewerkingen in een industrieel proces en is in staat om massa- en warmtebalansen op te stellen over een gegeven unit/proces. Steunt op: FPCHE, FCING1, FCING2 Is basis voor: Ontwerpen Aangezien het hier om een typisch basis ingenieursvak gaat, is de relatie met onderzoek eerder beperkt. Toch komen enkele verwijzingen en onderzoekscompetenties aan bod:in de cursus wordt gesteund op een Engelstalig handboek. Op die manier raakt de student vertrouwd met Engelstalige vakterminologie, het gebruik van diverse eenheden en het zelfstandig verwerken en opzoeken in anderstalige literatuur. Verder worden resultaten van eigen onderzoek (membraanprocessen, kristallisatie, ) ter sprake gebracht. Scheidingsprocessen komen veelvuldig voor in de chemische en biochemische industrie. Inzicht in de basisprincipes is dan ook noodzakelijk voor het regelen en ontwerpen van deze installaties. In het kader van de cursus wordt geprobeerd om minstens 1 gastspreker uit de industrie uit te nodigen om een bestaand industrieel scheidingsproces voor te stellen. Op basis van gerichte vragen beredeneren de studenten hoe ze dit proces kunnen bijsturen. - Onderwijstaal: Nederlands - Aanvullende leermateriaal: Ondersteunende handboeken (beschikbaar in mediatheek): - Separation Process Principles (J.D. Seader and E.J. Henley) - Transport Processes and Separation Process Principles (C.J. Geankopolis) - Chemical process: Design and integration, R.M. Smith - Aanvullende informatie over de evaluatie en puntenverdeling: - Het is belangrijk dat de student de verworven kennis ook kan toepassen in reële situaties. Dit wordt specifiek getoetst op het examen voor een niet gezien proces. De geëvalueerde competenties zijn voornamelijk logisch redeneervermogen, kritische reflectie van resultaten en aandacht voor externe factoren zoals veiligheid.

FCING3_L_1213_ThLe doo Labo Chemische ingenieurstechnieken FCING3_L Coördinator Thomassen Leen (ThLe) Lesgever(s) Thomassen Leen (ThLe) Opleidingsfase 3ABA-CE, SCH-CE ECTS-punten 1 Tot.: 28u KO: 0u BKV: 0u Labo: 12u ZS: 16u Niveau Uitdiepend Competenties De student beschikt over: 1. een ruime, veelzijdige, wetenschappelijke en technologische basiskennis die hij gericht kan toepassen 1.3 2. praktische vaardigheden 2.1,2.2, 2.3 3. communicatievaardigheden 3.1 4. algemene beroepsattitudes 4.6, 4.12 Beoordelingscriteria s verwijzen naar de decretale competenties (zie verklarende lijst in deel 1 van de studiegids) De student: - kan het procesverloop in de aanwezige opstellingen (destillatiekolom, filtratie-unit, ) toelichten. AC2, 1.3 - is vertrouwd met de verschillende onderdelen, processturing en veiligheidsaspecten van de opstelling BC3 - moet de opstelling kunnen bijregelen op basis van verworven inzichten uit de theorie en deze kunnen toelichten BC4/AC10, 3.1, 2.1, 2.2, 2.3 - kan, aan de hand van opgaven, een planning en taakverdeling opmaken en de experimenten uitvoeren AC5/AC4/BC1, 4.6 - kan de experimenten theoretisch onderbouwen, resultaten interpreteren, grafisch voorstellen en gebruiken voor opschaling AC6/AC12, 3.1 - kan een chemisch proces regelen en opstarten BC3 Inhoud Proeven en opstellingen in verband met destillatie, filtratie, menging en warmtewisseling Werkvorm Studiemateriaal Labo Labotekst en opgaven Examenvorm 1 ste examenkans Permanente evaluatie & verslagen (inzicht en uitvoering van de proeven en verslag) 2 de examenkans Praktische proef en theoretische ondervraging van andere proeven

FCING3_L_1213_ThLe doo Algemene visie Labo Chemische ingenieurstechnieken FCING3_L Met de opleiding willen we ingenieurs vormen met een brede algemene, wetenschappelijke en technische kennis, gecombineerd met voldoende voeling voor de praktijk. Het labo procestechnieken biedt de student de kans om op piloot- of laboschaal voeling op te bouwen met het regelen van de verschillende installaties en processen. De bekomen resultaten dienen kritisch te worden geëvalueerd en gelinkt met de theorie. Tenslotte wordt bijzonder de nadruk gelegd op het naleven en in acht nemen van veiligheidsaspecten. Begincompetenties Situering in het curriculum / Volgtijdelijkheid onderzoek werkveld Aanvullende info Praktische labovaardigheden, lezen van gevaarsymbolen Maken van berekeningen/ontwerpen uit het vakgebied chemische ingenieurstechnieken. Het labo CING maakt gebruik van verworven kennis in verband met diverse eenheidstechnieken die in de loop van het curriculum in de diverse CING-vakken aan bod komen. Steunt op: massa en warmte: balansen en transport (FCING1), chemische thermodynamica (FCING2), scheidingsprocessen (FCING3) en Reactorkunde (FCING4). Het labo CING biedt veeleer de kans om op proefondervindelijke wijze ervaring op te doen met het opstarten, regelen en afsluiten van diverse eenheidsoperaties en processen in de industrie. Studenten worden geconfronteerd met de verschillen tussen de laboschaal waarop onderzoek meestal gebeurd en de industriële schaal van de productie. De bestudeerde processen komen veelvuldig voor in de chemische en biochemische industrie. Het opstarten, opereren onder veranderende condities, en tenslotte afsluiten van deze installaties zijn dan ook een essentiële vaardigheden nodig in het werkveld. - Onderwijstaal: Nederlands - Aanvullende leermateriaal: - Aanvullende informatie over de evaluatie en puntenverdeling:

