Nieuws brief juni 2010 3 Dijkverbetering Rijswijk - Opheusden Beste lezer, Waterschap Rivierenland is verantwoordelijk voor veilige dijken, zodat u goed beschermd bent tegen het rivierwater. Het doel ligt vast voor dit dijktraject Rijswijk - Opheusden: de dijk moet verbeterd worden. Hoe we dat willen gaan doen, weten we nog niet precies. In de startnotitie die nu klaar is, beschrijven we de mogelijkheden voor de vakken in dit dijktraject. Vervolgens gaan we het komende jaar aan de slag om te onderzoeken welke mogelijkheden het best passen op welke plek. In 2013 willen we beginnen met de uitvoering en in 2015 moeten de werkzaamheden klaar zijn. Uitnodiging inloopbijeenkomsten Graag willen we u uitnodigen voor de volgende inloopbijeenkomsten waar de startnotitie centraal staat. U kunt binnenlopen op een moment dat het u schikt. Vooraf aanmelden is niet nodig. Voor de gemeente Buren: dinsdag 22 juni van 16.00 tot 20.00 uur Locatie: Verenigingsgebouw t Klokhuis, Sterappelhof 7A in Maurik Voor de gemeente Nederbetuwe: woensdag 23 juni* van 16.00 tot 20.00 uur Locatie: Verenigingsgebouw de Notenbalk, Hamsestraat 6 in Opheusden Op deze bijeenkomsten lichten we toe welke alternatieven mogelijk zijn om de dijk te verbeteren en met welke effecten we rekening moeten houden. Ook geven we een overzicht van zaken die we nog verder onderzoeken. Inhoudelijk zijn de bijeenkomsten gericht op de dijkverbetering in de genoemde gemeente. Verbetering van de zuidelijke dijk langs de Lek en de Neder-Rijn is één van de 39 maatregelen van het programma Ruimte voor de Rivier. In dit programma werken regionale overheden en het rijk samen om het rivierengebied beter te beschermen tegen overstromingen. De rivier krijgt meer ruimte. Tegelijkertijd wordt gewerkt aan het verbeteren van de ruimtelijke kwaliteit: het rivierengebied moet er in economisch, ecologisch en landschappelijk opzicht beter van worden. Meer weten? Zie www.ruimtevoorderivier.nl 1 *Dit is een speciale bijeen komst: u vindt hier ook informatie over de voorkeursvarianten van de uiterwaardverlaging in de Middelwaard en de Tollewaard. Dit is een aangrenzend Ruimte voor de Rivier-project en een initiatief van Rijkswaterstaat (meer informatie vindt u op www.ruimtevoorderivier.nl). Waterschap Rivierenland en Rijkswaterstaat gaan in de voorbereiding van de dijkverbetering en de uiterwaardverlaging samenwerken. De inloopbijeenkomst van woensdag 23 juni organiseren wij dan ook gezamenlijk.
Elst Wageningen Rijswijk Maurik Eck en Wiel Ingen Rhenen NEDERRIJN Lienden Kesteren Opheusden Dijkverbetering is nodig In dit dijkvak is de dijk niet stabiel genoeg en gedeeltelijk niet hoog genoeg. Bij een heel hoge rivierwaterstand bestaat de kans dat de dijk verzakt. De dijk voldoet dus niet meer aan de wettelijke veiligheidsnorm en daarom is verbetering noodzakelijk. De wettelijke veiligheidsnormen zijn de afgelopen jaren aangescherpt, onder andere door de verwachting van een hogere waterafvoer op de rivieren en van veranderingen in het klimaat. Afgekeurde dijkvakken Niet te versterken dijkvakken in het kader van de PKB Te versterken dijkvakken in het kader van de PKB De weg naar een dijkverbeteringsplan Alle oplossingen die mogelijk zijn voor de dijkverbetering in dit traject, staan in de startnotitie. We willen graag weten wat u hiervan vindt. Hiervoor kunt u uw zienswijze indienen (zie pagina 5). De provincie Gelderland stelt aan de hand van de startnotitie, het advies van de commissie MER en de zienswijzen een advies op. Volgens dat advies verschillende zaken verder uitwerken en onderzoeken. Dit doen we in de projectnota / Milieu Effect Rapportage. Daarna kunnen