Dijkversterking Geertruidenberg en Amertak

Transcriptie

1 Dijkversterking Geertruidenberg en Amertak Van Projectmanager Klaas Sloots Aan Directieteam en Dagelijks Bestuur van waterschap Brabantse Delta Document Memo met bestuurlijke samenvatting van de "Nota Voorkeursalternatief" voor dijkversterking Geertruidenberg en Amertak Inhoud Samenvatting van voorkeursalternatieven voor de Amertak, Donge Oost en Slikpolder Documentstatus Openbaar Contactpersoon Omgevingsmanagers Ad Mureau en Eline Boele Telefoon Ad: Eline: brabantsedelta.nl Opgesteld door Waterschap Brabantse Delta Registratienummer 17IT Openbaarmaking op 22 mei 2017 Waterschap Brabantse Delta Postbus 5520, 4801 DZ Breda T F E info@brabantsedelta.nl l IBAN NL

2

3 Zaaknr. : 15.ZK07375;17.B0111 Kenmerk : 17IT Barcode : *17IT011715* Memo Van Via Aan : Klaas Sloots : DT : Dagelijks Bestuur Onderwerp : Bestuurlijke Samenvatting "Nota Voorkeursalternatief" voor Dijkversterking Geertruidenberg en Amertak Kopie : Datum : 25 april 2017 In de (verlengde) derde toetsronde (LTR3) is 7,3 km van de dijken langs de Amertak en de Donge afgekeurd, omdat deze niet voldoen aan de wettelijke norm (zie figuur 1). Op deze afgekeurde trajecten is versterking nodig. Nota Voorkeursalternatief (VKA) In de nu lopende verkenningsfase is de scope van het project bepaald (welke faalmechanismen zijn aan de orde), is grip gekregen op het planen studiegebied inclusief de belanghebbenden en zijn kansrijke alternatieven voor de dijkversterking onderzocht en afgewogen. In verschillende stappen is d.m.v. een filtermethode gewerkt naar een gedragen voorkeursalternatief (VKA). Een doel van de nota VKA (17IN004943) is het beargumenteerd, begrijpelijk en navolgbaar beschrijven van de selectie van een voorkeursalternatief per dijktraject. Een ander doel is het presenteren van het daaruit samengestelde voorkeursalternatief. Met deze doelen kunnen keuzes en argumenten voor het gekozen VKA worden tijdens de planuitwerkingsfase verantwoord. Onderzoek en besluit aanleg dynamische keermiddelen In de aanloop naar de selectie van kansrijke alternatieven is onderzoek gedaan naar de kansrijkheid van de aanleg van dynamische keermiddelen in de Dongemonding en monding van de Amertak. Dit alternatief op de traditionele dijkversterking (verhogen/versterken van de dijken) is ingebracht via het Deltaprogramma. Met de toepassing van dit alternatief ontstaat de mogelijkheid de achterliggende keringen af te waarderen tot regionale keringen. Dit leidt mogelijk tot een efficiëntere versterking. Uit het onderzoek is gebleken dat de versterkingsopgave voor de afgekeurde dijktrajecten (voorliggende opgave) slechts marginaal wordt beïnvloed met de aanleg van dynamische keermiddelen. De afgekeurde dijken moeten in dezelfde mate worden versterkt in het geval er geen dynamische keermiddelen worden aangelegd. Figuur 1: overzicht van de in de LTR3 afgekeurde waterkeringen langs Amertak en Donge (rood)