FCING3_S_1213_BrLe doo Toegepaste Informatica (Aspen) CING3_S Coördinator Leen Braeken (BrLe) Lesgever(s) Leen Braeken (BrLe) Opleidingsfase 3ABA-CE, SCH-CE ECTS-punten 1 Tot.: 25u KO: 0u BKV: 0u Labo: 12u ZS: 13u Niveau Inleidend Competenties De student beschikt over: 1. een ruime, veelzijdige, wetenschappelijke en technologische basiskennis die hij gericht kan toepassen 1.3 2. praktische vaardigheden 2.2 3. communicatievaardigheden 3.5 4. algemene beroepsattitudes 4.2, 6. elementaire onderzoekscompetenties en kan onder begeleiding probleemgericht en projectmatig handelen 6.4, 6.5, 6.7 Beoordelingscriteria s verwijzen naar de decretale competenties (zie verklarende lijst in deel 1 van de studiegids) De student kan zelfstandig een (deel van een) chemisch proces simuleren en optimaliseren met ASPEN AWC2/ AWC11/AC11/AC12/BC3/BC4, 1.3, 4.2, 6.5. De student kan op basis van tutorials zelfstandig werken met het commercieel simulatiepakket Aspen 2.2, 3.5 De student kan de bekomen resultaten kritisch evalueren en eventuele benaderingen inschatten AC12, 6.4,6.5,6.7 Inhoud Simuleren van eenvoudige chemische (deel)processen met name destillatie en extractie met Aspen. Leren definiëren van designspecificaties / sensitiviteitsanalyse binnen het software pakket voor optimalisatie van het voorgelegde probleem. Werkvorm Studiemateriaal Labo (computersimulaties) Opgavenbundel met eenvoudige opdrachten Tutorial Aspen Examenvorm 1 ste examenkans Permanente evaluatie van simulatie opdrachten 2 de examenkans Geen tweede examenkans mogelijk

FCING3_S_1213_BrLe doo Algemene visie Begincompetenties Situering in het curriculum / Volgtijdelijkheid onderzoek werkveld Aanvullende info Toegepaste Informatica (Aspen) CING3_S De studenten worden vertrouwd gemaakt met een veelgebruikt simulatiepakket (ASPEN) uit het werkveld. De opleiding beoogt een oordeelkundig gebruik van dit pakket bij de simulatie van werkelijke processen met een kritische reflectie. Hiertoe wordt in eerste instantie via eenvoudige opdrachten gewerkt die nauw aansluiten bij de theorie. Op die manier vormt het vak een basis voor verdere ontwerp-berekeningen. De student is vertrouwd met een aantal eenheidsbewerkingen in een industrieel proces en is in staat om massa- en warmtebalansen op te stellen over een gegeven unit/proces. Steunt op: FCHE, FCING1, FCING2, FCING3_1 Is basis voor: Ontwerpen Aangezien het hier om een typisch basis ingenieursvak gaat, is de relatie met onderzoek eerder beperkt. De student leert informatie schematisch voorstellen, controles inbouwen in de berekeningen en kritisch omgaan met resultaten afkomstig van een simulatie. De student is vertrouwd met een veelgebruikt simulatiepakket (ASPEN). - Onderwijstaal: Nederlands Tutorial en simulatiepakket: Engelstalig - Aanvullende informatie over de evaluatie en puntenverdeling: Een zeer belangrijke competentie is de kritische reflectie van de gesimuleerde resultaten.