we verschillende oplossingen tegen elkaar afwegen. De afweging en de beoordeling van de oplossingen leidt uiteindelijk tot een voorkeursalternatief (VKA) en tot een dijkverbeteringsplan. In dit plan staat precies de oplossing die we uiteindelijk gaan uitvoeren. Wat staat er in de startnotitie? Een startnotitie moet richting geven aan de oplossingen: wat gaat we onderzoeken en wat niet? De volgende onderwerpen komen aan bod: Waarom moeten we de dijk verbeteren? Wettelijk beschermingsniveau van dijken Beschrijving van de huidige situatie Visie van het waterschap op de dijkbetering Technische oplossingsrichtingen Milieueffecten voor mens en natuur Wettelijke procedure De startnotitie bestaat uit verschillende bouwstenen zoals vooronderzoeken, informatie uit bijeenkomsten, inbreng vanuit de klankbordgroep. Daarnaast willen we ook aangeven wat voor ons als waterschap belangrijke invalshoeken zijn: Veiligheid met een robuust karakter: we willen een robuuste dijk maken die tenminste vijftig jaar mee kan. Ruimtelijke kwaliteit in beleving en gebruik: de dijk moet mooi blijven en als het even kan nog mooier worden. Open en transparant proces: we willen laten zien, ook tijdens de planvorming, wat we aan het doen zijn. 2
Welke mogelijkheden zijn er om de dijk te versterken? De wettelijke veiligheidsnormen zijn de afgelopen jaren aangescherpt Het afgelopen jaar zijn er veel vooronderzoeken uitgevoerd naar allerlei aspecten van de te verbeteren dijk: Ruimtelijke kwaliteit: wat zijn de waarden van het landschapschap, natuur en cultuurhistorie? Archeologie: waar kunnen archeologische resten liggen? Verkeer: waar liggen de knelpunten? Natuur: met welke natuurwaarden moeten we rekening houden? Ruimtelijke plannen: met welke (bouw-)plannen moeten we rekening houden? Explosieven: waar liggen mogelijke restanten van bommen? Aanvullende onderzoeken Om de stabiliteit van de dijk te verbeteren, kiezen we het liefst voor een oplossing in grond aan de binnenkant van de dijk. Dit zijn de meest duurzame oplossingen en passen in de waterschapsvisie op de toekomst. Deze oplossing in grond bestaat uit een brede berm met een lengte van maximaal 35 meter, afhankelijk van de plek langs de dijk. Vanwege bebouwing is dit niet altijd mogelijk en bekijken we een (gedeeltelijke) vervanging door een constructie bijvoorbeeld een damwand. In veel gevallen verwerken we deze onder de grond uit het zicht. In sommige situaties kunnen we een ander probleem, piping - waarbij zandmeevoerend water de dijk langzaam ondermijnt-, verhelpen door binnendijks een kleischerm (kleikist) aan te brengen. Het hele dijkvak is op basis van ligging, bebouwing en ondergrond verdeelt in secties. Voor iedere sectie hebben we kansrijke oplossingen voor dijkverbetering opgesteld. Op www. waterschaprivierenland.nl (kop Werk in de buurt>dijkverbetering>) kunt u in de startnotitie zien welke oplossingen mogelijk zijn in uw dijksectie. Ook is de waarschijnlijke dijkverhoging aangegeven in uw dijksectie. Deze oplossingen kunnen we ook gecombineerd gebruiken bij bepaalde locaties. De volgende oplossingen zijn de meest voorkomende: 1. Aanleg van een binnenberm: we leggen aan de binnenkant van de dijk een berm (in grond) aan. Als de dijk te laag is, hogen we de kruin op. 2. Combinatie van een binnenberm met het ingraven van een kleikist : vereist minder ruimte. We zijn nu ook gestart met aanvullende veldonderzoeken naar bestaande diersoorten die rondom de dijk leven. Ook bekijken we samen met gemeenten en provincie de verkeerssituatie om te bepalen waar we eventueel verbeteringen kunnen aanbrengen, tegelijkertijd met de dijkverbetering. 3