4 Op grond van de ongewijzigde versterkingsopgave in combinatie met de financiële onzekerheid die de keuze voor dynamische keermiddelen in dit stadium met zich meebrengt, heeft het dagelijks bestuur van waterschap Brabantse Delta van 15 november 2016 besloten de keuze voor aanleg van dynamische keermiddelen uit te stellen tot de periode na toetsing (Eerste beoordeling ) van de huidige primaire waterkeringen (periode ). Beoordeling kansrijke alternatieven Om te komen tot een voorkeursalternatief zijn voor totaal 8 dijktrajecten (zie figuur 2) kansrijke alternatieven opgesteld. Deze zijn op 24 januari 2017 door het dagelijks bestuur van waterschap Brabantse Delta vastgesteld. De kansrijke alternatieven zijn beoordeeld aan de hand van een zestal hoofdcriteria: 1. Milieueffecten (het concept-mer); 2. Draagvlak omgevingspartijen; (waarbij ook de meekoppelkansen zijn behandeld); 3. Levensduurkosten (LCC); 4. Ruimtelijke kwaliteit; 5. Techniek; 6. Vastgoed en schadeverwachting. Bij beoordeling van de kansrijke alternatieven op dijktrajectniveau, blijkt dat er een drietal clusters van dijktrajecten ontstaat waaruit een gelijksoortige versterkingsvoorkeur ontstaat. Deze gebieden betreffen: 1. Dijken langs de Amertak; 2. Dijktraject Donge Oost; 3. Dijken rondom de Slikpolder. VKA dijken langs de Amertak Het voorkeursalternatief voor de dijksecties langs de Figuur 2: Dijktrajecten Amertak betreft vervanging van de huidige oeverbekleding op het buitentalud. Hiermee wordt het faalmechanismen stabiliteit voorland verholpen. Daarnaast betreft het een toepassing van een verticale pipingconstructie in het binnentalud van de bestaande dijk. Hiermee worden de faalmechanismen piping en micro-instabiliteit verholpen. Zie figuur 1 principe dwarsdoorsnede van deze versterkingsmaatregel. Uit presentatie van de resultaten van de nota VKA aan de klankbordgroep Amertak van 15 maart 2017 volgt dat zij het advies steunen. Een door hen ingebracht aandachtspunt voor het vervolg, is om de bomen zoveel mogelijk te behouden en als dat niet mogelijk is te herplanten. Voor het materiaal van de verticale pipingconstructie is in de beoordeling vooralsnog uitgegaan van toepassing van een damwand. In de planuitwerkingsfase bestaat de mogelijkheid deze verder te optimaliseren, bijvoorbeeld door de keuze van ander materiaal. Tevens biedt deze fase ook de mogelijkheid innovatieve oplossingen te onderzoeken, bijvoorbeeld de toepassing van verticaal zanddicht geotextiel). Figuur 3: Verticale pipingconstructie dijken langs Amertak (Kruis markeert te verwijderen begroeiing) -2-

5 Het ondoorlatend maken van de bodem van de Amertak is één van de onderzochte kansrijke alternatieven. Dit alternatief komt op verschillende aspecten gunstiger naar voren dan de aanleg van een pipingconstructie, maar valt af vanwege de aanzienlijk hogere kosten en negatieve effecten op de moeilijk te mitigeren technische aspecten en scheepvaart. Zie tabel 1. De kosten voor de pipingconstructie zijn lager, de ruimtelijke effecten zijn geringer en de effecten die optreden kunnen voor een belangrijk deel worden gemitigeerd. Een belangrijk deel van de optredende effecten wordt veroorzaakt door de kap van de bomen. Er zijn door optimalisatie van het ontwerp in de planuitwerkingsfase mogelijkheden om de bomen te behouden dan wel te herplanten. Tevens verdienen de constructieve oplossingen de voorkeur op het gebied van draagvlak. Uit de onderzoeken is gebleken dat het bij alle alternatieven mogelijk blijft om geïdentificeerde meekoppelkansen te realiseren. Mogelijk is hier wel een aanvullende investering voor nodig. De verdere uitwerking hiervan kan plaatsvinden in de planuitwerkingsfase. Tabel 1: MER beoordeling kansrijke alternatieven dijken langs de Amertak -3-