FCING4_1213_ThLe OO Reactorkunde FCING4 Coördinator Leen Thomassen (ThLe) Lesgever(s) Leen Thomassen (ThLe) Opleidingsfase 3ABA-CE, SCH-CE ECTS-punten 3 Tot.: 84u KO: 24u BKV: 0u Labo: 0u ZS: 60u Niveau Uitdiepend Competenties De student beschikt over: 1. een ruime, veelzijdige, wetenschappelijke en technologische basiskennis die hij gericht kan toepassen 1.1, 1.2, 1.3, 1.5, 1.6, 1.7 4. algemene beroepsattitudes 4.2, 4.3 6. elementaire onderzoekscompetenties en kan onder begeleiding probleemgericht en projectmatig handelen 6.5, 6.7 Beoordelingscriteria s verwijzen naar de decretale competenties (zie verklarende lijst in deel 1 van de studiegids) De student: - heeft inzicht in de werking van de verschillende reactortypes en kan de onderlinge verschillen aanduiden WC1,AC1, AWC1, 1.1, 1.2, 1.3, 6.5 - kan ideaal werkende homogene, isotherme reactorsystemen ontwerpen en analyseren AWC1,AWC4, 1.3, 1.5, 1.6, 4.2; 6.5, 6.6, 6.7 - kan een gemotiveerde keuze maken voor een bepaald reactorsysteem in functie van de gewenste reactie(s) AWC1; 1.5, 6.7 - kan een verblijftijdspreidingsexperiment interpreteren en de mogelijke oorzaken van niet-ideale stroming in een reactor identificeren (dood volume, kortsluitstromen, inwendige recirculatie, ) AWC1; 1.5, 6.7 Inhoud 1. Inleiding 2. Grondslagen van de chemische reactorentechnologie 3. Ontwerp en analyse van isotherme homogene reactorsystemen 4. Reactordesign in functie van onderliggende kinetica 5. Niet-ideale stroming en verblijftijdspreiding Werkvorm Studiemateriaal Hoorcollege + oefenzittingen Cursustekst met oefeningen en formularium Bijkomende documenten en powerpointslides via Toledo. Examenvorm 1 ste examenkans Mondeling examen. 25% van de punten wordt gequoteerd op een theorievraag die mondeling wordt toegelicht en 75% op oefeningen die schriftelijk worden opgelost. Het formularium wordt op het examen ter beschikking gesteld van de student. Het grafisch rekentoestel mag gebruikt worden op voorwaarde dat het werkgeheugen en het permanent geheugen volledig gewist werden. 2 de examenkans Mondeling examen. 25% van de punten wordt gequoteerd op een theorievraag die mondeling wordt toegelicht en 75% op oefeningen die schriftelijk worden opgelost. Het formularium wordt op het examen ter beschikking gesteld van de student. Het grafisch rekentoestel mag gebruikt worden op voorwaarde dat het werkgeheugen en het permanent geheugen volledig gewist werden.

FCING4_1213_ThLe OO Algemene visie Reactorkunde FCING4 De omzetting van grondstoffen naar gewenste eindproducten vormt de essentie van de chemische (proces-)industrie. Het zijn precies deze omzettingsprocessen en hun apparaten die het onderwerp vormen van de reactorentechnologie. Hierbij worden de concepten aangebracht om de reactorsystemen te ontwerpen en te analyseren. In deze inleidende cursus wordt de werking van homogene, isotherme reactorsystemen behandeld. In een daaropvolgende verdiepende cursus wordt dan de uitbreiding gemaakt naar niet-isotherme en heterogene reactorsystemen. Begincompetenties Situering in het curriculum / Volgtijdelijkheid onderzoek werkveld Aanvullende info De vereiste voorkennis omvat kinetica van chemische reacties (FCHE1) Massa- en warmteoverdracht (CING1) en Chemische thermodynamica (CING2). Deze cursus maakt gebruik van de algemene concepten en beschrijvingen van de chemische ingenieurstechnieken, in het bijzonder uit de opleidingsonderdelen massa- en warmte-overdracht en chemische thermodynamica. Een verdiepende cursus reactorentechnologie wordt aangeboden in een latere fase van het curriculum. Aangezien deze cursus in eerste instantie tot doel heeft om de basisbeginselen van de reactorentechnologie aan te brengen, is de relatie met onderzoek eerder beperkt. Wel kan vermeld worden dat een kritische houding en een methodologische aanpak verwacht wordt. Voornamelijk tijdens het oplossen van oefeningen zal hier dan ook ruim aandacht aan worden besteed. Zoals reeds gesteld vormt reactorentechnologie één van de basisdisciplines van de chemische ingenieurstechnieken. Inzicht in de werking van reactoren is inderdaad onontbeerlijk om later aan de slag te gaan als (chemisch) procesingenieur. In deze cursus wordt de student vertrouwd gemaakt met de meest courant gebruikte reactortypes. De inleidende cursus beperkt zich tot homogene, isotherme reactorsystemen. - Onderwijstaal: Nederlands - Aanvullende leermateriaal: Chemical Reaction Engineering, 3rd edition, Octave Levenspiel, Wiley, 1999 (aanwezig in de mediatheek), engelstalig