A 3. Aanleg van een constructie: we leggen een binnenberm aan die bij de huizen wordt onderbroken door een damwand of andere constructie (vb. A). De damwand kan ook dichterbij de kruin van de dijk worden gebouwd (vb. B). In dichtbebouwde dijksectie kunnen we bestaande constructies in de ondergrond aanpassen of uitbreiden (vb. C). 4. Aanleg van buitendijkse maatregelen in combinatie met binnendijkse maatregelen zijn ook mogelijk: verflauwing van buitentalud (vb. D), versterking van buitenberm (vb. E) of een kruinverschuiving (vb. F). We leggen de dijk naar de rivierzijde en wel zoveel dat de binnendijkse bebouwing kan blijven bestaan. Gevolg van deze oplossing is dat de rivier smaller wordt. We moeten dan compenseren voor de rivier en voor natuurgebieden, dit wordt gezocht in de directe omgeving. Een complete dijkverlegging richting de rivier onderzoeken we daarom alleen in die dijksecties waar andere oplossingen, na een zorgvuldig afwegingsproces, niet mogelijk zijn. B D C E F Hans Keuken, wethouder gemeente Neder-Betuwe In mijn portefeuille zit water, als het gaat om veiligheid. Ik zie nadrukkelijk de noodzaak van de dijkverbeteringen. Want er zijn risico s en daar moeten we iets aan doen. Daarom zit ik, samen met andere gemeenten en overheden, in de stuurgroep van de dijkverbeteringen. Vanuit die rol zorg ik binnen onze gemeente voor draagvlak voor de projecten. Ik leg onze inwoners uit waarom er opnieuw aan de dijken gewerkt wordt. En andersom: lokale knelpunten breng ik onder de aandacht van de stuurgroep. Want het gaat niet altijd alleen maar om veiligheid. Er spelen ook andere belangen, zoals natuur en infrastructuur. Zo loopt in Opheusden de doorgaande weg over de dijk en staan er veel dijkwoningen. Wat gaat daarmee gebeuren? Communicatie vind ik in dit soort projecten ongelofelijk belangrijk. Daarom maak ik me hard voor goed overleg, de dialoog tussen overheid en burger en duidelijke informatie voor iedereen. 4
Uw mening telt! In deze nieuwsbrief hebben we de startnotitie toegelicht. Natuurlijk kunt u reageren door uw zienswijze in te dienen en wel van 17 juni tot en met 14 juli 2010. Hoe dat kan en wat er met uw reactie gebeurt, leggen we hieronder uit. Nu u weet hoe de startnotitie eruit ziet, willen we graag weten of het volgens u compleet is. Wordt alles onderzocht, wat onderzocht moet worden? Heeft u nog andere ideeën? Het gaat er nu dus nog niet om welke oplossing waar wordt toegepast. Het gaat nu om de vraag wat we moeten onderzoeken om straks zicht te krijgen op de beste oplossing. Waar ligt de startnotitie ter inzage? U vindt de volledige stukken, die bij de startnotitie horen, op de volgende locaties tijdens kantooruren: Provincie Gelderland,, Markt 11, 6811 CG Arnhem, telefoon 026-359 91 11 Gemeente Buren, De Wetering 1, 4021 VZ Maurik, telefoon 0344-579279 Gemeente Neder-Betuwe, Burgemeester Lodderstraat 20, 4043 KM Opheusden, telefoon 0488-449900 Waterschap Rivierenland, Blomboogerd 1, 4003 BX Tiel, telefoon 0344 64 9090 U vindt de startnotitie ook op www.waterschaprivierenland.nl (onder de kop Werk in de buurt> dijkverbetering). Uw reactie indienen U kunt van 17 juni tot en met 14 juli 2010 schriftelijk en/of mondeling uw zienswijze naar voren brengen bij de provincie Gelderland. Meer informatie vindt u op www.gelderland.nl en in de advertentie in uw huis-aan-huisblad. Behandeling van uw reactie Het waterschap heeft de startnotitie bij de provincie Gelderland ingediend. De provincie is de wettelijk bevoegde instantie (Bevoegd Gezag), die bepaalt wat er precies moet worden onderzocht. De provincie laat zich adviseren door de onafhankelijke Commissie voor de Milieueffectrapportage. Deze