Archeologie in de erfgoedwet Marion Zijlema Roermond, 19 november 2015
Wat staat er in de erfgoedwet over archeologie en wat is er anders? Art. 5.1 5.6 Het verrichten van opgravingen Art. 5.1 Opgravingsverbod Het is verboden zonder certificaat daartoe handelingen te verrichten met betrekking tot het opsporen, onderzoeken of verwerven van cultureel erfgoed of onderdelen daarvan, waardoor verstoring van de bodem, of verstoring of gehele of gedeeltelijke verplaatsing of verwijdering van een archeologisch monument of cultureel erfgoed onder water optreedt. Nieuw: Aanscherping onder water
Wat staat er in de erfgoedwet over archeologie en wat is er anders? Verplichte/niet-verplichte certificering Wettelijke grondslag is het opgravingsverbod, verplichte certificering voor die activiteiten waarbij de bodem ook daadwerkelijk wordt verstoord. Een certificaat wordt verstrekt voor opgravingen, niet onderdelen daarvan. Niet verplicht is certificering van: o Bureauonderzoek o PvE o Specialistisch onderzoek
Wat staat er in de erfgoedwet over archeologie en wat is er anders? Art. 5.2 en 5.3 Certificerende instellingen Certificaten worden verstrekt door certificerende instellingen. Dit zijn private organisaties die geaccrediteerd zijn door de Raad voor Accreditatie (RvA) Het verstrekken van certificaten is een marktactiviteit, zij zullen kosten in rekening brengen bij de aanvrager van een certificaat. De hoogte van deze kosten wordt bepaald door de activiteiten die de CI moet verrichten om vast te kunnen stellen dat de aanvrager van het certificaat voldoet aan de door het veld uitgewerkte norm. Nieuw: Vergunningstelsel wordt vervangen door certificatiestelsel
Wat staat er in de erfgoedwet over archeologie en wat is er anders? Artikel 5.4 Voorwaarden certificaat Een opgraving moet op professionele wijze verricht worden. Het op professionele wijze verrichten van een opgraving betekent ook dat de vondsten worden geconserveerd, gedocumenteerd en dat over de opgraving een rapport wordt opgesteld. Een CI trekt een certificaat in indien een certificaathouder opgravingen niet op professionele wijze verricht.
Verantwoordelijkheden en bevoegdheden Opdrachtgever bij opdrachtgeverschap Voldoet aan de voorwaarden van de omgevingsvergunning Schakelt gecertificeerd bedrijf in Erfgoedwet: bij opgraven hoort ook uitwerken, conserveren en rapporteren Bevoegde overheid Bevoegdheden geregeld in de omgevingswet PvE als voorschrift opnemen Financiële zekerheidstelling? Uitvoerder Certificering Interne/externe audits Register
Wat staat er in de erfgoedwet over archeologie en wat is er anders? Artikel 5.5 Nadere regels rond certificering Een nadere uitwerking van het certificeringsstelsel voor het verrichten van opgravingen kan plaats vinden bij lagere regelgeving: Uitwerking van de norm tot het verrichten van opgravingen op professionele wijze + vaststelling door minister Aanvraagprocedure voor certificerende instellingen Werkzaamheden en werkwijze van de CI (audits, maximering, tarieven faillissement) Uitwisseling van informatie tussen Raad van Accreditatie, CI s en Minister
Wat staat er in de erfgoedwet over archeologie en wat is er anders? Art. 5.6 Melden opgraving en overdragen vondsten en rapporten Melding bij de minister van aanvang opgraving (door certificaathouder) Melding bij de minister van de eerste bevindingen binnen 2 weken na voltooiing opgraving Binnen 2 jaar na voltooiing opgraving conservering van aangetroffen vondsten en overdracht opgravingsdocumentatie aan de eigenaar Binnen 2 jaar na voltooiing opgravingsrapport aan de minister, de eigenaar en bevoegd gezag De minister kan ontheffing verlenen van de voorschriften. Nieuw: Dit artikel is inhoudelijk niet gewijzigd, alleen vergunninghouder is vervangen door certificaathouder
Verantwoordelijkheden en bevoegdheden Rijk De minister heeft een stelselverantwoordelijkheid Toezicht op publieke normen (wetsartikelen) zoals: Meldingsplicht Conserverings- en rapportageplicht Overdracht van vondsten en documentatie Opgraafverbod oftewel toezien dat een bedrijf dat opgraaft een certificaat moet hebben. NIET: direct toezicht houden op de professionele uitvoering van opgravingen. ->Taak CI: toetst naleving en kan certificaat intrekken. WEL: aanwijzing CI s intrekken of schorsen Universiteiten: geen certificering, wel gebonden aan normen. Rijk houdt toezicht!
Wat staat er in de erfgoedwet over archeologie en wat is er anders? Artikel 5.7-5.12 Eigendom, depot, meldingsplicht toevalsvondst/ waarneming en informatiesysteem Art. 5.7 eigendom van archeologische vondsten Art. 5.8 in stand houden depots Art. 5.9 opslag van archeologische vondsten Art. 5.10 archeologische toevalsvondst Art. 5.11 waarneming Art. 5.12 informatiesysteem Art. 5.13 wijze van melding Nieuw: Alleen redactionele wijzigingen Art. 5.12 gemoderniseerd, we hebben het niet meer over formulieren
Wat verandert er met de omgevingswet? Vergunningverlening rijksmonument naar gemeentelijk niveau. Minister OCW - > advies- en instemmingsrecht Gemeente -> ook bevoegdheid tot stilleggen werkzaamheden in geval van toevalsvondsten Rekening houden met (te verwachten) archeologische waarden bij het opstellen van omgevingsplan Bestemmingsplan -> omgevingsplan
Erfgoedwet of omgevingswet? Erfgoedwet: ter bescherming roerend en onroerend erfgoed Aanwijzing rijksmonumenten (art. 3) Opgravingsverbod (art. 45) Opgravingsvergunning (art. 47, 48) Meldingsplichten aanvang, toeval, waarneming (art. 46, 53, 54) Eigendom, depot, opslag (art. 50, 51, 52) Archeologisch informatiesysteem (art. 55) Handhaving en toezicht (art. 63) Omgevingswet: fysieke leefomgeving Archeologische monumentenvergunning (art. 11 lid 2) Schadevergoeding (art. 22 e.v.) Rekening houden met archeologische waarden in bestemmingsplan (art. 38-40) Ontheffing projecten <100 m2 (art. 41a) Verbinden voorschriften archeologisch onderzoek (art. 41) Stillegbepaling (art. 56)
Inhoud Besluit Erfgoedwet Archeologie Drie uitzonderingen op certificering: Universiteiten Metaaldetectie Archeologische Amateurverenigingen Nadere regels rondom certificering: Vaststellen richtlijn Eisen aan certificerende instelling Werkzaamheden certificerende instelling Geldigheid certificaat Schorsing of intrekking aanwijzing certificerende instelling Faillissement of surseance van betaling Informatieverstrekking aan minister
Overgangsrecht Opgravingen onder opgravingsvergunning gestart ook onder dat regime afgerond Gedurende 1 jaar na inwerkingtreding toegestaan met opgravingsvergunning een opgraving te verrichten. Daarna certificaat verplicht. Eerste 2 jaar na inwerkingtreding kan Minister CI s aanwijzen, die nog niet beschikken over accreditatie. Na de 2 jaar moet CI geaccrediteerd zijn. Factsheet overgangsperiode vóór eind 2015 beschikbaar