FELCHEM1_1_1213_DeRi doo Elektrochemie 1_1 FELCHEM1_1 Coördinator Rita De Waele (DeRi) Lesgever(s) Rita De Waele (DeRi) Opleidingsfase 3ABA-CE, 3ABA-BIO, SCH-CE, SCH-BIO ECTS-punten 4 Tot.: 112u KO: 24u BKV: 6u Labo: 0u ZS: 82 u Niveau Inleidend Competenties in deel 1 van de studiegids De student beschikt over: 1. een ruime polyvalente, wetenschappelijke en technologische basiskennis die hij/zij gericht kan toepassen 1.1/1.2/1.3 3. communicatievaardigheden 3.1/3.2 4. algemene beroepsattitudes 4.1/4.2/4.3/4.5 6. elementaire onderzoekscompetenties en kan begeleid projectmatig denken 6.4/6.6/6.7 Beoordelingscriteria s verwijzen naar de decretale competenties (zie verklarende lijst in deel 1 van de studiegids) De student kan: - de constructie, de werking en de theoretische achtergrond van de elektrodesoorten weergeven WC1; - de meettechnieken voor de bepaling van transportgetallen bespreken alsook het verband met de fysische parameters van het bijhorende deeltje AWC1; - het E-pH diagramma van water construeren en andere Pourbaix diagramma interpreteren AWC1/AWC2; - de redenering die gevolgd wordt bij de EMK afleiding van metaal/metaalion systemen veralgemenen tot redoxsystemen AC10; - een verband leggen tussen potentiaalmetingen en thermodynamische grootheden WC1; - complexe oefeningen met de geziene methodieken oplossen AWC4/BC2/AC10/BC8; - alle afgeleide formules in eigen woorden uitleggen WC1/AC6; - de praktische toepassingen van de conductometrie bespreken AC2/AWC1. Inhoud Werkvorm Studiemateriaal de migratie van ionen en het geleidingsvermogen met toepassingen van de conductometrie elektrochemische thermodynamica referentie-elektroden en redoxpotentialen het stabiliteitsgebied van water potentiaalsprongen tussen elektrolytoplossingen membraanelektroden activiteiten en activiteitscoëfficiënten potentiometrische concentratie- en activiteitsmetingen in de praktijk oefeningen bij elke leereenheid Interactief college, oefenzitting Eigen cursustekst en ppt met per hoofdstuk gedetailleerde doelstellingen, materiaal uit labo Examenvorm 1 ste examenkans Mondeling met schriftelijke voorbereiding 2 de examenkans Mondeling met schriftelijke voorbereiding

FELCHEM1_1_1213_DeRi doo Algemene visie Begincompetenties Situering in het curriculum / Volgtijdelijkheid onderzoek werkveld Aanvullende info Elektrochemie 1_1 FELCHEM1_1 Inhoudelijk is Elektrochemie1_1 een cursus die aanvangt met processen onder nul stroom (potentiometrie) om uiteindelijk te komen tot stroomspanningsrelaties die worden toegepast in corrosie en corrosiebescherming en die verder worden uitgewerkt in Elektrochemie2. De cursus is opgebouwd uit verschillende basiselementen waarbij er aandacht wordt geschonken aan de onderliggende theorie om nadien het praktisch gebruik beter te verklaren. De basiselementen worden nadien ingeschakeld in een groter geheel. Die elektrochemische opstellingen liggen aan de basis van heel wat medische, analytische, biochemische, industriële en milieu analyses. De student wordt dan ook steeds geconfronteerd met de vakoverschrijdende toepassing. Er wordt de nodige chemisch wetenschappelijke en technische kennis aangebracht die de student nadien de mogelijkheid geeft om in dit en andere vakdomeinen de aangeleerde analyses uit te voeren en de resultaten ervan correct te interpreteren Een grondige voorkennis van de algemene chemie, analytische chemie en thermodynamica is noodzakelijk. Elektrochemie1_1 staat in het basisprogramma voor 3ABA-CE en 3ABA-BIO. Het behandelt de basiselementen die nodig zijn om in andere vakken (biochemie, analytische, industriële chemie) ondersteunend te werken. Het biedt tevens de nodige wetenschappelijke en technische voorbereiding op Elektrochemie2. De aangeboden kennis wordt praktisch getoetst in FANAL3 Pourbaix diagramma worden tevens gebruikt in INCE2 De geleidbaarheid en de Debije Hückel Onsager vergelijking wordt gedeeltelijk historische afgeleid om de studenten inzicht te geven in hoe een onderzoek in de praktijk verloopt. De vooropgestelde hypothesen, de onderzoeksresultaten, de kritische reflectie, de bijsturing van de hypothesen,... Relaties met het werkveld in alle aspecten van industriële chemie, voedingschemie, analyselabo s zijn niet weg te denken. - Onderwijstaal: Nederlands - Bij elke leereenheid wordt in de cursus de aanvullende literatuur vermeld ter stimulatie van de studenten in het kader van levenslang leren AC7