commissie beoordeelt de startnotitie en adviseert de provincie daarover. De provincie stelt aan de hand van de startnotitie, het advies van de commissie MER en de zienswijzen een advies op. Hierin staat waarmee wij bij het opstellen van de projectnota/mer rekening moeten houden. Meer informatie nodig? Heeft u nog vragen? Neem dan contact op met de projectleider dhr. Richard Rijkers (e-mail r.rijkers@wsrl.nl, tel. 0344 64 94 73 ) of bekijk de volledige stukken, die voor u ter inzage liggen. Marianne Kooijman, bewoner van de dijk in Rijswijk Al meer dan dertig jaar woon ik hier, in de uiterwaard. De dijk is in 1995 verzwaard met een damwand. Het was een enorme operatie, die niet goed ging. Daardoor zijn we als bewoners nu erg argwanend: krijgen we weer hetzelfde verhaal? Bij sommige opties voor de nieuwe dijkverzwaring zou ik tussen drie dijken komen te zitten. Ik heb nog liever water in huis, dan dat ik tussen drie dijken woon waar ik niet meer overheen kan kijken. Ik heb echt hart voor deze omgeving. Als bewoners van de dijk hebben we stichtingen waarin we natuur, landschap en historie centraal stellen. De situatie in Rijswijk is complex en vraagt om innoverend denken en handelen. Er zal een goed plan moeten komen met een visie op veiligheid, landschap en bewoonbaarheid. 5
jan - aug 2010 sept 2010 - juni 2011 2011 2012 2011-2012 2013-2015 Uitvoering De planning stap voor stap Startnotitie vastgesteld Inspraak/richtlijnen Wat moeten we verder onderzoeken? Projectnota/ Milieu Effect Rappportage (MER) Afwegen van mogelijkheden Dijkversterkingsplan; uitwerking van hoe we de dijkversterking gaan doen Bepalen van voorkeursalternatief Inspraak/besluit Inspraak MER Aanvragen van vergunningen Eventueel beroep Beroepsprocedure Raad van State Grondaankoop Mogelijke start voor 2011 Eventuele onteigening Meer informatie Deze nieuwsbrief is een uitgave van Waterschap Rivierenland. In deze en komende nieuwsbrieven vindt u meer informatie over de voortgang van het project dijkverbetering Rijswijk - Opheusden. Actuele informatie vindt u op onze website www. waterschaprivierenland.nl (onder de kop Werk in de Bert van Setten, lid van de klankbordgroep namens de Agrarische Natuur Vereniging Lingestreek Het waterschap nodigde ons uit om in de klankbordgroep plaats te nemen. Onze vereniging heeft 240 leden, van wie een aantal direct met de dijkverbeteringen te maken krijgt. Een van onze doelstellingen is om landschapselementen in ons werkgebied te versterken. Als lid van de klankbordgroep informeer ik onze leden over wat er besproken is. En ik vraag hun mening over actuele onderwerpen. Die mening breng ik vervolgens in tijdens de bijeenkomsten. Zoals ik er nu naar kijk, gaat het waterschap heel zorgvuldig om met de klankbordgroep. Ze nemen ons serieus en beantwoorden onze vragen snel. Zorgpunten zetten ze netjes in een verslag en ze koppelen er actiepunten aan. Tussentijds worden we goed op de hoogte gehouden van de ontwikkelingen. Heel fijn. Want daardoor kan ik onze leden ook informeren. Die goede communicatie en transparantie is essentieel. Ik denk dat je daarmee weerstand voorkomt. buurt> dijkverbetering>). In geval van vragen kunt u contact opnemen met dhr. Richard Rijkers, projectleider, via telefoonnummer (0344) - 64 94 73 of per e-mail r.rijkers@ wsrl.nl of met Jeannette Bos, communicatieadviseur, via telefoonnummer (0344) 64 98 19 of per e-mail j.bos@wsrl.nl Waterschap Rivierenland Postbus 599 4000 AN Tiel (0344) 64 90 90 www.waterschaprivierenland.nl ontwerp Het Lab grafisch ontwerpers - Arnhem fotografie Richard van Hoek, Papendrecht - Waterschap Rivierenland - druk Drukkerij OBT, Den Haag 6