6 In tabel 2 zijn de kosten van de verschillende versterkingsalternatieven onder elkaar gezet. Op grond van de contante waarde komt de pipingconstructie als tweede goedkoopste oplossing naar voren. Het verticaal zanddicht geotextiel is goedkoper. Dit komt door zowel lage investeringskosten als lage levensduurkosten. Echter, er is relatief weinig ervaring opgedaan met deze innovatieve oplossing. De planuitwerkingsfase leent zich voor verder onderzoek naar dit materiaal. Amertak totaal Totale investeringskosten, Ondoorlatend maken Noord, Ondoorlatend maken Midden, Ondoorlatend maken Zuid Totale Levensduurkosten, Totale Projectkosten, incl. BTW Contante Waarde 100 jaar Projectkosten Ondoorlatend maken Midden, Constructie Oost-Noord, Constructie West-Zuid Overal VZG + Oeververd Overal Constructie + Oeververd Overal pipingberm + Oeververd Tabel 2: Kostenvergelijking versterkingsalternatieven dijken langs de Amertak VKA dijktraject Donge-Oost Voor de dijksectie Donge-Oost bij industrieterrein Dombosch vormt een stabiliteitsscherm in de teen (damwand) van de dijk het voorkeursalternatief. De onderscheidende aspecten bij deze sectie zijn veiligheid, bodem en water en landschap. Op al deze aspecten scoort dit alternatief het beste. (zie tabel 3). Ruimtelijk is er vrijwel geen impact op de bestaande situatie. Vanuit de omgeving bestaat er geen voorkeur voor één van de oplossingsrichtingen. Figuur 4: Stabiliteitsscherm dijken langs Donge Oost -4-

7 Thema en criteria Donge Oost Combi stab.berm + pipingscherm Combi stab,berm + geotextiel Stabiliteits-/pipingscherm Veiligheid Beheer en onderhoud Uitbreidbaarheid Betrouwbaarheid van sterkte Bodem en water Effecten op bodem en water Natuur Tijdelijke effecten Natura2000-gebieden Tijdelijke effecten beschermde soorten Permanente effecten beschermde soorten Effecten op Natuur Netwerk Brabant Landschap Beïnvloeding gebiedskarakteristiek Ruimtelijke kwaliteit en continuïteit van de dijk Cultuurhistorie en Archeologie Effect op aanwezige cultuurhistorische waarden Effect op aanwezige archeologische waarden Woon-, werk- en leefmilieu Effect op bereikbaarheid woningen en bedrijven Tijdelijke hinder tijdens realisatiefase Verandering recreatieve functies Invloed op verkeer Invloed ruimtebeslag Effecten op de scheepvaart Effect op kabels en leidingen Tabel 3: MER beoordeling kansrijke alternatieven dijktraject langs Donge-Oost De voorkeur voor het scherm wordt ondersteund door de kosten. De investeringskosten zijn weliswaar hoger dan toepassing van de gecombineerde oplossing van een stabiliteitsberm met een verticaal zanddicht geotextiel, de totale kosten over de gehele levensduur vallen lager uit (zie tabel 4). Donge Oost Totale investeringskosten, Totale Levensduurkosten, Totale Projectkosten, incl. BTW Stab. Berm + VZG Stab. Berm + Constructie Stab. Scherm Tabel 4: Kostenvergelijking versterkingsalternatieven dijktraject langs Donge-Oost Contante Waarde 100 jaar Projectkosten