FELI1_1S_1213_DaMi doo Elektriciteit 1_1 FELI1_1S Coördinator Michaël Daenen (DaMi) Lesgever(s) Geert Vandensande (VdsGe), Eric Geuens (GeEr) Opleidingsfase SCH- ECTS-punten 3 Tot.: 84u KO: 18u BKV: 12u Labo: 0u ZS: 54u Niveau Inleidend Competenties De student beschikt: 1. over een ruime, veelzijdige, wetenschappelijke en technologische basiskennis die hij gericht kan toepassen 1.1, 1.2, 1.3, 1.4 Beoordelingscriteria s verwijzen naar de decretale competenties (zie verklarende lijst in deel 1 van de studiegids) De student: - Kan definities, formules en eenheden van elektrische grootheden exact formuleren en toepassen. WC1, AC1, 1.1,1.3 - Kan basiswetten van de elektrostatica, elektrodynamica + magnetisme exact formuleren en gebruiken a) in oefeningen, b) bij de verklaring van de werking van elektrische toestellen, c) bij de afleiding van bepaalde formules. WC1, AC1, 1.1, 1.2, 1.3 - Kan de handregels voor magnetisme vlot toepassen. AC1, WC1, 1.2, 1.3 Inhoud Werkvorm Studiemateriaal Deel 1: Elektrostatica 1. Inleidende begrippen. 2. Het elektrisch veld. 3. Geleiders en elektrische velden. 4. Diëlektrica. 5. Energie in het elektrisch veld. 6. Condensatoren Deel 3a: Inleiding tot elektrodynamica 1. De elektrische stroomkring. 2. Elektrische grootheden. Deel 2: Elektromagnetisme 1. Het magnetisme. 2. Het elektromagnetisme. 3. Magnetische materialen. 4. Magnetische ketens. 5. De Lorentzkrachten. 6. De bewegings- en de geïnduceerde ems. 7. Inductieve kringen. 8. Magnetisch gekoppelde kringen. 9. Wervelstromen. Mix van hoorcolleges en oefenzittingen. Eigen cursusteksten. Online informatie via Toledo. Examenvorm 1 ste examenkans Schriftelijk examen over theorie (50%) en oefeningen (50%). Formularium mag gebruikt worden. Een grafisch rekentoestel mag gebruikt worden voor het oplossen van de oefeningen. 2 de examenkans Schriftelijk examen over theorie (50%) en oefeningen (50%). Formularium mag gebruikt worden. Een grafisch rekentoestel mag gebruikt worden voor het oplossen van de oefeningen.

FELI1_1S_1213_DaMi doo Algemene visie Begincompetenties Situering in het curriculum / Volgtijdelijkheid onderzoek werkveld Aanvullende info Elektriciteit 1_1 FELI1_1S Deze cursus beoogt het aanbrengen van een wetenschappelijke basiskennis van het vakgebied elektrotechniek als onderdeel van de polyvalente voorbereiding op het ingenieursberoep en als voorbereiding op de master industriële ingenieurswetenschappen. In het eerste jaar is er heel wat herhaling van leerstof uit het secundair onderwijs. Deze herhaling gebeurt wel met een grotere diepgang. De wetenschappelijke basis bestaat voor een beperkt gedeelte uit feitenmateriaal (kennen). De nadruk ligt veeleer op redeneervaardigheden (begrijpen), en het oplossen van concrete problemen (toepassen). Er is in feite nauwelijks basiskennis elektrotechniek vereist. De cursus begint vanaf nul maar het tempo ligt behoorlijk hoog. Voor het volgen van dit opleidingsonderdeel is elementaire kennis van fysica (opbouw van de stof) en wiskunde (algebra, vectorrekenen, integraal- en differentiaalrekenen) een must. Steunt op: Kennis uit het secundair onderwijs Is basis voor: De opleidingsonderdelen in de leerlijn elektrotechniek. Het opleidingsonderdeel Elektriciteit1 stelt resultaten van onderzoek voor zonder expliciet te verwijzen naar de onderzoeker of het onderzoek zelf. De studenten voeren onderzoeksgerelateerde opdrachten uit. Het juist hanteren van de disciplinegebonden wetmatigheden, grootheden en eenheden is een minimum eis om in het werkveld op eenduidige wijze te kunnen communiceren. - Onderwijstaal: Nederlands - Aanvullende leermateriaal: Douglas C. Giancoli; Natuurkunde voor Wetenschap en Techniek: Elektrostatica en Magnetisme. - Aanvullende informatie over de evaluatie en puntenverdeling: De evaluatie peilt voornamelijk naar inzicht het vermogen om nieuwe problemen op te lossen en het correct toepassen van de respectievelijke elektrische grootheden en hun eenheden.

FELI1_2S_1213_DaMi doo Elektriciteit 1_2 FELI1_2 Coördinator Michaël Daenen (DaMi) Lesgever(s) Geert Vandensande (VdsGe), Eric Geuens (GeEr) Opleidingsfase 1ABA ECTS-punten 3 Tot.: 84u KO: 12u BKV: 6u Labo: 8u ZS: 58u Niveau Inleidend Competenties De student beschikt: 1. over een ruime, veelzijdige, wetenschappelijke en technologische basiskennis die hij gericht kan toepassen 1.1, 1.2, 1.3. 2. over praktische vaardigheden.2.1, 2.3 Beoordelingscriteria s verwijzen naar de decretale competenties (zie verklarende lijst in deel 1 van de studiegids) De student: - Kan definities, formules en eenheden van magnetische grootheden exact formuleren en toepassen. AC1, WC1, 1.1, 1.2, 1.3 - Kan basiswetten van elektrodynamica en wisselstroomtheorie exact formuleren en gebruiken a) in oefeningen, b) bij de verklaring van de werking van elektrische toestellen, c) bij de afleiding van bepaalde formules. AC1, WC1, 1.1, 1.2, 1.3 - Kan rekentechnieken voor het oplossen van elektrische kringen, aangesloten op gelijkspanning en wisselspanning toepassen. WC1, AC1, 1.1, 1.2, 1.3 - Kan schakelingen opbouwen, doormeten en de meetresultaten interpreteren. AC1, AWC1, AWC4, 1.3, 1.4, 2.1, 2.3 Inhoud Werkvorm Studiemateriaal Deel 3b: Elektrodynamica 3. Elektrische schakelingen en hun oplossingsmethoden. Deel 4: Wisselstroomtheorie / toepassingen op magnetisme 1. Fasordiagram - complexe voorstelling van spanningen, stromen en impedanties. 2. RLC-resonanties 3. Vermogensoverdracht 4. Ideale transformator Labo Inleiding: 1. Hoe gebruik je een meetinstrument? / Weerstanden. 2. De serie- en parallelschakeling. 3. Gemengde en complexe schakelingen. 4. De potentiometer + V-A-metermeetmethode Mix van hoorcolleges, oefenzittingen en labo s. Eigen cursusteksten. Online informatie via Toledo: Demo video s bij het inleidend labo. Examenvorm 1 ste examenkans Schriftelijk examen over theorie (40%) en oefeningen (40%). Het formularium mag gebruikt worden. Een grafisch rekentoestel mag gebruikt worden voor het oplossen van de oefeningen. Permanente evaluatie van het labo aan de hand van een labo-examen (20%). Verplichte aanwezigheid tijdens alle labo s. Bij ongewettigde afwezigheid tijdens een labo worden de behaalde punten van het labo-examen per gemist labo door ongewettigde afwezigheid met 25% verminderd. 2 de examenkans Schriftelijk examen over theorie (40%) en oefeningen (40%). Het formularium mag gebruikt worden. Een grafisch rekentoestel mag gebruikt worden voor het oplossen van de oefeningen. Voor de labo s is er geen tweede examenkans. De punten van de eerste examenkans blijven behouden. Overdracht van labcijfer naar volgend academiejaar is mogelijk indien minimum 10/20 behaald werd.

FELI1_2S_1213_DaMi doo Algemene visie Begincompetenties Situering in het curriculum / Volgtijdelijkheid onderzoek werkveld Aanvullende info Elektriciteit 1_2 FELI1_2 Deze cursus beoogt het aanbrengen van een wetenschappelijke basiskennis van het vakgebied elektrotechniek als onderdeel van de polyvalente voorbereiding op het ingenieursberoep en als voorbereiding op de master industriële ingenieurswetenschappen. In het eerste jaar is er heel wat herhaling van leerstof uit het secundair onderwijs. Deze herhaling gebeurt wel met een grotere diepgang. De wetenschappelijke basis bestaat voor een beperkt gedeelte uit feitenmateriaal (kennen). De nadruk ligt veeleer op redeneervaardigheden (begrijpen), en het oplossen van concrete problemen (toepassen). Er is in feite nauwelijks basiskennis elektrotechniek vereist. De cursus begint vanaf nul maar het tempo ligt behoorlijk hoog. Voor het volgen van dit opleidingsonderdeel is elementaire kennis van fysica (opbouw van de stof) en wiskunde (algebra, vectorrekenen, integraal- en differentiaalrekenen) een must. Steunt op: Kennis uit het secundair onderwijs Is basis voor: De opleidingsonderdelen in de leerlijn elektrotechniek. Het opleidingsonderdeel Elektriciteit1 stelt resultaten van onderzoek voor zonder expliciet te verwijzen naar de onderzoeker of het onderzoek zelf. Het juist hanteren van de disciplinegebonden wetmatigheden, grootheden en eenheden is een minimum eis om in het werkveld op eenduidige wijze te kunnen communiceren. - Onderwijstaal: Nederlands - Aanvullende leermateriaal: Douglas C. Giancoli; Natuurkunde voor Wetenschap en Techniek: Elektrostatica en Magnetisme. - Aanvullende informatie over de evaluatie en puntenverdeling: De evaluatie peilt voornamelijk naar inzicht het vermogen om nieuwe problemen op te lossen en het correct toepassen van de respectievelijke elektrische grootheden en hun eenheden -