8 VKA dijken rondom de Slikpolder Uit de studie naar versterking van de dijken rondom de Slikpolder vallen de alternatieven waarbij een grondoplossing wordt toegepast op de huidige kering af. Dit vanwege hogere kosten en forse ruimtelijke impact. Het gaat om de combinatie stabiliteits- en pipingberm en stabiliteitsberm in combinatie met pipingscherm. Twee alternatieven blijven over die op grond van de totale beoordeling erg dichtbij elkaar liggen. De fysieke uitwerking (ruimtelijke impact) van deze alternatieven verschilt wel wezenlijk. Het betreft de alternatieven: 1. Stabiliteits-/Pipingscherm (damwand) in binnentalud huidige dijk; Dit betreft versterking van de huidige dijken door plaatsing van een stabiliteitsscherm (damwand) in het binnentalud (paarse lijn in figuur 4 links). 2. Dijkverlegging in combinatie met versterking van de bestaande dijk ten zuiden van de Amercentralehaven d.m.v. een stabiliteits-/pipingscherm. Betreft de aanleg van een nieuwe dijk en plaatsing van een stabiliteitsscherm in het binnentalud van de bestaande dijk (paarse lijn in figuur 4 rechts. De verlegde dijk sluit aan op de bestaande dijk aan de oostzijde van de Slikpolder en zorgt ervoor dat de bestaande dijken om de Slikpolder worden afgesneden. Deze delen hoeven niet meer versterkt te worden. Figuur 4: Links versterking bestaande dijk om Slikpolder middels stabiliteitsscherm (paarse lijn) en rechts versterking middels dijkverlegging Uit de beoordeling van de alternatieven blijkt dat de conclusies ten aanzien van de milieucriteria een wisselend beeld opleveren (zie tabel 5). Op het gebied van het beoordelingscriterium veiligheid scoort de verlegging aanmerkelijk beter. De verlegde dijk kan immers volledig naar de wensen van de beheerder worden gedimensioneerd, waarbij de kering onder normale omstandigheden aan weerszijden te inspecteren is. Ook is deze zo beter bereikbaar voor onderhoud dan de huidige kering. Tevens is de betrouwbaarheid van de sterkte beter omdat de waterkering optimaal aangelegd kan worden en er volledige inzicht is in de opbouw ervan. Figuur 5: Alternatief stabiliteitsconstructie (boven) en alternatief dijkverlegging (onder) Vanuit landschappelijke waarden en het aspect woon- werk- en leefmilieu scoort versterking van de huidige dijk beter. Het alternatief stabiliteits-/pipingscherm tast de ruimtelijke kwaliteit het minst aan en scoort daarin neutraal terwijl de dijkverlegging negatief scoort. Dit hangt onder andere samen met het benodigde -6-

9 extra ruimtebeslag van de dijkverlegging, het afsnijden van de open zichtrelatie met de Slikpolder en de noodzaak voor kap van een deel van de bomen in de Slikpolder. Tabel 5: MER beoordeling kansrijke alternatieven dijken rondom de Slikpolder Op grond van de contante waarde van de alternatieven doorgerekend over 100 jaar valt op (tabel 6) dat de dijkverlegging in combinatie met het toepassen van een scherm langs de Amercentralehaven het meest doelmatig is. Dit alternatief wordt op de voet gevolgd door versterking van de huidige dijk middels een stabiliteits-/pipingscherm. Op grond van kosten ontstaat hierdoor geen uitgesproken voorkeur voor één van beide alternatieven. Duidelijk is wel dat beide alternatieven aanzienlijk goedkoper zijn dan de overige alternatieven. Op grond van investeringskosten vraagt de toepassing van een stabiliteitsscherm om de laagste investering (op het verticaal zanddicht geotextiel na). -7-

10 Slikpolder; - Amercentrale - Donge West Totale investeringskosten, Totale Levensduurkosten, Totale Projectkosten, incl. BTW Stab. Berm + VZG Stab. Berm + Constructie Stab. Scherm Pipingberm Dijkverlegging + Stab scherm Dijkverlegging + Stab berm + pipingconstr Tabel 6: Kostenvergelijking versterkingsalternatieven dijken rondom de Slikpolder Contante Waarde 100 jaar Projectkosten Op het gebied van meekoppelkansen zijn beide alternatieven weinig onderscheidend. In de besluitvormende raad van gemeente Geertruidenberg van 6 april 2017 is besloten het locatieconcept met twee ontwikkelingsvarianten voor natuurpark Slikpolder vast te stellen en te gebruiken voor het opstellen van inrichtingsschetsen. De beoogde ontwikkelplannen zijn met beide versterkingsalternatieven mogelijk. Conclusie: Amertak: Het voorkeursalternatief betreft hier versterking middels vervanging van de oeverbekleding langs de Amertak en toepassing van een pipingscherm in de binnendijkse berm van de dijk. Donge Oost: Het voorkeursalternatief betreft hier versterking van de dijk middels toepassing van een stabiliteitsscherm in het binnentalud van de dijk Slikpolder: Beide voorkeursalternatieven zijn mogelijk. De nota Voorkeursalternatief geeft een objectieve analyse van de verschillende criteria. De nota wordt definitief gemaakt na besluitvorming in het dagelijks bestuur. -8-