FFLTH_1213_DeWi OO Fluïdomechanica en Thermodynamica FFLTH Coördinator Wim Deferme (DeWi) Lesgever(s) Michaël Daenen (DaMi); Wim Deferme (DeWi); Brecht Baeten (BaBr); Frederik Rogiers (RoFr) Opleidingsfase SCH-EM, SCH-AUT, SCH-EL, SCH-CE, SCH-BIO ECTS-punten 4 Tot.: 112u KO: 24u BKV: 18u Labo: 0u ZS: 70u Niveau Inleidend Competenties De student beschikt 1. over een ruime, veelzijdige, wetenschappelijke en technologische basiskennis die hij gericht kan toepassen 1.1, 1.2, 1.3, 1.4 6. over elementaire onderzoekscompetenties en kan onder begeleiding probleemgericht en projectmatig handelen 6.1, 6.7 Beoordelingscriteria s verwijzen naar de decretale competenties (zie verklarende lijst in deel 1 van de studiegids) De student kan: - begrippen en grootheden als: stroomlijn en stroombaan, laminaire en turbulente stroming, grenslaag, definiëren en verklaren. AC2 - de vergelijkingen van Bernoulli en van Euler formuleren, de betekenis ervan uitleggen en toepassen in een concrete situatie. De energiehoogten grafisch weergeven. AC2 - het verband tussen de rotatie van een stroming en de viscositeit aangeven en uitleggen. AC2 - de betekenis van het getal van Reynolds uitleggen en toelichten met enkele voorbeelden. AWC1 - de interne stroming in leidingen beschrijven en de ladingsverliezen berekenen. AWC1 - uitleggen hoe een netwerk van leidingen kan berekend worden. AWC1 - toestandsgrootheden als inwendige energie, enthalpie, entropie definiëren, gebruiken. AC2 - de eerste en de tweede hoofdwet van de thermodynamica formuleren en toelichten aan de hand van een voorbeeld. AC2 - evenwichtige toestandsveranderingen en kringprocessen aan de hand van een diagram uitleggen en berekenen. AC2 - het verschil tussen volume- en technische arbeid formuleren, berekenen + voorstellen. AC2 - een Rankine cyclus berekenen en stoomtabellen en h-s diagram gebruiken om oefeningen in verband met enthalpie en entropie op te lossen. AWC1 - arbeid en warmtewisseling bij evenwichtige toestandsveranderingen grafisch voorstellen in een p-v diagram en een T-s diagram berekenen. AC2 - de energiebalans van een kringproces opstellen. AC2 - het proces in een ideale stoomturbine en gasturbine beschrijven en berekenen. AC2 - Met behulp van een formuleblad een gelijkaardig probleem, dat in de les of oefenzitting is besproken, oplossen. AWC4 Inhoud Werkvorm Studiemateriaal Fluidomechanica: Basisbegrippen, Ideale stroming, Reële stroming, Stroming in leidingen en kanalen, Netwerken Thermodynamica: Basisbegrippen, Eerste hoofdwet, Omkeerbare en niet-omkeerbare toestandsveranderingen, Tweede hoofdwet, Combinatie van de 2 hoofdwetten, Diagrammen: T-s, h-s, log p-h, Stoom centrale, Gas centrale, Koel systemen en warmte pompen, Warmte overdracht, Verbranding Mix van hoorcolleges en oefenzittingen. Eigen cursusteksten. Examenvorm 1 ste examenkans Theorie : Mondeling examen met schriftelijke voorbereiding Oefeningen : Schriftelijk examen 2 de examenkans Theorie : Mondeling examen met schriftelijke voorbereiding Oefeningen : Schriftelijk examen

FFLTH_1213_DeWi OO Algemene visie Begincompetenties Situering in het curriculum / Volgtijdelijkheid onderzoek werkveld Aanvullende info Fluïdomechanica en Thermodynamica FFLTH De ingenieur wordt dagelijks geconfronteerd met materie in beweging. De studie van stroming van fluïda behoort tot de basiskennis. De student leert hoe de waarnemingen omgezet worden in wetten. De student verwerft voldoende inzicht en vaardigheid om de belangrijkste wiskundige en fysische begrippen zelfstandig aan te wenden in de stromingsleer. De studenten leren in de oefenzittingen hoe de theorie zelfstandig toe te passen om stromingsproblemen op te lossen. De thermodynamica bestudeert de toestandsveranderingen die systemen kunnen ondergaan door energieoverdracht. We leven in een periode waarin energie stilaan een kostbaar goed wordt. Van de vele energievormen waarover we beschikken, gebruiken we hoofdzakelijk de fossiele brandstoffen. Meer en meer zijn we ons bewust van de eindigheid van deze energievoorraden. Om deze in industriële processen op een verantwoorde manier te kunnen gebruiken is het noodzakelijk een degelijke basiskennis te bezitten van de wetten die de energietransformaties beheersen. De student verwerft voldoende inzicht en vaardigheid om de belangrijkste wiskundige en fysische begrippen zelfstandig aan te wenden in de thermodynamica waarvan de toepassing tot de taak van een industrieel ingenieur behoort. De studenten leren in de oefenzittingen hoe de theorie zelfstandig toe te passen om energietransformatie problemen op te lossen. In het laboratorium gebeurt het aanleren van praktische vaardigheden en van sociale vaardigheden door werken en overleggen in kleine groepjes. De studie van de Fluïdomechanica en Thermodynamica staat in nauw verband met de: - kennis van toegepaste mechanica, fysica, fluïdomechanica en werktuigkunde. - kennis en toepassing van systemen voor energiebeheersing, omvorming, distributie en aanwending van energie. Er is in feite nauwelijks basiskennis vereist. De cursus begint vanaf nul maar het tempo ligt behoorlijk hoog. De fluïdomechanica en de thermodynamica situeren zich binnen het gebied van de basisopleiding van de ingenieur. Geen enkele ingenieur kan een volwaardige opleiding gevolgd hebben zonder een minimum aan kennis van stromende fluïda en energietransformatie problemen. Het vak stelt resultaten van onderzoek voor zonder expliciet te verwijzen naar de onderzoeker of het onderzoek zelf. De student zal in het werkveld regelmatig gebruik maken van de basiskennis die tijdens de ingenieursopleiding wordt aangeboden. - Onderwijstaal: Nederlands

FFYSS_1213_WiEl OO Fysica schakel FFYSS Coördinator Els Wieërs (WiEl) Lesgever(s) Lisette Vandael (VaLi), Dirk Willem (WiDi), Stan Wouters (WouSt) en Els Wieërs (WiEl) Opleidingsfase Alle schakelprogramma s ECTS-punten 3 Tot.: 84u KO: 18u BKV: 15u Labo: 0u ZS: 51u Niveau Uitdiepend Competenties in deel 2 van de studiegids) De student beschikt 1. over een ruime veelzijdige, wetenschappelijk en technologische basiskennis die hij gericht kan toepassen 1.1, 1.2, 1.3, 1.5, 1.7. 3. over communicatievaardigheden 3.1 4. over algemene beroepsattitudes 4.1, 4.2, 4.3, 4.5. 6. over elementaire onderzoekscompetenties en kan onder begeleiding probleemgericht en projectmatig handelen 6.1, 6.7 Beoordelingscriteria s verwijzen naar de decretale competenties (zie verklarende lijst in deel 2 van de studiegids) De student kan tijdens het theoretisch examen: - de fysische begrippen definiëren en eenheden van deze begrippen benoemen en/of afleiden. Hij kan (verschillen tussen) begrippen in woorden en met een schets of grafiek uitleggen.wc1, AC1, AC2, 1.1, 1.3 - fysische vergelijkingen afleiden. Hij kan de veronderstellingen en een situatieschets geven. Hij kan in de situatieschets de grootheden uit de af te leiden formule vermelden. Hij kan de formules of wetten die tijdens de afleiding gebruikt worden beargumenteren. WC1,AC1, AC2, 1.1, 1.3 - fysische begrippen en vergelijkingen gebruiken om fysische verschijnselen (in praktische toepassingen) te verklaren WC1,AC1,AC2, AWC1, 1.1,1.3,1.5 - deze informatie zelfstandig, gestructureerd en schriftelijk rapporteren. AC6, BC8, 3.1,4.5 De student kan tijdens het oefeningenexamen - oefeningen zelfstandig oplossen met de methode van probleemoplossend denken: Hij kan de opgave vertalen naar een gegeven-gevraagde-formules -structuur. Hij kan op een creatieve manier tot een oplossing komen door het opbouwen van wetenschappelijke redeneringen, het toepassen van fysische wetten en wiskundige technieken. Hij kan het gevraagde in formulevorm afzonderen. Hij kan alle redeneringstappen opschrijven; AC1, AC2, AC6, AWC1,AWC4, BC8, 1.3, 2.3, 3.1, 4.2, 4.3, 4.5, 6.1, 6.7 Inhoud Werkvorm Studiemateriaal - Trillingen - Golfbeweging - Geluid - Elektromagnetisme - Interferentie - Buiging - Polarisatie - Kennisoverdracht: Hoorcolleges met multimedia ondersteuning (powerpointpresentaties, applets, films), demoproeven en voorbeeldoefeningen - Begeleide kennisverwerking: begeleide oefenzittingen Handboek: Fysica voor industrieel ingenieurs Schakelprogramma, 2012, Pearson Education Ltd. Elektronisch leerplatform met aanvullende informatie; Examenvorm 1 ste examenkans Schriftelijk examen van de theorie (60%) en de oefeningen (40%). Een (grafisch) rekenmachine mag op het examen enkel gebruikt worden tijdens de oefeningen. Het op het examen uitgedeelde formularium mag vrij gebruikt worden. 2 de examenkans Idem